Þjóðviljinn - 24.02.1952, Blaðsíða 6

6) — ÞJóÐVILJINN — Sunnudagur 24. febrúar 1952
INNBROT ENN
I fyrrinótt var brotizt inn í
Viðtækjaverzlun ríkisins,
Garðarstræti 2. Var peninga-
ikassi í skrifstofu fyrirtækisins
sprengdur upp og stolið úr hon
um nokkurri peningafúlgu.
Hafði verið brotinn gluggi á
bakhlið hússins, en hurðin að
skrifstofunni að þriðju hæð
sprengd upp. Er peningakass-
inn hafði verið tæmdur var
hann borinn niður og skilinn
eftir í ólæstum skúr að húsa-
baki.
Jólasveinar
Framhald af 3. sí3u
Númer fimm er svo grín-
mynd af heljarmikilli höggor-
ustu, þar sem aðalhetjan virð-
ist ríða klofvega gandreið á
sverði. Eru mótherjarnir svo
aðframkómnir og langhungrað-
ir á svipinn, að Steini hefði
varla þurft annað en taka upo
kaffibrúsann til þess að þeir
hefðu hætt.
Perlan í þessu öllu er þó
•síðasta skrýtlan, sem er par-
ódía um stofnun Alþingis 930.
,,Eru þetta jólasveinarnir á
fjöllunum, pabbi?“ spurði snáð-
inn minn, þegar hann gamnaði
sér við myndirnar. Hér sitja
þeir, blessaðir, svo satrtan-
kýldir, að það er gjörsamlega
óhugsandi að þeir geti nokkurn
tíma staðið á fætur aftur. Og
Hlfljótur, sem ég hef alltaf
haldið að verið hefði öllum
mönnum yfirlætislausari, er að
springa af belging, bísperrt.ur
eíns og framsóknarhreppstjóri
tyrir norðan. Ja, þvílík sam-
kimda, drottinn minn!
— En sem sagt, — miki1' er
þáð yndislegt, að eitthvað skuli
vera eftir af húmor í þessum
bæ, — og eiga meira að segja
til aflögu handa útlenzkum.
B. Tb. Ií.
- ..............
imm
liggur leiðin
Krossgáta
Lárétt: 1 fægja — 7 kusu — 8
hörð viðureigrn — 9 regni — 11
prír fjarskyldir — 12 nei (útl) —
.14 mergð — 15 svara — 17 fisk
— 18 tímaskeiða — 20 hólinu.
Lóðrétt: 1 demba — 2 hvíld —
3 þyngdareining —, 4 morgunviti
— 5 þefa — 6 tröllkarl — 10 und-
ir þak — 13 heill — 15 fæða —
16 örn (fornt) — 17 góður tími
— 19 úttekið.
I.ausn 35. ltrossgátu.
IArétt: 1 hætta — me —■ 5 al
— 7 brá — 9 túr — 10 lýk —r
11 úrs — 13 ar — 15 ór — 16
•ógnin.
L.óðrétt: 1 he — 2 tár — 3 aa
■— 4 metta — 6 lokar — 7 ■ brú
— 8 áls — 12 Rín — 14 ró — 15
-ón,
108. DAGUR
augnaráð, þrungið þakklæti og blíðu. Þau höfðu átt svo yndis-
legar stundir saman. Og þótt hann óttaðist að hann hefði hagað
sér óskyasamlega, fór hann að hugsa um hve ömurlegt það
væri að hann og Róberta hefðu ekki getað verið þarna lengur.
Og strax og þær voru farnar, hélt hann einn til borgarinnar.
Morguninn eftir hlakku.ði hann mjög mikið til að sjá Róbertu
aftur. Og þótt hann. gæti e.kki sýnt tilfinningar sínar í vinnutím-
anum, sá hún af brosurn hans og augnaráðum að áhugi hans á
henni var ekki minni en kvöldið áður. Og hún fann að eitthvað
lá í loftinu, og þrátt fyrir hina nauðsynlegu launung, sem henni
var mjög á móti skapi, gat hún ekki stillt sig um að senda
honum ljómandi augnaráð. Að hugsa sér, að hann skyldi hafa
áhuga á henni. Hvílíkur unaður og hamingja.
Clyde uppgötvaði strax að tilfinningar hans fundu hljóm-
grunn hjá henni. Og hann vissi að honum var óhætt að ávarpa
hana ef tækifæri byðist. Og nokkru síðar sá hann að stúlkurnar
sitt hvoru tnegin við haoa, fóru fram fyrir, og þá notaði hann
tækifærið til að ganga í áttina til hennar og greip einn flihbann
sem hún hafði verið að stimpla og lét sem hann væri að tala um
hann: ,JÆér þótti leiðinlegt að þurfa að skilja við yður í gær-
kvöldi Ég vildi óska að við gætum verið þarna út frá í dag í
stað þess að vera hér, bara við tvö, þér og ég.“
Róberta snéri sér við og henní var ljóst, að nú varð hún að
taka ákvörðun um það, hvort hún ætti að taka vinarhótum han3
eða ekki. Samtímis langaði hana mest af öllu að sýna honum
bug sian allan, þrátt fyrir vandkvæðin sem á því voru. Hvílík
augu. Hvílíkt hár. Hvílíkar hendur. Og í stað þess að sýna hon-
um fálæti eða kulda leit hún á hann augnaráði, sem sýndi aðeins
hik ’og uppgjöf. Clyde sá að hún var jafn óviðráðanlega hrifin
af honum og hann af henni. Og hann var staðráðinn í að segja
meira við hana, þegar hann gæti, — ráðgast um hvar þau gætu
hitzt án þess að til þeirra sæist því að það var augljóst að hún
var jafnáköf í að halda þessuin kunningsskap leyndum og hann
var. Hann gekak ekki að því gruflandi að ihana var að hætta sér
út á hálaa ís.
Hann fór að reikna skakkt, og hann var hræddur um að hann
gæti alls ekki haft hugann við vinnu sína, þegar hún var svona
nálægt honum. Hún var svo hrífandi og ómótstæðileg í augum
hans. Það var svo mikil hlýja, glaðværð og alúð í fari hennar,
að hann var vÍ3s um að haan yrði hamingjusamastur allra manna
ef hann gæti unaið ástir hennar. En hann mátti ekki gleyma
reglunum, og þótt hann hefði sannfærzt um það úti á vatninu
daginn áður að líf hans væri engan veginn viðunandi, þá áleit
hann nú að hann hefði meiri ánægju af þvi að vera kyrr fyrst
Rcberta var komin til sögunnar. Gat hann ekki fyrst um sinn
þolað afskiptaleysi Gríffithsfjölskyldunnar? Og gat ekki vel
verið að þeim dytti í hug síðar að veita honum inngöngu í sam-
kvæmislífið, ef hann gerði ekkert af sér? Og samt hafði hann í
hyggju að gera eiamitt eitt af því, sem faonum hafði verið harð-
bannað. En ef hann kæmist að samkomulagi við hana, þá gátu
þau jafavel hitzt í leyni og komizt hjá öllu umtali.
Þanaig hugsaði Clyde meðan hann sat við skrifborð sitt eða
gekk um gólf. Nú gat hann ekki hugsað um annað en hana.
Hann á-kvað að stinga upp á því við hana að þau hittust í litlum
garði, sem var rétt fyrir utan bæinn við Mohawk ána. En hann
íékk ekkert tækifæri til að tala við hana allan daginn. Það leið
fram að hádegi og hann fór niður til að borða og kom óvenju-
Fuemma upp aftur í þeirri von að geta komizt í færi við hana.
En stúlkumar voru alls staðar í nánd og dagurinn leið án þess
að honum yrði að ósk sinni.
Þegar hann fór úr vi.inunni datt honum í hug, að hann gæti
óhræddur gefið sig á tal við hana ef hann hitti hana eina á
götunni. Hann vissi að hún óskaði þess — hvað sem hún segði.
Og hann yrði að finna eitthvert ráð, sem liti jafnsakleysislega
út í augum hennar og annarra. En um Ieið og verksmiðjufláu’tán
bjés og hún gekk heimleiðis, slóst önnur stúlka í för með henni,
cg hann varð að gefast upp í bili.
f stað þess að sitja heima í húsi frú Peyton, fara í bíó eða rölta
einhverja erindisleysu eins og venja lians var til að stytta sér
stundir og bægja frá sér óyndinu, fór hann út til að leita uppi
húsið sem Ró'berta átti heima í við Taylor Street. Það var ekki
sérlega ásjálegt hús, ekki nærri eins snoturt og hús frú Cuppý
eða húsið sem liann átti heima í núna. Það var of gamalt og
veðrað, hverfið of lítiífjörlegt þótt það væri þokkalegt. En
Ijósin sem loguðu í iherbergjunum gáfu því vingjarnlegan svip.
Og trén fyrir framan það voru viðkunnanleg. Hvað skyldi Ró-
berta vera að gera núna. Hvers vegna beið hún ekki eftir honum
í verksmiðjunni? Hann óskaði þess af hjarta að hann gætL sent
henni hugskeyti um að hann væri þartta fyrir utan, svo að
hun kæmi út. En hún kom ekfei út. Aftur á móti sá hann herra
List og samtélag
Framhald af 5. sé*u. ið frjáls, hvar á •heimskringl-
unni sem hann kann að vera
þau Hfsstraumi framvmdunnar,staddur) að öðru leyti
en því
hefur hann ráðizt gegn^ h‘nl-'sem barátta hans gegn þvílíkri
rotna og úrelta hver sem í umthörmungu getur gert hann
*ttí og_ við hversu mikiðmfur-frjáísan Að það að hafa leýfi
til að sitja annaðhvort rólegur
eða skjálfandi í fílabeinsturn-
inum sínum sé andlegt frelsi
eins og enn er ástatt í Heirain-
um — því neita ég harðlega og
því mun þróun menningarinnar
einnig harðlega~-neita ef ég
þekki hana rétt.
efli sem var að etja. Engin
per3Ónuleg sjónarmið hpfa get-
að svipt hann hinu eina sanna
frelsi: að viðurkenna nauðsyn-
ina — berjast fyrir réttlætinu.
Hann hefur verið ofsóttur:
orðið. landflótta, etetið í fang-
elsum — og það enn þann dag
í dag. En því grknmari sem
hin afturhverfu öfl.hafa snúizt
gegn honum, því skærar héfur
sköpunarverkið ljómað í list
hans,. því dýrðlegri hefur gjöf
hans til einstaklings og sam-
félags orðið, því nær hefur
manneskjan dregizt hjarta
hans.
Því er það að þrátt fyrir
allt og allt stefnir hin dýpsta
þrá hverrar óspilltrar mann-
esikju einmitt í þessa átt —
áttina til lífsins sem listnautn-
ar og listsköpunar — og ein-
mitt í þá átt rn.ua menningar-
þróunin þessvegna ganga.
Svo sannariogo b«to MM
eftir sinni lausnarstund — bið-
ur eftir lausninni frá einokun,
arðráni, striti, atvinnuleysi,
hungri, ótta, styrjöldum. Það
bíður eftir sínu tækifæri til að
móta heiminn í sinni mynd —
búa til sit-t listaverk: sköpun-
arverk heilbrigðrar manneskju
sem leitar hins ótúlkanlega,
hinnar einföldu hamingju, í æ
fullkomnara formi sjálfrar lífs-
fegurðarinnar.
Og nú kem ég að þeirri á-
lyktun máls míns sem ég þori
ekki að ábyrgjast að allir vilji
skrifa undir: hvernig sem ég
velti hlutunum fyrir mér get
ég, eins og sakir standa, ekki
séð nema eina tímabæra leið
til slíkrar lausnar, þá leið sem
valin hefur verið í hinum nýju
alþýðuríkjum heimsins, leið
sósíalismans til ikommúnisma
— til sameignar hinna efnis-
legu verðmæta. Allt er að vísu
enn í deiglunni í þeim hluta
heims og ótal 'hindranir í vegi.
Eitt er þó víst: þar er í fyrsta
skipti í sögunni markvíst að
því stefnt að veita múgnum,
alþýðumiiljónunum, aðild að
rífci listarinnar, gera hverja
manneskju jöfnum höndum
unnanda hennar og skapanda
— gera listina með öðrurn orð
um að almenningseign. Ög þar
skeður það jafnframt í fyrsta
sinn að listamaðurinn sé kall-
aður til þegnlegrar skyldu og
ábyrgðar gagnvart samfélagi
sínu, uppbyggingu þess og
framtíðaráætlunum.
Manni finnst nú í fljótu
byagði að slíkt tækifæri ættí að
geta verið hverjum góðum
listamanni samboðið. Eigi að
síður hefur raunin orðið sú að
hér í vorum vestræna heimi
virðast sumir, og þar á meðal
hinir ólíklegustu menn, líta
með skelfingu upp á þetta nýja
fyrirbrigði. Þeir telja að með
slíku sé hið andlega frelsi lista-
mannsins úr sögunni. Æjá —
allir viljum vér frelsinu unna.
En nú er frelsi afstætt hug-
tak eins og allir vita — og
einhvemveginn finnst manni
óisennilegt að á meðan tveir
þriðjungar mannkynsins svelta
fyrir daglegt brauð, hvað þá
listnautn og listsköpun, geti
yfirleitt nokkur listamaður ver-
BÆJARFRÉTTIR
Framhald af 4. síðu.
strokhljóðfæri eftir Bloch (Al-
fredo Casello og Pro Arte kvart-
ettinn leika). 13.00 Erindi: ísl.
orðatiltæki; IV. (Halldór Halldórs-
son dósent). 14.00 Messa í Aðvent-
kirkjunni: Óháði fríkirkjusöfnuð-
urinn í Reykjavik (séra Emil
Björnsson). 15.15 Fréttaútvarp til
Islendinga erlendis. 15.30 Miðdeg-
istónleikar a) Lög eftir Emil
Thoroddsen og Þórarin Jónssoh.
b) 16.00 Lúðrasveit Hafnarfjarðar
leikur; Albert Klahn stjórnar.
18.30 Barnatími (Baldur Páima-
son): a) Níu ára telpa og tólf
ára drenyur If>sa ævintýri. b)
„Strokudreng-urinn“, frásaga eftir
Tónleik-
Alexand-
er Brailowsky leikur á píanó. 20.00
Samleikur á fiðlu og píanó (Ruth
Hermanns og anzkv-Otto: Sónata
í E-dúr eftir Bach. 20.35 Erindi:
Maðurinn, tæknin og trúin (séra
Óskar J. Þorláksson). 21.00 Óska-
stundin (Ben. Gröndal ritstj.).
23.30 Dagskrárlok.
Útvarpið á morgun:
18.10 Framburðarkennsla í ensltu.
18j25 Veðurfr. 18.30 Islenzku*
kennsla; I. fl. 19.00 Þýzkukennsla
II. fl. 19.25 Tónleikar: Lög úr
kvikmyndumi. 20.20 Útvarpshljóm-
sveitin; Þórarinn Guðmundsson
stjórnar: a) Forleikur að óper-
unni Norma eftir Bellini. b) Sere-
nade eftir Rachmaninoff. c) „Við
Dónárfljótið fag-urbiátt,“ vals eft-
ir Johann Strauss. 20.45 Um dag-
inn og veginn (séra Eiríkur Bryn.
jólfsson). 21.05 Einsöngur: Guiln-
ar Óskarsson syngur; F. Weiss-
happel leikur undir: a) „Kirkju-
hvoll“ eftir Árna Thorsteinson.
b) „Nú gyllir ylrík sólin sæ“ eft-
ir Sig. Þórðarson. c) „Ideale" éft-
ir Tosti. d) Aría úr óperunni
„Ástardrykkurinn" eftir Donizetti.
e) Aría úr óperunni „Tosca" eftir
Puccini. 21.20 Erindi: Baráttan
við geispann (séra Pétur Magnús-
son). 21.45 Hæstaréttarmál (Há-
kon Guðmundsson hæstaréttarr.).
22.00 Fréttir og- veðurfr. 22.10
Passíusálmur (13). 22.20 Ferðin til
Eldorado, saga eftir E.D. Biggers
(Andrés Kristjánsson baðamað-
ur.) — XV. 22.40 Tónléikar: Alex-
ander og harmonikuhljómsv. hans
(plötur). 23.10 Dagskrárlok.
SIESSUR I DAG:
Frikirkjan. Messa
kl. 5. Barnaguðs-
þjónusta ki. 2. :r—
Séra Þorst. Björns
son. — Laugarnés-
kirkja. Messa kl. 2.
Sr. Garðar Svay-
arsson. Barnaguðsþjónusta kl.
10.15. Fossvogskirkja. Messa kl.
11 f. h. Séra Gai-ðar Svavarsson.
Nesprestakall. Messa í Mýrarhúsa-
skóla kl. 3.30. Séra Jón Thoraren-
sen. — Óháði fríkirkjusöfnuður-
inn: Messa í Aðventkirkjunni kl.
2 e. h. Þessir sálmar verða sungn_
ir: Nr. 223, 374, 13 og óprentaður
sálmur.
UFJMIISJ
er opinn kl. 1—7 dagl. Sími 2564.
MÍR-sýningin: Stórvlrki í þágu
friðarins opin daglega kl. 4—10
síðdegis í Þingholtsstræti 27.
Kvikmynd sýnd kl. 9 á hverju
kvöldi.
Naeturvörðnr í Reykj avíkurapó,
teki — Sími 1760.