Þjóðviljinn - 17.07.1951, Qupperneq 7

Þriðjudagur 17. júlí 1951
ÞPöÐVILJINN
(7
iiui if ,úl
ln IMiT ■ttl
Myndir og málverk
til taDkifærisgjafa. Verzlun
G. Sigurðssonar,
Skólavörðustíg 28.
Minningárspjöld
Krabbameinsíélags
Reykjavíkur
fást í verzl. Remedía, Aust-
urstræti 7 og skrifstofu Elli-
og hjúkrunarheimilisins
GRUNDAR.
Seljum
allskonar húsgögn o.fl. undir
hálfvirði.
PAKKHÚSSALAN,
; I Ingólfsstræti 11. Sími 4663.
Ödýr
loftljós
Tðja h.f., Lækjargötu 10. ;
Gólfteppi
:eypt og tekið í umboðsölu.
ími 6682. Fornsaian Lauga-
reg 47.
Almenna
Fasteignasalan,
Ingólfsstræti 3. Sími 81320.

Kaup — Sala
Umboðssala:
Otvarpsfónar, útvarpstæki,
gólfteppi, karlmannafatnað-
ur, gamlar bækur og fleira.
Verzlunin Grettisgötu 31,
Sími 3562.
Daglega ný egg,
soðin og hrá. — Kaffisalan,
Hafnarstræti 16.
Herraföt — Húsgögn
Kaupum og seijum ný og
notuð húsgögn, karlmanna-
föt o. m. fl. — Sækjum —
Sendum. — Söluskálinn,
Klapparstíg 11, sími 2926.
Munið kaffisöluna
í Hafnarstræti 16.
pngRisi
Amper h.f.,
raftækjavinnustofa,
Þingholtsstræti 21 sími 81556

Gúmmíviðgerðir
Stórholti 27.
Móttaka einnig í Kamp Knox
G-9.
Sendibílastöðin h. f.,
Ingólfsstræti 11. Sími 5113.
Saumavélaviðgerðir-
skrifstofuvélaviðgerðir
S y 1 g j a,
Laufásveg 19. Sími 2656.
Lögfræðingar:
Áki Jakobsson og Kristján
Eiríksson, Laugaveg 27, 1.
hæð. — Sími 1453.
Viðgerðir
á allskonar stoppuðum hús-
gögnum. — Húsgagnaverk-
smiðjan Bergþórugötu 11.

Ragnar Ótafsson
hæstaréttarlögmaður og lög-
giltur endurskoðandi: —
Lðgfræðistörf, endurskoðun
og fasteignasala — Vonar-
stræti 12. Sími 5999.
Útvarpsviðgerðir
Badíóvinnustofan,
Laugaveg 166.
Nýja sendibílastöðin
Aðalstræti 16. Simi 1395
’ fslendingar handteknír
Framhald af 8. síðu.
svar að hann kæmi rétt bráð-
um. Svo leið hálftími að eng-
inn vaktstjóri birtist, en ioks
kom lögregluþjónn og sagði:
Þið megið fara.
★
Sennilega er þessi atbur'ður
enn eitt heimsmet núverandi
ríkisstjórnar. Ríkisstjórnin gef-
Ur út fyrirmæli sem hinum er-
lendu hermönnum ber að fara
eftir. Þau eru höfð að engu. t
Stað þess að láta þá bera virð-
ingu fyrir tilskipunum sínum
lætur ríkisstjórnin handtaka Is-
lendinga fyrir að leyfa sér að
horfa á yfirtroðslur bandarísku
hermannanna!
Hér er ekki við lögregluþjón-
ána að sakast. Þeir framkvæma
einungis fyrirskipanir síns yf-
irmanns, yfirleppsins, Bjarna
Benediktssonar dómsmálaráð-
herra.
Síldin
Framhald af 8. síðu.
B.iarmi Dalvík 1.143
Björg Eskifirði 912
Biörgvin Dalvík 1.339
Biörgvin Keflavík 999
Einar Hálfdáns Bolungav. 1.872
Einar Þveræingur Ólafsf. 1.167
Erlingur II. Vestm.eyjum 810
Fannev Rvík 1.630
Flosi Bolungávík 840
Frigg Höfðakaupstáð 511
Fróði Niarðvíkum 948
Garðar Rauðuvík 1.228
Grundfirðingur Grundarf. 1.138
Hagbarður Húsavík 727
Hannes Hafstein Dalvík 759
Hilmir Keflavík 739
Kári Vestmannaeyjum 1.030
Keilir Akranesi 500
Mummi Garði 998
Muninn II. Sandgerði 568
Nanna Keflavík 590
Piá’l Pálsson Hnífsdal 1.166
Pétur Jónsson Húsavík 560
Revnir Vestmannaeyjum 1.206
Ruriólfur Grundarfirði 603
Sigurður Siglufirði 1.664
Smári Hnifsdal 705
Sæfari Súðavík 639
Særún Sig'uf. fufsi 1349) 563
Sæva’dur Óiafsf. (ufsi 282) 796
Von Grenivík 883
Vörður Grenivík 1.210
Þorsteinn Dalvik 892
Bandarísk
Framhald af 5. síðu.
árlega flytja vindur og vatn yf-
ir tuttngu sinnum meira af nær
ingarefnum plantna út í busk-
ann heldur en öll uppskera
landsins þarf á sama tíma.
En missir fjilrefna jarðar er
svo sem alls ekki eina tjónið,
sem af jarðvegseyðingunni leið-
ir. Árlegt tjón af völdum hinna
skefjalausu landskemmda og
vatnsflóða í sambandi við þau
er metið á 3.844 milljónir dala.
Á þá allt að vera talið með,
verðmæti jarðvegsins og frjó-
efna lians, skaði bændanna og
tjón, sem uppblástur og vatns-
flóð valda á samgönguleiðum,
þjóðvegum, járnbrautum, vatns
vegum og hvers konar gæðum
og eignum.
Loks minnkar framleiðslu
geta landsins, því að augljóst
er, að þær jarðir, sem missa
frjómold sína, geta ekki gefið
jafnmikla og góða uppskeru
eins og áður en þær fóru að
skemmast, en þetta tjón er
enginn kostur að meta á auð-
veldan hátt.
1 þessu felst að jarðvegseyð-
ing og jarðvegsskemmdir verða
vandamál hvers einstaks íbúa
Bandaríkjanna. Vér höfum
ekki meira en nægjanlegt atkur-
yrkjuland til þess að afla oss
fæðu og klæða í framtíðinni.
Verði ekki gerð gangskör að
því að vernda þann jarðveg,
sem enn er til, endurgræða
það, sem kostur er á að gera
ræktanlegt, þá lilýtur sá tími
miskunnarlaust að færast nær,
er Bandaríkin geta ekki leng-
ur haft ofan af fyrir íbúum
sínum, — alveg eins og raun-
in hefur orðið víða annars stað-
ar“.
Landverndarastofnunin (The
Soil Conservation Service)
hefur aðeins starfað frá árinu
1935. Sambandsþingið setti
hana á fót rneð lögum á því ári,
cg var það fyrst og fremst ótti
sá, sem vaknað liafði meðal
fólks yfir hamförum náttúr-
unnar gegn manninum, eins og
skýrt kom í ljós í sandrokinu
mikla. 12. maí árið áður, er rak
á eftir aðgerðum, en miklu síð-
ur hitt, að stjórnin hefði fram
sýni og fyrirhyggju til þess að
hefja baráttuna. En þennan
eftirminnilega dag formyrkvað-
ist sólin yfir öllu landinu frá
Kiettafjöllum að Atlantshafs-
ströndum af rykmekki, sem
hvassviðri skófu upp af slétt-
unum miklu í vesturhluta
Kansas, Texas, Oklahoma og
austurhluta Nýju-Mexíco og
Colorado, þar sem áður voru
frjósöm graslendi, sem nú
voru ýmist hálfeydd eða aleydd
eftir illa meðferð. Frá því að
þessi stofnun hóf störf sín hef
ur meðferð lands batnað mjög
víða, og í öllum ririjunum hef-
ur verið komið á fót jarðvernd-
arnefndum, sem efla frjálsa
samvinnu og samstarf bænda
um þessi mál. Jarðverndar-
svæði eru nú komin í öll ríkin
og frá þeim hafa komið betri
ræktunaraðferðir, er víða hafa
verið teknar upp. Én samt sem
áður er þetta lífsnauðsynlega
starf, sem er frumskilyrðið fyr
ir velferð þjóðarinnar, aðeins
hafið og stutt á veg komið.
í bók um jarðvegseyðingu í
heiminum, sem kom út rétt fyr-
ir styrjöldina, segja höfundar
frá því, a.ð Bandaríkjamenn’
rányrkja
beini meiri athygli að jarðvegs-
eyðingu heldur en nokkur önn-
ur þjóð, og að þeir séu fremst-
í flokki að berjast á móti henni.
En berið þessa frásögn saman
við það, er sjálf stjórnardeildin,
sem er að reyna að bægja þess-
ari hættu frá, segir hér að
framan. Baráttan gegn jarð-
vegseyðingunni er varla hafin.
Fjárveitingar sambandsstjórn-
arinnar til hverskonar land-
verndar, til verndar jarðvegi,
skógum, dýralífi og til vatns-
miðlunar og endurgræðslu, eru
minna en einn hundraðshluti af
árlegum útgjöldum ríkisins.
Þótt hér við bætist fé, sem hin
ýmsu ríki veita í sama skyni,
þá er þetta allt aðeins örlítið
brot af því, sem nauðsyn kref-
ur til þess að verja og vernda
þær náttúrlegu auðlindir, sem
eru undirstaðan að styrk þjóð-
arinnar í nútíð og framtíð.
Mjög væri óskynsamlegt að
ætla, að þessi sívaxandi vanda-
mál þjóðarinnar séu auðleyst.
Jarðvegsskemmdirnar eru að-
eins einn þáttur í þeim glund-
roða, sem ríkir um alla álfuna.
Þær eru lokaþátturinn, sem
skapazt hefur af öðrum skil-
yrðum, bæði landfræðilegum og
fjárhagslegum og meira að
segja af þjóðfélagsháttum og
stjórnarfari.
Þess er enginn kostur, að
sigrast á jarðvegseyðingunni,
fyrr en það tekst að vernda
svo skógana, að árlegt skógar-
högg nemi ekki meiru en ár-
legum vexti. Mikill hluti af hin-
um ógurlegu fjárhæðum, sem
varið hefur verið til að fyrir-
byggja flóðahættu, mun á kom
andi árum fara algerlega í
súginn, nema því aðeins að
ir.enn rækti á ný hæfilega mikla
skóga við lækjadrög og ár-
upptök og komi í veg fyrir
uppblástur og eyðingu þeirra
landa, sem að vatnsdrögun-
um liggja. Enn sem komið er
höfum vér ekki skipulagt þetta.
fjölþætta starf. Verkfræðingar
vorir horfa aldrei upp á móti
árstraumi. Á vatnasvæði Rio
Grande í Nýju-Mexícó er verið
að gera áætlanir um að hefta
flóð, og gert er ráð fyrir að
það muni kosta 100 milljónir
dala, en ekki er skeytt htð
minnsta um að gera samtímis
áætlun um að græða löndin við
árupptökin, sem eru að cyðast
og fylla ána meö leir og sandi.
Menn hafa sagt um þetta hér-
að, „að .það hvíldi bölvun yfir
dalnum, því að náttúran væri
að fremja sjálfsmorð“, En það
er víða pottur brotinn, og slíkir
3rðugleikar steðja allt of víða
að. Árásin á þjóðlöndin í vestri
mun leiða marga erfiðleika af
sór, ef hún tekst.
Ekki er fegurra umhorfs við
stærsta f 1 jót álfunnar, Missis-
sippi, sem er (kórguð af leit og
frjómold frá arðbærum lönd-
um og hefur borið svo mikið
undir sig við ósana, að vatnið
stendur hátt á götum New
Orleans hvenær sem nokkurt
flóð kemur. Sagan mun endur-
*:aka sig hér eins og dæmin
sanna, og öfl náttúrunnar munu
einhverntíma geysast fram
með svo miklum ofsa, að þau
munu ryðja hverri þeirri tor-
færu úr vegi, sem hugvitssöm-
ustu verkfræðingar kunna að
hafa smíðað. Ætti það að vera
öllum Ijóst, að það er ekki
unnt að taka náttúruna tökum
verkfræðinganna. Þegar graf-
izt er fyrir um hinar fyrstu or
saikir eyðleggingarinnar í Rio
Grande-dalnum, má greina hið
ævagamla og háskalega stríð
milli hjarðmanna og akuryrkju.
manna á meðal þeirra. Þetta
lætur i eyrum eins og bergmál
frá löngu liðnum dögum, berg-
mál úr auðnum Litlu-Asíu,
Palestínu, Grikklands og Spán.
ar. En nú koma ýnlis tilbrigði
fram. Ránsferðir hirðingja
fyrri alda endurspeglast í fyr-
irsát og grenjaveiðum útsend-
ara hinna harðdrægu nautpen-
ingseigenda á göngum og stig-
um í bandaríska þjóðþinginu.
Umboðsmenn skógaböðlanna
eru þar lika á róli til þess að
komast að samningum, er geti
gefið félögum þeirra arð eða
helzt stórgróða. Og það er
ekkert ósiðlegt við þetta eins
og þjóðfélaginu er nú háttaö.
Þetta er liinn bandaríski verzl-
unarsiður eins og sakir standa. -
Nú er það hins vegar auðsann-
að mál, að landið verður að
nota með héill alþjóðar fyrir
augum, og koma hér undir arð-
bær lönd, skógar, dýralíf og
vötn. Þetta er siðferðilegt lög-
mál. Samkvæmt gildandi refsi-
logum má setja hvern þann
mann í fangelsi, sem stelur sér
mat af búðarborði kaupmanns-
ins. Brot hans snertir þó bara
kaupmanninn. En þegar skóg-
areigandi ryður skóg af hæð-
um og meðfram vatnsdrögum
til þess að auðga sjálfan sig,
verður afleiðingn ekki aðeins
sú, að hann taki bitann frá
munni eins manns, heldur allra
bænda, sem neðar búa. Eyðing"
skóga umhverfis vantsdrög
hlýtur óhjákvæmilega að raska
allri vatnsmiðlun þar fyrir neð
an, og getur meira að segja
þurrkað upp allar lindir og
brunria. Óteljandi þúsundir
bænda í Bandarí'kjunUm hafa
orðið gjaldþrota af þessum á-
stæðum. Þetta lýsir vel því
réttlæti, sem felst í siðferðis-
hugtökum vorum.
Mundu Svíar sigra?
Framhald af 3. síðu.
Os!ó. Bezti árangur í Svíþjóð
í ár er til þessa 47,44. Bryn-
geirsson er einnig mjög sterkt
íslerzkt tromp í stangarstökki,
en þar verðum við samt að
leggja á Ragnar Lundberg. sem
er vanari. (Sama daginn og
þessi grein birtist sigraði Torfi
Lundberg í Stokkhólmi, og
Lundberg taldi Torfa sér mun
fremri. Aths. Íþróttaáíðunnar).
I öðrum greinum myndu Sví-
ar sennilega hafa meiri eða
minni yfirburði og tvöfaldur
sænskur sigUr ætti að geta orðið
í 7—8 greinum. I grindahlaupi
mætti þó reikna með óvæntum
afrekum frá Islendinga hálfu,
þótt sænskir sigrar séu senni-
legri. Við reiknuðum með hugs-
anlegum sigri íslendinga í lang
stökki, en þar geta Svíar snúið
útkomunni við ef heppnin er
með. Lengri hlaupin, frá 800 m
og upp úr eiga, eins og lengri
hindrunarhlaupin, að færa full-
an sænskan sigur, einnig spjót-
kast og sleggjukast og senni-
lega einnig hástökk.
Enn sem komið er ættu Svíar
því að hafa forustu í frjálsum
íþróttum á Norðurlöndum en
það dregur á engan hátt úr
ljómanum af afrekum Islend-
ihganna á Bislett. Þau skópu
íþiróttasögu.