Þjóðviljinn - 04.06.1952, Síða 5

4) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 4. júní 1952
Miðvikudagur 4. júni 1952 — ÞJÓÐVILJINN
(5
þlÓÐUIUINN
Útgefandl Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíaiistaflokkurinn.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Slgurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Síml 7500 (3 línur)
. Askriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. lo
■ annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
í fslenzkur iðnaður
Þaö leikur ekki á tveim tungum áö íslenzkur iönaöur
hefur orðið fyrir þungum búsifjum af völdum núverandi
stjórnarstefnu. Hinn taumlausi innflutningur erlends
iönvarnings sefn nýtur allt annarra og hagstæöari kjara
en innlendi iðnaðurinn hefur komiö hart niöur á þeim
vorgróðri að íslenzkri inaöarframleiðslu sem hér var að
þróast og sem veitti orð.ið sívaxandi hluta vinnandi fólks
atvinnu og lífsframfæri. Er nú svo komiö að hér hafa á
oröið mikil og óheillavænleg umskipti. Allar búöir eru
yfirfullar af erlendum iönaöarvörum en íslenzk iðnfyrir-
tæki hafa stórlega oröiö aö draga íjajnan seglin, iön-
verkafólki hefur verið sagt upp störfum í hundráðatali,
dýrar vélar liggja óhreyfðar. Þar sem áður ríkti líf og
starf hvílir nú auðn og dauöi yfir af völdum ríkisstjórn-
arinnar og þeirrar stefnu sem hún er fulltrúi fyrir.
Því heyrist oftsinnis haldiö fram af málpípum stjóm-
arstefnunnar aö hér hafi ekkert annað gerzt en það, sem
eölilegt sé og heilbrigt. íslenzki iönaöurinn hafi fengið
keppanda og ekki staöizt baráttuna um markaöinn og
hyiíi neytendanna. íslenzki iönaöurinn hafi lotiö í lægra
haldi vegna þess aö hann sé ekki samkeppnisfær við er-
lendu vöruna. Þetta eru í stuttu máli varnir ríkiSstjórn-
arinnar, blaða hennar og talsmanna þegar þessir áðiljar
þurfa aö mæta þungum áfellisdómi fólksins fyrir afstöö-
una til hins unga íslenzka iðnaöar og hvernig hann hefur
veriö leikinn.
Nú er þáð kunnara en frá þurfi aö segja áö íslenzkur
iðnaður hefur síður en svo búiö viö jafnréttaráöstöðu
gagnvart innflutningi, erlendrar iðnaöarvöru. Hráefnin
eru háö leyfum en ekki fullunna varan. Iðnaöurinn býr
viö lánsfjárskort en fjármagninu er beint í innflutn-
ingsverzluliina. A.m.k. þuría voldugustu heildsalarnir á-
reiöanlega ekki aö kvarta undan fjárskorti, fyrir því er
séð af ríkisstjórn og bönkum. Innlendi iönaðurinn býr viö
ákvæöi um hámarksálagningu en erlendu iðnaöarvömrn-
ar eru seldar því verði sem innflytjandanum þóknast.
Þetta hefur m.a. haft það í för með sér áð fjöldi verzlana
hefur freistazt til þess aö láta íslenzku framleiöslima
sitja á hakanum í voninni um skjótteknari gróða, auk
þess sem fjársterk heildsölufyrirtæki hafa allt aðra og
hagstæðari möguleika til að veita verzlununum langan
greiðslufrest en íslenzki iðnaðurinn, sem er illa settur í
því efni vegna langvarandi og tilíinnanlegs skorts á nauð-
synlegu rekstursfé.
Það liggur í augum uppi aö íslenzki iönáöurinn þurfti,
að njóta skilnings og velvildar ef hann átti að komast
sæmilega, á legg í staö þess aö sæta beinum ofsóknum og
búa við hi.ö versta hgröræði eins og verið hefur hlutskipti
hans undir stjórn Framsóknarflokksins og Sjálfstæðis-
fiokksins síöustu.árin. Sérhver þjóö sem vill efla atvinnu-
vegi sína og byggja þá upp á skynsamlegum grundvelli
telur skyldu sina að veita innlendum iðnaði sem heppi-
legust skilyröi til vaxtar og þroska. Hér er alveg öfugt að
farið. Hér er skipulega aö því unnið af stjórnarvöldum
landsins að kippg fótunum undan iönaöi landsmanna og
hindra þá þróun hans sem var vel á vegi með aö gera
iönaðinn aö einum öruggasta og snarasta þættinum í
uppbyggingu íslenzks atvinnulífs.
Viöhorf og afstaða stjórnarvaldanna til iönaöarins í
landinu leggur öllum almenningi þá skyldu á herðar að
veita innlendri iðnaðarframleiöslu allan þann stuöning
sem í hans valdi stendur. Það má ekki henda aö iönaður-
inn veröi aö velli, lagöur án þess aö öflugt viðnám sé
veitt á hverjum þeim vettvangi sem aö gagni má koma.
Hlutverk álmennings í því efni er aö láta innlenda iön-
aöarvöru sitja í fyrirrúmi, þegar hún er sambærileg um
verð og gæði við erlendan iönvarning. Hitt er svo jafn
sjálfsagt aö gera þá kröfu til framleiðenda innlends iðn-
vamings aö hann sé vandaöur svo sem föng eru framast á.
Misskilinn heilagleiki
spurning —
ÞAÐ VAR einu sinni að kona
kom með bam sitt til skímar í
Skímarkirkjuna í Flórens.
Þar hafa Flórensbúar látið
skíra böm sín víst allt frá
þeim tíma að Hafliði Másson
upphóf ritlist á Islandi. Ekki
hafði konan mikinn viðbúnað
í tilefni þessarar hátíðar, að
minnsta kosti ekki á okkar
mælikvarða. Líklega hafði
hún skroppjð frá verkum og
brugðið sér í kápu utanyfir
morgunsloppinn. Tveir e'ða
þrír ættingjar vom með. Þeg-
ar athöfninni var lokið hófst
mikil kátína. Konan hló af
gleði, ættingjarnir hlógu, og
seinast fór presturinn að
hlæja. Fólk þar syðra virðist
— Smáíbúðir
Bilað skilti
Próí-
til Gautat>orgai' 29. fm. frá Leith.
Tröllafoss er væntanlegur til R-
vikur á morgun frá N.Y. Vatna-
jökull er í Rvík.
Flugfélag Islaiuls:
1 dag verður flogið til Akureyr-
ar, . Vestmannaeyja, Isafjarðar.
Hólmavíkur, Hellissands og Siglu-
fjarðar. Á morgun til Ak., Ve.,
Blönduóss, Sauðárkróks, Reyðar-
fjarðar og Fáskrúðsfjarðar.
HagfræSingurinn og lífeðlisfræðin
HÁTTVIRTI Bæjarpóstur. Eitt
örlítið píp úr Kleppsholtinu,
samt ekki á hans majestet
Bjarna Ben eða hans nóta;
nei, aðeins á eitt rosa stórt
ljósaskilti. — Svo er málið
vaxið a'ð ég óhjákvæmilega á
leið framhjá húsinu númer
166 við Laugaveg daglega. Á
téðu húsi er skiltið, stærðar
skilti með rauðu ljósi á kvöld-
in, en skiltið er bi!að, og þó
er það nýtt. Þetta truflar
mig alveg ósegjanlega; þa'ð
logar ekki á öliu skiltinu. —
Væri ekki hægt að laga skiltið
eða slökkva á hinu útlenda
nafninu, aðeins fá eitthvað
jafnvægi í það.

ÆTLI KLUKKAN á Ragnars
Blöndal húsinu sé ónýt? —
Fannsi
Hjónunum Helgu
. \ ' Marteinsdóttur og
ý /\ Karli Jónssyni,
I jfjj V húsgagnabólstrara,
W X. Skipasundi 50,
fseddist 12 marka
sonur mánudaginn 2. júní s.l. —
Hjónunum Þórunni Egilsdóttur og*
Ásgrími P. Lúðvíkssyni, húa-
gagnabólstrara, Mímisvegi 2, fædd-
ist 17 marka sonur 2. júni s.l.
Læknavarðstofan Austurbæjar-
skólanum. Kvöldvörður og nætur-
vörður. — Simi 5030.
A laugardaginn
opinberuðu trúlof-
un sina ungfrú
Hansína S. Krist-
jánsdóttir og Þor-
lák.ur Jónsson,
starfsmaður hjá
líta á Guð sem persónlegan
kunningja sinn, og hví skyldi
það ekki gleðjast í návist
hans. . Kannske gætinn við
lútherskir lært eitthvað af
þeim kaþólsku.
HJÁ OKKUR virðist það eitt
Gu'ði þóknanlegt að vera
nógu leiðinlegur og skal eink-
um vísað til hinna tví- og
þríhelgu hátíða okkar, þar
sem jafnan þarf að bæta við
einum degi aukreitis til að
'bæta fyrir leiðinlegheitin, og
mönnum leyfist að skemmta
sér langt fram á nótt daginn
áður en þeir eiga að fara áð
vinna. — Hversvegna þarf
máður að vera skinhelgari
einn dag en annan þótt dag-
urinn heiti eitthvað sérstakt.
VIÐ GÖNGUM ekki að því
gruflandi að enginn tekur all-
an þennan heilagleik alyar-
lega lengur, jafnvel ekki þeir
sem velja útvarpsdagskrár.
Oftast gildir þetta um guð-
rækna sem og hina. Semsé
þetta er annaðhvort vani eða
hræsni. — Oft er útvarpið
okkar syfjulegt, en sjaldan
eins og á hátíðum. — Ég
hygg áð jafnvel þeir útvarps-
menn myndu fyrr springa í
Ioft upp en að þeir byðu okk-
ur uppá aðra eins endemis
þvælu á rúmhelgum degi og
píslarsögu Pontíusar Pílatus-
ar í leikformi, sem við mátt-
um hlýða á nú um Hvítasunn-
una. Greyin mín í útvarpinu,
reynið þið nú að hrista af
ykkur doðann og muna að
það er þegar komi’ð árið 1952.
Brápuhlíð 48,
Áfengisverzlun rikisins
Fulltrúaþing- Sambands íslenzkra
barnakennara verður sett í Mela-
skólanum á morgun, fimmtudag,
kl. 20.30. — Sambandsstjórnin.
Rafmagnstakniörkunin í dag x
Hlíðarnar, Norðurmýri, Rauðar-
árholtið, Túnin, Teigarnir, íbúðar-
hverfi við Laugarnesv. að Klepps-
vegi og svæðið þar norðaustur af.
Miðvikudagur 4. júní. 155. dagur
ársins. — Imbrudagar. Sæluvika.
— Sólarupprás kl. 2.16. Sólarlag
kl. 22.38. — Tungl í hásuðri kl.
21.24. — Árdegisflóð kl. 2.00. Síð-
degisflóð kl. 14.30. — Lágfjara
kl. 8.12 og 20.42.
Rfkisskip
Hekla fór frá Þórshöfn í Fær-
19.30 Ópenulög (pl.)
20.30 Útvarpssagan
„Skáldið talar við
drottin" eftir Kar-
en Blixen; (Helgi
Hjörvai'). — 21.00
Tónleikar Cpl,): „Feneyjar og Na-
pólí“, píanóverk eftir Liszt (Louis
Kentner leikur). 21.15 Erindi:
eyjum í gærkyöldi á leið til Ak- K?-levala og nýjar rannsóknir á
ureyrar. Esja var væntanleg til t!nnsFu fornkvæðunum (Maj-Lis
Reykjavíkur í morgun að vest- Kolmberg). 21.35 Frá Norræna
an úr hringferð. Skjaldbreið fer tónlistarmótinu í Kaupmannahöfn
frá Rvík í dag austur um land til Itekið á segulband hjá danska
Bakkafjarðar. Þyrill er í Faxa- útvarpinu): Þættir úr Edduóra-
flóa. Skaftfellingui' fer frá Rvík tóríi eftir Jón Leifs (Kór og sin-
í dag til Vestmannaeyja. fóníuhljómsveit danska útvarpsins
flytjá, ndir stjórn Launy Grön-
Skipadelld S.I.S.: dahi. Einsöngvari: Volmer Hol-
Hvassafell fór frá Seyðisfirði bön)- 22-30 Undir búfurn lögum;
2. þm. áleiðis til Ála.borgar. Arn- Carl Billich o.fl. flytja frönsk létt
arfell er væntanlegt til Khafnar klassísk lög. 23.00 Dagskrárlok.
i kvöld á leið til Stettin. Jökul-
fell fór frá Akranesi 28. fm., á- undur í kvöld kl. 8.30 á
leiðis til N. Y.
Eimskip
Brúarfoss er í Álaborg. Detti-
foss fór frá Rvík 28. fm. til N.Y.
Goðafoss fófc frá Hamborg í gær ?
til Rvíkui'. Gullfoss fór frá Leith
2. þm.. til Rvíkur. Lagarfoss kom
til Siglufjarðar 2. þm.; fer það-
an í dag til Akureyrar, Húnaflóa-
venjul. stað. Stundvísi.
Lúðrasveit Reykjavikur ieikur á
Austuivelli kl. 9 í kvöld.
Á hvítasunnudag
roru gefin saman
í hjónaband af sr.
Jóni Auðuns ung-
frú Gróa. Sigurlijja
Guðnadóttir og
hafna, Húsavíkur og Reykjavík- Páll Guðmundsson málari. Heimili
ur. Reykjafoss fór frá Khöfn 30. ungu hjónanna er Miðstræti 8B.
þm. til Norðfjarðar. Selfoss kom Framhald á 7. síðu.
Fyrir allmörgum árum skrif-
aði íslenzkur rithöfundur leik-
rif eitt, mikla harmsögu í
fimm þáttum. Svo voru átök-
in mikil og harðsnúin í þess-
um harmleik, að allar aðal-
persónur leikritsins dóu þegar
í þriðja þætti, og flestar vo-
veiflega. Lokaþættir leikrits-
ins voru því ekki fjölskrú'ðug-
ir. Leikritið dó út af mann-
fæð. Dr. Benjamín Eiríksson
■ er í sínu hagfræðilega drama
um örlög rússnesku þjóðarinn-
ar um margt líkur þessum
. fræga höfundi í íslenzkri leik-
ritagerð. Þótt hann gangi af
rússneskri alþýíu dauðri iíf-
fræðilega í fyrsta þætti greina-
flokks síns heldur hún samt
áfram að lifa og hrærast hag-
fræðilega í hinum fjölskrúðugu
töflum og tahiagerðum dolct-
orsins.
Þegar dr. Benjamín ér bent
á, að byggingarverkamanna -
fjölskyida hans hljóti að bafa
dáið í fyrsta þætti, þá bjarg-
. ar hann henni með lpikbre’lu
yfir í hina þættina. Hann stað-
hæfir sem sé, að ekki megi
taka giida verðtöflu hans nr.
1 og ekki sé hægt að reikna
með kaupgjaldi ársins 1947
(202 rúblum), heldur verði að
reikna með kauphækkunartöfl-
unni, 312 rúblum. Erfitt er þá
að skilja hvers vegna doktor-
inn er að birta töflu, sem ekki
má reikna með. og nefnir þó
ekki annað verð á hinu fræga
rúgbrauði. eða hvers vegna
hann birtir ka.uptaxta, sem
ekki er hægt að reikna út í
naúðsynjum, e.n trúlegt er, að
þetta. sé doktorsgráða hagfræð-
innar, sem venjulegum dauð-
legum mönruira / er meinað að
öðlast. Sennilegt virðist þó, að
bvggingarverkamaðurinn hafi
átt erfiðari kjör fyilr kaup-
hækkun og verðlækkun en
eftir. Það er sVo sem trúlegt.
að hagfræðilega megi sanna
að þetta sé Ýangt, en bó skal
einungis litið á. lífsviðurværi
hans eftir kjarabæturnar, og
er ]>á gert ráð fvrir, að hann
sé enn á lífi eftir 1. þát,t í
hágfræðileikriti dr. Benjamíns
Eiríkssonar.;
I greiniuni Að lifa á brauði
í Rússlandi var reikningslega
gert ráð fvrir meðalnevzlu full-
orðins manns, er væri um 70
kg. að þyngd. Hinn efahvggni
vísindamaður, dr. Benjamin
Eiríksson, telur þetta miög
vafasamt. Haun vill fá fram
meðalþyngd rússneskrar fiö’-
skvldu, en hefur því miður
engar tölur um hana, og er
bölvuðum Rússunum þar rétt
lýst, að véita hinum tölufor-
vitna doktor engar upplýsingar
á þessu svi'ði. Hins vegar þekk-
ir dr. Benjamín 6 manna fjöl-
skyldu í Reykjavík. Meðal-
þyngd hennar er 36 kg. Það
er guð vel komið að ganga til
móts við hinn angraða hag-
fræðing og gera ráð fyrir slíkri
byggingarverkamænnafjöl-
skj'ldu í Rússlandi: 6 manna
fjölskyida og hópurinn vegur
að meðaltali 36 kg. Hún mundi
þá líta út eitthvað á þessa
lund: Maðurinn 70 kg. konan
60 kg. 2ja ára bam 13 kg.
3ja ára bam 15 kg. 8 ára
barn 21 kg. 10 ára bam 27
kg. Samkvæmt lífeðlisfræðinni
væri hitaeiningarþörf þessarar
fjölskyldu í hvíld (og er þá
raunar ekki gert ráð fyrir
hitaeiningarþörf bamanna til
vaxtar) á þessa lund: Maður-
inn 2300 he. konan 2300 he.
2 ára bam 900 he. 3 ára barn
1000 he. 8 ára barn 1600 he.
10 ára barn 1800 he. á dag. I
fyrri grein var reiknað með
ódýmstu fæðuteg. (bráuði),
en þar sem dr. Benjamín vill
að reiknað sé með bamafjöl-
skyldu, þá verður að gæta þess
að böm ná ekki þroska á ^nu
saman brauði, samkvæmt kenn-
ingum lífeðlisfræðinnar. Mat-
seðillinn verður þó næsta fá-
brotinn, einungis mjólk og
brauð. Fjölsky'dan mundi því
kaurf. iy2 1. af mjólk, á 2,93
rúblur líterinn, og 4 kg. af rúg-
brauði, á 1.50 kg. (allt lækkað
verð.) Mjólkin mundi nema
1000 he. og brauðið 9000 he.
Þessi fátæklegi matur, sem að-
eins mundi nægja í algerri
hvíld fjölskyldunnar og vaxtar
leysi hinna yngri meðlima
hennar, kostar samtals 311
rúblur og 85 kópeka. Eru þá
eftir af mánaðarlaunum bygg-
ingarverkamannsins. eftir launa
hækkunina. 15 kópeltar til
aiwrra lífsþarfa og menning-
arauka. Það er auðvitað leið-
inlegt að endurtaka það: en
þessi byggingarverkamannafjöl
skylda dr. Benjamíns er klæð-
laus, skólaus og húsnæðislaus,
og enn virðist jafn ótrúlegt,
að hún hafi tórt fram á sið-
ustu kjarabætur dr. Benjamíns.
Jafnvel þótt. fjölskyldufaðirinn
færi eftir ágizkun dr. Benja-
míns og helæti yngsta barnið
mundi það ekki bjarga honum
né fjölskyldunni. Þessi útreikn-
ingur byggist annars vegar é
kaupgjaldstölum og verðlagi,
sem dr. Beniamín hefur sjálf-
ur fært í letur, hins vegar á
staðreyndum lífeðlisfræðinnar.
Hvernig dr. Benjamin ætlar að
samríma staðreyndir lífsins og
hagfræðitölur sinar — það er
viðfangsafni, sem hann verður
sjálfur að leysa. Hann reynir
að klóra sig út úr viðfangsefn-
inu með því að vitna í meðal-
talstölur um hitaeiningareyðslu
sundurleitustu þjóða, og bendir
sérstaklega á Kínverja og Itali.
Þessar tölur eru bara reykský.
sem hin mikilláti hagfræðing-
ur reynir að hylja í þá stað-
reynd, að hann hefur reiknað
sig út í fjarstæður. Tölur hans
rnundu sýna eitt af tvennu,
að mikill fjöldi manna í Kína,
ítalíu, Indlandi og víðar, lét-
ist úr skorti, og raunar hefur
það verið svo til skamms tíma
um margar þessara þjóða, eða
að ekki væri allt mælt og veg-
ið, sem ofan í þetta fólk fer,
og kæmist á hagskýrslur. Það
virðist raunar renna upp ör-
lítið ljós fyrir hagfræðingnum
er hann segir í síðustu grein
sinni; „Vitað er að meðaltölur
eru varhugaverðar’*. Já, það
eru fleiri tölur varhugaverðar
en dýrtíðarútreikningar dr.
Benjamíns Eiríkssonar. En
þetta litla ljós birtist hagfræð-
ingnum nokkuð seint. I öllum
greinum sínum hefur hann ein-
mitt reynt að sanna allar hag-
fræðilegar firrur sínar með
meðaltalsútreikningum.
Dr. Benjamín Eiríksson spyr,
hvort óskiljanlegt sé, að rúss-
nesk alþýða lifi aðaílega á
kornmeti. I greininni: Að lifa á
brauði í Rússlandi var beinlín-
is gert ráð fyrir því, að rúss-
neski verkamaðurinn lifði ein-
göngu á kommeti. Dr. Benja-
mín taldi það full fjandans
góða fæðu handa honum, og
það var gengið inn á það, hag-
fræðingnum til léttis í rit-
deilunni. En hitt er með öllu
óskiljanlegt, að menn lifi á því
brauði, sem þeir geta ekki
keypt né aflað sér á annan
hátt fyrir laim sfn. Þetta er
ekki sagt til að vera fyndinn
á kostnað „fátæktarinnar“ í
Rússlandi. Fátækt er ekki bros-
leg. En hagfræðingurinn Benja-
min Eiríksson, sem liefur reikn
að hið vinnandi fólk Rússaveld-
is beinlínis niður í gröfina. og
hefur ‘ reiknað íslenzka dýrtíð
svo vitlaust, að hann mundi
falla á venjulegu pungaprófi í
hagfræði — slíkur hagfræðing-
ur er ekki laus við að vera dá-
’ítið broslegur. Að honum var
brosað. Að lionum er brosað.
I+s
119. dagur.
P . , skai
k ' '■
LeonidLs Soíovjoffs ★ TeUmingar eftlr Helge Kiihn-Nielsen
MAÐUR BIÐUR fyrir kvörtun.
Hann hefur fengið úthlutað
smáíbúðarióð í sambyggingu
15. mai, en ekkert bólar á
teikningum af húsinu. Þetta er
bagalegt sleifarlag. Sumarið
er stutt og tíminn dýrmætur
til bygginga, og bæjaryfir-
völdin velta vöngum.
PRÓFSPURNING til þeirra
sem leggja blessun sína á
hernámið. Hvenær haldið þið
í einlægni sagt, að Bandaríkja
menn hverfi burt af íslandi
af fúsum vilja?
— (Nefnið dæmi annarsstáð-
ar frá).
Samkvæmt lögunum, sagði vezírinn, skal
hver sem ekki greiðir skuld sína í gjald-
daga, gerast þræil lánardrottins sins, með
fjöískyldu sinni — unz hann liefur greitt
skuldina ásarnt vöxtum. Leirkerasmiður-
inn laut höfði, dóttir hans grét og Hodsja
Nasreddín sagði við sjálfan- sig: Honum
skal verða- drekkt, kvalara-num. ..
En náð og mildi herra vors, emirslns, er
mikil og óendanleg, hélt vezírinn áfram og
brýndi röddina. Mannfjöldinn þágði þunnu
hljóði. Leirkerasmiðurinn ganUi lyfli höfð-
inu, og vonarneista brá fyrir i augum hans.
Þó gjaiddaginn sé þegar liðinn vill emírinn
gefa leirkerasmiðnum einnar stundar frest.
Ef hann greiðir þá ekki skuld sína verða.
lögin að koma til framkvæmda. Farðu.
leirkerasmiður, og megi náð og' mildi em-
írsins einnig fylgja þér í framtíðinni.
Vezírinn þagnaði, og loftungurnar gengu
fram, þyrptust saman bak við hásætið og
hófu vinnu sína: Ó, þú réttláti herra, sem
með réttlæti þínu yfirskyggir sjálft rétt-
lætið. Ó, þú prýði jarðarinnar og heiður
hiininsins, mikli og voldugi emír!
Stærsta sanddæla í heimi liefur verið byggð í Sovétríkjunum og
er notuð við dýpkun siglingaleiða um ár og skurði. Dælan af-
kastar 1000 rúmmetrum af sandi á lcíukkustund.
Okurálagoing á nauðsynjavörn
Enn halda kaupmenn og heildsalar áfram að féflétta almenn-
ing með okurálagningu. Alagning á vefnaðarvöru getW orðið
yfir 100%. Sama er að segja um búsáhöHd. Gosdrykkir nálgast
1000% álagningu.
Fyrir sköinmu birtist skýrsla
verðgæzlustjóra um athuganir
á verðlagi víðvegar um landið
á tímabilinu desember 1951 —
marz 1952.
Það sem mesta athygli vekur
við lauslega athugun á skýrslu
þessari er það, hversu álagning,
bæði heildsöluálagning og smá-
söluálagning, er geipilega mis-
jöfn. í mörgum tilfellum er um
gífuriega okurálagningu að
ræða, en stimdum virðist henni
í hóf stillt. Það getur því ek.;ki
hjá því farið, að útsöluverð á
mörgum vörutegundum hljóti
að vera ákaflega misjafnt. Slíkt
ófremdarástand hlýtur að vera
viðskiptamönnum til ákaflega
mikilla óþæginda, því að ekki
verður hjá því komizt, er kaupa
skal einhvem hlut, að grennsl-
ast eftir verði á mörgum stöð-
um, ef menn vilja elc.ri eiga á
hættu að greiða fyrir hann
miklu hærra verð en nauðsyn-
legt er.
Þá er það og mikill galli á
skýrslimni, að enginn gre'.nar-
mumir er á því gerður, hvorM
um heildsölu- né smásöluálagn-
ingu, hvört í h)ut á kaupfélag
eða kaupmaður, e,i það væri
talsvert atriði, að það kæmi
skýrt fram, hvort mu sam-
viimufélag er að ræða cða ekki.
Hér verður drepið á nokk-
ur atriði úr skýrslunni:
Vefnaðarvörur.
Athuguð var heildsöluálagn-
ing á 84 sendingum, og reyndist
hún vera 15,5% að meðaltali,
minnst 7,7% og mest 63,9%.
Einnig var athuguð álagning á
26 vefnaðarvörusendingar, sem
inn voru fluttar af smásölu-
verzlunum. Þar reyndist með-
alálagning vera 43,8%. Smá-
söluálagning, þegar keypt var
af heildsölum, var að meðaltali
30,5%, mimist 20% og mest
52,3%.
Gúmmískófatnaður.
Meðalálagning 11% (frá
7,5% upp í 26,2%). Smásöluá-
lagning að meðaltali 26,3%.
Leir- og glervörur og
önnur búsáhölcl.
Meðalheildsöluálagning á
leir- og glervörur var 31%,
minnst 4,3% og' mest 60,49Í.
Smásöluálagning að meðaltali
42,4%. Á þeim sendingum,
sem inn voru fluttar af smá-
söluverzlunum, reyndist álagn-
ingin að meðaltali 72,1%. Á
öðrum búsáhöldum var heild-
söluálagningin að meðaitali
12,8%, frá 8,8% til 31,9%;
smásöluálagningin að meðaltali
35,4% . Á því sem inn var flutt
af smásöluverzlunum í’eyndist
meðalálagning 49,8%.
I skýrsluuni má finna ýmis
dæmi um mjög ósv.'fna álagn-
ingu, yfir 100% og jafnvel yfir
200%, en metið mun þó vera
hjá þeim veitingahúsum, sem
selja Coca-Coiaflöskuna á kr.
9,40, en heildsöluverð á henuá
er 1 kr. — ein króra —.
Námskeiði í mat-
reiðslu lokið
Undanfarna 4 mánuði hefur
staðið yfir námskeið fyrir pilta,
er hyggjast stunda matreiðslu
á fiskiskipaflotanum. Námskeið
þetta var haldið í húsakynnum
Matsveita- og veitingaþjóna-
skólans í Sjómannaskólahúsinu.
Álls voru innritaðir 22 nem-
endur og brautskráðust 6
þeirra, en þeir voru 4 mánuði
á námskeiði í fyrra, en 12
luku fyrri hluta prófi. Kennd-
ar voru eftirfarandi námsgrein-
ar; Almenn matreiðsla, verk-
leg; almerm matreiðsla, bókleg,
vöruþekking, bakstur. enska,
reikningur og bókfærsla.
Hæstu einkunn í eldri deild
hlaut Þórir Kristjánsson, R-
vík, en i yngri deild Guð-
mundur Björnsson, Akranesi,
og hlutu þeir báðir 1. ágætis-
einkunn. Margir nemendanna
sýndu lofsverðan áhuga bæði
í verklegu og bóklegu námi
og náðu ágætum árangri.
Flestír nemendanna fengu
atvinnu að loknu námskeiði.
Matreiðslmiámskeið þessi hafa
sýnt, að fullkomin þörf er á
kennslu á þessu sviði, ekki
síður en öðrum.
Miklar líkur eru ti! að Mat-
sveina- og veitingaþjónaskólinn
taki til starfa áður en langt
um líður. — (Frétt frá slcóla-
nefnd Matsveina- og veitinga-
þjónaskóíans).
Úrslif geizaunaleildanna
Úrslit 3. viku
Urslit leikjanna á síðasta
getraunaseðli urð'u: Akranes-Brentford 2:4 2
Týr-Þór, Vestm. 2:3 2
Hörður-Vestri, ísaf. 3:0 1
I^A-Þór, Akureyri 2:5 2
Viking-Skeid 0:3 2
Kvik-Strömmen 1:2 2
Lyn-Sparta 0:1 2
Sarpsborg-Fredrikstad 0:3 2
Dfegerfors-Norrköping 1:0 1
iElfsborg-Djurgarden 2:1 1
Gais-Örebro 2:2 X
í þessari viku verður tekið
við getraunaseðlum til kl. 6 á
fimmtudagskvöld, alls staðar á
landjnu. .,