Þjóðviljinn - 08.11.1950, Side 7

Miðvikudagur 8. nóv. 1950.
ÞIÖÐTILJINN
l
70
cturct or
ói(f—i
Þrælahald á Islaiidi
Athugið hvað þér getið sparað mikla peninga
með því að auglýsa hér.
Mælaviðgerðir
í kjallaranum á Hverfisgötu
$94 er gert við allskonar raf-
magnsmælitæki. Sími 6064.
Allskonar smáprentun,
jennfremur blaða- og bóka-
;; prentun. Prentsmiðja Þjóð-
«' viljans h.f., Skólavörðustíg
19, sími 7500.
Lögfræðistörf
Áki Jakobsson og Kristján
|Eiríksson, Laugaveg 27, 1.
hæð, — Sími 1453.
Hreingerningarstöðin
FLIX
Sími 81091.
Sendibílastöðin h.f.
Ingólfsstræti 11. Sími 5113.
|i Húsgagnaviðgerðir
Viðgerðir á allskonar stopp-
Juðum húsgögnum. Húsgagna
verksmiðjan, Bergþórugötu
$11, sími 81830.
I-
Nýja sendibílastöðin
Aðalstræti 16. — Sími 1395.
Ragnar Ölafsson,
hæstaréttarlögmaður og lög-
giltur endurskoðandi. Lög-
fræðistörf, endurskoðun og
fasteignasala. Vonarstræti
12, sími 5999.
Saumavélaviðgerðir —
Skrifstofuvélaviðgerðir
Syigja,
<; Laufásveg 19, sími 2656.
#f#############################l
Ef þér þurfið
að kaupa eða selja bíl þá j
auglýsið hér.
B óka b úð

Hverfisgötu 8—10.
Sími 5325.
Bækur og rilföng.
Kassakvittun fjTÍr
hverri sölu.

Kaupum — Seljum
og tökum í umboðssölu alls-
konar gagnlega muni.
Goðaborg, Freyjugötu 1.
Kaupum
húsgögn heimilisvélar, karl
mannaföt, sjónauka, mj.’nda-
vélar, veiðistajigir o. m. fl.
Vöruveltan,
; Hverfisgötu 59, sími 6922.
Daglega ný egg,
soðin og hrá. Kaffisalan,
Hafnarstræti 16.
Heitt og kalt permanentl;
Hárgreiðslustofan Marcí,
Skólavörðustíg 1.
Karlmannaföt-Húsgögn
Kaupum og seljum ný og
notuð húsgögn, karimanna-
föt og margt fleira. Sækjum,
sendum. Söluskálinn, Klapp-
arstíg 11, sími 2926.
Munið Kaffisöluna
í Hafnarstræti 16.
j
Látið smáauglýsingar
ÞjóÖviljans leysa hin
daglegu vandamál varð-
andi kaup, sölu, hús-
næði o. fl.
F asteignasölumiðstöðin
Lækjargötu 10 B, sími 6530,
annast sölu fasteigna, skipa,
bifreiða o. fl. Ennfremur
;;allskonar tryggingar í um-
boði Jóns Finnbogasonar fyr-
ir Sjóvátryggingarfélag Is-
lands h.f. Viðtalstími alla
virka daga kl. 10—5, á öðr-
um tímum eftir samlcomulagi.
Minningarspjöld
Sambands ísl. berklasjúklinga
fást á eftirt. stöðum: Skrifst.
sambandsins, Austurstræti 9,
Hljóðfæraverzlun Sigríðar \;
;! Helgadóttur, Lækjargötu 2,
Hirti Hjartarsyni, Bræðra-
borgarstxg 1, Máli og menn-
ingu, Laugavegi 19, Hafliða-
búð, Njálsgötu 1, Bókabúð
Sigvalda Þorsteinssonar,
Efstasundi 28, Bókabúð Þor-
valdar Bjamasonar, Hafnar-
firði, Verzl. Halldóru Ölafs-
dóttur, Grettisgötu 26, ÍBlóma;;
búðinni Lofn, Skólavörðustíg
5 og lijá trúnaðarmönnum
sambandsins um allt land.

Mæðrafélasdð
heldur fund í Breiðfirðinga- J
búð fimmtudaginn 9 nóv. I
kl. 8%.
}i Kosnir verðá fulítmar
faðalfund Bandalags kvennn.j
J> Einsöngur með undirleik.J
Kaffi.

Stjórnin.

Framh. af 3. síðu
þingi í maí 1949. Fimm-manna-
nefnd hafði haustið 1945 endur
skoðað iðnnámslögin og skilað
sameiginlegu áliti. Nefndin
samdi drög að nýrri iðnnáms-
löggjöf, sem síðan var lagt
fyrir Alþingi í frmnvarpsformi
það sama ár.
Frumvarpið fól í sér nokkr-
ar réttarbætur til lianda lægst-
launuðu og réttlausustu stétt
landsins, iðnnemunum, þó voru
þær umbætur, sem fnunvarpið
gerði ráð fyrir, svo smávægi-
legar, að iðnnemar gátu hvergi
vel við unað.
Eigi að síður mættu hinar fá-
tældegu réttarbætur frumvarps
ins all mikilli andstöðu á þingi.
í þeim glæstu sclum voru því
miður menn, sem kusu að níð-
ast enn á iðnnemum, en gátu
ekki til þess hugsað að taka
ofurlítið bein af seppum sínum
í stétt iðnmeistara.
Meistarar sendu Alþingi bæna
skrá í tilefni af frumvarpinu,
þar sem þeir fóru fram á, að
nemar væru skyldaðir til að
ljúka skólanámi sínu, meistaran
um að kostnaðarlausu, áður en
námssamningur væri við þá
gerður cg ýmislegt fleira í
þeim dúr fóru þeir auðmjúkleg-
ast fram á. í stuttu máli vildu
þeir gera iðnnámsbrautina að
ógeðslegri hungui'göngu með til
heyrandi horfelli.
Bænaskrá þessi var undirrit-
uð af 163 iðnmeisturum, að því
er mig minnir, en þar af höfðu
2 skilið við hið jarðneska líf,
þegar skjalið barst Alþingi í
hendur. Svo fór að lokum, að
frumvarpið var endanlega sam
þykkt af Alþingi í maí 1949
lítið breytt, enda sér liver mað-
ur, sem lög þessi athugar, að
þau eru engan veginn svo arg-
vítug í garð iðnmeistara sem
margir þeirra vildu og jafnvel
vilja enn vera láta.
í lögunum er ákvæði um
stofnun iðnfræðsluráðs, er hafa
skal á hendi yfirstjórn þeirra
mála, er iðnnám varða, og gera
tillögur um nákvæma reglugerð
um iðnnám, sem síðan verða
lagðar fyrir viðkomandi ráð-
herra til samþykkis.
1 iðnfræðsluráði eiga sæti
2 fulltrúar meistai’asamtalc-
anna, 2 fulltrúar iðnsveinaráðs
Alþýðusamb. íslands og odda-
maður skipaður af ráðherra.
Fulltrúarnir sitja nú, og hafa
setið lengi, á rökstólum við
samningu hinnar nýju reglu-
gerðar. Þeir hafa leitað til
meistara og sveinafélaga inn-
an hinna ýmsu iðngreina um
tillögur varðandi sum ákvæði
reglugerðarinnar. Ekki ber að
lasta svo sjálfsagðar ráðstafan
ir, en viðkunnanlegra hefði ó-
neitanlega verið, að iðnfræðslu-
ráð hefði einnlg leitað álits sam
taka s.jálfra iðnnemanna, Iðn-
nemasambands Islands, því iðn
nemar hljóta að teijast annar
stærsti aðilinn að írialinu.
Þrátt fvrir þetta, hafa iðn-
nemafélögin og heildársámtök-
okkar Í.N.S.I., látið álit iðn-
nema í ljós, og iðnfræðsluráði
verið sendar álitsgerðir og til-
lögur varðandi reglugerðina og
einstök atriði hennar. Mun ég
síðar í þessari ófuliiomnu rit-
smíð minni gera noklcra grein
fyrir helztu kröfum iðnnema.
Iðnfræðsluráð mun setja á-
kvæði um lágmarkskaup ion-
nema. Það hefur leitað eftir
tillögum um þetta atriði til áð-
urnefndra tveggja aðila. Iðn-
nemar hafa einnig gert sínar
ályktanir og sent þær iðn-
fræðsluráði. Félag rafvirkja-
nema mun hafa riðið þar fyrst
á vaðið. Fundur formanna iðn-
nemafélaganna, sem haldinn
var í Hafnarfirði dagana 1. og
2. júlí s. 1., tólc upp krc'fur þess
félags og taldi að laim iðnnema
ef þau ættu að teljast mannsæm
andi, mættu elcki vera lægri en
sem hér segir:
á 1. námsári 40% af kaupi
sveina, á 2 námsári 50%
3. námsári 60% og á 4. ráms
ári 70%.
Áttunda þing I. N. S . í., sem
nú er nýlokið, áréttaði síðan
þessar kröfur ásamt mörgum
öðrum ályktunum frá formanna
fundinum.
Launin, sem við förum fram
á að fá fvrir strit okkar, eru
svo lág, að þau eru algert lág
mark, ef nemar eiga, með ýtr-
asta spamaði, að geta fram-
fleytt sér af þeim. Miðað við
kaup sveina í járniðnaðinum í
dag verða launin í krónutali
sem liér segir:
1. árið kr. 5,32 á íímann í
dagvinnu, 2. árið kr. 6,66, 3.
árið kr. 7,99 og 4. árið kr.
9,32.
Þar sem pípulagningameist-
arar hafa sjálfviljugir tekið
upp þann sið að greiða nemum
sínum miklu hærri laun en
þetta, þá þarf enginn að halda
að aðrir meistarar geti ekki
greitt nemum sínum þessi laun,
ef þeir vilja eða eru skyldaðir
til.
Iðnnemar hafa eiimig krafizt
þess, að hert verði á eftirlitinu
með þeirri ikennslu, sem iðn-
meisturum ber að láta nemum
sinum í té. Furðu oft hafa nem-
ar fallið á sveinsprófum ein-
göngu vegna þess, að meistar-
ar þeirra hafa ekki kennt þeim
eins og lög mæla fyrir um. Nem
inn á reyndar rétt á skaðabót-
um, þegar svo stendur á. En
bæði er það, að slíkt fæst elcki
nema með málaferlum, sem
samkvæmt venjum talca mjög
langan tíma, jafnvel svo árum
skiptir, og svo er á hinn bóginn
að líta, að ekki bæta skaðabæt-
urnar nemanum ónóga kimn-
áttu í iðninni. Við iðnnemar
krgfjumst þess, að séð verði
svo um, að meistarar geti euki
ofan á allt annað svikizt um, að
kenna okkur svo, að við getum
talizt sæmilegir iðnaðarmenn
eftir 4 ára nám við þröngan
kost.
Við höfum lagt það til við
iðnfræðsluráð, að það noti scr
heimild, er felst í hinum nýju
lögum, til þess að setja reglur
um, hvað meistarar hinna ýmsu
iðngreina eiga að kenna nem-
unum á hverju ári námstím-
ans fyrir sig. Síðan fái iðn-
fræðsluráð frá vinnustöðvum
nemanna nákvæmlega útfyllt-
ar vinnuskýrslur, er sýna við
hvaða störf neminn hefur verið
látinn vera. Síðan verði neminn
prófaður árlega í vinnubrögð-
á sama hátt og hann er próf-
aður árlega í bóklegum efnum.
Einnig gerum við þá hóglegu
kröfu til iðnfrr., að það sjái
svo um, að hinu úrelta og rang
láta kvöldskólakerfi verði með
öllu aflétt strax og bætt hefur
verið úr húnæðisvandræðum Iðn
skólans í Reykjavík. Við telj-
um það eklci viðunandi, að iðn-
nemar verði, 2 síðari ár náms-
tímans, að læra bóklegu fögin
að mestu leyti á kvöldin eftir
daglegan vinnutíma.
'En nú er eftir að sjá, hvort
iðnfræðsluráð lætur hafa sig
til þess að ganga erinda iðn-
meistara, eða hvort þeir telja
sig eiga að gæta réttlætisins í
starfi sínu. Menn þeir, sem nú
sitja með örlög smáðustu og
verst meðförnu stéttar landsins
í höndum sér, fá brátt tæki-
færi til þess að sýna alþjóð inn
ræti sitt.
Annars er okkur iðnnemum
það fyllilega ljóst, að viðhlít-
andi ástand í málum iðnaðar-
æskunnar fæst aldrei meðan
iðnnemar eru hafðir að tekju-
lind, sem iðnmeistarar ausa
úr. Það verður ekki fyrr en ís-
lenzka rikið hefur lcomið upp
verknámssk. þar sem kennsla
iðnnema bæði bókleg og verkleg
fer fram, að iðnnemar geta un-
áð sæmilega hag sínum. Islenzk
ir iðnnemar munu aldrei linna
baráttu sinni fyrr en því marki
er náð.
Og þeirri baráttu skal lykta
með því, að iðnaðaræskan
standi með pálmann í höndun-
um yfir atvinnurelcendavaldinu.
Iðnnemi.
LKYNNING
til verzlana
Að gefnu tilefni skal vakin athygli á tilkynn-
ingu Verðlagsstjórans nr. 12/1949, sem er svo-
hljóðandi:
..Viðskiptanefndin hefur ákveðið. að verzl-
anir megi ekki hafa vörur á boðstólum,
nema þær geti gert verðlagseftirlitinu fulla
grein fyrir hvaðan varan er keypt.“
Brot á þessari tilkynningu verður litið á sem
venjulegt verðlagsbrot og tafárlaust kært.
Reykjavík, 7/11., 1950.
Verðgæzkistjórmn.