Þjóðviljinn - 30.03.1951, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 30. marz 1951 --
ÞJóðleikhúsið sýnir leikritið „Flekkaðar hendur“, eftir J. P.
Sartre, í kvöld kl. 8. Sýningum Þjóðleikhússins á leikriti jiessu
fer nú að ljúka. — Myndin er af tveimur aðalleiburunum í
„Flekkaðar bendur“, þeim Herdísi Þorvaldsdóttlur og Gunnari
Eyjólfssyni.

er
íagurfræði?
. Prófessor Símon Jóharmes Á-
gústsson flytur fyrirlestur í há-
tíðasal háskólans n. k. sunnu-
dag, 1. apríl er hann nefnir
„Hvað er fagurfræði?“. Fyrir-
lesturinn hefst kl. 2 e. h. stund-
víslega og er öílum heimill að-
gangur.
I þessu erindi leitast fyrir-
lesarinn við að gera grein fyrir
Jrví, hvað fagurfræði er. Síð-
íui rseðir hann ýmsar skoðanir
á hagnýtu gildi fagurfræðinn-
ar. >■ siJltí.iÉS
marz
Framhald af 1. síðu.
Vigfússon, Signröur Jóns
son og Kristófer Sturlu-
son, en Bjami Benedikts-
son hefur einnig stefnt
málum þeirra til hæsta-
réttar.
Á mótmælafundi sem Full-
trúaráð verkalýðsfélaganna í
Reykjavík og Dagsbrún héldu
vegna ofsóknanna 30. marz í
fyrra, hélt Jóhannes úr Kötl-
um mjög snjalla og minnis-
stæða ræðu og lauk henni með
þessum orðum:
„Það er sannfæring mín að
hér eigi við orð þjóðskáldsins
Davíðs frá Fagraskógi, bróður
sakadómarans í Reykjavik:
Hér dæma
sekir.
þeir 8©m sjálfir eru
Og ég vil svo enda mál mitt á
þessum ljóðlínum sama skálds:
Ég fyrirlít þann sem offrar sam-
vixku og sál
fyrir sllfur og gull, hallir og
blóðugt stál,
kórónu og lönd. Frægð hans er
fúið skip.
Ég fyrirlít borgarans logna liá-
tíðasvip.
Ég fyrirlít varginn sem veröldin
dýrkar enn.
Vei þeim sem eru kvikindi og
þykjast menn“.

Jakkaföt
Hcfum nú aftur jakkaföt allar stærðir fyrir drengi,
margir litir og gerðir, einnig nokkur sett karl-
mannaföt. Saumurn úr tillögðum efnum, bæði
jakkaföt og stakar buxur.
KlæSagerS Ausíurhæiai
Grettisg-ötu 6.
Sími 6238.
Undir eilíiðesrstjörnum.
Eftir A.J, Cronin
121
D A G UK.
hann úr sér, árvakur og ástúðlegur, þegar hann
kom auga á Mawson. Hann hafði átt von á
Mawson um tvöleytið, en Mawson borðaði alltaf
sunnudagsmatinn heima.
Jim þokaði sér með hægð inn eftir troðfullum
salnum og settist við borðið hjá Jóa. Lítil, að-
gætin augu hans litu á Jóa og hann kinkaði koili
til svars: þetta var kveðja manna sem vissu
hvað þeir vildu. Það varð dálítil þögn meðan
Jim Mawson leit í kringum sig í salnum.
„Viltu whiský, Jim?“ spurði Jói loks.
Jim hristi höfuðið og geispaði. Aftur varð
þögn. „Hvernig gengur það þama efra?“
„Hreint ekki sem verst“. Jói dró bréfmiða
upp úr vestisvasanum. „I síðustu viku af-
greiddum við 200 tonn af smásprengjum, 10.000
mill af handsprengjum og 1.500 átján punda
sprengjur“.
„Ja hérna“, sagði Jim og teygði sig rólega
eftir tannstöngli í glerskál á borðinu. „Það end-
ar með því að þú lýkur stríðinu upp á eigin
spýtur, Jói, ef þú ferð ekki varlega".
Jói glotti. „Vertu óhræddur, Jim. Sumar af
sprengjunum gætu ekki brotið upp kókóshnetu.
Ég hef aldrei séð eins margar blöðrur í steyp-
unni og í síðustu viku; það er síðasta járnsend-
ingin frá þér, Jim. Hræðilegt. Þær voru götóttar
eins og svissneskir ostar. Við urðum að troða
leir i götin og tvímála þær að utan“.
„Jæja“, sagði Jim. „Litið gagn í þeim eða
hvað ?“
„Heldur lítið, Jim“.
„Hvaða vandræði", sagði Jim og notaði tann-
stöngulinn sleitulaust. Svo bætti hann við:
„Hvað geturðu tekið mikið í þessari viku ?“
Jói hallaði undir flatt eins og hann væri að
hugsa sig um. „Gætirðu ekki sent mér 150
tonn“.
Mawson kinkaði kolli.
„Og heyrðu, Jim“, hélt Jói áfram. „Láttu
faktúruna hljóða á 350. Ég er orðinn leiður á
þessu smáskitiríi“.
Ihugult augnaráð Jims spurði: Er þáð óhætt?
„Ekki fara of geyst“, sagði hann ]oks.
„Gleymdu ekki Dobbie“.
„Skítt með Dobbie. Þegar faktúran er i lagi
er öllu óhætt. Hann hefur ekki hugmjmd um
hvað við notum mikið í bræðsluna. Ef tölurnar
standa heima hjá honum, þá heldur hann að
allt sé klappað og klárt“. Það var illa duiin
gremja í rödd Jóa. Tilraunir hans til að múta
hinum stirðbusalega, magra gjaldkera höfðu far-
ið út um þúfur. Jæja, það var aúðvelt að vefja
honum um fingur sér, ef honum skyldi detta í
hug að fara að snuðra eitthvað í reksturinn.
Tölurnar voru hið eina sem hann treysti. Og
hann hafði ekkert vit á sjálfum rekstrinum.
Mánuðum saman höfðu Jói og Mawson leikið
hinn áfiægjulega leik sinn. í dag hafði hann
til dæmis pantað 150 tonn af járni, en faktúran
hljóðaði á 350 tonn og Dobbie, mundi greiða
þau skilvíslega og Jói þurfti ekki annað en
leika sér fyrir mismuninn sem var 1400 pund,
þ. e. a. s. 200 ímynduð tonn á 7 pund hvert.
Þetta var aðeins lítið dæmi um snilli þessara
tveggja manna, en þó nóg til þess að þeir
voru stríðinu þakklátir.
Þegar viðskiptum dagsins var lokið, fór Maw-
son af stað í klúbbinn sinn, Jói gekk rösklega
að bílnum sínum. Hann setti vélina í gang og
ótk í áttina til Wirtley: hann hafði lofað að
sækja Láru. Hann ók hugsandi um mannauðar
DAVÍÐ
götumar, með hugann fullan af nýjustu ráða-
gerðum Mawsons, perlingum, viðskiptum, sprengj-
um, stáli og magann fullan af kjamgóðum mat
°S drykk og hann hugsaði með velþóknun um
það sem beið hans. Hann brosti sjálfánægju-
brosi. Lára var ágæt, hann stóð í þakkarskuld
við hana. Hún hafði frætt hann um svo margt,
kennt honum að binda nýja slifsið sitt og hjálp-
að honum að velja sér litlu hentugu íbúðina,
sem hann hafði nú búið í í sex mánuði. Hún
hafði betrumbætt hann á margan hátt. En
hvað um það, henni þótti sjálfri gaman að
gera allt mögulegt fyrir hann, svo sem að veita
honum inngöngu í klúbbinn og kom því til leið-
ar að hitt og þetta heldra fólk byði honum
heim. Já, hún var alveg vitlaus i honum. Bros
hans breikkaði. Nú skildi hann Lám fullkom-
lega. Hann hafði alltaf hrósað sér af því að
hann. þekkti konur: hinar hræddu, hinar kulda-
legu — ’ þær voru algengastar — cg svo þessar
sem voru með látalæti; en hann hafði aldrei
áður rekizt á konu eins og Láru. Og það var
því ekkert óeðlilegt að hún yrði að láta í minni
pokann fyrir honum, eða öllu heldur fyrir sjálfri
sér.
Um leið og hann ók inn á torgið bak við
Wirtley verksmiðjurnar — þau hittust alltaf þar
af skiljanlegum ástæðum — kom Lára fyrir
hornið glæsileg í fasi. Hann var hrifinn af
stundvísi hennar. Hann tók ofan hattinn og
opnaði bílhurðina fyrir henni án þess að fara út.
Hún settist inn og án þess að segja neitt ók
hann, áleiðis til íbúðar sinnar.
Þau þögðu bæði í nokkrar mínútur, þögn hins
nána kunningsskapar. Honum líkaði vel að hafa
hana við hlið sér: hún var sérlega vel búin og
dökkblátt klæddi hana betur en nokkur annar
litur. Honum þótti vænt um hana á sama hátt
og manni, sem er ennþá ástfanginn af konunni
sinni. Aúðvitað var nýjabrumið horfið af sam-
bandi þeirra; meðvitundin um algera uppgjöf
hennar dró nokkuð úr ákafa hans.
„Hvar borðaðirðu hádegismat?“ spurði hún
loks .
„Á Central." Rödd hans var kæruleysisleg.
„En þú?“
,,Eg fékk mér fcrauðsneið í klúbhnum.“
Hann hló góðlátlega; hann vissi að hún hafði
ekki mikinn áhuga á mat.
„Ertu ekki bráðum búin að fá nóg af þessu
starfi ?" sagði hann. „Að standa og mata kan-
arífuglana?"
„Nei,“ svaraði hún. „Eg er að reyna að við-
halda trúnni á það að eitthvað gott sé eftir í
mér.“
Hann hló aítur, hætti við þetta umræðuefni
og þau fóru að tala um daginn og veginn þangað
til þau komu að götunni sem Jói bjó við. Það
var íbúð á neðri hæð tvílyfts húss, herbergin
voru há ti] lofts, amarnir stórir og skemmti-
legt útsýni yfir garðana fyrir framan og aftan
húsið. Lára hafði séð um innréttinduna fyrir
hann með sínum örugga smekk — hún hafði
næma tilfinningu fyrir öllu þess konar. Á
morgnana kom kona til að hreinsa hjá lionum,
og þar eð Yarrow var næstum átta kílómetra
í burtu voru þau nokkurn veginn óhult þarna.
Og þeir sem sáu Láru koma og fara, vissu ekki
anna’ð en hún væri systir Jóa.
Jói opnaði dyrnar með smekkláslyklinum og
fór inn ásamt Láru. Hann kveikti á rafmagns-
ofniiiúm í setustofunni, settist niður og fór
aö feimá frá feér skóna, Lára hellti mjólk í glas
handa ' sér,' dreyjpti á því og horfði á hann‘á
meðan. ’ V
„Viltu whisky og sóda,“ sagði hún.
„Nei, mig langar ekki í það.“ Hann tók upp
sunnudagsblaðið sem lá á borðinu, fletti því
sundur og fór að lesa fjármáladálkinn.
Hún virti hann þegjandi fyrir sér meðan hún
Jauk vi’ð mjólkina. Svo fór hún að dútla við
ýmislegt í stofunni, færa til hluti eins og hún
væri að bíða eftir að liann segði eitthvað, síðan
gekk hún hljóðlega inn í svefnherbergið. Hann
heyrði til hennar þegar hún háttaði sig og hann
brpsti með sjálfum sér bak við blaðið. Þau fóru
í rúniið á hverjum súnnudegi, róléga og virðú-
le^a eins^og þegar fölk fér í kirkju, en upp
á BjðknstiðVþegar ástríða hans sjálfs hafði hjaðn-
að lítið' eitt, Iiafði hann haft gaman af að
stríða henni dálítið. Núna beið hann í fullan
hálftíma og þóttist lesa, síðan reis hann á fæt-
ur, geispaði og fór síðan inn í svefnherbergið.