Þjóðviljinn - 11.06.1952, Blaðsíða 3

Miðvi'kudagur 11. júni 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (3
RITSTJ.: TRYGGVI SVEINBJÖRNSS. BALDUR VILHELMSS. OG GUÐGEIR MAGNÚSS.
fslenzk œska gegn amerískum spHlingarher
og afsiðunaráhrifum
Það er ekkert vafamál heldur örugg vissa, að almemiingi í
Reykjavík er farið að óa við uppivöðslusemi hersins á sam-
komuhúsum, á kaffistofum og í einkahíbýlum. Það er heldur
ekkert vafamál, heldur vissa, að margir foreldrar og aðrir
nánir ættingjar eiga nú um sárt að binda vegna hersambanda
liálfvaxinna og fullvaxinna dætra, systra, frænkna. Og enn
fleiri eru ,þó þau foreldri, sem ekki hafa minnstu hugmynd um
lifnað dætra sinna. Þeir foreldrar trúa kannski ennþá Morgun-
blaðinu og öðrum málgögnum McGaws um, að hershöfðinginn,
þessi „vinur íslenzkrar menningar", takmarki ætíð tölu her-
manna í bæinn, og kalli heim börn sín af sömu samvizkuseminni
og menningarvinsemdinni og lofað var í sumar og haust.
Islenzka ríkisstjórnin hefur
nú þegar lýst því yfir, að ýms-
ir staðir á Islandi, „hernaðar-
lega mikilvægir“ geti hvenær
sem er átt von á bandarískum
herflokkum. Ríkisstjórnin er
með öðrum orðum sístarfandi
Og sístuðlandi að því, að spilli-
valdurinn á íslandi banda-
ris'ía hernámsliðið — komist í
nánara samband við æskuna og
allt landsfólkið. — íslendingar
mega ekki taka þessari ógnun
og vaxandi uppivöðslusemi
hersins með þögn og þolinmæði.
Fólk úr öllum stéttum og
flokkum hefur megnustu andúð
á spillingarhernum bandaríska.
Þessi andúð fólksins verður að
fá sinn farveg, sína farvegi —
það verður að virkja hana til
mótaðgerða gegn hermanna-
vaðlinum og því siðleysi, sem
siglir í kjölfar hans. Mögulei'k-
arnir til að vinna gegn óþrifum
hersins eru miklir og ráðin
mörg. Allt mjálm um ,,að ekk-
ert sé hægt að gera“ er svika-
tal. Hvarvetna í löndum Vest-
ur-Evrópu, þar sem bandarískir
spillingarherir eru staðsettir, á
sér stað vaxandi, mótuð og
árangursrík andstaða.
Islendingar eru eina skandin-
aviska þjóðin, sem verður að
þola bandarískan spillingarher.
Þeir verða af þeim sökum að
heyja raunverulegt varnarstríð
gegn „menningarástríðum“ Mc-
Gaws og herg hans. Að öðrum
kosti vinnur þessj brennivíns-
og ikvennafarsher þjóðinni ó-
bætanlegt tjón.
Hvaða leiðir og vopn eru til
að heyja með baráttuna gegn
spillingarhernum ameríska? —
Hugleiðum það nánar.
sumir framhaldsskólar og í-
þróttafélög skulu hafa lagt
sig í íþróttakeppni við her-
námsliðið. Slíkar iþróttakeppnir
verða að hverfa úr sögunni.
Þær eru ekkert annað en lævis-
leg aðferð til að koma æsk-
unni í samband við herinn, að-
ferð til að sljóvga æskuna,
E-pilla henni. Skólaæskan má
ekki láta skipuleggja herinn
þannig inn á sig. Þeir sem
koma eða reyna að koma slík-
um keppnum í kring verða að
skoðast sem agentar fvrir her-
inn og sakast um að vinna
gegn æskunni.
Við verðum að finna laiðir
til að koma upplýsingum um
stúlkur, sem sjást með her-
mönnum áleiðis til foreldra og
aðstandenda með bréfum eða
viðtölum, og stuðla þannig að
sterkara aðhaldi þeirra með
kornungum fákunnandi telpu-
krökkum.
Allir verða að leitast við að
skapa sterkt almenningsálit og
siðgæðiskvarða hjá fólkinu og
þá æskunni sérstaklega, gagn-
vart setuliðinu. Hver einasti
ærlegur, vitiborinn Islendmg-
ur á næg ráð til að vinna að
því.
Hverskonar félög
og samtök æskunnar eiga- að
vinna gegn spillingu
æskunnar
Öll æskulýðsfélög í Reykja-
vík af hvaða toga, sem þau
eru annars spunnin, eiga að
móta afstöðu meðlima sinna
gagnvart hernum. Vorþing um-
dæmisstúkunnar hefur sam-
þykkt ályktun í þessu efni. —
Öðrum samkundum ber að gera
hið sama.
Ungmennafélög og önnur
samtcCt æskunnar úti um land
þurfa að fara að brynja sig til
varnarstarfsemi, þar sem rík-
isstjórnin hefur ógnaö öllum
landshlutum með bandarískum
herflokkum í nánustu framtíð.
Þessa ögrun ríkisstjórnarinnai
ber æskulýðssamtökum úti urr,
land að nota vel til vakningar.
— Ungmennafélag Njarðvíkur
hefur þegar farið af stað meo
samþykkt ályktunar um þær
hættur sem íslenzk tunga og
menning er í. Þessi afstaða er
öðrum ungmennafélögum til
fyrirmyndar.
Nú hefur lauslega verið
drepið á brýningu meðlima
æskulýðsfélaganna til að þeir
finni leiðir til að beita sér út
á við, meðal heilbrigðrar æsku
og einnig æsku með lamaðan
viónámsþrótt siðferðislega.
Hvert félag vígi
Það, sem mesta þýðingu hef-
ur þó, er starfið innan félag-
anna. Það starf er hið raitn-
verulega aðhald, sem keþpa
skal að. Með því að bæta og
auka félagsstarfið er verið að
setja íslenzkt félags- og menn-
ingarstarf í stað þeirrar banda-
rísku grautarmenningar og
spillingar, sem leppamir ís-
lenzku hafa troðið uppá þjóð-
ina.
Til þess að geta bætt félags-
starfið þarf æskan að læra að
hagnýta betur en hingað til
íslenzku menningarverðmætin.
Séu þau verðmæti nýtt rétti-
lega, þ.e. í aðgengilegri búningi
en hingað til, munum við finna
enn betur til styrks okkar
gagnvart „menningu“ hins
bandaríska supermanns.
Sögur okkar, ljóð, dansar og
söngvar þurfa að lærast bet-
ur og iðkast meir en nokkru
sinni fyrr. Við eigum faltnn
mikinn þjóðvarnarkraft í sum-
um þeim menningarverðmætum
sem þjóðin hefur 'ekki kynnzt
að neinu gagni, heldur fær að-
elns að vita um öðru hvorn
gegnum aðdáunarstunur ör-
fárra fræðimanna. Það er auð-
vitað efni í sérstaka grein, að
skrifa um hagnýtingu .'þessara
Framhald á 6. síðu.
Mótun hugarfars og
framkomu
Hingað til hefur öll afstaða
okkar verið sljó. Það er eins
og okkur sé sama um allt og
alla. Það hefúr *t.d. viðgeng-
ist tiltölulega átöjulaust, að
menn gerðust milligöngumenn
fyrir setuliðið, útveguðu því
kvenfólk, vín og aðgang að
samkomuhúsum. Slíkir menn
eru misindismenn, skaðræðis-
gripir, sem vinna þjóðarskaða.
Við eigum að láta slíka menn
heyra í hverskonar áliti þeir
eru. Við höfum sjálfir sýnt ó-
þolandi sinnule.ysi gagnvart
hermannaásókn á skemmtistaði
okkar. Við eigum að hreinsa
skemmtanir okka" af öl’bm
hermannalýð. Það getum við
vel og höfum oft gert. með
bví að set.ia að skilvrði að
hermenn séu útilokaðir frá
stöðum sem við sækjum.
Þa'ð er hin mesta svívirða að
STÚLKUR!
Sýnast ykkur
]>essir menn
vera þvílíkir
riddarar að
ekki sé horf-
andi í að fórna
þeim bæði sið-
ferðinu og
franitíðinni, að
menningu og
tungu ógleymd-
um?
— Þessi mynd
er tekin á Aust
urvelli í Reýkja
vík s. 1. sumar.
FARIÐ HEIM!
Síðr.n ameríska stríðsliðið
hreiðráði um sig á Keflavík-
urflugvelli fyrir rúmu ári, hef-
ur farið vaxandi skilningur á
því, að þá kom vágestur inn
í landið. Hann var að vísu ekki
líklegur til stórræða sá hópur,
sem fyrstur kom, en hann átti
eftir að vaxa og á það sjálf-
sagt eftir ennþá. Samt grunaði
þá marga að hér væri hætta á
ferðum og sá ótti var ekki á-
stæ'ðulaus.
Bandaríkjamenn byggja nú
„’and af okkar landi“. Þeir
"eisa sér varanleg. híbýli og
úygg'ja á langdvöl. Bandarískir
j menn byggja útvarpsstöð og
j senda út fyrir sinn part af
j landinu og hinn partinn líka.
j Nú er ekki aðeins ÚTVARP
j KEYKJAVÍK — það er líka
j RADIO KEFLAVlK AIRPORT
I og það er liafið kapphlaup um
h'iústendurna. Á götunum eru
ekki aðeins íslendingar. Það
eru líkg bandarískir stríðsmenn
og þeir eru í unVformum mcð
bnöppum! Þeim fer sífellt fjölg-
andi, bráðum verða þeir eins
margir og „landinn11,- kanr.ski
fleiri. Þeir fræknustu eru komn-
ir svo langt í hemaðariistinni,
að fyrir utan að verja landið
sitja þeir með vinkonu eða
systur á veitingahúsi og svo
eru þeir komnir inn á heimilið.
Sigurinn er þeirra markmið.
ANNAÐ
MENNINGARSTIG
Það væri óneitanlega gaman
áð vita nokkur deili á þess-
um striðsglöðu dátum, mega
strjúka af þeim glansa ókunn-
Þar
sem œskan
berst
Síðustu mánuði hefur bar-
áttan gegn kúgun Frakka í
Túnis færst- mjög í aukana.
Æskan myndar kjarna í frels-
isbaráttunni þar, eins og hún
ætti að gera hér. Skólaæskan
í Túnis beitir sér á skipulagð-
an hátt gegn kúgurunum. Her-
menn Franska nýlenduhersins
hafa orðið aö mæta andstæð-
ingum úr barnaskólum, gagn-
fræðaskólum, menntaskólum og
háskólum. Vegna virkrar and-
úðar skólaæskunnar gengur
tortryggni kúgaranna svo langt
að þeir leita á nemendum og
kennurum skólanna. Finnist á
þeim pennahnífur eða kuti til
að ydda blýant, eru þeir teknir
fastir fyrir að „bera vopn“.
Fræg er sagan af stúdent, sem
tekinn var fastur fyrir að eiga
skóhorn og þess vegna sakað-
ur um að „bera vopn“. Þegar
lögreglunni var bent á hiö frið-
samlega eðli þessa tækis, fékk
sá sem athugasemdina gerði,
högg á ehnið með skóhorninu
frá lögregluþjóninum sem sagði
um leið: þú sérð það getur
meitt!
En - sögurnar sem við fáum
beint frá æskunni, sem stendur
í eldinum, eru ekki abar jáfn
skemtilegar og þessi. Á hverj-
um degi eru fjöldi kröfugangna
í Túnis, sem æskan tekur þátt
í. Frakkar hafa reynt að
sundra samfylkingu fólksins og
tíðum notað til þess skotvopn.
Frakkar hafa f’Oygíí fjölda
nemenda í fangabúðir, sem eru
af svipuðu tagi og Hitlersfanga
búðirnar. Stúdentar hafa feng-
ið fangelsisdóma frá einu ári
upp í 5 ár, sumir hafa verið
fluttir ■ nauðugir langar leiðir
frá heimkynnum sínum. Stórar
jarðarfarir myrtra Túnisbúa
Framhald & 6. síðu.
ugleikans og hermennskunnar
og sjá, hvað þeir hafa að
geyma.
Flestir þeirra, eins og mestur
hluti Bandaríkjamanna yfir-
leitt, lifir á hungurstigi and-
lega séð. Óvíða er gert eins
mikið eins og í . heimalandi
þeirra til þess að viðhalda
þessu hungri. Þar er almenn-
ingi haldið undir blýþungu
fargi skrums og áróðurs. Og
það er aldrei slakáð á. Blöð-
in, bækurnar þeirra, kvikmynd-
irnar, þetta — ásamt mörgu
öðru — hjálpast að í barátt-
unni gegn heilbrigðri hugsun
og skynsemi. Heart’s-blöðin eru
kannski frægust. Bókmenntirn-
ar, sem þeir lesa mest, eru
furðusögur frá öðrum hnöttum
um ofurmenni og glæpalýð,
klámsögur kryddaðar tilfinn-
ingavaðli og hrottaskap. Af
þessum sögum er síöan gerð-
ur fjöldi kvikmynda, svona til
að undirstrika verðmætið, til að
ítreka gildi þeirra.
Það eru gerðar tilraunir til
að bjóða Islendingum upp á
þessi bandarísku menningar-
verðmæti, en með síversnandi
árangri.
En þetta er hin andlega fæða
bandarískra og þeir eiga vart
kost á ö'ðru. Það er því ekki
að undra, þótt þeir séu ekki
vitsmunalegir jafningjar 12 ára
barna. Við hljótum að líta á
þá smáum augum í mátulegri
fjarlægð.
FRAMANDI
SIÐFERÐI
Þegar hermennirnir komu
hingað, var það margt, sem
þeim gekk erfiðlega að skilja.
Þeim fannst að hér hlyti allt
að vera eins og í Guðs-eigin-
landi og urðu hissa og leiðir.
Þeir spurðu um hitt og annað
en fengu óljós svör. Hvar eru
stripldanshúsin ? Hvar eru næt-
urbúllurnar? Hvar éru hóru-
húsin? Og þeir urðu undir-
furðulegir, ef þeim var vísað
heim til að finna þau aftur.
Það gleymist líka stundum
að þetta eru hermenn, sem
kannski verða sendir til Kóreu
á morgun til að deyja og þeir
hafa annað siðferði en venju-
legir menn. Þeirra siðferði til-
heyrir deginum í dag en ekki
þeim næsta. Og þeir breyta
samkvæint þvi, sérstaklega
hvað snertir hið fagra kyn.
Ástandsdömurnar virðast vera
furðu seinar að átta sig á
því, að þær gegna hlutverki
síðasttöldu ,,húsanna“ í aug-
um flestra Islendinga og her-
mannanna lika.
Þetta hlýtur að vera umhugá-
unarefni foreldra þeirra ungu
stúlkna, sem leiðst hafa út í
drasl við hermennina, mest fyr-
ir sök þýlundaðra yfirvalda.
Hermennirnir halda að þeir
séu komnir til þess að ,,hjálpa“
okkur, segja þeir. Þeir nota,
gjarnan hástemmd orð, svo sem
menning, lýðræði, bræðralag,
og vilja segja okkur hvað þau
merkja. En þar sem ekki ríkir
sem beztur skilningur, leitast
þeir við að skýra þetta nán-
ar. Þeir jafnvel taka upp hníf
til áð sýna að þeim sé full
alvara með „hjálpina“. Svona-
eru þeir einlægir í útskýring-
um og íslendingar seinir að
skilja þá,
Með dvöl sinni og öllu fram-
ferði hér á landi eru banda-
rísku hermennirnir að ryðja.
braut nýju mati á gömlum
hugtökum, sem við vitum vel,
hvað þýða og hafa þýtt fyrir
okkur sem smáþjóð. Þeir eru
ógnun við íslenzka menningu,
tungu og þjóðerni. Við höfum
aðeins eitt við þá að segja:
FARIÐ HEIM,