Þjóðviljinn - 14.06.1952, Side 6

6) — ÞJÓÐVTLJINN — Laugardagur 14. jú.ní 1952
Beethoven
Framhald af 5. síðu.
leikur, sem þessir ritsnápar
skilja ekki, er sá að hin já-
kvæðu, frjóu öfl sálar hans
voru svo sterk, að hann hélt
áfram að lifa, þ.e.a.s að skapa,
ekki vegna ógæfunnar, heldur
þrátt fyrir hana. Hann reiddi
sig á sitt innra tónnæmi, og
samdi hvert lagið eftir annað,
og jós úr brunni lífsvilja og
lífsgleði, aldrei sorgan og
beiskju. Níunda sinfónían er frá
þessum tíma og mörg verk
gneistandi af lífsþrótti. Beet-
hoven var hornóttur að eðiis-
fari, og auðvitað varð hann
erfiður í umgengiii, það varð
að skrifa í stað þess að tala
við hann, góðar heimildir eru
til fyrir því, að maðurinn
heyrnarlausi, sem auk þsss
þjáðist af erfiðum sjúkdómi
hafi átt það til að vera
kátur og fjörugur og get.að not-
ið ríkulega gæða ’ífsins!
Þegar stjórnarskrá SovAtríkj-
anna gekk í gildi, árið 1936,
var níunda sinfónía Beethovens
leikin við hátíðahöidin. Það
virðist mjög eðlilegt. Þjóðir
Sovétríkjanna þekkja af cig-
in raun baráttuna við kúgar-
ana, högg örlaganna á dyrn-
ar, en þær hafa líka eins og
Eeethoven í 5. siiifóníunri, tek-
ið örlögin kverkataki. og þær
þekkja, eins og hann sigurinn
á neikvæðu öflunum. Þvi er
það að hann er mjög kær þjóð-
um Sovétríkianna og arnarra
landa, þjóðum sem beina ásjónu
smni að nýjum tímum morgun-
roðans.
Styrkurinn í tjáningu hans
til mannkynsins, samfélagsins
mikla, leynir sér ekki. Hann
vafði milljónirnar, allan heim-
inn örmum. Og mennimir finna
gleðina, gleðina, sem Schiller
lýsir í orðum og Beethoven í
tónum.
En við, sem ennþá lifum í
myrkri harðstjórnarinnar
gömlu, leitum til Beethovens
fremur en nokkru sinni áður,
og sækjum til hans lífsnær-
ingu, frjóa og tápmikla. Til
hans er styrk a'ð sækja í barátt-
unni við þá, sem vilja drekkja
mannkyninu í óþverra, hatri og
villimennsku, og hina sem ætla
að svæfa það morfinsvefni dul-
spekinnar — því að hann er
heilbrigðin 1 jóslifandi!
Rúmum tveimur áratugum
éftir lát Beethovens, en hann
andaðist 26. marz' 1827, gáfu
tveir ungir menn út bækling.
sem endaði á þessum orðum:
Öreigar allra landa, sameinizt!
Beethoven hefði skilið, hvað í
þessum orðum fólst og gert að
sínum. Þegar heyrnarleysið
virtist meina honum þess að
njóta lifsins, þá gat hann, í
nafni frelsisástar karlmennsku
og manngæzku boðað í loka-
kór níundu sinfóníunnar:
Bræðralag alls mannkynsins.
Bæjaifréltir
Framhald af 4. síðu.
kvartettinn leikur). 20.45 Leikrit:
„Eiginmaður Heienu" eftir Phiiip
Moeller, í þýðingu Stefáns Jóns-
sonar fréttamanns. — Leikstjóri:
Jón Aðils. 21.35 Tónleikar: Mela.
chrino strengjasveitin leikur (pl.)
22.10 Danslög (pl.) til kl. 24.00.
Ríkisst.jórnin tekur á móti gest-
um í ráðherrabústaðnum, Tjarn-
argötu 32, þjóðhátíðardaginn 17.
júni, kl. 5—7.
DUCLGS
Framhald af 1. síðu.
rétt í París í gær. Bar hann
fram þjófnaðarákæru á hend-
nr lögregluþjónunum, sem
handtóku hann, kvað þá hafa
stolið skjalatösku sinni með j
30.000 frönkum.
186. DAGLR
sunnanverðu, afskékkta veginiftn til Threé Mile Bay? Þar er
rllt sem þú þarfnast. Báti hvolfir á sliku vatni og Róberta
er að eilífu horfin úr lífi þínu. Hún kann ekki að synda. Vatn-
ið — vatnið — sem þú hefur séð — sem ég hef sýnt þér —
er það ekki tilvalinn staour? Svo afskekkt og eyðilegt og þó
svo nærri Og það er svo auðvelt fyrir ykkur Róbertu að !kom-
est þangað — ekki beint heldur óbeint — í þessa ímynduou
brúðkaupsferð, sem þú ert begar búinn að samþykkja. Þú þarft
aðeins að breyta um nafn þitt — og hennar. Þú hefur aldrei
leyft henni að minnast á þig og samband ykkar og hún hefur
aldrei gert það. Þú hefur aldrei skrifað henni nein hættuieg
bréf. Og ef þú mæltir þér nú mót við hana einhvers staðar,
eins og þú ert þegar búinn að lofa og enginn sæi ykkur, þá
gætirðu ferðazt með henni eins og til Fonda áður fyrr, nema nú
yrði það til Big Bittern — eða einhvers staðar í grcndinni."
„En það er dkkert gistihús við Big Bittern,“ leiðrátti Clyde.
„Þar er aðeins skáli sem rúmar nokkrar manneskjur, og hann
er alls ekki góður.“
„Því betra. Þeim mun færra fólk er þar.“
„Það gæti sézt til okkar í lestinni á leiðinni. Fólk gæti þekkt
mig aftur sem manninn sem með henni var.“
„Sást til ykkar í Fonda, Gloversville, Little Falls? Hafið þið
ekki hingað til ferðast sitt í hvorum klefa og gætuð þið ekki
eins gert það núna? Á þetta ekki að vera leynileg gifting?
Og því skyldi brúðkaupsferðin ekki líka vera leynileg?"
„Mikið rétt — mikið rétt.“
„Og þegar þú ert búinn að koma iþessu í kring og þið komið
til Big Bittern eða að einhverju svipuðu vatni — það eru svo
mörg vötn þarna — þá er ekkert auðveldara en að róa út á
slíkt vatn. Engar spurningar. Þið þurfið ekkí að nafna nöfn
jkkar. Bátur tekinn á leigu í klukkutíma, háifan dag eða heil-
an. Þú sást eyjuna í sunnanverðu vatninu. Var hún. ekki falleg?
Er ekki ómaksins vert að skoða hana. Því skylduð þið efcki
fara þangað í skemmtiferð áður en þíð gangið í hjónabandið?
Hefði hún ekki ánægju af því — svona örvílnuð og raunamædd
eins og hún er núna — skemmtiferð — hvíld áður en hið nýja
líf hefst? Er það ekkí sermilegt — skynsamlegt? Og sennilega
kemur hvorugt ykkar aftur úr þeirri ferð. Þið drukknið bæði,
er það ekki ? Hver er sjónarvottur? Ef til vill sér leiðsögu-
maður — umsjónarmaður bátanna — veitingamaðurinn til
ykkar þegar þið farið. En hvernig vita þeir, hver þú ert? Eða
hver hún er? Og þú heyrðir hvað vatnið er djúpt.“
„En ég vil ekíki drepa hanp. Ég vil ekki drepa hana. Ég vil
ekki gera henni neitt til mislka. Ef hún vill aðeins sleppa. mér
og fara sjálf sína leið, þá tel ég mig sælan og heppinn yfir þvi
að sjá hana aldrei framar.“
En hún vill ekki sleppa þér eða fara sína leið, nema þú farir
með henni. Og ef þú ferð þína leið, þá missirðu Sondru og allt
sem henni tilheyrir og hið dásamlega skemmtanalíf — álit
frænda þíns, vina hans, bílana, dansleikina, glæsilegu sumar-
bústaðina' og vatnalífið. Og hvað tekur svo við? Lítilfjörleg
atvinna. Lélegt kaup. Enðarleysi og flækingur eins og eftir
slysið í Kansas City. Aldrei framar neitt tækifæri þessu líkt.
Viltu það heldur?“
„En eitthvað getur orðið til að eyðileggja framtíðardrauma
mína hérna — eins og í Kansas City?“
„Að vísu — jú — en þó er allt með öðrum hætti. Nú ertu
sjálfs þín ráðandi. Þú getur komið öllu fyrir eftir eigin geð-
þótta. Og ekkert er auðveldara. Mörgum bátnum hvolfir á hverju.
sumri — fólkið í þeim drukknar, af því áð- það kann yfirleitt
ekki að synda. Og hver þarf nokkurn tíma að vita, hvort mað-
urinn sem var í fylgd með Róbertu Alden á Big Bittern Ik.unni
að synda éða ekki? Og drukknun er þægilegasti dauðdagi sem
til er — tnginn hávaði — engin hróp — ef til vill rekst hún
f f tilviljun í ár eða bátshliðina. Og svo er þögn. Frelsi — lík,
sem ef til vill finnst aldrei. Og þótt það finnist og þekkist,
þá er ekkert hægara fyrir þig en að láta líta út sem þú hafir
verið annars staðar, við eitthvert annað vatn á leiðinni til
Tólfta vains. Er nokkur skekkja í þessu ? Liggur þetta ekki
beint við ?“
,,En ef bátnum hvolfdj og hún drukknaði ekki, hvað þá?
Ef hún héldi sér í bátinn, lirópaði á hjálp, yrði bjargað og
segði eftir á frá öllu. . . . Nei, nei, ég get það ekki -— éig vil
ekki gera það. Ég vil ekki berja hana. Það væri hræðilegt —
viðurstyggilegt."
„En smáhögg — örlúið högg undir þessum krmgumstæðum
nægði til að gera hana svo ringlaða að hún sykki. Það er
sorglegt að vísu, en hcnni hefur gefizt tækifæri til að fara
sina leið. er ekki svo? Og hún vildi það ekki og vill ekki sleppa
þér heldur. Er þetta þá sérlega ósanngjarnt? Og gleymdu því
ekki, að eftir þetta bíður Sóndra þín — Soadra hin fagra — og
líf við hlið hennar í Lycurgus — auðæfi, tignarstaða, sem þú
gætir aldrei hlotið að cðrum kosti — aldrei — aldrei. Ást og
hamingja jafningi hvers sem er — jafnvel Gilberts frænda
þins.“
Röd-diti fjarlægðist og hvarf inn í skuggann, — þögn,
draumar.
Og Clyde íhugaði aR se.m sagt hafoi verið, en var þó ékki
sannfærður. Dýpri ótti og mann.úðlegri tilfirmingar ýttu til
hiiðar ráðleggingum raddarinnar í salnum mikla. En þegar hann
fór skömmu seinna að hugsa um Sondru og hinn dýrðlega heim
hennar og síðan um Róbertu, vitraðist hin skuggalega rödd
hcnum aftur í skyndi, biíðari og ísmeygilegri en nokkru sinni
fyrr.
„Já, þú ert ennþá að hugsa. Og þú ert eíkki búinn að finna
neitt ráð, og þú finnur það aldrei. Ég er búinn að benda þér
á einu leiðina — einu leiðina. Þetta er langt vatn. Og væri
það ekki auðvelt að róa um vatnið þangað til þú fyndir ein-
hvern heppilegan stað — einhvern afskekktan krók í suður-
endanum, þar sem vatnið er djúpt? Og væri ekki auðvelt að
ganga þaðan gegnum skógana til Three Mile Bay og Grey
vatns? Og þaðan til Cranstoniandareignarinnar ? Það er ferja
yfir vatnið þar, eins og þú veizt. Svei — hvað þú ért huglaus
— þig skortir dirfsku til að afla iþér þes3 sem þú þráir mest
—oQo— —oQo— —oOo— —oOo— —oOo-oOo— oOo—•
BARNASAGHN
Töíralsesturioíi
17. DAGUR
Þá mælti kóngsdóttir: ,,Af því ég heí enga hug-
mynd um hallirnar á Persalandi, þá get ég ekki
lagt neinn dóm á þenna samanburð yðar, en þó
þér séu-3 hreinskilinn maður og einlægur, þá get
ég samt varla truað því, að samanburðurinn sé
ailskostar nákvæmur, cg munuð þér víst mæla svo
íyrir kurteisis sakir. En ekki vil ég samt niðra hö.11
minni íié óvirða hana í yðar augum; þér hafið
betra skyn á slíku en svo, að þér kveðið upp rang-
an dóm. En það segi ég yður sannast, að mér þ-ykir
hún fremur tilkomulítil í samanburði við höllina
konungsins, hans föður míns, því hún er miklu
stærri, íegurri og skrautlegri. Skuluð þér segja mér,
hvemig yður þykir hún vera, þegar þér eruð búinn
að skoða hana; því fyrst þér einu sinni af tilviljun
eruð kominn að höfuðborg ríkis þessa, þá munuð
þér víst vilja sjá hana og koma á fund föður míns,
svo hann geti sýnt yður alla þá sæmd, sem yður
ber ao réítu fyrii tignar sakir og atgjörvis.”
Þannig vakti hún löngun hjá kóngssyninum frá
Persalandi til að sjá kóngshöllina í Bengal, og
koma á fund föður hennar; var hún jafnframt von-
góo um, að þegar kóngur sæi svo fríðan, vitran og
algjörvan kóngsson, þá mundi hann ef til vill gera
sér kost á ao giftast honum. Taldi hún víst, að
kóngsson mundi ailfús tii ráðsins, og gæti hún
þannig fengið ósk sinni framgengt, án þess að
breyta móti siðsemdar reglum þeim, er henni bar
að gæta, eins og kóngsdóttur sæmdi, sem í öllu
vildi sýnast hlíta vilja föður síns.
En kóngsson svaraði ekki eins og hún hafði við
búizt. „Kóngsdóttir!" mælti hann, „ég efa ekki,
að konungshöllin í Bengal sé fegurri en yðar,
fyrst þér segio að svo sé. Þar sem þér gefið mér
kost á að ganga fyrir konunginn föour yðar, þá
mundi mér vera það sönn gleði, og meira að segja,
mér mundi þykja það hin mesta virðing. En dæmið
nú sjálfar um, hvort það sé ráðlegt, að ég komi
fyrir sjónir svo voldugs konungs eins og einhver
ævintýrari með tvær hendur tómar oa án slíks
föruneytis, sem tign minni hæfir." Beiddi hún hann
þá að vera áhyggjulausan um það, ef hann annars
vildi á fund hans fara; kvaðst hún skyldu gefa
honum svo mikið fé ,sem hann þyrfti, til að fá