Þjóðviljinn - 15.03.1952, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 15.03.1952, Blaðsíða 5
4) — ÞJÓÐVIUINN — Laugardagur 15. marz 1952 Laugardagur 15. marz 1952 — ÞJÓÐVIUINN — (5 þjÓÐVILJINN Útgefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurlnn. Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Slgurður Guðmundsson. Fréttaritstjóri: J6n Bjarnason. Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon. Auglýsingastjóri: Jónstelnn Haraldsson. Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Siml 7500 (3 línur). Áskriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavik og nágrenni; kr. 18 annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið. Prentsmiðja Þjóðviljans h.f. _______________________——-----------------------------' Burt með ríkisstjórnina — bölvald atvinnuleysisins! Aöalatriðið í atvinnuleysisbaráttunni er að allur al- menningur fái tafarlaust aftur jafn blómlega atvinnu og hann hafði á nýsköpunartímabilinu; að hver hönd fái verk að vinna. Það verður að setja alla íramleiðslu lands- manna fyrir útflutning í fullan gang og allan innlend- an iönað og byggingarstarfsemi af stað með fullri orku. Hverjum er þáð að kenna aö atvinnuleysiö er, — að útflutningsframleiðslan er fjötmð, að iðnaðurinn er drep- inn, að frjáls byggingarstarfsemi er bönnuö? Það er ríkisstjórn íhalds og Framsóknar að kenna — Alþýðuflokkurinn var að vísu meö í því áð byrja á sví- viröingunni en hrökk svo frá af hræöslu viö fólkið. Það er ríkisstjórnin, — íhaldiö og Framsókn, — sem lielfjötrar útflutningsframleiðsluna með útflutningseinok- un, lánsfjárbanni og taglhnýtingsskapnum við kreppu- lönd auðvaldsins. Það er ríkisstjórnin, — íhaldið og Framsókn, — sem drepur íslenzka iðnaðinn vitandi vits, samkvæmt skipun- um amerískra húsbænda sinna — og lætur svo blöð sín flytja hræsnisfullar lofgerðir um nauðsyn hans, meðan ráöherrar blaðanna murka úr honum lífið. Það er ríkisstjórnin — íhald og Framsókn — sem bann- ar ísl. að byggja yfir sig, gerir þeim fyrst eins erfitt um lánsfó og hægt er, en bannar þeim, sem treysta sér til aö kljúfa það fjárhagslega. Og um þetta bami við bygg- ingunú hefur ríkisstjórnin fengið beina fyrirskipun frá Marshallstofnuninni, eins og bszt kom í ljós, er smáíbúöa- frumvarpið var stöðvað á Alþingi af amerísku valdboði. Það er ríkisstjórnin, — íhald og Framsókn — sem notar einokunarvald sitt yfir atvinnu- og viðskiptalífinu, til þess aö koma á atvinnuleysi og neyö, — en notar gjaldeyri þjóðarinnar. sem hægt væri aó nota til byggingaefnis- og hráefnakaupa, til innkaupa á óþarfa og útlendum iöju- vörum, sem hægt væri aö framleiða hér. Eigi að útrýma atvinnuleysinu, þarf að brjóta þessa rík- isstjórn á bak aftur, en þaö þýðir að’ svifta íhald og Fram- sókn því pólitíska fylgi, sem þessir flokkar einokunar og atvinnuleysis hafa. Þetta verða öll verkalýösfélög og all- ar þær millis.téttir, sem nú verða fyrir barðinu á pólitík þessara flokka: atvinnuleysinu, lánsfjárbanninu og kaup- getuminnkun. að skilja. Þessvegna er það eitt höfuðskilyrði til sigurs í barátt- unni fyrir fullri atvinnu aö alþýöa landsins fylki sér gegn þessum flokkum neyðarinnar, rýri þá öllu fylgi. Aiþýðuflokksbroddarnir óttast aö alþýðan skilji að þáð sé höfuöatriði. í atvinnuleysisbaráttunni að ríkisstjómin fari frá, að kjósendur segi þessum flokkum upp holl- ustu. AB-klíkan veit meðsekt sína á Marshallstefnu þessára flokka, þeirri stefnu, er veldur allri ógæfunni. AB-klíkan skríöur á hnjánum fyrir þessum flokk- um þessa dagana eins og alltaf. í tíma og ótíma sver sá flokkur og sárt viö leggur að aldrei skuli hann vinna með öörum en þeim, — mestu íhaldsflokkum landsins að sögn hans sjálfs! Það er aðeins eitt, sem valdhafar þessa lands og hús- bændur þeirra nú óttast. Þaö er ef þeir sjá aö alþýða landsins fylki sér af svo miklum krafti um Sósíalista- flokkinn, — þann flokk, sem braut geröardómsfjötra nú- verandi stjórnarflokka 1942 og knúöi fram stórvirkustu atvinnuframkvæmdir íslenzkrar sögu, — að völdum þeirra sé hætta búin. Þá fyrst munu þessir flokkar fara að láta af núverandi atvinnuleysispólitík sinni. En það er ekki nóg. Alþýða íslands þarf að hnekkja svo valdi þessai’a flokka að ,þeir treystist aldrei aftur til að leiöa neyðina og at- vinnuleysiö inn á íslenzk alþýóuheimli. JÓH. ÁSGEIRSS. skrif- ar: — „Ég get ekki sagt eins og kerlingin: — Þagað gat ég þó með sann, þegar hún Skál- holtskirkja brann. — Að vísu I var engin kirkja að brenna, en ég ætlaði ^ ekkert að segja, eða skrifa, þótt svona færi, eftir að ég hafði horft á kvikmynd af rússneskmn sirk- us, sem sýnd var í Gamla bíói sunnudaginn 9. marz, eftir er- indi Sigfúsar Sigurhjartarson- ar,. er hann flutti þar kl. 2 e.h. sama dag. Þetta kom mér líka nokkuð á óvart, sökum þess að ég hafði áður séð sirk- us, bæði á kvikmyndum og eins sá ég sirkusinn sem kom liing- að í haust. Og fannst mér þá, að ég vera búinn að fá nóg af slíku í bili. • „EN Á þessum rúss- neska sirkus var meiri fjöl- breytni að sjá og ég vil segja miklu meiri leikni á allan hátt. Þáð virðast hrein undur, hvað þeir eru langt komnir í jafn- vægislist. Þar sást línudans- ari stíga línuna þótt aðrir tveir stæðu á honum. Einnig virðast Rússar slyngir dýratemjarar. Stærðar fíll kom þar fram á sriðið, og sló taktinn með sín- um svera fæti, eftir hljóðfalli harmonikunnar. Landbimir léku þar alls konar listir, svo sem hjólreiðar og dans. • „EN MEÐ því furðuleg- asta var þó það, að sjá unga stúlku meðal fjögurra ljóna, sem urruðu og létu skína vel í tennumar. Hún virtist ekki gefa því mikinn gaum, því hún lagði eitt ljónið midir vanga sinn og klappaði því. —■ Senni- lega hafa þá einhverjir áhorf- endur viljað vera komnir í stað Ijónsins — en hvort þeir vildu vinna það til að verða að ljóni veit ég ekki. — • „EINNIG LÉT hún þau öll leggjast niður og klappaði þeim, eins og hún væri að svæfa þau og skrei'ð svo endilöng þvert yfir þau á eftir, en þau hreyfðu sig ebki á meðan, voru eins og lömb. Vald hennar yfir þeim virtist ótakmarkað. En það dásamlegasta, sem ég sá þarna var samleikur manna og hesta. 1 þeirri leikni og list var eitthvað sem ég kannaðist við, en get ekki túlkað. Einn mað- ur stjórnaði þar milli 10—20 hestum á harfta stökki um hringsviðið, eins og einum á beinum vegi. • „ANNAIl LEIKUR var það, að knaparnir snéru sér við á hestbaki, héngu utan í síð- um hestanna og fóru jafnvel midir þá á sprettinum og komu svo upp á bak hestsins hins vegar. Mér duttu í hug fyrri tímar, þegar sumir karlar í sveitinni létu reiðhestana sína ganga yfir sig, eða skriðu und- ir kvið þeirra. En þá voru þeir rakir, eins og sagt var. „EN SLÍKAR „kúnstir“ eiga ekkert skylt við þá þjálf- un og leikni sem þarna var um að ræða, að öðru leyti en því, að hesturinn skilur manninn í báðum hlutverkunum. Þá var nú ekki minnzt um það vert að sjá knapana. stökkva af jafnsléttu upp á bak hestanna á sprettinum og standa þar, þótt hestamir væru á stökki. Og stundum stukku þeir þrír eöa fjórir samtimis á sama hestinn og var það skritin sjón að sjá hestinn með alla þessa hrúgu á bakinu. — Heildarsvip- urinn yfir þessum sirkus virtist mér bæði glæsilegri og skemmti legri en yfir þeim sem ég hef áður séð. — Eitthvað nýtt, létt og þó frumstætt var yfir þess- ari sýningu, sem kom öllum í gott skap, sem á liorfðu. — Jóh. Ásgeirss. I.auffardagur 15. marz (Zachar- ias). 75. dag’ur ársins. — Hefst 21. vika vetrar. — Tungrl í hásuðri kl. 3.00. — Árdegisflóð kl. 7.25. — Síðdegisflóð kl. 19.45. — Lág- fjara kl. 13.37. EIMSKIF: Brúarfoss kom tii Antverpen 12.3.; fer þaðan í dag til Hull og Reykjavik. Dettifoss fór frá Rvík 7. þm. til New York. Goðafoss fór frá Rvík í gærkvöldi til Isa- fjarðar, Siglufjarðar, Akureyrar og Húsavíkur. Gullfoss er í K- höfn. Lagarfoss fór frá New York 13. þm. til Rvíkur. Reykjafoss fór frá Rvík 13. þm. til Antwerp- en og Hamborgar. Selfoss fór frá Bremen í gærmorgun til Rotter- dam og Rvíkur. Tröilafoss fór frá Davisville 13. þm. til Rvíkur. Pól- stjarnan lestar í Huil í dag til Rvíkur. Skipadeild S.I.S.: Hvassafell losar kol fyrir Norð- urlandi. Arnarfell er væntanlegt til Álaborgar á morgun, fiá R- vík. Jökulfell er í N.Y. Slúpaútgerð ríki'stns: Hekla var á Isafirði í gærkvöld á norðurleið. Skjaldbreið fór frá Reykjavík í gærkvöld til Austfj.. Ármann fpr frá Reykjavík í gæ.r- kvöld til Vestmannaeyia. Baldur fór frá Rvík í gærkvöld til Búð- ardals. Flugféiag tslands: 1 dag verður flogið til Akureyr- ar, Vestmannaeyja, Blönduóss, Sauðárkróks og ísafjarðar. — Á morgun til Akureyrar og Vestm.- eyja. ./r' 12.50—13.35 Óska- lög sjúklinga (B. R. Einarss.). '18.00 Útvarpssaga barni- anna: „Vihir um veröld alla“ eftir Jo Tenfjord, í þýðingu Halldórs Kristjánssonar (Róbert Arnfinns- son leikari) —- IX. 18.30 Dönsku- kennsla; II. fl. — 19.00 Ensku- kennsla; I. fl. 19.25 Tónleikar: Samsöngur. 20.30 Leikrit: „Sonur stjarnanna" eftir B. Shaw, í þýð- ingu séra Gunnars Árnasonar. Léikstjóri: Lárus Pálsson. — Leikendur: Gunnar Eyjólfsson, Inga Þórðardttir, Steindór Hjör- leifsson og- Lárus Pálsson. 22.00 Fréttir og veðurfregnir. —■ 22.10 Passíusálmur (30). 22.20 Danslög — 24.00 Dagskrárlok. LITLA FLtrGAN. Lagið hans Sigfúsar Halldórs- sonar, sem nú er á allra, vörum og töfrað hefur þúsund hjörtu ‘sið- ustu 200 klukkustundirnar — það kemur í allar bókaverzlanir í dag. Ilugsið ykkur! Skrifstofa Mæð rastyrksnefndar í Þingholtsstræti 18 verður fram- vegis opin kl. 2—4 e.h. alla virka daga nema laugardaga. Lögfræð- ingur nefndarinnar er til viðtals á mánudögum. Kvikmyndasýning. Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra sýnir tvær fræðslumyndir um meðferð löm- xinarsjúklinga í Tjarnarbíói kl. 2 e.h. á morgun. Aðgangseyrir ki'. 5,00 rennur að óskiptu til félags- ins. 1 dag verða, gefin saman í i hjónaband af sr. Bjarna Jóns syni. ungfr.ú Hulda Guð- mundsdóttir og Kristján Benja- mínsson. Heimili þeirra verður að Víðimel 31. — 1 dag verða gefin saman í lijónaband af séra Jakob Jónssyni ungfrú Halley Svein- bjarnardóttir og Kristján Guð- mundsson, bilstjóri. Heimili ungu hjónanna verðxir á Melhaga 16. Rafmagnstakmörkunln í dag Nágrenni Reykjavíkur, umhverfi Eiliðaánna vestur að markalínu frá Flugskálavegi við Viðeyjar- sund, vestur að Hliðarfæti og það- an til sjávar við Nauthólsvík í Fossvogi. Laugarnes, meðfram Kleppsvegi, Mosfellssveit og Kjal- arnes, Árnes- og Rangárvalla- sýslur. Dómkirkjan. Mess- að kl. 11. Sr. Ósk- ar J. Þorláksson. Messað kl. 5. Sr. Jón Auðuns. Barna guðsþjónusta verði- ur í Tjarnarbíói á sunnud. kl. 11. Sr. Jón Auðuns. — Nesprestakall. Messað kl. 2 í Kapellu Háskólans. Sr. Jón Thórarensen. — Laugar- neskirkja. Messa kl. 2. Sr. Garðar Svavarsson. Barnaguðsþjónusta kl. 10.15. Sr. Garðar Svavarsson. — Fríkirkjan. Messað kl. 2. Sr. Þor- steinn Björnsson, — IlaUgríms- kirkja. Messa kl. 11 f. li. Sóra Jakob Jónsson. Barnamessa kl. 1.30 e. h. Sr. Jakob Jónsson. Messa kl. 5 e. h. Sr. Sigurjón Þ. Árnason. Næturvarzla í Ingólfsapótelci. Sími 1330. Læknavarðstofan Austurbœjarskól- anum. Sími 5030. — Kvöldvörður: Kjartaan R. Guðmundsson. Niet- urvöröur: Þórður Þórðarson, LRINH Þorvaldur Pórarinssoni r Island og Haagdómurinn Freyjugötu 41. — Ljósmyndasýn- ingin er opin alla daga kl. 1—10. I. I grein sem birtist í Þjóð- viljanum 3. október 1951 hélt ég því fram að víðátta fisk- veiðalandhelgi íslands hlyti að skoðast innanríkismál vort, og því væri oss eigi skylt að lúta lögsögu alþjóðadómsins í Haag um hana. Það er skoðun mín að fyrir þessu megi færa nægi- lega traust rök, söguleg, lög- fræðileg, náttúrufræðileg og efnahagsleg. Hinsvegar gat ég þess til í sömu grein, að í leynisamningi Bjarna Bene- diktssonar við Bretlandsstjórn. sumarið 1951, kynni að felast sku’dbinding um að vifturkenna lögsögu alþjóðadómstólsins í Haag um fiskveiðalandhelgi Is- iands. Með liliðsjón af þessu lagði ég til að Alþingi það sem þá sat iéti þegar í stað málið til sín taka og lýsti yfir eigna- rétti vorum á fiskimiðum ís- lenzka landgrunnsins. Ekki varð þó af neinum aðgerðum þar að sinni, og mun þingið eftir atvikum hafa talið rétt a.ð bíða átekta þar til úrskurð- ur væri fallinn í Haag í fisk- vei'ðadeilu Breta og Norðmanna. Sá úrskurður kom 18. desem- ber s. 1., og mun nú eiga að af- saka aðgerðaleysi ríkisstjórn- arinnar í landhelgismálunum með því að verið sé að rann- saka gi’di hans og áhrif fyrir oss. Um slíka. rannsókn getur naumast verið nema gott eitt að segja í sjálfu sér ef hún er gerð af hæfum og ábyrg- um mönnum, og skal ég síö- astur manna hvetja stjórnina til fijótræðis i þessum efnum eða lá henni þótt hún sé lengi að viða að sér gögnum. En ekkert af þessu getur verið nein afsökun fvrir því að láta la.ndhelgissamninginn frá 1901 gilda áfram, — Ríkisstjórnin ætti að taka rögg á sig og lýsa niður fallirm iandhelgissamning Dana og Breta frá 1901 og allt sem honum tPheyrði og af hon um flaut. Þrn næst þyrfti stjórnin ’að kni'a saman Alþing. en þar æt.ti a'ð samþvkkja lög um ævaranrii eignarétt ísiands á ís’enzkn landgrunninu með fiskimiðum bess og öilum öðr- um gögnum og gæðum hverju nafni sem refnast.. (Rétt er að geta þess hér að lög nr. 44, 5. apríi 1948 lýsa hvergi vfir eignarétti voriun á fiskimiðum landgrunusins, enda þótt þau ' geri ráð fyrir sérstakri fisk- veiðaiögsögu á tilteknum friðun- arsvæðum innan iaudhelgi og utan á landpTunninu’). Á grundvelli slíkra laga getum vér einir skipaö fisk- veiðalandhelgi vorri á hverjum tíma, og ráðið því hversu vítt belti skuli verja fyrir útlend- ingum hverju sinni, ellegar hvort banna skuli þeim með öllu fiskveiðar á rslandsmiðum. Þeir sem um mál þessi hugsa munu helzt bera kvíðboga fyrir því að oss muni ekki haldast uppi að ákveða fiskveiðaiand- helgina á eigin spýtur, þ. e. með einhliða yfirlýsingn án samþykkis þeirra þjóða sem stundað hafa fiskveiðar hér við land undanfarið. Ég hef haldið því fram að þetta beri að telja innanríkismál vort. Séu hinsvegar til samningar úm að skjóta ágreiningi um það til alþjóðadóms, er að taka þvi. En þá fer að skipta miklu, hversu málið ber að og um hvað yrði deilt og dæmt. Ég er ekki i neinum vafa um yfir- burði þá sem vor rök hafa yfir kröfur útlendinga, einkum hin siðferðilegu og sögulegu; að því leyti sé ég enga ástæðu til að óttast úrslitin. Hinsvegar horf- ir málið e. t. v. allt öðruvísi við ef ísienzk stjórnarvöld brestur áræði til þess að standa á sögulegum rétti vorum, en halda áfram hikandi friðunar- ráftstöfunum á grundvelli lag- anna frá 1948 í stað fullnægj- andi landhelgisl ögg jaf ar. Því að eigi hefur enn borizt nein vitneskja um hverja vísinda- lega raun sú friðun gaf sem gerö var fyrir Norðurlandi sumarið 1950. En vísindalega Fyrri hluti friðun á hafsvæðum sem vér höfum ekki formlega lýst vora eign, hversu nærri ströndum sem vera kann, lilýtur að verða að styðja óyggjandi vísinda- rökum ef til ágreinings kæmi. Visindaleg friðun eða vemdun sem yrði hrundið af gerðar- dómi eða alþjóðadómstóli vegna ófullnægjandi undirbúnings eða brestandi gagna gæti skaðað málstað vom í bili og tafið fyrir frambúðarlausn landhelg- ismálsins. Á hinn bóginn er auðveit a'ð styðja víkkun fisk- veiðalandhelginnar með fjöl- þættum og óyggjandi efnahags- legum og sögulegum rökum. Komi málið fyrir alþjóða- dóminn í Haag mætti einnig gera ráð fyrir að spurt yrfti um hin lagalegu rök. Þess- vegna er rétt að athuga gaum- gæfilega úrskurðinn 18. desem- ber 1951 í landhelgisdeilu Breta og Norðmanna, til þess aö komast að raiu. um hversu mikiis megi sin hin sögulegu og lagalegu rök vor íslendinga. II. Aðstaða Norðmanna. Við Norftur-Noreg (þ.e. norð- an 66° 28’ 48” norðurbreidd- ar) hafði norska stjómin á- kveðið víðáttu landhelgi sinn- ar með konungsúrskurði 12. júlí 1935. Þar var með hliðsjón af sögulegri venju og eldri laga ákvæftum, sérstaklega kgúrsk. 22. febr. 1812, 16. október 1869. 5. janúar 1881 og 9. sept. 1889, mælt svo fyrir að ytri mörk norska fiskveiðasvæðisins á þess um slóðum skuli vera samsíða beinum grunmínum sem dregn- ar eru á milli tilgreindra staða á landi uppi, á eyjum eða skerjum. I kgúrsk. 12. júlí ’35 var einnig vitnaÖ í ótvíræðan eignarrétt Noregs að hafsvæð- um þeim sem um var að tefla, landfræðilegar aðstæður, og af- komuskilyrði fólksins í aðliggj- andi héruðum. Noregur taldi sér 4 sjómítur út fyrir áður- nefndar gi’unnlínur, en á land- helgi var ekki minnzt berum orðum í kgsúrsk. 12. júlí 1935. Deilt var um það í Haag, hvort grunnlínurnar væru í samræmi við alþjóðalög (þ. e. a. s. hinar löngu, beinu g“unn- !ínur), og hvort rétt væri að- ferð sú sem beitt var við af- mörkun íiskveiðasvæðisins. Hinsvegar var ekki deilt um réttmæti fjögurra sjómílna beltisins. Eins og alkunnugt er gekk úrskurðurinn Norðmönn- um í vil. En þó hafa þeir e. t. v. fengið vífttækari dóm en þsir kærðu sig um. Því að slegið var föstu að fiskveiðasvæðið sam- kvæmt úrskurðinum frá 1935 væri jafnframt hin raunveru- lega landhe’gi þeirra. Bretar hófu togaraveiðar á hinu umdeilda svæði árift 1906. Fyrsti togarinn var tekinn og dæmdur ári’ð 1911. Síðan hafa Norðmenn starfað óslitið að málinu, og unnu það loks alveg eftir fjörutíu ár. Mörg rök hnigu að lokum undir sigur þeirra, en þó fyrst og fremst dugnaður sá og aiúð sem vís- indamenn þeirra og stjórnar- völd höfftu ’.agt í undirbúning málsins frá öndverðu. I Haag var helzt ágreining- 'ur um breidd fjarða og flóa (þ. e. l’engd grunnlínanna). Forsendur dómsins ganga af tveim „kenningum" brezkra stjómarvalda og þjóöréttar- 61. dagur '&í Samhijóða öskur hristi veggi gistiskálans veitingamaðurinn greip að hjartastað, hann þoldi þetta ekki, heldur féll örmagna á góifið. Það höfðu komið upp tólf á ten- ingnum! L á ............ Augu þess rauðhærða vil'tust. vera að brjótast út úr augnatóttunum og þau urðu eins og gler í fölu andlitínu. líann stóð þunglamalega upp og hrópaði: Ó vei,. Ó vei! og skjögraði út ur 'gistislcálanum. Sagan segir að hann hafi farið ut í eyöi- mörkina, en þar hafi sjakalar étið hann að lokum. Hann var engum harmdauði, því lxann var harðlyndur og ranglátur og hafði komið miklu iliii til léiðar með því að ræna einfeldninga í spilum. En Hodsja Nasreddín lét vinninginn mikla í hnakktöskuna sína, faðmaði asnann að sér og gaf lionum ljúffengar kökur, en á því varð. asninn ekki lítið hissa, því hann hafði fengið aðrar, gjafir hjá húsbónda sinum fimm mínútum áður. Bandaríkin reka njósnastarfsemi sína í öllum lömlum af meira Icappi en uokkru sinni fyrr. Myndin er af þremur bandarískiun njósnurum sem handteknir vorn í Albaniu er þeir srtfu tll jarða-r. fræðingá í þvi efni nær dauð- um. Kenningin um bognar grunnlínur er ekki talin ófrá- víkjanleg réttarregla, og tiu mílna reglan um vídd flþa ekki heldur. Kehninguna um grtmniínur sem þræði lögun strandarinnar má e. t. v. telja aðalreg’.u þjóða réttarins ennþá. En samkvæmt úrskurði dómsins giidir hún ekki ef hefð er komin á aðra reglu, eða önnur aðferð rejmist hagfelldari. Skurðbogakenning- in er að kalla má alveg ný; fyrst borin fram í tillöguformi í Haag af Bandaríkjamönniun árið 1930. Kröfu Breta um skurðbogakenninguna var ekki sinnt, og hinar löngu beinu grunnlínur kgsúrsk. 1935 viður- kenndar. Fróðlegt er a'ð athuga lítið eitt þróun deilunnar. — Norð- menn töidu að reglan um fjögurra sjómílna landhelgi hjá sér ætti upptök í til- skipun frá árinu 1745, en væri þar sett sem takmörkun á sjón- deildarreglunni, er náfti gildi áriö 1691. — Árið 1702 birti Cornelis van Bynkershoek rit sitt um yfirráðin á hafinu, og setti þar fram þá kenningu að landhelgi skyldi miða við lang drægi fallbyssunnar, og var samkv. henni enginn greinar- munur gerður á lögsögu ýfir strandsjó og á landi. Aðrir höfundar tóku upp skotregluna eftir van Bvnkershoek, en þó er svo að sjá sem flestjr hafi með henni einkum átt við hern- aðaryfirráða- eða hlutleysis- belti (sbr. t. d. rit Emmerich de Vattel xun alþjóðarétt árið 1758). ítalinn Ferdinando Gali- áni er fyrstur talinn hafa sett fram kenningúna um 3 sjó- mílna lándhélgi árið 1782 (þ. e. að miða langdrægi fallbyssna að þessu leyti við þrjár sjó- mílur) og átti vitanlega fyrst og fremst við hlutleysisbelti. Reglan öðiaðist ekki mikla viðurkenningu fyrst í stað, en árið 1793 tilkynntu Banda- ríki Norðui’-Ameríku að þau myndu beita henni í sam- ba-ndi við hiutleysi og var hún lögfest þar árið eftir. I milli- ríkjasamningum gætir 3 sjó- mílna reglunnar ekki fyrr en árið 1818, í samningi Breta og Frakka. Reglunni er ha’.dið í samningi sömu aðila árið 1839 en jafnframt birtist í fyrsta sinni í þeim samningi reglan um 10 sjómílna vídd f jarða og flóa. (Hinn víðkunni bandaríski þjóð réttarfræðingu" John Bassett Moore segir í ritdómi árið 1S89. að reglan -sé svo tilkomin áð menn hafi taiið minni hættu á að fiskiskip þeii’ra tíma hrekti inn í landhelgi ef veiði- svæði þeirra væri hvergi mjórra en fjórar sjómílur í fjörðum). Menn sjá því að þriggja sjó- mílna landheigi og 10 sjómilna reglan um firði og flóa eru síð- ur en svo nokkurt náttúrulög- mál, heldur eru þær mjög tima- bundið og staðbundið fyx*ir- brigði. Þær náðu aldrei ai- mennri viðurkenningu í alþjóða- Framhald á 6. síðu. --------------------------\ Hvenær verður útvarpað frá studentafund- inum? Fyrir nolckru var hald- inn stúdentafuiulur um menningarmál, og vorii umræðurnar teknar á stál- þráð eins og venjulega með tilliti til þess að þeim yrði síðar úUarpað. Eins og menn muna rauk Morgunblaðið uj>p eftir fundinii með riúklum bægslagangi og átti sér- siaklega vantalað við Jó- hannes úr Kötluni, en lét háít af sínum mönnum. Þeir sem þekkja viimu- brögð Morgunblaðsins vissu þá vel at blaðið þórtist eiga um sárt að binda eftir fumlinn. Síðan hafa úrtarps- hlustendur beðið þess með óþreyju að útvarpað yrði umræð'unum, enda er það eitt cinsælasta út- varpsefnj sem völ er á. En biðin hefur orðið á- rangursl'aus. Dagur hefur liðið af degi og ein helgin af annarri, án þess að umræfturiar hafi svo mikið sem verið boCaðar. Hvað veldur þessari töf? Og livað kemur til að Morgunblaðið auglýsir ekki eftir því að umræð- unum sé útvarpað, svo að alþjóð eigi þess kost að heyra hversu eftirmimii- lega Jóliannes úr Kötlum varð sér til minnkunar? Því það skyldi þó aldrei vera að það séu Morgun- blaðsmenn sem hindra að 'umneðurnmu sé útvarp- að? >. /

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.