Þjóðviljinn - 22.02.1951, Síða 5

Fimmtudagur 22. febrúar 1951.
Þ J Q Ð V I L J I N N
5
Milljóitaokur á olxusöluitxti til
almennings
FJárvehiiiganefnd Alþisigis birtir atliyglis-
verðar skýrslur uiit ^ liiglegtf?
oku'r olíuliriiigauua
Snemma á þessu þingi bar Lúðvík Jósepsson
íram tillögu um niðurgréiðslu á olíu.til.raístöðva.
Fjárveitinganeínd heíur nú skilað áliti í tvennu
iagi, leggur Ásmundur Sigurðsson til að tillagan
verði samþykkt, en meirihlutinn, Gísli Jónsson,
Helgi Jónasson, Jónas G.‘ Raínar, Halldór Ásgríms-
son, Hannibal Valdimarsson og Karl. Kristjánsson
leggja til að ríkisstjórninni verði íalið að íram-
kvæma rannsókn sem lokið verði fyrir næstg. þing,
Netndin aílaði sér ýmissa mikilsveiöra gagna
um verðlag á oiíum og eru þau birt sem íylgiskjöl
með áliti meirihlutans. Er þar staðfest sem hjóð-
viljinn hefur haldið fram að hið „lögiega" oiíuverð
sé ósVífið okur, og verður ekki annað séð en að
hægt myndi að iækka verðið umsvifalaust sem
svara mörgum milljónum á ári.
Salan til ríkisins
engin góðgerða-
- .stadsemi.
Verðmunurinn ca.
.125 kr. á tonn
Eins og kunnugt er er olíu-
verðið mismunandi. Almenn-
ingur borgar eitt verð en rík-
ið og fyrirtæki þess annað.
Verðmismunurinn er þannig
skilgreindur í skýrslunum
miðað við Reykjavik:
Útvegsmenn borga fyrir
tonnið af hráolíu til báta
sinna 653 kr. á tonn. Ríkið
borgar hins vegar til skipa
sinna kr. 530,50 á tonn. Mis-
munur er kr. 122,50 á tonn.
Almenningur borgar fyrir
tonnið af hráolíu til húsa-
kyndinga 671 kr. á tonn. Rík-
ið borgar hins vegar til
sömu þarfa kr. 545,50 á tonn.
Mismunuriim er kr. 125,50 á
tonn.
Hráolía seld almenningi a
tunnum hér í Reykjavík kost-
ar kr. 683 kr. á tonn. Ríkið
borgar hins vegar fyrir sömu
vöru kr. 560,50 á tonn. Mis-
munur er kr. 122,50 á tonn.
Að meðaltali er verðmis-
munurinn þannig um 125 kr.
á hvert einasta tonn.
^ Verðmunurinn tæpar
10 millj. á ári!
Samkvæmt sömu skýrslum
nam heildarsala á hráolíu á
síðasta ári sem hér segir:
í Reykjavík, Hafnarfirði
og Hvalfirði 36.100 tonn. í
öðrum verstöðvum við Faxa-
flóa og á Suðurnesjum 10.160
tonn. Annars staðar á land-
inu 31.730 tonn. Alls nam
hráoliusalan þannig 77.990
tonnum.
Eins og áður segir var
verðmunurinn ca. 125 kr. á
tonn eftir því hver kaupand-
inn er. Munurinn. á því hvort
heildarmagnið er selt á háa
verðinu eða lága verðinu er
hvorki meira né minna en kr.
9.74S.750 — tæpar tíu millj-
ónir króna á einu ári!
Eins og augljóst er og ekki
þarf að ræða er salan til ríjí-
isins auðvitað engin góðgerð-
arstarfsemi, heldur. miðuð
við hæfilegan gróða. Almenn-
ingur verður þannig að búa
við féflettingu, sem nemur
miklum meirihluta tíu millj-
óna á hver ju ári. Kemur það
bæði fram í of háu verði þar
sem olíukynding er, í of háu
rafmagnsverði þar sem raf-
stöðvar ganga fyrir olíu og
í stórfelldum skatti á báta-
flotann, sem almenningur er
svo látinn borga með ,,ráð-
stöfunum“ þeim, sem rikis-
stjórnin finnur upp á á
hverjum tíma.
Ef heiðarleg ríkisstjórn
væri í landinu yrði þessu okri
aflétt umsvifalaust og allt
olíuverð fært niður í það sem
ríkið borgar.
^ Tvöíalt verð á öllum
öðrum vörum
En það er ekki aðeins á
hráolíu sem tvöfalt verð við-
gengst. Sama máli gegnir
einnig um brennsluolíu. Af
smurolíum og feiti fær ríkið
15—20ýó' afslátt miðað við
venjulegt útsöluverð. Af
benzíni fær ríkið 3'•> eyri i
afslátt af hverjum lítra hvar
sem er á landinu og aúk þess
11 aura á lítra ef benzínið er
afgreitt frá dælu sem kaup-
andi annast sjálfur.
Til þess að undirstrika að
öll þessi viðskipti eru gróða-
vænleg fyrir Olíufélagið li. f.
sem hefur heildarsamning við
ríkið er svo veittur 1% af-
sláttur af öllum viðskiptun-
utn ofan á ]>að sem talið er
og er ltann gerður upp í lok
Itvers árs.
Einnig á þessum sviðum er
þvi um féflettingu að ræða,
sem eflaust nemur mörgum
milljónum á ári miðað við það
verð sem ríkið og fyrirtæki
þess borga.
^ Rannsókn óhjá-
« kvæmileg
I skýrslum þeim, sem fjár-
veitinganefnd hefur aflað sér
og birtir, skýra Fjárhags-
ráð og verðgæzlustjóri frá
því „að verðlagsyfirvöldin
liafa aldrei ákveðið álaguingu
á benzíni og hráolíu á sama
hátt og öðrum vörtun, livorki
prósentuálagningu eða magn-
álagningu.“ Er þannig aug-
ljóst mál að olíuhringarnir
hafa búið við sérréttindi sem
þeir hafa hagnýtt sér með
okurviðskiptum við almenn-
ing í skjóli yfirvaldanna.
Það er því vissulega þörf á
því að hin ,,löglega“ starfr
semi olíuhringanna sé rann-
sökuð á heiðarlegan og gagn-
geran hátt ekki síður en sú
ólöglega, sem þó er ekki smá-
vaxin eins og dæmin sanna.

Vaxandi uppreisn gegn einokunarklíkunpi
br jótast undan forrétt-
indaheildsölunum
Skibiingur manna á eðli og afleiðingum einok'unarinnar
fer nú sívaxaiuti, bæði á útílutningseinokiininni sem er
þjTigsti baggiiin á sjávarútvegiiuim, eins og blað forsætis-
ráðherrans hefur viðurkennt, og á innflutningscinokuninni
, sem gerir örfáum forréttindaheiklsölum í Rpykjavík kleift j
að leggja þungbæran skatt á. allan, almenning í landinu.
Nýlega hafa t. d. gerzt þau tíðindi.að samtök kaup-
manna hafa risið upp gegn hcildsalaklíkunni sem stjórnar
Verzlunarráði. Hafa Félag matvörukaupmanna, Félag
yefnaðarvörukaupmanna og Kaupmannafélag Hafnarfjarð-
ar sagt sig úr Verzlunarráðinu og krefjgst þess að fá sjálf
að annast innflutning á helztu nauðsynjum almennings
milliUðalaust. Félag vefnaðaryörukaupmaiuig hefur undan-
farið haft liluta af innflutningnum í sínum hijndum, en
Fétag ntatvörukaupmanna hefur ekkert fengið að flytja inn,
heklur orðið að sætta sig við það sem einokunnrheildsöl-
unum.hefur þóknazt að skammta. Hafa kaupmcnn þannig
orðið einskonar skattheimtmnenn fyrir herrana sem stjórna
Verzlunarráði. Félag matvörukaúpmanna hefur endurreist
innkaupasamband sitt, ráðið framkvæmdastjóra, opnað
skrifstoíu og gefur út sérstalct blað.
Þessi uppreisn lqiupniaunanna er mjög mikilvæg og $
getur orðið upphaf bæftra verzlunarhátta. Forréttindaheild-
söl'unum hefur undanfarin ár .teldzt að skipa kaupmönnum
og jafnvel miklum hfuta verzlunarfólksins í lið með sér,
eiL.nú er þeirri blekkingu að verða lokið.

EYK J AVlKMJ RÞ ÆT TI
Bœjarsfjórnaríhaldið afnem-
ur húsaleigulögin endanlega
J^að hefur orðið hlutverk bæj-
1
arstjórnaríhaldsins, vindir
forustu Gunnars Thoroddsen
borgarstjóra, að reka smiðshögg
ið á afnám húsaleigulaganna,
og skapa þar með fullkomið
öngþveiti í húsnæðismálunum
og tryggja að öll húsaleiga fari
á svartan markað.
★ ★ ■ ★
þessu sambandi er rétt að
rifja það upp að
það voru Framsóknarflokkur-
inn og Sjálfstæðisflokkurinn
sem samþykktu á síðasta Al-
þingi að húsaleigulögin skyldu
falla úr gildi að mestu 14. maí
1952, nema bæjarstjórnir lilutað
eigandi kaupstaða samþvkktu
annað.
★ ★ ★
Fúngmenn Sósíalistafloklísins
* au.dmæltu þessari fáránlegu
afgreiðslu mjög
eindregið, og'
greiddu allir
sem einn at-
kvæði gegn
henni. Þeim var
ljóst hve fráleit
f jarstæða það er
að ætla bæjar-
stjórnum að velja milli þess að
hafa engin liúsaleigulög, eða
ák\ æði hinna gömlu laga 'um
húsaleigu óbreytt. Þeir vildu
gera gágngérar breytingar á
húsaleignlöguiium, með það
fyrjr augum að forða frá öng-
þveiti í húsnæðismálunum og
tryggja sanngjörn viðskipti
húseigenda og leigjenda. Þess
vegna bár'u þeir fram frumvarp
til nýrra liúsaleigulúga, sem
Leigjendafélagið hafði látið
semja. Þeim, eins og Leigjenda-
félaginu, var Ijóst að húsaleigu-
iögiii þurftu endursivof.unar eu
ekki afnáms og að húsnæðis-
málin í heild þuri'a jákvæðra
aðgerða en ekki dauðra íhalds-
handa.
★ ★ ★
En hiii tvö stóru íhöld, Sjálf-
stæðisfl. og Framsóknar-
flokkurinn, voru ekki til viðtals
um frumvarp leigjendanna, þeir
voru ekki til viðtals um neitt
annað en kröfu Fasteignaeig-
endafélagsins um raunverulegt
afnám húsaleigulaganna. Fram-
sókifaríhaldinu þótti rétt að
gera hinu íhaldinu grikk í leið-
inni, og kom því til leiðar að
það skyldi á valdi bæjarstjórnar
að framlengja húsaleigulögin
livað íbúðarhúsnæði snerti. I
þessu ljósi ber að skoða afstöðu
Frámsóknarfulltrúa.ns í bæjar-
stjórn, hann er þar að segja
Ihaldinu þá skák sem flokks-
bræður hans á Alþingi ákváðu
því til handa fyrir ári, síðan,
og er þetta gert í fullu trausti
þess að mótleikúr íhaldsins
verði afnám húsaleigulaganna.
★ ★ ★
Dæjaríulltrúar Sósíalistallokks
** ins hafa sannprófað afstöðu
íhaldsins til þessa máls. Við
uafnakall hafa allir fuiltrúar
þess í bæjarstjórn neitað að
greiða atkvæði um framleng-
ingu liúsaleigulaganna, neitað
að veita þeim fjölmörgu leigj-
endum, sem hefur verið vísað
út á.götuna nokkra vernd. Nöfn
þeirra bæjarfulltrúa sem þannig
hafa, tekið á sig endanlega á-
byrgð á aíiiámi húsaleigulag-
anna eru:
Auður Auðuns, Guðmundur
Ásbjörnssou, Guðmundur H.
Guðmundssoji. Guiinar Thor-
oddsen, Hallgrímur Benedikts
son, Pétur Sigurðsson og
Ragnar Lárusson.
★ ★ ★
Dorgarstjórinn, Gunnar Thor-
” oddsen, gat þess á síðastá
fundi bæjarstjórnar, að hann
vildi beita sér fyrir endurskoð-
un húsaleigulaganna. Ég benti
honum á þá augljósu staðreynd.
að ef honum væri alvara með
að knýja fram endurskoðun.
ætti hann að samþykkja fram-
lengingu á lögunum um eitt ár. >
því með því fengi hann sterk-
ari aðstöðu við samningaborðið.
því semja þarf hann við vini
sína i Fasteignaeigendaféilaginu.
og semja þarf hann við hitt
íhaldið, þ. e. a. s. Framsóknar-
íhaldið, en því miður, ég býst
e'.iki við að hann reyni að semja
og þó hann reyni verður niður-
staðan ein og liin sama, sú
sem íhöldin hafa ákveðið: að
húsaleigulögin falla úr gildi
Þeir sem á götuija fara geta
ÞAKKAÐ ihöldunum báðum, og
þó alveg .sérstaklega þeim átta
sem að ofan greinir. Þeiira nöfi'i.
eru geymd en ekld glcymd.
S.A.S.