Þjóðviljinn - 13.06.1951, Blaðsíða 6

6) _ ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 13. júní 1951
Valur vann Víking 1:0 — Tilþrifa-
lítill leikur
Ný Rafskinna
Á sunnudaginn var mátti sjá
mikinn mannfjölda fyrir utan
glugga Rafskinnu í Austur-
stræti. Leyndi það sér ekki að
eitthvað var þarna um að vera.
Þegar betur var að gáð kom í
ljós að í gluggann var komin
alveg ný útgáfa af Rafskinnu,
hinni þekktu og vinsælu aug-
lýsingabók Gunnars Bach-
manns, sem allir bæjarbúar
Ikannast við. — Það er alltaf at
burður í bæjarlífinu þegar ný
Rafskinna er til sýnis í gluggan
anum í Austurstræti. Kjörorð
Rafskinnu er að þessu sinni:
„Hafið stefnumót við Raf-
skinnugluggann“, og ekki verð-
ur annað sagt en það ætli að
bera tilætlaðan árangur. Marg-
ar smellnar og nýstárlegar aug
lýsingar prýða Rafskinnu nú
eins og jafnan áður.
Þoni skólaæskannar
atviimuiaus
Framhald af 3. síðu.
lega atvinnuástandi, sem nú
ríkir hjá þorra skólaæskunnar
í Reýkjavík. Þetta eru „ráðstaf-
anir“ íhaldsins. Það ætti að
skammast sín. — En æskan má
ekki láta þetta íhald sitja á
sér með öllum rassþunga. Æsk
an verður að koma teikniból-
um fyrir og það mörgum. Að
vísu er hún of sein þetta árið.
En næsta vetur verða skóla-
félögin að skipuleggja sína
starfsemi með tilliti til baráttu
fyrir sumarvinnu. Slík starfsemi
skólafélaganna yrði aðalmál
seinni hluta vetrar. I öðrum
löndum hefur þessi starfsemi
reynzt árangursrík. Þetta er
ein bezta aðferðin til að fá
nákvæmar upplýsingar um at-
vinnuþörf námsfólksins og til
að s'kipuleggja liina atvinnu-
lausu skólaæsku til virkrar
starfsemi í þessum málum.
Slík starfsemi væri ‘studd af
foreldrum og kennurum. Hún
er eina svarið, sem æskan get-
ur gefið hinu sljóa, atliafna-
lausa íhaldi, sem nú þegar hef-
ur dregið dug úr fjölda náms-
manna og spillt námsmöguleik-
um sumra alveg. Þetta er uppá-
stunga um aðrar leiðir en þær.
sem tiltækar eru nú. Þetta eru
leiðir þeirra, sem íhaldið hefur
ekki tekizt að stöðva á náms-
braut sinni næsta vetur. Það
sem nú liggur fyrir er að:
Gefa sig fram til skráningar,
og Iáta sem mest fara fvrir
sínu atvinnuleysi í Öllum við-
tölum.
Ö.J.
Aðstaða til að leika knatt-
spyrnu á mánudagskyöldið var
fremur slæm. Töluverð rigning
sem gerði völlinn sleipan og
knöttinn líka. Er í þessu áð
finna nokkra afsökun fyrir
þeim lélega leik sem félögin
sýndu. En þetta er ekki nóg
til afsökunar. Þó völlur sé
blautur og knöttur þungur og
háll þá er hægt að gera tilraun-
ir til skipulegs leiks fyrir því.
En það var mjög sjaldan sem
manni virtist spyrnan hafa á-
kveðinn tilgang og oft virtist
sem menn væru í vafa um það
á hvort markið þeir léku. Nei-
kvæður þversumleikur var al-
gengur, og menn oft svo staddir
að sá sem hafði knöttinn átti
erfitt með að finna samherja,
og of sjaldan leituðu menn að
eyðum til að senda knöttinn í
og koma þannig_svolítið á ó-
vart. Að sjálfsögðu brá fyrir
samleik hjá þessum meistara-
liðum og þó sérstaklega hjá Val
í síðari hálfleik. 1 fyrra, hálf-
leik (móti vindi) lá þó heldur
á Val en til þess að eitthvað
gæti skeð var sókn Víkings of
tilviljanakend. Það er því mikið
meira efni að skrifa um það
sem ekki var gott í þessum
leik en það sem vai einhvers
virði. Það er í rauninni alvar-
legt íhugunarefni hvað ungum
mönnum fer lítið fram eftir að
þeir komast í meistaraflokk og
væri hægt að benda á mörg
dæmi úr öllum félögum. Menn
sem hafa lofað góðu í II. flokki
hafa hætt að taka framförum.
1 þessum leik skár.u þeir sig út
úr með góðan leik. Hafsteinn
var þó bezti maður vallarins.
Vörn Vals var ,,taktiskt“
betri en Víkings enda fékk Val
ur meiri tækifæri sem þó voru
öll misnotuð nema eitt þar sem
markmaður hafði hlaupið of
fljótt út og Halldór lyfti knett
inum yfir hann.
Dómari var Jörundur Þor-
steinsson. Áhorfendur fáir.
Bandarískur
yfirforingi í
Miðjarðarhafi
Reutersfréttastofan segist
hafa það eftir góðum heimild-
um í London, að ákveðið hafi
verið meðan Bradley herráðs-
forseti Bandaríkjanna dvaldi
þar í síðustu viku, að gera
bandaríska aðmírálinn Howley
að yfirmanni A-bandalagsflot-
ans á Miðjarðarhafi. Áður hafði
verið ákveðið, að bandaríski að-
mírállinn Fechteler skyldi
stjórna flota A-bandalagsins á
Atlanzhafi. ’
Undir eilífðcirstiörnum
Eftir A. J. Cronin 'j
180.
DAGUR
stjóra blaðsins. Ritstjórinn tók mótmælum hans
mjög kurteislega — honum þótti þetta auðvit-
að afar leitt, en þó áleit hann ekki að þetta
gæti verið til tjóns á nokkurn hátt. Þvert á
móti. Var þetta ekki einmitt ágæt auglýsing —
prýðileg auglýsing? Frú Tucker botnaði ekki
heldur í gremju hans; sjálf var hún afar á-
nægð með að sjá nafn sitt 'á prenti, og það á
heiðarlegan hátt, bætti hún við.
En þegar Davíð gekk til þings um morgun-
inn fannst honum hann afar smár og órétti
beittur. Hann vonaði af öllu hjarta að enginn
hefði tekið eftir greininni — en sú von rættist
ekki. Þegar hann gekk inn var tekið á móti hon-
um með hæðnishrópum. Þetta var þá fyrsta upp-
skeran hans: að verða að athlægi. Hann laut
höfði og vangar hans voru eldraúðir af skömm
yfir því að þeir skyldu álíta að hann hefði sjálf-
ur staðið á bak við þessa auðvirðilegu aug-
lýsingu.
„Hlæðu bara að þessu“, sagði Nugent. „Það
er eina ráðið — slá þessu upp í gaman“. Nug-
ent skildi hann. En það gerði Bebbington ekki.
Hann var háðskur og tortrygginn: hann áleit að
þetta hefði allt verið fyrirfram ákveðið og hik-
aði ekki við að segja það. Ef til vill öfundaði
hann Davíö af þeirri athygli sem hann vakti.
Um kvöldið kom Nugent í heimsókn til Da-
víðs. Hann fékk sér sæti og tók upp pípuna
og horfði rólegum, alvarlegum augum í kringum
sig í herberginu. Hann var .óásjálegri en nokkru
sinni fyrr og þunnar hárlýjumar löfðu niður
á enni en góðlyndi hans og glettni voru óbreytt.
Hann kveikti í pípunni og sagði:
„Ég hef lengí verið að hugsa um að líta inn
til þín. Þetta er allra notalegasta vistarvera
hjá þér“.
„Já, hún gæti verið verri fyrir eitt pund á
viku“, svaraði Davíð stuttur í spuna. „En það
fylgir aúðvitað fleira. Steikarapannan illræmda
hangir frammi í eldhúsi".
Það kom glettnisglampi í augu Nugents.
„Hamingjan góða, taktu þetta ekki svona
nærri þér“, sagði hann vingjarnlega. „Þetta
gæti jafnvel orðið þér í hag hjá kjósendum
þínum“.
„Reyndar var það ég sem átti að vinna þeim
í hag“, tautaði Davíð.
„Það kemur seinna", sagði Nugent. „Við
getum ekki gert annað en bíða fyrst um sinn.
Við stöndum andspænis heilum múrvegg af
tórýjum — 419 þingmönnum á móti 151 hjá okk-
ur. Hverju er hægt að hrinda í framkvæmd
undir slíkum kringumstæðum ? Við þurfum bara
að reýna að vera staðfastir og bíða þangað
til röðin kemur að okkur. En ég skil þig mæta-
vel. Þú þráir að koma einhverju í verk. Þú ert
orðinn þrautleiður á formsatriðum, kosningum
og látalátum, Þú vilt sjá einhvern árangur.
En bíddu hægur, Davíð, bráðum kemur röð-
in að þér“.
Davíð sat þögull stundarkorn. Svo sagði hann
hægt:
„Það er eitthvað á seyði í námunum heima —
á því er enginn vafi. Þegar fréttist um nýju sam-
þykktina, bregða eigendurnir við, heimta Iengri
vinnutírna og lægra kaup. Og á meðan er allt
látið danka“ .
„Menn eru enn að dekra við hugmyndina um
nýjan rikisstyrk“. Nugent brosti hlýlega. „1921
var tíu milljónum punda eytt í ríkisstyrk. Svo
fékk einhver þá snjöllu hugmynd að setja nefnd
á laggirnar. En áður en þessi nefnd komst að
nokkurri niðurstöðu varð ríkið að leggja fram
DAVIÐ
nýjan styrk. Svo birtust niðurstöður nefndar-
innar og þar voru allir ríkisstyrkir fordæmair.
Þetta er afar lærdómsríkt. Næstum skemmti-
legt“.
„En hvenær í ósköpunum getum við komið á
þjóðnýtlngu ?“ spurði Davíð ákafur. „Hún er
eina lausnin. Eigum við að bíða þangað til þeir
koma sjálfir og bjóða okkur hana?“
„Við verðum að bíða þangað til við fáum
verkamannastjórn sem getur komið henni á“,
sagði Nugent og brosti rólega. „F'ram til þess
tíma máttu leika þér að bláu bókunum þínum
og steikararpönnunni".
Eftir stutta þögn hélt hann áfram:
„Aðalatriðið er að hafa alltaf takmarkið í
huga. Það eru svo margar villgötur sem hægt
er að glæpast út á ef ekki er verið á veröi.
Hvergi koma’ veikleikar mannsins eins skýrt
fram og í stjórnmálalífinu. Það er metnaðar-
girnin og eigingirnin sem eyðileggur allt, Davíð.
Tökum vin okkar Bebbington sem dæmi. Hvað
heldur þú að hann skeyti um þessa tuttugu
þúsund námuverkamenn í Burham sem kusu
hann á þing? Ekki hót. Hann hugsar ekki um
neitt nema Bebbington. Það er sárgrætilegt. Og
Bob Ghalmers. Hann var logandi hugsjónamaður
þegar hann var kosinn á þing fyrir f jórum árum.
Hann sór þess dýran eið með tárvot augu að
hann ætlaði að koma á sjö stunda vinnudegi í
ullarverksmiðjunum, þótt það kostaði hann líf-
ið. En sjö stunda vinnudagurinn er ekki enn
kominn á í Lancashire og Bob lifir í vellyst-
ingum praktuglega og dansar i kringum gull-
kálfinn. Hann er kominn í tæri við Clinton og
Konsorter og notfærir sér þekkingu sína til að
græða í kauphöllinni. Um Cleghorn er næstum
sömu sögu að segja. Það var hégómaskapur
sem lagði hann að velli. Hann kvæntist hefð-
arkonu og nú vanrækir hann hvaða fundi sem
vera skal ef hann á kost á frumsýningu í West
End. Ég vil ógjarna fella dóma yfir mönnum,
en mér finnst þetta hörmulegt. Ég er enginn
dýrlingur, en ég vona að ég sé að minnsta kosti
heiðarlegur. Þess vegna gleðst ég yfir því af
öllu hjai'ta að þú skulir lifa óbrotnu og heiðar-
legu lífi. Haltu því áfram, Davíð lofaðu mér
því“.
Davíð hafði aldrei fyrr séð Nugent svona
æstan. En það var aðeins andartak. Svo stillti
hann sig og sami jafnvægissvipurinn kom á
andlit hans.
„Fyrr eða síöar teygir spillingin klærnar á
eftir manni. Enginn kemst hjá því að rekast á
hana. Varaðu þig á drykkjustofnuninni í þing-
húsinu, Davíð. Láttu þér ekki standa á sama
með hverjum þú drekkur Varaðu þig á Bebb-
ington, Chalmers og Dickson. Ég veit vel að
þetta hljómar eins og siðaprédikun, en þetta
er bláber sannleikurinn. Ef maður getur verið
heiðarlegur gagnvart sjálfum sér, þá stendur
rétt á sama hvað fyrir Jcemur“. Hann sló ösk-
una úr pípunni, „Jæja, ég skal hætta að prédika
— ég þurfti bara aö létta á hjarta mínu. Og ef
ég kem hingað einhverntíma og sé ótal, tepru-
leg boðskort liggja á arinhillunni þinni, þá
skaltu fá fyrir ferðina. Ef þú þarft á dægra-
styttingu að halda, geturðu komið með mér
í cricketklúbbinn þegar veðrið fer að skána. Ég
er félagi í honum og ég hef ánægju af því“.
Davíð brosti.
„Það er þín spilling".
„Já, einmitt. Þetta kostar mig tvö pund á
ári. Og ég vildi ekki fara á mis við það, þótt
ég ætti kost á áð verða formaður flokksins“.
Hann leit á úrið sitt. Svo reis hann hægt á fæt-
ur og teygði úr sér. „En nú verð ég að fara“.
Hann gekk til dyra. „Annars er ég ekki búinn
að gleyma jómfrúræðunni þinni. Þú færð af-
íbragðs iækifæri eftir hálfan mánuð þegar Clarke
j’eggur fram breytingatillögu við lögin um ríkis-
eftirlit á námunum. Þá færðu tækifæri til að
segja ýrnislegt af því scm þér liggur á hjarta.
Góða nótt“.
Þegar Nugent var farinn, settist Davíð fyrir
framan arininn. Nú leið honum betur— Nugent
hafði ævinlega róandi áhrif á hann. Það var
satt að hann hafði verið óánægður. Deyfð stjórn-
málalífsins hafði haft lamandi og óþægileg áhrif
á hann eftir hina virku kosningabaráttu og
sjálfur hafði hann brennandi áhuga og trú á
málefnið. Honum gramdist þessi sóun á tíma
og orku, hin óendanlegu ræðuhöld, hinar inni-
haldslausu spurningar og innantómu svör, hin
kurteislega hræsni — þetta sífellda hjakk í