Þjóðviljinn - 06.09.1951, Blaðsíða 4

4) — ÞJÖÐVILJINN — Fimmtudagur 6. sept. 1951
Þióðviljinn
! !
Útgefandl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, SigurBur GuBmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Arl Kárason, Magnús Torfl Ólafseon, Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Siml 7500 (þrjár línur).
Aakrlftarverð kr. 18 á mánuði. — Lausasöluverð 75 aur. elnt.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Efling kaupfélagsins
Eitt af afrektim ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins er niðurfelling svo að segja alls eftir-
lits með verðlagi í landinu. Þessar ráðstafanir afturhalds-
stjórnarinnar hafa ekki verið lengi að segja til sín. Verö
flestra vörutegunda fer sihækkandi og er það hvort-
tveggja 1 senn afleiðing gengislækkunarinnar, sem stjórn-
arflokkarnir framkvæmdu, og þess að ríkisstjórnin hefur
jafnframt aflient innflytjendunum algjört sjálfdæmi um
verðlagningu flestra vörutegunda, sem fluttar eru til
landsins.
Þegar svo er komið, að hið opinbera hættir öllum af-
skiptum af verðlagningunni, hefur almenningur, neyt-
endumir í landinu, ekki á annað að treysta en þau verzl
unarsamtök sem byggð hafa verið upp af fólkinu sjálfu
til verndar hagsmunum þess á verzlunarsviðinu. Neyt-
endurnir verða því að treysta og efla sín eigin verzlunar-
samtök og gera þá kröfu til þeirra að þau gegni því hlut-
verki af fyllsta trúnaði og samvizkusemi að halda niðri
vöruverði svo sem framast er kostur á.
í þeirri dýrtíðarflóðbylgju sem gengur yfir allan al-
menning fyrir tilverknað ríkisstjórnarinnar og stefnu
hennar, er það reykvískri alþýðu mikil nauðsyn að efla
og treysta þau samtök sem hún hefur byggt upp á verzl-
unarsviðinu, Kaupfélag Reykjavíkur og nágrennis. Það
er efalaust, aö starfsemi KRON hefur áorkað meiru en
menn yfirleitt gera sér ljóst til bess að halda niðri verð-
lagi á nauösynjavömm.
En starfsemi KRON hefur verið þrengri stakkur skor-
inn en æskilegt er. vegna skorts á fjármagni. Fjármagns-
skcrturinn, sem skipulagður er af fulltrúum afturhalds-
ins og braskarastéttarinnar í ríkisstjóm og bönkum,
stendur beinlínis í vegi fyrir því að neytendasamtök reyk-
vísks almennings, Kaupfélag Reykjavíkur og nágrennis,
geti fært út starfsemi sína og fullnægt þeim sívaxandi
kröfum, :sem til þess eru gerðar um víðtækara stárfssvið
og fjölþættari afskipti í verzlun höfuðstaðarins.
KRON hefur því nýlega snúið sér til allra félags-
manna með tilmæli um, að þeir leggist á eitt að efla
innlánsdeild félagsins, að hver kaupfélagsmaður hafi það
að reglu að láta innlánsdeild KRON sitja fyrir um
geymslu sparifjár. Með eflingu innlánsdeildarinnar fengi
kaupfélagið meiri fjárráð til framkvæmda sinna og nauð-
synlegrar þjónustu við almenning. Almenningur fær hins
vegar hærri vexti af sparifé sínu f innlánsdeildinni en
bankarnir greiða nú og fé innlánsdeildarinnar er tryggt
með eignum félagsins og sjóðum. Það er því beggja hagur,
sparifjáreigendanna og KRON, að þessum tilmælum fé-
lagsins verði vél tekið, og er þess að vænta að svo verði.
Málgagn heildsalanna og braskarastéttarinnar í
Reykjavík, Morgunblað Valtýs Stefánssonar, fann eins
og vænta mátti hvöt hjá sér til árása á KRON í sambandi
við fyrirhugaöa eflingu innlánsdeildar félagsins. Upplýsir
blaðið almenning um það, að sjóðir og eignir KRON séu
eign félagsmanna sjálfra! Verður tæplega sagt að þær
upplýsingar séu sérlega frumlegar eða líklegar til að
koma nokkrum á óvart. Svo hefur jafnan verið um sjóöi
og eignir kaupfélaganna og er KRON þar engin undan-
tekning, og verða eignirnar varla taldar verri trygging
fyrir það. Innlánsdeildir allra kaupfélaga landsins tryggja
það sparifé sem þeim er falið til geymslu á nákvæmlega
sama hátt og KRON gerir og mun samanlagt fé í innláns-
deildum kaupfélaganna nema tugum milljóna króna.
Hins vegar eru kveinstafir Morgunblaðsins í sam-
bandi við þá eflingu innlánsdeildar KRON, sem nú er
fyrirhuguð, skiijanlegir. Morgunblaðiö veit að aukin fjár-
ráö KRON þýða vaxandi möguleika á útfærslu kaup-
félagastarfseminnar í höfuðstaönum og um leið hættu
á því að braskarastéttin, sem það og flokkur þess þjónar,
missi fleiri spæni úr aski sínum en verið hefur hingaö
til. En reykvísk alþýða telur einmitt slíka þróun horfa til
mikilla heilla og hefur bví fullan hug á að efla og styöja
v:rzlunarsamtök sín þótt Morgunblaðinu og aðstandend-
um þess kunni aö þykja það miöur.
Bréf frá síldarstúlku Nú eru þau öll, Morgunblaðið,
„Síldarstúlka" skrifar: „Við Visir, Tíminn og Alþýðublaðið
síldarstúlkurnar erum þakklát- iunilega sammála um að telja
ar Þjóðviljanum fyrir það hve stöðvun síldarsöltunarinnar eðli-
harðlega hann hefur deilt á þá k§a °S hafa ekkert við hana
ráðstöfun Síldarútvegsnefndar að athuga. En það eru líka
og sjórnarvaldanna í landinu að ).fín-r menn og stórir sem
banna svo að segja strax sölt-. standa að söltunarbanninu og
un þeirrar síldar, er veiðist hér banna verkafólkinu að vinna
sunnanlands. En okkur finnst fyrir sér við að gera þá feitu
að enn hafi ekki nægilega komið °§ góðu síld sem nú veiðist að
fram sú hlið málsins, sem snýr útflutnirigsvöru. Þessvegna er
fyrst og fremst að okkur og nn ekkert sagt. Sum þessara
öðru því verkafólki, sem hefur blaða a. m. k. hefðu áreiðan-
tekið sig upp frá heimilum sín- lega sent okkur verkafólkinu
um víðsvegar út um land og tóninn með viðeigandi oiðbiagði
haldið hingað suður í verstöðv- hefðum við staðið að stöðvun
arnar til þess að skapa sér at- svona þýðingarmikillar fram-
vinnu við að gera Faxasíldina leiðslu í sambandi við kaup-
að markaðshæfri útflutnings- deilu. Þessi afstaða umræddra
vöru blaða nú sýnir bezt hræsnina
• og yfirdrepsskapinn þegar þau
þykjast vera að krefjast vinnu-
friðar í kjaradeilum verkafólks
og leggja áherzlu á óhindraða
framleiðslustarfsemi. — Síld-
arstúlka11.
Hafa ekki upp
ferðakostnaðinn
„Sins og allir vita gekk erf-
iðlega að fá að byrja að salta.
Það var ekki fyrr en 22. ágúst
sem Síldarútvegsnefnd loks
leyfði söltun. Það er því ekki
nema hálfsmánaðar vinna, sem
það fólk fær, er lengsta vinnu
hefur haft við söltunina, og
flestir miklu skemur. Stúlk-
urnar sem vinna hér með mér á
planinu komu margar að norð-
an og voru sumar nýbyrjaðar
að vinna þegar þessi óheiila-
fregn um stöðvunina dundi yf- skipadeild SIS
ir. Verði söltunarstöðvunin
framkvæmd, eins og allar horf-
ur eru á, vinna aðkomustúik-
urnar sér ekki einu sinni fyrir
fargjöldum og öðrum óhjá-
kvæmilegum kostnaði við ferða-
lag í annan landsfjórðung.
* *
Afsakanir sem enginn
tekur gildar
bannið hefur vakið
undrun okkar sem vinnum að
hagnýtingu síldarinnar. -— Við
skiljum ekki svona heimskuleg- Bfkissklp
ar ráðstafanir. Það er eins og Hekia er í Reykjavík og fer það
ráðamenn þjóðarinnar séu að an k’. 20,00 í kvöid vestur um
gera sér leik að því að banna land Eyja var á Akur-
» eyri í morgun. Herðubreið er a
folki allar bjargir. F>nr noro- Breiðafirði. Skjaldbreið er i Rvík.
an brást síldin að verulegu Þyrill er í Hvaifirði. Ármann fór
leyti og í sumum síldarbæjun-
um varð lítil sem engin vinna
við síldina. Ótrúlega margt
til Vestmannaeyja í gærkvöld.
Flugfélag tslands
Innanlandsflug: 1 dag er áætlað
fólk setti því allar vonir smar ag fijúga til Akureyrar (2 ferðir),
um tekjuöflun fyrir veturinn á Vestmannaeyja, Ólafsfjarðar, Reyð
öflun og hagnýtingu síldarinn-
ar hér sunnanlands og allt
hafði verið undirbúið í þorp-
arfjarðar, Fáskrúðsfjarðar, Blöndu
óss, Sauðárkróks og Siglufjarðar.
— Á rnorgun eru ráðgerðar flug-
ferðir til Akureyrar (2 ferðir),
unum her við flóann. En þa Vestmannaeyja, Kirkjubæjarklaust
stöðva sjálf stjórnarvöldin sölt- urs, Fagurhó’smýrar, Hornáfjarð
un síldarinnar og hafa í frammi ar °s Sigiufjarðar. — Frá Akur-
afsakanir sem enginn getur«eyri verður flog:ið tn Austfjarða.
atsakamr sem engmn getar _ Miimandaf]Ug.. Gullfaxi fer tii
tekið gildar. ITver timr þvi að Osló Og' Kaupmannahafnar á laugr-
eklti sé hægt að selja íslenzka ardagsmorgun.
saltsíld, sé aðeins unnið að því
af einhverjum dugnaði en ekki
látið stjórnast af annarlegum
og óverjandi klikrvsjónarmið-
NretunörSnr er í
teki. — Sími 1616.
Laugavegsapó-
um:
Næturiæknir er í læknavarðstof-
unni. — Sími 5030.
Ungbarnavornd I.íknar Templara
sundi 3. Opið þriðjudaga 3,15—4 og
fimmtudaga 1,30—2,30.
RINH
Eitthvað verið sagt hefði
verkafólliið stöðvað
„Við höfum verið að spjalla
um það okkar í milli hér á sölt-
unarstöðinni sem ég vinn á, að er °Pínn alla virka daga ki. 1—7
öðru visi hefði líklega þotið í á sunnudögum kl. 1-10.
afturhaldsblöðunum hefði verka
.„ , ...v : , Sknfstofa ÆF verður framvegis
folkið stoðvað soltumna ut af opin alía virka daga frá kl 8_10
ágreiningi um kaup eða kjör. e.h. ncma á laugardögum.
Hvassafell er í Stettin. Arnarfell
er á Húsavík.
Eimskip
Brúarfoss kom til Hull 3. þm.;
fer þaðan 9. þm. til Antwerpen og
Rvíkur. Dettifoss fer frá Rvík í
dag til Þingeyrar, Akureyrar,
Húsavíkur og Siglufjarðar. Goða-
foss fór frá Gdynia í gær tll Ham-
borgar, Rotterdam og Gautaborg-
ar. Gullfoss fór frá Leith 4. þm.;
væntanlegur til Khafnar í morg-
un. Lagarfoss fór frá Stykkishólmi
„Þessi fregn um söitunar- um hádegi í gær tii óiafsvíkur,
óskipta Sands og Akraness. Selfoss er í
Rvík. Tröllafoss fer frá New York
í dag til Halifax og Rvíkur.
8,00—900 Morgun-
útvarp. 10,10 Veð-
urfregnir. 12,10 til
13,15 Hádegisútv.
15,30 Miðdegisútv.
16,25 Veðurfregnir.
19,30 Tónleikar: Dans’ög (pl.) 19,40
Lesin dagskrá næstu viku. 19,45
Auglýsingar. 20,00 Fréttir. 20,30
Sinsöngur: Elizabet Schumann
syngur (pl.) 20,45 Dagskrá Kven-
réttindafélags Isiands. — Erindi:
Sveitin min (frú Sigurlaug Árna-
dóttir). 21,10 Tónleikar (pl.) 21,15
Frá útlöndum (Þórarinn Þórarins-
son ritstjóri). 21,30 Sinfónískir
tónleikar (pl.): Píanókonsert nr.
3 í c-moi’. eftir Beethoven, (Artur
Schnabel og Lundúna philharm-
oniuhljómsveitin leika, Marcoim
Sargent stj.) 21,00 Fréttir og veð-
urfregnir. 22,10 Framhald sinfón-
ísku tónleikanna: Sinfónía nr. 5
eftir Schubert (Hljómsvæit Ríkis-
óperunnar i Berlín leilcur; Leo
Blech stj.) 22,30 Dagskrárlok.
Gagnfræðanemar í Reykjavík.
Munið skráninguna í Hafnar-
stræti 20 (Hóte’. Heklu). Umsókn-
ir um skólavist verða að hafa bon-
izt fyrir laugardag 8. sept.
Hinir hestbaksríð-
andi, bridgespil-
andi og biskvískoð-
andi lúxusflakkar-
ar afturhaldsins í
Alþýðusambands-
stjórn komast sjálfir svo að orði
í barnaiegri afsökunargrein út af
ríkisstyrknum í Alþýðublaðinu í
gær, að sízt beri að telja eftir
eða lasta það sextíu þúsund króna
ríklsframlag sem þeir fengu til
vesturfararinnar, þar sem það
hafi auðveldað þeim kynni við
erlendar þjóðii'. Hinsvegar eru
ýmsir þeirrar skoðunar eftir sem
áður, aö það sé mikil og vafasöm
rausn af ríkinu að styrkja biskví-
skoðandann Sæmund Elías með
10 þús, kr. til að kynnast kvenbíl-
stjóranum fræga, þótt hann (kven
bOstjórinn) sé búsettur í „guös
eigin landi“.
Loftlelðir h.f.:
1 dag er ráðgert að fljúga til:
Vestmannaeyja (2 ferðir), Isafj.,
Akureyrar, og Iíeflavíkur (2 ferð
ir). —- Frá Vestmannaeyjum verð-
ur flogið til Hellu. — Á morgun
er ráðgert að fljúga ti’. Vestm.-
eyja, Isafjarðar, Akureyrar, Siglu
fjarðar, Sauðárkróks, Hólmavíkur,
Búðardals, Hellissands, Patreksfj.
'Bíldudals, þingeyrar, Flateyrar,
og Keflavíkur (2 ferðir).
Athygli skal vakin á tilkynningu
í b’aðinu í dag, frá Kvenfélagi
sósíalista um fyrirhugaða berja-
ferð á sunnudaginn. Upplýsingar
í síma 7510.
Listasafn ríkisins er opið alla
virka daga kl. 1—3 og sunnudaga
kl. 1-4.
Sisðuspélslör SsotSs
Framhald af 8. síðu.
áttu aðeins 11 mílur, eða rúml.
17 og hálfan km ófarnar til
næstu birgðastöðvar sinnar.
Þegar voraði fundu félagar
þairra er höfðust við nær strönd
inni, lík Scotts og félaga hans.
Sagan um suðurskautsför
Scotts er saga um þrekraunir
og hetjuskap. Ógleymanlegt
verður það atvik er einn af
fimmmenningunum fann að
hann var að gefast upp að fullu
en vildi ekki að félagar sínir
legðu sig í hættu við að koma
sér til baka og fór því út í
hríðina með þessum orðum:
Ég ætla að skreppa út fyrir.
Það getur verið að ég verði
töluverða stund.
Einn af þátttakendunum í
förinni hefur nýlega skrifað í
brezkt blað, þar sem hann seg-
ir að tekizt hafi að gera mynd
ina — jafnvel í smáatriðum —
eftirmynd þess sem raunveru-
lega gerðist. Auk alls fróðleiks
sem myndin flytur cr hún mjög
vel leikin og spennandi. Ættu
því sem flestir að sjá hana.