Þjóðviljinn - 17.01.1951, Qupperneq 5

Miðvikudagur 17. janúar 1951.
ÞJÖÐVILJINN
5
Endurreisn og nýsköpun kínversk iðn
aoar a
an a
Grein úr esperantoblaSinu EL POPOLA
CINIO, á ársafmœli alþýðustjórnarinnar
Kínverska þjóðin, 450 milljónir manna, er að taka
fyrstu skrefin á leið endurreisnar og nýsköpunar á hinu
auð'uga landi sínu, undir forystu Kommúnistaflokks Kína,
og hún hefur sýnt, eins og segir í lok þessarar greinar að
Kínverjar kunna að byggja heimafyrir jafnframt því að
þeir standa dyggilega á verði gegn erlendum heimsvalda-
sinnum. Fátt er af kínverskum blöðum sem vesturlanda-
búar geta lesið — en þessi grein er samt tekin beint úr
Pekingbiaði; þar brúar esperanto'bilið milli heimsálfanna.
Ár er liðið frá því alþýðu-
stjórn Kína var mynduð, og á
þessu ári hefur kínverskri al-
þýðu skilað góðan spöl á þeirri
braut að skapa iðnað er einung-
is sinni þörfum fólksins. Þrædd
hefur verið hin stórbrotna áætl
un, sem samþykkt var á al-
menna ráðstjórnarþinginu í
september 1949, og hefur þeg-
ar talsvert áunnizt við endur-
reisn þungaiðnaðarins og líka
vefnaðariðnaðarins og annars
léttaiðnaðar; en með því er
byrjað að leggja grunn að á-
ætlunum til lengri tíma.
Einkum vekur athygli hve
vel hefur gengið endurreisn og
nýsköpun mikilvægasta iðnaðar
svæðisins, Norðaustur-Kína,
enda þótt það væri ákaflega
illa komið af völdum ófriðar.
Kolaframleiðsla — grunnur
allra endurreisnaráætlunarinnar
— hefur þegar náð 87% af
hinu mikla framleiðslumagni
ársins 1944. Og þessi árangur
hefur náðst enda þótt 50%
færri námur séu nú unnar en
1944. Járn- og stáliðnaðurinn
afkastaði á þessu ári 1 600 000
tonnum grófjárns og stáls.
Kominn er upp nýr iðnaður ■—
vélsmíðaiðnaðurinn.
u. -smssasr
★
Annáð sem ekki ber eins mik
ið á en er þó einn meginsigur
iiðna ársins er hin stöðuga að-
iögun iðnaðarins að fullnægingu
hinna sivaxandi þarfa þjóðar-
innar, í stað þess að elta
villuljós erlendra markaða. Til
kínverska iðnaðarins var að
mestu stofnað af heimsvalda-
sinnum og erlendum auðbur-
geisum í því skyni að þióna
þeirra hagsmunum en ekki kín-
versku þjóðinni. Arðrán til
einkagróða leiddi tii ó'afnrar
þróunar. Iðnaður Kína hafði öll
merki nýlendu eða há’fnýlendu.
Einkennandi fyrir nýja þró-
unarstefnu á licna árinu eru
breytingarnar á bnðmuliariðnað
inum. Nú þarf ehki lengur að
flytja inn erlendis frá óunna
baðmull í stórum stíl handa
verksmiðjunum, sem staðsettar
eru af erlendum auðmönnum í
Sjanghaj og með ströndinni,
langt frá innlendri baðmullar-
framleiðs’u og eins illa settar
fyrir inn'.endan markað fyrir
unnu vörurnar. Baðmullarrækt-
in hefur þegar verið aukin að
því marki að hægt er að fara
að athuga um umframmagn til
útflutnings. Siðastliðinn árs-
helming var 70% framleiðslu
magns baðmullarverksmiðjanna
í Sjanghaj einbeitt að þörfum
kínverska sveitafólksins.
Eins hefur verið útrýmt hin-
um fyrri árekstrum einstakra
greina jám- og stáliðnaðarins.
Framleiðsla á landbúnaðarverk
færum hefur verið efld um allt
land til að fullnægja heima-
þörfum. Verksmiðjur sem til
skamms tíma framleiddu her-
gögn handa Kúómíntang, full-
nægja nú nærsveitaþörfum fyr-
ir plóghnifa og önnur land-
búnaðartæki. Víða hafa risið
upp verksmiðjur til framleiðslu
á áburði, skordýraeitri og sem-
enti.
★
1 byrjun ársins hafði alþýð-
an náð traustu taki á stjórn-
artaumunum, og gat nú, með
leiðsögn Kommúnistaflokks
Kína gert eins árs áætlun um
fyrstu framleiðsluskrefin, og
var þar megináhersla lögð á
endurreisn iðnaðarins í ýmsum
mikilvægum greinum. Þar var
sagt fyrir um notkun helztu
hráefnanna, hita- og aflgjafa
aðaliðnaðarfj’rirtækjanna. Lagt
var til fjárfestingar það sem
frekast var unnt. Ríkisstjórnin
kvaddi til ótal ráðstefna til að
gera almenningseign hverja dýr
mæta reynslu og til að leita á-
lits allra hlutaðeigandi starfs-
hópa. Rikið veitti lán með lág-
um vöxtum mikilvægum einka-
fyrirtækjum og gerði samninga
við þau til langs tíma varðandi
viðgerðir og endurbætur.
Þjóðnýtti iðnaðurinn, mjög
mikilvægur þáttur atvinnulífs-
ins, tók framförum, er veitti
nýju lífi í allan annan iðnað
og viðskipti. Pantanir «r ríkis-
stjórnin gerði á nýjum vélum,
nam t.d. 70% allrar framleiðslu
vélaverksmiðjuiðnaðar landsins.
★
Viðgerð og nýbyggingar járn
brauta er stór liður endurreisn
arinnar. Á umliðnum 12 mánuð
um hefur endurreisnin á þessu
sviði orðið endurreisn iðnaðar-
ins mikil hjálp.
Hinn 1. janúar 1950 hófust
að nýju ferðir á aðaljárnbraut-
inni milli Peking og Kanton,
en hún er 2300 km löng. I
fyrsta sinn um þrettán ára skeið
voru allar aðaljárnbrautir
landsins í notkun og hægt að
flytja farþega og vörur við-
stöðulaust frá Mansjúríu, allt
frá landamærum Síberíu til suð
urlandamæra Kína.
Nú er heldur ekki látið sitja
við endurreisn fyrri járnbrauta,
heldur er einnig hafin lagning
nýrra. Ný járnbraut milli Sjún-
king og Sjengtúa flytur öllum
suðvesturhéruðunum mögu-
leika á velmegandi iðnáði og
viðskiptum, fyrst með öllu því
er þarf til að byggja slíka járn
braut og allt er henni til-
heyrir, en þó framar öðru með
þeim fyrirtækjum sem spretta
upp jafnvel áður en brautin er
lögð vegna vissunnar um nýja
samgöngu- og flutningsmögu-
leika.
★
En þar sem nýsköpun kín-
versks iðnáðar veltur þó á fram
ar öllu er batnandi lífskjör hins
mikla fjölda sveitafólks í land-
inu. Og fyrsta sporið í þá átt
er nýsköpun landbúnaðarins.
Batnandi lífskjör sveitafólksins
þýðir vaxandi innlendan mark-
að fyrir iðnaðarvörur. Þannig
varð sala vefnaðarvöru í Man-
sjúríu þreföld á síðastliðnu ári
miðað við árið áður — og ellefu
sinnum meiri en árið 1947.
Annar mikilvægur þáttur til
skilnings á hinum mikla á-
Framh. 4 7. síðu
Enn á að fórna spönsku þjóðnmi
DansUl rithöfundurinn Ellen
Hörup sem víökunn er fyrir
skrif sín um aiþjóðamál héfur
birt grein þessa £ danska borg
arablaðinu Volitiken út af því
að til máia hefur komið að
Spánn fengl upptöku í SI*. Að
undanförnu liefur veriö mildð
kapphlaup um að viðurkenna
rrancostjórnlna og skipa sendi
herra hjá henni.
Hvort man nú enginn Spán?
Er hann aðeins ríki í suðvest-
urhorni Evrópu, sunnan Pýr^
eneufjalla? Vita Sameinuðu
þjóðirnar ekkert annað um
Spán? Hafa þær gleymt því að
sá Franco sem nú ætlar að
ganga í SÞ er hinn sami Franco
sem stjórnaði blóðugri styrjöld
gegn spænsku þjóðinni? Hafa
SÞ gleymt þvi um hvað var
barizt cg við hvern ? Spánn
var land sem ekki hafði fylgzt
með í þróuninni. Þjóðinni var
haldið í eymd og fáfræði af
kaþólsku kirkjunni og lénsaðl-
inum sem áttu jarðirnar og,
eins og á ítalíu, histu ekki um
að rækta meira en þeim gott
þótti. Baráttan var háð tun
jarðnæði þeim til handa sem
ræktuðu jörðina, en fengu ekki
nema 60 sentímur á dag fyrir
12 stunda vinnu hjá landeig-
anda. Það var barizt gegn
hungri og neyð. Landeigend-
urnir, kirkjan og herinn barð-
ist við þjóðina í þeim tilgangi
að verja völd sín, fjármuni og
forréttindi.
Þetta var ekki raunveruleg
Ellen Hörup.
borgarastyr jöld; ekki bylting
sem blossaði upp milli stétta
eða flokka innanlands, heldur
stríð sem átti fjárhagslegar og
stjómmálalegar rætur erlendis.
Enskir cg franskir auðmenn
sem áttu stóra hluti í námum,
járnbrautum, rafstöðvum og
bönkum, tendruðu ófriðarbálið.
Þeir bundu trúss við Hitler og
Mússólíni og notuðu Franco
sér til framdráttar, því að
hann var stéttarbróðir þeirra,
og varð ekki grunaður um að
vilja þjóðnýta verksmiðjur og
skipta upp stórjörðum. Hags-
munir auðkónganna réðu hlut-
leysisstefnu Englands og Frakk
lands. Löglegri stjórn Spánar
var, í trássi við alþjóðarétt og
Framhald á 7. síðu.
EYKJAVÍKURÞÆTTI
íhaldið vill ekki tryggja starfrækslu Fiskiðju-
versins og fellir tillögu um að fisksölumið-
stöðin taki til starfa
IT’itt allra gleggsta dæmið um
þá eymdargöngu sem aftur-
haldsstjórnir íhalds, Framsókn
ar og Alþfl. hafa fetað allt
frá 1946 er rekstur og ásig-
komulag Fiskiðjuvers ríkisins.
í byggingu þessa myndarlega
og nauðsynlega fyrirtækis var
ráðizt á nýsköpunarárunum,
fyrir frumkvæði sósíalista, sem
skildu nauðsyn þess að sem
fullkomnust skilyrði væru hér
fyrir hendi til þess að gjör-
nýta þann sjávarafla er að
landi berst, svo að unnt yrði að
flytja hann út sem fullunna
vöru, í stað þess að selja fisk-
inn sem hráefni eingöngu fyr-
ir langtum lægra verð, og svifta
um leið fólkið þeirri miklu
vinnu, sem til fellur við verkun
og niðursuðu, og þjóðina í
heild möguleikum til stórauk-
innar gjaldeyrisframleiðslu.
A fturhaldið var frá upphafi
algjörlega andvígt byggingu
fiskiðjuversins, eins og það hef
ur yfirleitt staðið í vegi fyrir
og sýnt fuilan fjandskap allri
baráttu Sósíalistaflokksins fyr-
ir vaxtarmöguleikum og þróun
stórvirkrar iðnaðarframleiðslu
í landinu. í samræmi við þessa
afstöðu hafa allar ríkisstjórn-
ir afturhaldsflokkanna, sem
setið liafa að völdum á Mars-
halltímabilinu, verið samtaka
um að koma í veg fyrir nýt-
ingu þeirra miklu framleiðslu-
og vinnslumöguleika sem Fisk-
iðjuverið ræður yfir, með því
að neita því um nauðsynlegt
rekstursfé og láta innflutnings-
og gjaldeyrisyfirvöldin neita
því um leyfi fyrir erlendu efni
til niðursuðunnar. — Með þess
um aðferðum hefur íhaldinu,
Framsókn c.g Alþýðuflokknum
tekizt að koma í veg fyrir
starfrækslu Fiskiðjuversins
fram til þessa, nema að sára-
litlu leyti, til stórtjóns fyrir út-
gerðina, bæjarfélagið og þjóðfé-
lagið í heild.
¥-|egar fjárhagsáætlun bæjar-
“■ ins var til umræðu í bæjar-
stjórn flutti ég því eftirfarandi
tillögu;
„Vegna hagsmuna útgerðar-
innar í bænum, atvinnuþarf-
ar bæjarbúa, og brýnnar
nauðsynjar á sem mestri
gjaldeyrisöflun, telur bæjar-
stjórn algjörlega óviðun-
andi, að ekki sé tryggð nema
að litlu leyti starfræksla
Fiskiðjuvers ríkisins, og á-
kveður því að fela bæjar-
ráði og borgarstjóra að
hefja viðræður við ríkis-
stjórnina um, að ríkið tryggi
í’iskiðjuverinu nægilegt
rekstursfé svo og gjaldeyris-
leyfi fyrir því nauðsynlega
erlenda efni, er þarf til þess,
að niðursuða fisks og fisk-
metis geti þegar hafizt og
verði framkvæmd með sem
fyllstum afköstum. — Jafn-
framt leggur bæjarstjórn á
það ríka áherzlu, að ekki sé
lengur dregið, að hin fyrir-
h'ugaða fisksölumiðstöð bæj-
arins, sem ætlað er húsnæði
í Fiskiðjuverinu, talti til
starfa.“
Thaldsfulltrúarnir 8 að tölu
-*■ samþykktu að vísa tillög-
unni til bæjarráðs, samkv. til-
mælum borgarstjóra, og eru
örlög málsins þar með ráðin. —
Hér var einstakt tækifæri fyrir
bæjarstjórnarmeirihlutann til
að leggja lið þýðingarmiklu at-
vinnu- og framfaramáli, sem út
gerðin í bænum og verkalýður-
inn eiga mikla hagsmuni tengda
við. Mjög þrengir nú að um
atvinnu alla, og myndi fullkom-
in nýting Fiskiðjuversins reyn-
ast bæjarbúum notadrjúg, með
bðrum sjálfsögðum ráðstöfun-
um til atvinnuaukningar, sem
'ória’iistar i bæjarstjórn hafa
lagt til að ráðizt yrði í.
17’n hvað varðar bæjarstjórnar-
me’rihlutn íhaldsins, full-
trúa auðmanna og heildsala,
um vandamál alþýðunnar í
bænum, scn nú korfir fram á
atvinnuleysi og "kort brýnustu
lífsnauðsynia ? Ö:I afstaða 1-
haldsins í bæja; stjórn til til-
lagna sósíalista í atvinnumál-
um, sýnir, að bað sefur værum
og djúpum svefni, ótruflað af
þeim þrengingum sem alþýðu-
heimili bæjarins kynnast nú í
æ ríkara mæli fjTÍr tilverknað
afturhaldsins og Marehall-
stefnunnar.
G. V.