Þjóðviljinn - 15.07.1951, Blaðsíða 4

— ÞJÓÐVILJINN
Sunr.udagur 15. júlí 1951
IMÓÐVILIINM
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfl Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Simi 7500 (þrjár línur).
Áskriftarverð kr. 16 á mánuði. — Lausasöluverð 75 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljan3 h.f.
_______________________________________________'
Farmannasamningarnir og stjórn
Sjómannafélagsins
Sú forysta sem veriö hafði áxum saman í Sjómanna-
félagi Reykjavikur hafði við síðasta stjórnarkjör í félag-
inu fyrirgert svo allri tiltrú sjómanna að ekki þótt til-
tækilegt að bjóða hana fram einu sinni enn, ætti að vera
nokkur möguleiki fyrir afturhaldið að halda félaginu.
Það ráð var því tekið að varpa kexverksmiðjustjóranum
og nánustu félögum hans fyrir borð en tjalda í þeirra
stað öðrum mönnum úr afturhaldsfylkingunni, í þeirri
von að með breyttum nöfnum mætti enn framlengja
völd afturhaldsins innan félagsins.
Landhcrrunum í Sjómannafélagi Reykjavíkur heppn
aðizt þetta bragð. Með hinum nýju nöfnum tókst þeim,
að halda stjórn félagsins áfram í sínum höndum, þótt
með litlum yfirburðum væri. Sjómenn hafa nú í rúml.
hálft ár reynt hina „nýju“ stjóm, sem að vísu er ekki
að öðru leyti en því frábrugðin þeirri sem fór, og glatað
hafði allri tiltrú vegna þjónustu sinnar við atvinnurek-
endur, að nöfnin eru önnur, því að fyrir valinu urðu
sauðtryggustu fylgismenn fyrv. stjórnar, stjórnarinnar
sem legið hafði árum saman á allri kjarabaráttu sjó-
mannastéttarinnar.
Og haii sjómenn gert sér einhverjar vonir um breyt-
ingar frá hinum alkunnu starfsháttum og útgerðar-
mannaþjónustu Sæmundar & Co. hafa þœr áreiðanlega
brugðizt með öllu. Þótt ekki sé liðið nema rúmlega hálft
ár frá því skiptin urðu, er þegar fengin ótvíræð reynsla
sem sannar öllum sjómönnum að enn eiga útgerðar-
menn og þeirra hagsmunir sömu ítökin og áður i for-
ystu Sjómannafélags Reykjavíkur.
Stjórn S.R. reyndi fyrir skömmu að flytja uppsögn
togarasamninganna yfir á þann tíma árs, sem er út-
geröarmönuum hagfelldastur en ólíklegastur til árang-
ursríkrar baráttu fyrir togarasjómenn. Þetta tilræði við
hagsmuni togarasjómanna mistókst, vegna þess að þeir
voru sjálfir á v-erði og vísuðu uppkasti stjómarinnar frá.
Og nú eru farmannasamningamir nýundirritaðir,
að sjómönnum fjarverandi. Þeir hafa árum saman búið
við fastakaup sem er langt fyrir neðan allt sem tíðkast
hjá fullvinnandi mönnum. ÖIl stríðsárin lét fomsta S.
R. líða án þess að grunnkaupi farmanna væri komið í
viðunandi horf. Á þeim tíma hefði þó verið auðvelt að
hækka kaup farmannanna, hefði verið að því staðið af
ötulleik og festu. Eri stjórn S.R. einblíndi á hina tíma-
bundnu áhættuþóknun, sem vissulega færði farmönnum
þá miklar tekjur á hættuleiðum heimsstyrjaldarinnar,
en gat aldrei orðið til neinnar frambúðar. Hún vanrækti
að nota tækifærin þá til að búa farmönnum mannsæm-
andi lífskjör. Og samherjar hennar í Dagsbrún höfðu
sömu stefnu. Þeir héldu fram „áhættuþóknun“ en börð-
ust gegn hækkun á grunnkapi. Þeirri lausn var hafnað
af verkamönnum en grunnkaupshækkunarleiðin valin,
eins og sjálfsagt var. Mun enginn verkamaður sjá eftir
þeim úrslitum nú.
Nú hugðust farmenn að fá verulega lagfæringu á
sínum óviðunandi kaupkjörum með hækkun fastakaups-
sins. Frá þcim kröfum farmanna hefur stjórn S.R. hlaup-
ið, á htnn smánarlegasta hátt. Hún hefur látið hin for-
ríkú skipafélög — sem græða milljónir á ári hverju, sleppa
með smávægilegar orðalagsbreytingar og lítilfjörlegar
lagfæringar á löngu úreltum samningum, um enga
hækkuh er samið á sjálfu mánaðarkaupinu, enn einu
sinni verða farmenn að sætta sig við gömlu og úreltu
smánarkjörin, sem setja þá skör lægra en allar sam-
bærilegar starfsgreinar vinnandi fólks.
Þannig hefur stjórn S.R. á rúmu hálfu ári vegið
tvisvar að hagsmunum meðlima Sjómannafélgsins og
gerazt ber að opinberri þjónustu við útgeröarauövaldið.
Núverandi stjórn S.R. fylgir trúlega fordæmi fyrirrenn-
ara sinna, Sæmundar & Co., sem sjómenn vörpuðu fyrir
borö við síðasta stjórnarkjör og neituðu að sýna nokkurn
trúnað. Hún hefur sannað sjómönnum með atferli sínu
Aðrir gestir í sætunum
„X“ skrifar: „Skyldi það geta
komið fyrir í nokkru leikhúsi,
nema Þjóðleikhúsi Islendinga,
að tveimur aðilum væru seldir
aðgöngumiðar að sömu sætum á
sömu sýningu? — Á næstsíð-
ustu sýningu Þjóðleikhússins á
óperunni um daginn varð hóp-
ur gesta frá að hverfa, þótt
þeir hefðu rétta aðgöngumiða
— það voru bara aðrir gestir
fyrir í sætunum. líka með rétta
aðgöngumiða að þeim sömu sæt-
um á þessa sýningu.
vafið. Smjörlíkið verður fyrir
bragðið ógeðslegt á að líta þótt
þetta kunni að vera meinlítið
þá gerir það vöruna fráh/md-
andi. Ég vona að framleiðend-
umir lagi þetta fljótlega með
því að skipta um pappírinn eða
litarefni, hvoru sem um er að
kenna, því þetta smjörlíki á
skilið að seljast meðan það
heldur núverandi gæðum. —
Freyja“.
★ -V *
Á kjaftastólum eða uppi
undir þaki
Leiðréttingu var enga að fá
á þessu, nema ef menn vildu
sitja á kjaftastólum einhvers-
staðar í horaum eða uppi undir
þaki, eða fá miðana endur-
greidda (þó það nú væri). Og
ég hef heyrt fólk kvarta um
þetta sama áður þegar mikil
aðsókn var að sýningum. Eitt-
hvað hlýtur því að vera bogið
við hina æðri á stjórn aðgöngu-
miðasölunni. Eru kannski marg-
ir sem ráða þar? Við skulum
samt vona að þetta séu undan-
tekningar og annað eins komi
ekki fyrir oftar, enda er þett
fullkomin hneisa fyrir Þjóðleik-
húsið.
• '
Óskemmtilegar
trakteringar
Það er heldur ekkert gaman
fyrir leikhúsgesti að verða fyr-
ir slíkum trakteringum sem
þessum. Maður hefur kannski
boðið nokkrum kunningjum og
vinum, og er mættur í tæka tíð
fyrir sýningu, klæddur sínu
bezta stássi og dömurnar salla-
fínar. — Og maður hefur pant-
að borð í veitingasalnum, í hié-
inu, til þess að gera kvöldið
sem ánægjulegast fyrir gesti
sína. En viti menn, maður hefur
þá ekki gætt þess að verða á
undan hinum náunganum,' sem
keypti aðgöngumiða að sömu
sætunum þetta kvöld. — X“.
•
Gott smjörlíld — en
galli á umbóðum
„Freyja“ skrifar: „Samband
íslenzkra samvinnufélaga sendi
á markaðínn í vor nýtt smjör-
líki með vöniheitinu „Flóra“,
en það er framleitt af Kaupfé-
lagi Eyfirðina. Mér hefur reynzt
þetta smjörlíki góð vara, hvort
heldur ef til viðbits (eftir því
sem smjörlíki getur verið) eða
baksturs og virðist mér það
taka langt fram öllu öðru
smjörlíki sem fáanlegt er. En
sá galli er á gjöf Njarðar að
iitur úr prentun á umbúðunum
gengur í gegn um pappírinn og
er smjörlíkistaflan öll í græn-
um lit þegar utan af henni er
Skipadeild S.I.S.:
Hvassafell kemur tii Álaborgar
í dag. Arnarfell er í Vestmanna-
eyjum. Jökulfeil er á leið til Ecua
dor frá Chile.
Ríkisskip
Hekla er í Reykjavik og fer það-
an kl. 8 á þriðjudagskvöld til Glas-
gow. Esjá fer frá Reykjavík ann-
að kvöld vestur um land til Akur-
eyrar. Herðubreið er á leið frá
Austfjörðum til Akureyrar. Skjald
breið var á Akureyri í gær. Þyrill
var í Skerjafirði i morgun. Ár-
mann fór frá Reykjavík í gær til
Vestmánnaeyja.
Flugfélag lslands
1 dag verður flogið til Vest-
mannaeyja, Akureyrar (kl. 9,15 og
16,30) og Sauðárkróks. Á morgun
verður flogið til Vestmannaeyja,
Akureyrar (kl. 9,15 og 16,30), Siglu
fjarðar, Ólafsfjarðar, Kópaskers,
Norðfjarðar, Seyðisfjarðar, Horna-
fjarðar og Kirkjubæjarklausturs.
Frá Akureyri verður flogið til Ól>-
afsfjarðar, Siglufjarðar og Kópa-
skers. — Gulifaxi fer til Khafnar
í dag kl. 9,30 og kemur aftur til
Rvíkur i kvöld. Flugvélin fer til
London kl. 8,00 á þriðjudag og er
væntanleg þaðan ki. 22,30 á þriðju-
dagskvöld.
LoftleiSlr h. f.
1 dag er áætlað að fljúga til
Vestmannaeyja, Akureyrar og
Keflavikur (2 ferðif). Á morgun
á að fljúga til Vestmannaeyja,
Isafjarðar, Akureyrar, Hellisands
og Keflavikur (2 ferðir).
5 Fastir liðir eins og
1i I Vv.' vénjulega: Kl. 11.00
Messa í Dómkirkj-
unni. (Björn Magn-
ússon prófessor).
'15.15 Miðdegist.ón-
leikar (plötur): a) „I þersneskum
garði“, lagaflokkur fyiir f jórar
söngraddir .og píanó eftir Lizu Leh-
mann (Herbert Bedford stjórnar).
b) Ungversk fantasia fyrir pianó
og hljómsveit eftir Liszt (Jasques
Dupont og Sinfóníuhljómsveitir. í
París leika; Ruhlmann stjórnar).
16.15 Fréttaútvarp til Islendinga
eriendis. 18.30 Barnatími (Þoist.
Ö. Stephensen). 19.30 Tónleikar
(plötur): Kóralforleikur nr. 3 i a-
moll eftir César Franck (Fernando
Germani leikur). 20.20 Tónleikar
(plötur): Tíu tilbrigði í " G-dúr
eftir Mozart (Lili Kraus leikur).
20.35 Erindi: Engey (Jónas Árna-
son alþm.) 20.55 Tónleikar Sinfón-
íuhljómsveitarinnar. Einsóngvaii
Else Múhl ópersusöngkona. Stjóni-
andi: dr. Victor LTrbancm. a)
Pastorale eftir þórarin Jónssoa.
c) Offertorium í C-dúr op. 45 et' ir
Schubert. Einléikari á clarinot'::
Egill Jónsson. d) Tilbrigði et'tir
Adolf Adam um stef eftir Moz-
art (A, b, c, d —). Einleikari á
flautu: Ernst Normann. 21.15
Upplestur: Sigfús Elíasson íes
frumort kvæði. 21.30 Tónleikar
(pl.): Gátutilbrigðin eftir Elgur
(Sinfóníuhljómsveit brezka út-
varpsins; Adrian Boult stjórnar).
22.05 Danslög (pl.) til 23.30.
Útvarpið á morgun
Fastir liðir eins og venjulega.
Kl. 13.00—13.30 Óskalög sjúklinga
(Björn R. Einarsson). 19.30 Tor-
leikar: Lög úr kvikmyndum (pl '
20.20 Tónleikar: Boston Proiren-
ade hljómsveitin leikur (pl); a)
„Grímudansleikurinn" lagaflokkur
eftir Khatsjatúrían. b) Polkar eft-
ir Johann Strauss. 20.45 Um öag-
inn og veginn (Gísli Kristjá.nsson
ritstjóri). 21.05 Einsöngur: Ric-
hard Tauber syngur (plötur). 21,°0
Erindi: Á‘ Serkjaslóðum (Mar-
grét Indriðadóttir fréttamaður)
21.45 Tónleikar: Lög efitr Irving
Berlin (plötur). 22.10 Búnaðarbitt-
ur: Júgurbólga í kúm (Páll Pals-
son dýralæknir. 22.30 Dagskrárlok.
MYNDIR af skemmtifpr kvenpa
úr Slysavarnadeild Reykjavíkur
og Hafnarfjarðar verða. til sýnis á
skrifstofu Slysavarnafélagsins
mánudaginn 16. þ.m. kl'. 8 e.h.
Geta konurnar pantað eftir mynd
unum, en þess er óskað að þær
borgi pöntun . sína þá.
S.JÖTUG er í dag Sigríður Helga
dóttir frá Urðarteigi nú til heimil-
is að Nökkvavogi 4 Reykjavík.
Næturvörður er í Laugavegsapó-
teki. — Sími 1616.
Næturlæknir ér í læknavarðstof-
unni. — Sími 5030.
Helgidagslæknir er Ólafur Sig-
urðsson, simi 81248.
Fríkirkjan. Messa kl. 2 e.h. Séra
Þorsteinn Björnsson.
Dómkirkjan. Messa kl. 11 árdeg-
is. Séra Björn Magnússon prófes-
son.
\\f's
nú aS fyrir hagsmunum sínum geta þeir engum trúað
nema sjálfum sér, og að baráttan fyrir þeim lífskjörum
sem sjómannastéttin verðskuldar er órjúfanlega tengd
því, að stærsta sjómannafélag landsins verði leyst úr
viðjum landherranna, sem liggja eins og mara á allri
hagsmunabaráttu stéttarinnar og ganga erinda stéttar-
andstæðingsins í öllum átökum milli hans og sjómanna-
stéttarinnar.
Iíjónunum Þóru
_ \ „-p ' og Hauki Clausen
W yjj stud. med. fæddist
^rjj v* 13 marka sonur
l C hinn 12. júli. —
Hjónunum Elínu
Magnúsdóttur og Stefáni Halldórs-
syni verkamanni Nesveg 49 fædd-
ist 12 marka sonur hinn 12. júií.
—Hjónefnunum Huldu Bjarnadótt-
ur og Karli Björnssyni Kjartans-
götu 7 fæddist 13 marka dóttir
hinn 11. júlí s.l.
Nýlega opinberuðu
trúlofun ‘sína, ung-
fr. Elín Guðmunds
dóttir, tannlækiia-
nemi, Sólvallagötu
24 og Jón Ingimars
son stud. jur. Vita
stíg 8a. — Hinn 10. júlí opinber-
uðu trúlofun sína ungfrú Anna
Þóra Thoroddsen Reynimel 27 og
Örn. Claúsen stud. jur.
Pétur Þorsteinsson.
• Lögfræðingur hefur nýverið loto-
ið héraðsdómslögmánnsprófi og er
á skrifstofu með Jóni Ólafssyni
lögfr. í Útvegsbankahúsinu. ..
Eins og að undanfömu eru allar
heimsóknir foreldra til barna á
barnaheimilinu Vorboðinn í Rauð-
hólum bannaðar. Börnunum líður
öllum ágætlega.
ÁRÉTTING:
Fimmtudaginn 12. júlí var
hér í blaðinu birt fréttatilkynn-
ing frá verðlagsdómi Reykja-
víkur, þar sem sagt var, að
Heildverzlun Guðmundar Guð-
mundssonar hafi verið sektuð
um 300.00 krónur fyrir verð-
lagsbrot. Guðmundur Gúð-
mundsson & Co. Hafnarstræti
19 biður þess getið, að hér sé
ekki átt við það firma.
Vaxmyndasafnið var opnað í
gær í húsakynnum Þjóðminja-
safnsins. Verður aðgangseyrir-
inn 10 kr. fyrir fullorðna og
5 krónur fyrir börn.