Þjóðviljinn - 24.05.1952, Blaðsíða 3

Laugardagur 24, maí 1952
Viðtai iiAusturlunds?9 við Lúðvík Jósepssom
* * i®
m ,
‘iV
SðSS
orðln sferkasfa samfa
Miklir möguleikar á viðskiptum milli
ery f
msin:
og Austur-Evrópu
Síðastliðinti laugardag
birti ÞjQðyiljinn grein eftir
Ársæl Sigurðsson um efna-
hagsráð'éefnuisa í Moskva,
er haklin var fyrri hluta
apríl mánaðar og sótt af
471 fuiltrúa frá 49 löndum.
Eins og þá var skýrt frá
-voru þeir Lúðvík Jósepsson
alþingismaður og Magnús
Þorgeirsson kaupmaður
fulltrúar á ráðstefnunni
auk Ársæís. „Austurland“,
biað sósíalista í Nesltaup-
stað bii'li 9. þ.m. mjög fcóð-
legt viðtal við Lúðvík um
ráðstefnuna, Fer viðtalið í
heild hér á eftir:
Var efnáhagsráðrstefnan f jöl-
sótt?
Á ráðstefnunni voru mættir
471 fulltrúi frá 49 þjóðum.
Með þessum fulltrúum voru
allmargir sérfræðingar og að-
stoðarmenn og voru sendi-
nefndir sumra rikja mjög fjöl-
mennar.
Áttn Vestur-Evrópuþjóðirnar
yfirleitt fulltrúa á ráðstefn-
unni?
Já. Meðal annars var þar
fjölmenn sendinefnd frá Stóra-
Bretlandi, fulltrúar frá öllum
Norðurlöndunum, Hollandi,
Belgiu, Frakkla.ndi, Vestur-
Þýzkalandi og ítalíu, svo og
frá Bandaríkjunum og flestum
ríkjum Suður-Ameríku.
Auk þess voru svo að sjálf-
sögðu líka fjölmennar sendi-
nefndir frá öilum þeim ríkjum,
sem haft hafa vinsamlega sam-
húð við Sovétríkin og mikið
bar á fulltrúum hinna fjö!-
rnennu Asíuþjóða svo sem
Kína, Indlands, Pakistans,
Indónesíu og Kóreu og frá
Japan voru einnig fulltrúar.
Hverskonar menn, ég á við í
hverskonar stöðam, sóttu ráð-
stefnuna, aðallega?
Frá hinum vestrænu þjóðum
voru fulltrúamir yfirleitt ekki
fulltrúar ríkisstjórna sinna, en
frá ýmsum öðrum löndum voru
þeir fyrst og fremst fulltrúar
ríkisstjórnanna. Þarna voru
menn úr ýmsum þjóðfélags-
stéttum, en mikið bar á hag-
fræðingum, kaupsýslumönnum,
þekktir bankastjórar vor.i
þarna, ráðherrar og fyrrver-
andi ráðherrar og nokkrir
þingmenn eins og t.d. frá Bret-
landi.
Hvernig var störfum ráð-
stefnunnar hagað?
Allar ræður voru samtönis
þýddar á sex tungumál. rúss-
nesku, ensku, þýzku, frönsku,
spönsku og kínversku.. Hver
fulltrúi hafði heyrnartæki við
sitt sæti og gat valið um ó
hvaða tungumál hann hlustaði
hverju sinni. Á ineðan á ráð-
stefnunni stóð var gefið út sér-
stakt prentað blað" ráðstefn-
unnar á þessum tungumálum.
Þar voru birtar jafnóðum ræð-
lur og tillögúr, sem voru flutt-
ar á fundunum. Þarna voru
fluttar margar rfeður, sem
vörpuðu skýru ljósi yfir ástand
og horfur í viðskipta- og efna-
'hagsmálum svo að segja frá
öllum þjóðum heims,
Hafa mikil viðskipti átt sér
stað undanfarið milli Austur-
og Vestur-Evrópu?
Nokkur viðskipti hafa verið
milli Austur-Evrópulanda og
flestra Vestur-Evrópulanda, en
síðastliðin tvö til þrjú ár hef-
ur borið mikið á, að eðlileg
viðskipti milli þessara aðila
hafi verið trufluð af stjórn-
málaástæðum.
Telur þú, eftir að hafa ver-
ið á þessari ráðstefnu, mögu-
legt að auka þessi viðskipti og
telur þú áhuga fyrir því af
beggja hálfu?
Já, ég tel að miklir mögu-
leikar séu á stórauknum við-
skiptum milli þessara aðila og
ég tel, að þessi ráðstefna hafi
ýtt mjög mikið imdir að auka
þessi viðskipti. Þannig kom t.d.
fram á ráðstefnunni bein yfir-
lýsing frá formanni rússnesku
nefndarinnar um að Sovétríkin
væru nú þegar reiðubúin til að
Lúðvík Jósepsson
selja ýmsar þýðingarmiklar
framleiðsluvörur sínar til
Frakkland, Stóra-Bretlands,
Italíu og annarra landa og
kaupa af þeim aftur ýmsar.fram
leiðsluvörur þeirra, sem þessi
lönd sérstaklega þurfa að aelja,
eins og sakir standa. Kunnugt
er iíka, að á ráðstefnunni voru
gerðir stórir viðskiptasamning-
ar milli Austur-Evrópuríkja og
ýmissa Vestur-Evrópuríkja.
Mundu þessi viðskipti, ef
þau gætu tekizt í súórum stíl
ekki hafa heillavænleg áhrif á
efnaliagslíf Vestur-Evrópu ?
Jú, vissulega. Það kom-
greinilega fram á ráðstefnunni,
að ef iþessi viðskipti gætu tek-
izt á eðlilegan hátt milli Aust-
urlanda og Vesturlanda,
raundu mörg Vestur-Evrópu-
ríki fá markað fyrir iðnaðar-
vörur sínar, sem nú eru ill-
seljanlegar og gætu fengið í
staðinn ýmsar vörur, sem ann-
ars þarf að greiða með dollur-
um, sem þessi lönd öil eru fá-
tæk af. Auk þess mundu svo
gagnkvæm viðskipti verða
rujög þýðingarmikið skref í þá
átt að tryggja frið. 1 ræðum
liagfræðinga frá Vestur-
Evrópu kom m.a. mjög greini-
lega fram að þessi viðskipti
mundu í framkvæmd þýða at-
vinnu fyrir hundruð þúsundo
manna, sem nú eru atvinnu-
lausir í Vestur-Evrópu og
koma i veg fyrir sívaxandi at-
vinnuleysi.
Hverja inögaleika tehir þú á
viðskiptum milli sósialistisku
landamia og fslands?
Ég tel möguleika á slíluim
viðskiptum mikla. Frá þessum
löndum getum við fengið flest-
ar eða allar vörur, sem við
þurfum að flytja til landsins.
Frá Sovétríkjunum gætu ís-
lendingar t.d. fengið allt sitt
timbur og alla sína kornvöru
og frá þeim og öðrum Austur-
Evrópulör.dum gætum við einn-
ig fengið kol, olíu og ýmsar
iðnaðarvörur. Til Sovétríkjanna
gætum við selt rnikið af salt-
síld og til þeirra og annarra
Austur-Evrópuríkja er einnig
hægt að selja mikið af öðrum
sjávarafurðum, byggt á gagn-
kvæmum viðskiptum við þess-
ar þjóðir.
En hvað um verðlag?
Sovétríkin selja átfiutnings-
vörur sínar yfirleitt á heims-
markaðsverði. Við Islendingarn
ir fengum upp verð á ýmsum
þeim vörum, er til mála kæmi
fyrir Islendinga að kaupa það-
an og virtist það fyllilega sam-
keppnisfært við það verð, sem
við greiðum fyrir slíka vöru
nú.
En álítur þú, að íslenzka rík-
isstjórnin muni gera tilraun til
að ná viðskiptasamningum við
þessi lönd?
Um það veit ég ekkert, en
ótrúlegt er, að íslenzka ríkis-
stjörnin sinni þessum málum
ekkert, svö mikið sem tslend-
ingar eiga í húfi og jafnerfið-
lega og nú horfir með sölu á
okkar útflutningsvörum í þeim
löndum, sem aðallega hafa
keypt þær. — Eða hvers
vegna skyldu Islendingar ekki
geta samið við Sovétríkin og
önnur lönd Austur-Evrópu
eins og Norðmenn gera nú í
dag og Englendingar í vaxandi
mæ!i, Svíar í stórum stíl og
fleiri Vestur-Evrópuríki?
Norðmenn ihafa selt til Sovét-
ríkjanna 100 þúsund tunnur af
saltsíld og gert við þaii stór-
an samning um smíðar fiski-
báta fyrir Sovétríkin. Bretar
munu einnig nýlega hafa selt
Sovétríkjunum saítsíld, og
Belgíumenn hafa samið við
þau um mikiar skipasmíðar.
Bretar munu einnig nýlega
hafa selt Sovétríkjunum sait-
síld, og Belgíumenn hafa sam-
ið við þau um mikiar skipa-
smíðar.
— Gafst þér ekki koAur á
að kynnast russneskri fram-
leiðsluvöru?
— Jú. Meðan á ráðstefnunni
stóð voru haldnar . margar
framleiðsluvörusýniíxgar í
Moskva.
Við íslendingarnir fórum á
nokkrar þessara sýninga og
kynntum okkur vöruverð og
gædi, Þessar sýniqgar gáfu
ljóslega til kynna að fram-
leiðisiuvörur Spvétríkjanna eru
þegar orðnar mjög fjölbreytt-
ar og yfirleitt í háum gæða-’
flokki.
Hafðirðu tækifæri til að
kynna þór kjör verkafólks í
Sovétríkjuuum?
Ég spurðist fyrir um launa-
kjör í ýmsum starfsgreinum
og reyndi að gera mér grein
fyrir kaupmætti launanna. Það
er greinilegt aö launakjör
verkafólks, iðnaðarfólks og
skrifstofufólks eru góð og
skapa mikla kaupgetu. Auk-
þess, sem launin eru yfirleitt
há, fylgja þeim mikil fríðindi
og launþegi þar í landi greið-
ir ýmist ekki eða þá aðeins
að litlu leyti ýmislegt það,
sein drjúgur hluti tekna okkar
gengur til að greiða. Má þar
nefna fulikomið trygginga-
kerfi með algjörlega ókeypis
meiöluin, iæknishjálp og
■ ';V-:vaþússvi.st. Húsaleiga er
mjög lág. 3—4% af laununum
á móti 20—30%, sem hér er
aígengt. Skatta þurfa menn
enga að greiða eða þá mjög
lága, Samanburður, sem gerð-
ui' hefur verið á kjörum laun-
þcga i Englandi og Sovétríkj-
unum, sýiiir að kaupméttur
launa í Sovétríkjunum er all-
mikiu meiri en á Bretlandi.
Ea hvað viltu segja mér um
atvinnuöryggi?
Atvinnuleysi er gjörsam-
lega óþekkt fyrirbrigði í Sov-
étríkjunum. Þar hafa allir,
sem aðstöðu hafa til að vinna,
fasta atvinnu, ekki aðeins karl-
menn á bezta yinnualdri, held-
ur kvenfólk og ungir menn og
gamlir eftir því sem þeir hafa
getu til að vinna.
Borgarablöðin hér heima og
sjálfsagt í öllum löndum,
halda því að lesendum sínum,
að ferðamaður í Sovétríkjun-
um sé ekki frjáls ferða sinna,
heldur sé hans gætt við hvert
fótmál af leynilögreglu Stalíns.
Hvað segir þú um þetta? Varst
þú ekki alltaf með lögreglu-
menn á hælunum á meðan þú
dvaldist austan tjalds?
Ekki gátum við Islending-
arnir orðið varir við þetta
fremur en járntjaldið. Við gát-
um farið hvert sem við vild-
um og erfitt á ég með að
skilja, að nokkur Rússi hafi
í ýmsum tilfellum vitað nokk-
uð um _hvert við vorum að
fara og hvað við vorum að
gera þegar við fórum einir.
Varðst þú m'ikið var við
þann styrjaldarimdtrbúnmg,
sem alltaf er verið að fræða
Reykjavíkurdeild R.K.1. hélt
aðalfund hinn 16. þ.m. í fund-
arsal V.R.
Formaður deildarinnar, sr.
Jón Auðuns, dómkirkjuprestur,
flutti sbýslu um starfsemi
deildarinnar á árinu 1951.
í júní 1951 tók deildin að
öllu leyti við rekstri og um-
sjón með sumardvöl barna, sem
R.K.l. hefur haft með höndum
undanfarandj ár.
Á barnaheimilum deildarinn-
ar dvöldu alls 190 börn allan
dvalartímann.
Síðast í desembermánuði
tók deildin í notkun 2 nýja
sjúkrabíia. Eins og áður ann-
aðist slökkvilið Reykjavíkur
sjúkraflutningana á vegum
deildarinnar. Þakkaði fonnað-
ur þeim gott starf.
Árið 1951 voru sjúkraflutn-
ingar með bifreiðum deildarinn
ar eins og hér segir:
Innanbæjarflutningar 2999,
utanbæjarflutningar 66, flutn-
ingar vegna slysa 93 — Alls
3158.
I nóvember hafði deildin fé-
lagasöfnun. Voru það aðallega
nemendur úr Hjúkrunarkvenna
skóla Islands, Húsmæðraskóla
Reykjayíkur og gagnfræðaskól-
um þæjarins, sem önnuðust
Þ J ÖÐ VILJINN — (3
okkur á að fram fari aus.Cur
þar?
Nei, síður en svo. Við sáum
enga hermannaílokka, engar
heræfingar og mjog lítið her'á
öllu því, sem til styrjaldar-
reksturs heyrir, þó ég efist
hinsvegar ekki um, að Rússar
muni eiga í fórum sinum eitt-
hvað talsvert af slíku. Aftur
á móti varð víða á vegi okk-
ar áróður fyrir friði og sam-
tökum friðarvina. Þannig sá-
um við á mörgum stöðmn í
borginni, m. a. á opinbsrum
byggingum, stórar áletranir,
þar sem skorað var á menn
að styðja friðarsamtökin.
Eru ekki allir hlutir þjóðnýttir
auí* ur þar?
Þjóðnýting er mikil þar.
Þannig er verzlunin rikiseign.
eða rekin af samvinnuféÍQgum
og allur atvinnurekstur, sem.
byggist á • aðkeyptu vinnuafii,
er rekinn -á ’ sama hátt. Hins
vegar er það rangt þegar sagt
er að þar í iandi séu ailir híut-
ir þjóðnýttir. Mjög margir ein-
staklingar eiga t.d. nú orðið
prívatbíla og mér var sagt,
að t. d. námuverkamenn ættu
undantekningarlaust príyatbíla.
Ýmisir eiga íbúðarhús. einkum
í þorpum og smærri borgum
úti á landsbyggðinni. I land-
búnaði er t.d. algengt, að
bændur hafa nokkurt eigin bú
til heimilisframleiðslu og selja
þá jafnframt nokkuð af þeirri
framleiðslu sinni, þó að þeir
vinni að langmestu leyti á
samyrkjubúum.
Hvað vi'ó þú að lokum taka,
fram um áhrif þau, sem þessi
stutta dvöl þín meðal fólksius
ausían tjalds hafði á þig?
Mér er það sérstaklega
minnisstætt hve fólkið í Sov-
étríkjunum er frjálslegt og vel-
útlítandi og hve sannfært það-
er um hlutverk sitt og þjóðfé-
lagslega þýðingu. Mér er það
enn ljósara en áður, hve hin
sósíaiistísku ríki eru komin
langt á framfarabrautinni og
hve stór og órjúfandi heild þau
eru orðin. Allur austurhluti
Evrópu og Asíu, allt hið nýja
Kína og Kórea ásamt fleiri As-
íuríkjum, eru þegar oríin það
afl og sú samtakaheild, sem
sterkust er í heiminum.
söfnunina, undir stjórn deild-
arinnar. Eins og að undanförnu
voru merki R.K.l. seld á ösku-
daginn. I Reykjavík annaðist
deildin merkjasöluna. 1951
söfnuðust alls kr. 44.342,50
fyrir merki og í gjöfmn, þar
af var R.K.I. greitt af merkja-
sölunni kr. 20.000,00.
Þá vann deildin ásamt stjóru
R.K.Í. að söfnun handa því
fólki, er verst varð úti vegna
flóðanna í Pódalnuin á Italíu.
Þá vann fulltrúi frá deildinni
með stjórn R.K.t. að því að
fullgera bamaheimili að Laug-
arási, svo að þar mætti starf-
rækja sumardvalaheimili fyrir
börn, sumarið 1952.
Önnur mál, sem deildin hef-
ur haft til umræðu og athug-
unar, eru helst þessi:
1. Athugun á starfrækslu
sumardvalaheimilis fyrir van-
gæf börn.
2. Að koma upp nokkrum
birgðum af nauðsynlegustu
hjálpar- og hjúkrunargögnum,
sem væru tiltækar, ef hingað
bærust hættulegar farsóttir
eða eitthvað óvenjulegt bæri
að höndum.
3. Að koma á fót námskeið-
um, þar sem kennd verðii
Frumhajd á 7. siðu, _j
B. Þ.
Frá aðallimdi Reykjavíkuídeildaj IJLL:
iJndirbvr starfrækslu somarheirailis
fyrir vangæf börn