Þjóðviljinn - 30.03.1951, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 30.03.1951, Blaðsíða 5
Föstudagur 30. marz 1951 — ÞJÓÐVILJINN (5 * V Hverjar eru mána&arfekjurnar og hvern- ig endasf þcer? Önnur verSlaunagreinin Mánaðarlaunin eru uppétin fyrirfram Eftir KENNARA * Er Þjóðviljúm fór þess á léit við launþega, að þeir skýrðu frá því, hvernig mán- aðarlaunin entiist, fáiinst mér ég loksiiis liafa öðlazt tækifæri til að skrifa verulega mergjaða blaðagrein. Það skal tekið frám, að' ég hef ekki áður lát- ið ljós mitt skína á þeim vett- vangi. L.ahgár mig til að segjá rétt frá fjárliagsástæðum, því að mér skilst að það sé aðál- atriðið. Eg er einn af þeim mörgu, sem tek laun hja ríki og bæ, eftir hinum velþekktu lögum frá 1945 (ef ég man rétt). Stárf mitt er í því fólg- íð að troðá lögákveðnu magni af fróðleik inn í höfuð skóla- barna. Lauk almennu kennara- prófi fyrir tveimur ármn og þugði gott til efnalegrar af- komu, enda laun talin allgóð þá, a.m.k. í samanburði við vinnutíma. Jæja, þetta gekk allt sæmi- lega fram á árið 1950. Þá var gengislækkmiin frámkvæmd (gengisbreýting á fínna manna máli). Vörur hækkuðu í verði með degi hverjum. Launin hækk uðu samt ékki nema að litlu leyti. Vita allir laxmþegar (og Óláfur Björnsson líká) hve mikltihi rangindum þeir hafa' verið beittir. Getur hvér lauri- þegi skoðáð í sinn eigin barrri. Það skal tekið fram, að ég bý úti ,á landi. Fékk hvergi inni í höfuðborginni og þaðan af síð- 'ur stoðu Við barnaskóla. Stöðu- veitingum virðast pólitískir duttlurigar ráða,' en nóg um það. Útgjöld mín mánaðarlega eru þá seiri' hér segir: Mjólk 150.00 Sirijörl. .... 40.00 Tólg 25.00 215.00 Fiskxir ...... 50.00 Kjot 75.00 125.00 KorftV. ' 50.00 .Kex 25.00 75.00 Kartöflúr .... 6o:oo 60.00 Syikur 26.50 Kaffi 36.50 •Kaffib. V 2.30 65.30 Þvóttaéfni .. 10.00 10.00 Rafiriagn' .... 70.00 Kol 300.00 Olía 20.00 390.00 Húsaleigá 400.00 400.00 Sjúkrasamlag 24.00' Tryggingar . . 30.00 54.00 Blö.ð og tímar. 35.00 35.00 Smávegis .. .. 60.00 60.00 Útsvar 150.00 150.00 Skaítar .... 50.00 50.00 ÚTGjötri 1689.30 TEKJtlR ‘ 1605.00 mismumíi: 84.30 Kr. 1689.30 1689.30 Launin nægja serrí sagt ekki fyrir hinurri brýnustu þörfum. ' Hér' erri þó engin föt talin. Keypti mér EIN föt á árinu, verð krJ 590.00. Korian hefur keypt sér EINA peysu á 145.00. Við eigum tvö börn á fjTsta og öðru ári. Öll hafa klæði þeirra verið sniðin og saumuð heima, Korian hefur stundmn spurt mig að því, hvernig ég færi að, ef ég þyrfti að kaupa öll fötin á krakkana tiibúin í búðinni. Eg hef haft fá svör þar um, en hugsað með mér, að þá væri ég búinn að slá lán upp á tilvonandi sumarvirinu. Eri ég er saxrit andvígur öllum lánum og ölmusum, ef mögu- lega er hægt að komast lrjá þeim. Einmitt núna xún það leýti, sem ég var búinn með marz- laUnin, kom töluvert af álria- vöru í kariþfélagið hér á staðri- um. Ekki gátum við notfaxrt okkur það að þessu sinni. Verð- ið er lika svo brjáhað, að mað- ur stendur orðlaus gagnvart því. Til dæmis eru karlmanris- sokkar um 20 krónur, skór 175 króriúr. Hér er engin hita- veitá, ög þarf þess vegna að karipa kol. Tonnið' af kolum er hér orðið heimkeyrt 600 krón- ur og þau heldur af iakara tag- inu. Kolin hafa viíjáð verðá ó- drjúg núna í vetrárkulduriurri, enaa komumst við tæplega af mrð t/2 tonn á mánuöi. Þó höf- úm við reyrit að drýgja þau xneð mó og spýtnabraki og hverju því, sem til hefur fall- ið. Rafmagn er frá díselraf- stöð þorpsins og mjög dýrt eða hútt á aðra króriu KW 4- her- bergjagjald. Kjöt teljum við orðið til mun aðar, enda aðeins á borðum á hátíðum og‘ tyllidögum. Mig langar t.d. til áð kauþa þó ekkí væri meira en-1 kg. af hangi- kjöti til að hafa ýfir' páskaria. Fiskurinn er okkar aðaifæða, enda fremur ódýr hér. Þar sem milliliðirnir, hiriir misjafnt þökkuðu ‘ fisksalar, þekkjast ekkf.' Fiskúririn er líká ætíð glænýr. SparnáðaráætránlV. Hváð getum við' riú spáráð \rið okkur frekar? Jú, ég hef keypt • dálítið af bókum á und- anförnum árum, m&st fræði- bækur. Nú bef ég algjörlega hætt öllurri bókakaupum, sem er mé'r að vísu dálítið bagalegt,, eri hvað skal gera? Við 'hjónin förum aldréi á neina skemmt- un, enda höfum við öðrum hncppum að lrneppa, þar sem við eigum tvö börn á erfiðasta aldursskeiði. Húshjálp er iilt áð fá, og mjög dýr, ef ein- Hver fæst. Konan nefur líka margsinnis :sagt mér, að hún kæri sig ekíti xmi húshjálp, með'an húri Irefur aðeins tvö börrr að annast um. Hún setur sig vel inn í fjárhagsástæður mínar, og á það til að spyrja, hvað mikið sé'nú eftir af mán- aðárlaununúm; Eg sagði lrenni, að það væri aðeins fyrir kolum til mánaðamóta. Þá sagðist húri ætla áð bíða með að biðja Héir kemur öiiriur verðiaunagreiniu um efiiið „Hverj- ar eru mánaðartekj'urnar og hvernig endast þær?“ Þessi prýðiléga grein er frá keimara úti á landi, og sýr.ir giöggt hvernlg dýrtíðih er að þrýsta riiður lífskjöruhi fólksins í smáþorpunum. Greinárhöfundúr héfur löst Iaun, en einmitt í snráþorpuriúm þjakar atvirinnle.vsið l'ólkið og er erfitt að hugsa sér hvernig það flej'tir íram lífinu við þau kjör. Verðlaúitasáriikeþpriín heldur áfranx. Þjóðviljinn greiðir næstu máriuði á hálfsmánaðafresti 100 kr. verð- laúii fyrir beztu ritgerðina um þetta efni. Til greina koma í hvert sinn allar greinar sem fyrir Hggja oig ekki haía hlotið verðláun. Nöfn höfunda verða ekki birt nema þeir óski Jæss. Sendið greinar, og nafn með í lokuðu umslagi, til ritstjórnar Þjóðviljans, Slfóla- vörðustíg 19, Reykjavík. Æskilégt væri að fá greinar frá sem flestúm at- vinriustéitum, frá atVirinUlausum Iieiniilisféðrurii, frá emhleypum atviiinuleýsirigjum, frii einstæðum mæðrrim, frá rosknu fólki. í slíkum greiiiuiii felst dýrmæt fræðsla, sem getur orðið a& vopni í baráttunni gegn eymdinni; j mig um aurá fyrir kjólefni þangað til í vor, „þá þurfum við minna að kynda miðstöðina þegar hlýnar í veðri“, sagði hún. Hún er seiri sagt ekkí von- laus um að eignast kjól, þótt seinna verði. Mættu konur hug leiða þessi svör konu minnar við svipaðar fjárhagsástæður. Við vesalings' eiginmennirhii’, sumir að mirinsta kosti, verðrim að neita konum okkur rim margt nú á þessurii érfíðu tírn- um. Þá er það útvarpið. Afnota- gjald þess er víst það eina, sem ekki hefur hækkað und- anfarið. Útvarpið veitir okkur svo margar ánægjustundir, að við viljum alls ekki missa það, jafnvel þótt gjaldið hækkaði eitthvað. Anriars ér ég aivég hissa á Ríkinu að hækka ékki ársgjaldiö eins og til dæmis áfen>fið. Það myndi enginn am- ast' við því fremur en öðrxi. Hins vegar er ég ekkert að mælast til að afnotagjaldið hækki. Niðúrstaðan verður þá sú, að við hlustum á útvarpið framvégis, þó ekki væri anriað en þátturinn hans P. P., yog hafi hanri þökk fyrir það állt saman. Enginn getur víst með réttu sagt, að keririaralaun séu há jafnvel þótt -ei sé greitt fyrir stöðuga vinnu allt árið. Við höfum verið öfundaðir af Sum- arfríinu. Það veitti mörgum kehnaranum drjúgar aukatekj- ur hér á góðu árunum, en nú er slíkt að mestu búið að vera. Við opinberir starfsmenn meg- um ekki gera verkfall, og þó við gerðum þao, yrðum við sjálf sagt réknir úr stöðunx okkar. sakaðir um kommúnisma, c.g óséröienntaðir menn skipaðir í okkar stað. Hver er þá lausr- in á þessu ófremdarástandi ? Hún er sú, að greidd sé ó- fölsuð, mápaðarleg vísitala. Nú nemur t.d. laxmaskerðingin 7 stigum, vísitalan var 130 stig 1. febrúar, og hvað skyidi hún hafa hækkað síðari? Hvaða á- hi’if skyldi það hafa á starfs- vilja manna, að fhma hversu mjög stoiTin eru vanvirt hvað laxm áhræi’ir ? Muii. ekki flest- um hvot að vita til þess, að störf þeirx'a séu virt, a.m.k. með það itíáxim laxmum, að hægt ;sé að lifa af þeim? Eg hef- nú Iýst því nokkuð, •hversu lamiiii endast. Útkom- an er vissulega ekki glæsileg. Verð ég þó sjálfsagt ekki verst úti af mönnxim í minni stétt og öðrum láglaunuðum. Það er áriðandi, að þeir, sem geta um mánaðarútgjöld og tekjur, segi sem alli-a réttast frá. Eru vissu lega til mentt, sem reyna að •rangfæra allt það, sem ég hef hér sett á þappírinn. Um skýrslu mína er það að segja, að tekjur eru ALLAR taldar, en fi'áleitt að gjöldin séu nægiiega hál Niðxxrstaðan er þá að lokum þessi: Að viðlögðúm drengskap vottá ég að skýi’sla þessi er géfin eftir beztu vitund. Kennari. Sovéí-Iistamemiiíiiir kvaddir Framhald af 8. síðu. Hann lét í ljós þakklæti fyrir irióttökur hér og kvaðst vona, að bráolega yrði íslenzk sendi- nefnd á ferð í Ráðstjórnarríkj- unum. Tónskáldið Khatsjatúrían flutti ávarp og ræddi nokkuð þau áhrif, sem koman hingað hefði haft á sig og íörunauta sína. Það kom greinilega í ljós hjá öllum ræðumönnunum, að gagnkvæm kyimi og menning- arténgsl þjóða í milli hefði mjög mikilvæga þýðingu til verndar friði í heiminum. Forseti MÍR, Halldór Kiljan Laxenss, afhenti gestunxim gjafir til minningar um komuna hingað. — Að lokum var sýnd Heklukvikmynd’ eftir Osvald Knu’dsen. Ráðizt á verk» failsmenn Franska stjórnin lét í fyrra-1 dag dreifa með kylfuárás þús- undum starfsmamia. strætis-' vagna og neðanjarðarbrautar,' er safnazt höfðu saman útifyrir samgöngumálaráðuneytinu og: kröfðust að sér yrði veitt 25% ' kauphækkun. Starfsmennirniú‘ háfa nú verið 14 daga í veríi- falli. Nýir og nýir hópar franskrá verkairianiia og launafólks bera fra.m kröfur uffl kauphækkanir. Síðástir bættust í hópinn jpóSt-’ menn og starfsfólk flugfélagi- ins Air France. Falkenhausen náðaður Belgiska stjómin hefur n-ið-v að þýzka hershöfðingjami vori Falkenhausen, sem dæmdui’ var ’ í tólf ára þrælkxmarvinnxl fyr- ir viku fyrir stríosglæpi, er hami lét \dnna meðan hann var hernámsstjóri í landinu á stríðs árunum. T\reir hershöfðirigjar, sem dæmdir voru með von Falk- enhausen, voru einnig náðaðii’. Sinlcnínhliémsvcitin endisítefeur tóstleíkaiiá Framhald af 8. síðú. sína í Þjóðleikliúsinu á moí'gun' kl. 4,30 eftír hádégi. Þar mxm Aram Khatsjatúrí- : an stjórná fjórúm verkum sín- um, eiiis og á tónleikunum í gær, en auk þess mun óperu-1 söngkonan Kazántzeva syngjö. ’ ópei’úarírir með undírleik hljóm'1 sveitarinnar, og er ekki að efa ' að hin glæsilega túlkxm hennar' mun þá jafnvel njóta sin enri’ betur en á tónleikum þcim sem mesta hrifningu hafá vakíð ‘ xmdanfarið'. Aðgöngumiðar að hljómleik- unum í gæ'r seldust upp á skömmum tíma og mxm því ráð- legast að trvggja sér fljótt miða áð tónleikunum á morgun. Miöamir eru seldir hjá Ey- mundssori, Lárusi Blöndal og' Bókum og ritföngrim. Fj orveldafiindtir Framhald af 1. síðu. dagski-ár fjóxveldafundar og ér líklegt að það eigi sinn þátt' í að þau fengu fundinum í gær i'ivstaö. Jessup fulltrúi Banda- ríkjanria er sagður andvigur hverri þéirri dágskrá; sem’að-' greini afvopnxui Þýzkalands frá herbúnaðinum í Evrópu al- mennt, Fréttaritari bandarísku fréttastofunnar Ássociated Press segir, aðbrezki og franski fulltrúinn saki Jessup um 6- þarfa stífni. Bandaríkjaméim' gruni hins vegar stjórnir Bret- land.s og Frakklands um að láta stjómast af innanlandspólit ískum ástæðum í afstöðxmni til fjóiTeldafnndar. Fi’anska stjórnin telji sér ávhming I að fá fjórveldafund á 1 aggirnar vegna þingkosninga, sem fara í hönd, og brezka stjórnin. vilji fjórveldafund til að slá úr höndum íhaldsmanna þa'ð áróð- ursvopn, að hún- Ieggi sig ekki fi'am um að reyna að jafna deilumál ^tórveldamia. Blað brezku stjómarinnar, „Daily Herald“, er meðal þeirra blaðá' í London, sem birtu í gær bjart- sýnar fregnir af samkomulags- . horfum í París.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.