Þjóðviljinn - 22.09.1951, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 22. sept. 1951
JÓN SIGURÐSSON
Framhald af 3. síðu.
og 'einn fremsti rithöfundur
sem þjóðin hefur átt er engin
útgáfa til af verkum hans og
aðeins einn sagnfrœðingur Páll
Eggert Ólason hefur fundið hjá
sér köllun að rita um ævi hans
og starf. Má ég skjóta því hór
inn að þegar ég var í mennta-
málaráði fékk ég samþykkta
tillögu urn að • menningarsjóður
gæfi út vísindalega útgáfu á
heildarverkum Jóns. Hvað get-
ur þú sem einn af menntamála-
ráðsmönnum nú sagt mér um
undirbúning þeirrar útgáfu?
Ég hetd íslendingum sé ein-
mitt mjög hættulegt hve fátt
þeir hafa lesið eftir Jón Sig-
urðsson þar sem enginn hefur
gert Ijósari grein fyrir hvers
virði er að vera sjálfstæð þjóð
og fært fyrir því ekki aðeins
réttarfarsleg og sagnfræðileg
rök, heldur ekki sízt hagfræði-
leg.
Þú spyrð hvort unga kyn-
slóðin muni nenna að lesa- rit-
gerðir hans. Má ég benda þér
á að það er gamla kynslóðin
sem svikið hefur stefnu Jóns
Sigurðssonar, sú sem alitaf vár
með nafn hans á vönmum en
las aldrei verk hans sjálfs. Hvi
skyldi unga kynslóðin ekki vilja
lesa rit hans? Henni verður sá
einn kostur ef hún ætlar að lifa
hér í landi að leita til sjálfra
uppsprettulindanna í sjálfstæð-
isbaráttu okkar. Orð Jóns Sig-
urðssonar eru enn jafn lifandi
sem áður og þau eru sérílagi
töluð til ungu kynsióðarinnar
og alþýðunnar i öag. Einmitt
nú ber henni að set„bst að fót-
um þessa mikla lærimeistara
sem kennir henni hvernig eigi
að stjóma landinu og læra af
sögunni, og sýna skapfestu,
einurð og dirfsku, en þá kosti
mat hann umfram alla aðra.
— Er vopnaburður Jóns Sig-
urðssonar enn í fullu gildi and-
spænis siðleysinu og heimsk-
unni sem daglega birtist á síð-
um bandarísku málgagnanna?
. — Einstaka rithöfundar
skrifa þannig að orð þeirra og
framsetning falla aldrei í gildi.
Jón Sigurðsson er einn af þeim.
Vopnaburður hans stingur að
vísu í stúf við málflutning nú á
tímum. Það gerir hann ein-
mitt ferskan og nýstárlegan.
Hann þurfti aldrei að iðka lygi
til varnar óheiðarlegum mál-
stað. Hinn rökfasti, róiegi og
einfaldi stíll hans er hverjum
alþýðumanni, hverjum unglingi
ljós og skiljanlegur og flestum
málflutningi áhrifameiri.
— Hvernig hafa félagsmenn
tekið hækkun árgjaldsins?
— Þeir hafa skilið að húp
var óhjákvæmileg eins og allt
hækkar í verði, en hver aukin
útgjöld kcma nú þungt niður
á menn, ekki sízt á þeim stöð-
úm þar sem atvinna er stopul.
Verst er að árgjaldið, þó að
hækkað hafi verið upp í 75
krónur, hrekfkur ekki fyrir
neinni aukinni útgáfu, en okkur
sem að félaginu stöndum finnst
aldrei hafa verið meiri nauðsyn
að efla Mál og menningu.
— Lendir Mál og menning
ékki í pappírskröggum nú, þeg-
ar Bandaríkin gleypa yfir öll-
um pappír Vesturevrópu til
styrjaldarframleiðslu og áróð-
ursiðju sinnar?
— Það hefur ekki síðan á
kreppuárunum þrengt eins að
Máli og menningu. Pappírshækk
unin raskar stórlega grundvelii
félagsins. Pappír hefur meira
en tífaldazt í verði síðan fyrir
styrjöld, og 100 króna árgjald
nú mundi svara til 10 kr. gjalds-
ins þegar Mál og menning var
stofnað. Við verðum enn sem
áður að treysta á skilning og
áhuga félagsmanna til að lyfta
félaginu yfir þesisa nýju erfið^
leika.. M. K.
Gættu þín nú, segir Harðkúluhatturinn. Hann er líka staðinn
upp.
Ætlarðu að koma mamma? segir Borghildur náföl af eftir-
væntingu.
Og Torsen: Þér þurfið ekki að iðrast þesö, aumingja frú
Stordál. En hins hefðuð þér iðrast alla ævidaga.
Þeir hefðu sjálfsagt ekki orðið margir, segir Katinka. Hún
brosir næstum afsakandi.
Veslingurinn litli, segir Harðkúluhatturinn.
Útidymar opnast aftur. Justus Gjör kemur aftur. Jörgen er
í fylgd með honum og þeir stika beint inn á prívatið.
Ef til vill hefur hann heyrt síðustu setninguna. Að minnjsta
kosti segir hann afar alúðlega við Harðkúluhattinn: Heyrið
þár, þér megið ekki augra þessa konu.
Ég er ekki að angra hana. Hún er einmana eins og ég.
Og allt í einu slær Harðkúluhatturinn hnefanum í borð-
ið svo að það nijtrar: Ef þið væruð öll farin veg allrar ver-
aldar. Ef hún væri ekki svona dauðhrædd við ykkur, þá kæmi
hún til mín núna. Og yrði kyrr. Hún óttast það sem þið hugs-
ið og haldið, það er heila málið. Hún er hrædd við ykkur öll.
Og hræddust er hún við þau, þarna.
Við okkur? segir Borghildur og JÖrgen hvort upp í annað.
Já, einmitt við ykkur. Unglingar á ykkar reki eiga ekúi um-
burðarlyndi til.
Nú, einmitt það? Það er Jörgen sem talar.
En Harðkúluhatturinn heldur áfram: Það á ekki að hræða
kvenfólk. Það á að fara variega með það.
Og hann beinir orðum sínum til Katinku. Með röddinni.
Röddinni:
Er það ékki satt? Hefðirðu ekki orðið kyrr hjá mér,--------?
Katinka drúpir höfði, svarar engu.
Þú þorir ekki einu sinni að segja það.
Þá litur hún á hann, brosir lítið eitt, sveiflar til hendinni
eins og hún væri að banda frá sér flugum: Maður verður
auðsveipur og eftirgefanlegur þegar maður eldist. Og ég er
orðin svo gömul, svo ótrúlega gömul, síðan — — ég veit
ekki síðan hvenær. Ég var svo þreytt, að ég vissi ekki hvað
ég átti af mér að gera. Þú varst------: þú varst góður við mig.
Ég þoldi víst ekki heldur það sem ég fékk að drekka, frem-
ur en venjulega. Ég missti víst ráð og rænu. Og á meðan
hef ég orðið eldgömul.
Og nú ætla óg að fara heim, segir hún rólega og stilli-
lega eins og áðan.
Nú ætlið þér heim, veslings frú Stórdal, segir Torsen.-
Það er Torsen sem sækir utanyfirföt Katinku, þreifar á
þeim til að finna hvort þau séu blaut, hristir höfuðið þegar
hún sér hversu kryppluð þau eru, færir hana í fötin, setur
hattinn á haiia, tekur undir handlegg hennar og leiðir hana
út úr kaffihúsinu, meðan allir horfa undrandi á. Og Stordal, sem
er aftur kominn á vettvang, kemur engu orði upp.
Á leiðinni út snýr' Katinka sér við, nemur staðar andar-
tak og horfir á Harðkúluhattinn: Þú skilur það, fyrst mig
skortí hugrekki í gær, þá á ég ekfei á öðru völ. Ég þakka þér
fyrir.
Þakka þér fremur. En hvað verður nú um þig? Þú átt tvo
vini. Annar verður að draga sig í hlé og hinn fer líka burt. Og
þá ertu ein eftir innan um þetta fólk. þú verður að taka á iþig
rðgg svo um munar.
Ég--------tek á mig — rögg----------
Nú verðið þér að koma, frú Stordal mín. Torsen grípur fast
um handlegginn á Katinku. Á eftir þeim ikoma Bcwghildur og
Jörgen. Gjör Ieggur liöndina á handlegg Borghildar: Ég lít
inn til yklkar áður en ég fer-----
F rönskunámskeiS
ALLIANCE FRANCAISE í Háskóla íslands tíma-
bilið okt.—desember hefjast í byrjun október.
Kennarar verða Magntis G. Jónsson mennta-
skólakennari og Schydlowsky sendikennari.
Kennslugjald 175 krónur fyrir 20 kennslustund-
ir, greiðist fyrirfram.
Væntanlegir þátttakendur gefi sig fram á skrif-
stofu forseta félagsins Péturs Þ. J. Gunnarssonar,
Mjóstræti 6, sími 2012, fyrir 28. þ. m.
uglegur matsveinn
óskast sem fyrst til að veita mötuneyti fyrir ca.
130 manns forstöðu.
Vinnuskilyrði ágæt. Fyrsta flokks rafmagnsvélar
í eldhúsi. Ráðningartími rúmt ár.
Upplýsingar í síma NEÐRA SOGI.
Þjóðviljann vantar
unglinga eða fullorðið fólk, til að bera blaðið til
kaupenda víða í bænum frá næstu mánaðamót-
um. — Taliö við afgreiðsluna sem fyrst.
Þiððviuinn
síllli
BÆJARPÓSTUR
Framhald af 4. síðu.
þeirra langar mig til að minn-
ast á annað atriði sem einnig
snertir þessar byggingar. Um-
hverfis lóðirnar sem fylgja bú-
stöðunum hafa allsstaðar ver-
ið steyptir garðar. En það hef-
ur alltof víða verið látið við
það sitja og ekki gengið frá
görðunum til fulls með því að
fínpússa þá eða sekelja. Þetta
eru mikil lýti og myndi hverf-
ið fá á sig allt annan brag væri
úr þessu bætt. Þetta getur ekki
verið það kostnaðarsamt að
réttlætanlegt sé að draga pússn-
inguna von úr viti. Ég vildi nú
beina þvi til forráðamanna
byggingarfélagsins hvort þeim
þætti ekki tiltækilegt að láta
ganga að fullu frá görðunum,
sé það í verkahring félagsins,
en eigi einstaklingarnir að sjá
um það sjálfir, þá að beita sér
fyrir því að hver íbúðareig-
Sámsstaðir
Framhald af 5. síðu.
atburða, mikilla örlaga. Ein-
mitt þessa dagana er verið að
grafa upp brunarústimar af
skála Njáls á Bergþórshvoli.
Ég læðist út í skjólið í trjá-
arði Klemenzar. Auk þessa
garðs hefur Klemenz gróður-
sett þreföld til áttföld skjól-
belti á 800 m löngu svæði. —
Já, líklega þurfa íslenzkir
bændur að tileinka sér meiri
þolinmæði en fram að þessu, ef
þeir ætla ~að rækta húsavið
framtíðarinnar og korn i skjóli
nýrra skóga. Það verður senni-
lega ekki fram hjá því komizt
'að hugsa í lengri tímabilum en
frá fengitíma til sláturtíðar og
miða búskaparáætlanirnar við
fleira en það að eta í haust
það lamb sem var sleppt á
fjall t vor. J. B.
andi gangí a'ð fullu frá sínum
garði. — Ásólfur".