Þjóðviljinn - 10.07.1952, Blaðsíða 5

4) — ÞJÓÐVILJINN — PLmmtudagur 10. júli 1952-
þlÓÐVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Augiýsingastjóri: Jónsteinn Haráldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Simi 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavik og nágrenni; kr. 16
annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Hvað stoðar það samvinnustafnuna
þótt hún leggi allt landið undir SiS
ef hún glatar sálu sinni?
Það voru fátækir bændur, sem í neyð sinni risu upp gegii
arðráni auðugra einokunarkaupmanna, er lögðu grundvöll sam-
vinnuhreyfingarinnar á íslandi. Bláfátækir verkamenn, undir
oki tvöfalds arðráns selstöðuverzlananna, keyptu í fyrstunni
vörur af pöntunarfélögum bænda á laun, því „kaupmaðuriim“
xnátti ekki vita, því það var illt að fá greitt í peningum þá. En
eidur hugsjónar brann í augum þessara bænda og verkamanna,
kyntur af brýnum þörfum alþýðuheimilanna. Þeir sáu fyrir sér
í hillingum framtíðarinnar sterk og voldug samvinnusamtök
hinna vinnandi stétta, stjórnað af bændum og verkamönnum í
þágu hinna vinnandi stétta sjálfra. I fátæklegri baðstofu vár
arinn hugsjónarinnar um samvinnusamtök kúgaðra stétta. I
lélegum afgreiðsluskúr var framkvæmd hugsjónarinnar hafin.
' Nú eru mikil hátíðahöld íslenzkrar samvinnuhreyfingar af-
staðin. 1 glæsilegum húsakynnum hafa braútryðjendumir verið
hylltir. 1 hástemmdum skálaræðum var hugsjónunum heitið
tryggð. Fulltrúi eins harðskeyttasta gróðahrings veraldarinnar,
Coca-cola-auðfélagsins, óskar sem verzlunarmálaráðherra auð-
mannastéttarinnar S.I.S. allra heilla. Fulltrúi heildsalastéttar-
innar leggur blessun sína yfir samstarfsaðilann.
Það er hægt að halda tryggð við hugsjónir, þótt miklir sigrar
vinnist, þótt húsakynni hreyfingarinnar verði glæsileg, jafnvel
þótt forstjórarnir þjóti landsenda á milli í glæsilegum bifreiðum
og hendist milli heimsálfa í flugvélum.
En- er það gert?
Eru það í dag bændur og verkamenn og aðrar vinnandi
stéttir, sem ráða samvinnusamtökunum ? Eru það hinir starfandi
,og stritandi menn þjóðarinnar, sem ráða kaupfélagsstjórunum,
.— eða er það svo að S.Í.S. eða framkvæmdastjóri þess vilji
ráða kaupfélagsstjórum víðast hvar á landinu? Skoða þessir
kaupfélagsstjórar sig sem þjóna fólksins — eða lítá sumir
þeirra á sig sem herra þess, er verði að nálgast og, biðja um
úttekt með svipaðri undirgefni og við selstöðukaupmanninn
forðum? Því miður er svo víða, en langt frá því alsstaðar, enda
væri þá til lítils unnið.
Skoðar S.I.S. sig sem þjón kaupfélaganna, sem eigi að hjálpa
þeim: verkamönnum í erfiðri kaupgjalds- og atvinnubaráttu —
bændum í harðvítugri lífsbaráttu þeirra, — fiskimönnum gegn
oki og arðráni auðhringa, — og þeim öllum í baráttunni við
vægðarlaust bankavald, er beitir lánsfjárkúguninni nú án allrar
miskunnar? Eða leggst S.I.S. gegn verkalýðnum í baráttu hans
iyrir bættri afkomu, — rennur drjúgur hluti af andvirði land-
búnaðarvara í skriffinnsku og auðsöfnuftarkerfi kringum S.Í.S.
— og tekur S.I.S. þátt í því að arðræna fiskimenn með olíuokri
sem umboðshafi svívirðilegasta auðhrings veraldar, Standard
Oil? Og hjálpar S.Í.S. nú tíl við þá svívirðilegu ránsherferð
ríkisstjómar og bankavalds gegn öllum landsmönnum, sem
fram kemur í skipulagðri lánsfjárkreppu, ei- ríður mörgum
fátækum samvinnusamtökum að fullu, ef eigi linnir?
Eru tengslin við ríkisstjórn, bankavald, auðhringa, — sam-
stárfið við máttarvöld hinna ríku og drotnandi stétta, — orðin
sterkari í hásölum S.I.S. en tengslin, þjónustan við þær þús-
undir manna, sem berjast nú örðugri lífsbaráttu en þeir hafa
háð síðasta áratug við atvinnuleysi og arðrán, harðindi og
dýrtíð, ríkisvald, bankavald, áuðvald?
S.I.S. er vissulega voldugt og sterkt, en verkamenn, bændur
og fiskimenn Islands verða nú fátækari með hverjum degi„ sem
líður. Skorturinn sverfur að á fleiri og fleiri heimilum. Eignir
hinna smáu hverfa í hít auðdrottnanna. Æskulýður alþýðu-
stéttanna verður meir og meir að hætta við að leita sér mennta
sökum fátæktar. — En dregur nokkuð úr dansi drottnendanna
í S.I.S. kringum gullkálfinn, sem þeir, segja að heildsalarnir
stígi ?
Hugsjón samvinnustefnunnar var fórnað mörgum fögrum
orðum á hátiðahöldunum undanfarið, —-,en er ekki ráð að helga
henni betUr hinn gráa veruleika hversdagsins ? Því hvað stoðar
það samvinnustefnuna, þótt hún leggi allt landið undir S.Í.S.,
ef faún glatar. sálu sinni?
Fimmtudagur 10. júlí 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Annarlegt hljóð — Enn um góðtemplararegluna
Lóðaúthlutun bæjarins
FÓLKI hefur að von orðið tið-
rætt um framkomu nokkurra
þýzkra knattspyrnumanna um
daginn. Iþróttamenn þessir
voru hinir prúðmannlegustu,
meðan allt lék í lyndi, en um
leið og leiknum vár tapað
skiptu þeir um andlit. Þessir
ungu íþróttamenn hafa flestir
fengið ákveðna tegimd upp-
EIMSKIP:
Brúarfoss fór frá Rvik 4.7. til
Boulogne og: Grimsby. Dettifoss
fór frá Vestmannaeyjum 30.6. til
Baltimore og New York. Goða-
foss er í Khöfn. Gullfoss fór frá
Leith 8.7. til Khafnar. Lagar-
foss kom til Húsavikur i gær-
morgun 9.7. fér þaðan í kvöld
eða á morgrun 10.7. til Rvíkur.
Reykjafoss kom til Gautaborgar
sem !eið fengum við bréf upp 5-7- frá Álabor8-- Selfoss fór
a ixjs- .... » , Leith 8.7. til Bremen og Rotter-
a loðir sem atti að afhenda
KREPPAN OG INNANLANDSMARKAÐURINN
dam. Tröllafoss fór frá New York
2.7. til Reykjavíkur.
Læknavarðstofan Austurbæjar-
15. júní. Nú er kominn 8. júlí.
Yfirleift var sótt um lóðir
fyrir einbýlishús en það fengu
ekki nema útvaldir. Það skóianum. Kvöldvörður og- nætur-
þurfti að þekkja mann; og sá vörður. — Simi 5030.
þurfti að þekkja meiri mann. Næturvarz!a er ; Laugavegsapó-
Svo er ekki enn búið að út- teki. __ simi 1618.
hluta- lóðum fyt ir sambygg-
eldis. Allur heimurinn hefur ingar, og var fjárhagsráði Bafmaf:nstakmörkimin
fundið smjörþefinn af uppeldi lengi kennt um. Viku eftir Austurbærinn og miðbænnn milli
þeirra og er óþarfi áð gera viku mátti maður' ganga millí
því náin skil. —-, Én hefur mismúnandi skrifstofa, fyrst
nókkur réynt að setja sig í til Ólafg Sveinhjörnssonar,
þeirra spor gagnvart íslenzk- þaðan á 2—3 skvifstofúr við
Ingólfsstræti, svo ti! bygg-
ingafulltrúa og allir velta
um áhorfendum. Það er senni-
Iegt að þeir sjái að baki
þeirra ákveðinn fósturföður
og segi með sjálfum sér: „Þið
getið trútt um talað“.
Snorrabrautar og Aðalstrætis,
Tjarnargötu, Bjarkargötu að vest-
an og Hringbraut að sunnan.
„FramleiSsla innlends Iðnvarn-
ings er svo nauðsynlegur þáttúr
í athafnalífl þjóðarinnar, að
, , .. „ stjómarvöldum landsins ber að
vongum' og kenna hver oðr- skapa iðnaðilium heilbri-ð vaxt-
um um.
arskilyrði."
19.30 Tónleikar:
Danslög (plötur).
20.20 Einsöngur:
Héinrich Schlusn-
us syngur (plötur)
20.35 Erindi: Leik-
★ FYRIR stuttu átti að gefa ko?t
á að ? velja um sambúð eða
ALLSÓKUNNUGUM gæti meir steypt einbýlishús, en þau
en dottið í hug að annarhvor kosta svo mikið að efnalitlir
áhorfandi á Iþróttavellinum menn ráða ekki við slíkt. listin ; Bandaríkjunum; fyrra er-
væri hálfviti. Þeir gefa frá Hlaðin einbýlishús komu ekki ;ndi (Ævar Kvaran leikari). 21.05
sér einkennilegt hljóð, bú-ú-ú. til greina, enda þótt mun Tónieikar plötur): „Myndir úr
minna kosti að byggja þau. heimi barnsins“. lagaflokkur fýrir
Hvert eru forráðamenn bygg- Piano eftir Schumann (Fanný
ingamálanna yfirleitt að fara. Davies leikur)' 2120 Upplestur:
Ég sé ekki betur en að það Jon ur vör leé úr 1)oðabok Slnm
sé búið að taka af okkur
Það liggur beinast við að
halda að næst æpi þeir gú, dú,
pú, hljóð sem ætla mætti að
hálfvitum séu töm vegna mál-
leysis. Hinum ókunna dettur
kannske ekki strax í hug að
„Með örvalausum boga“. 21.35 Sin-
fóniskir tónleikar (plötur): a)
., , „ loðirnar aftur og með somu Brandenborgarkonsert nr. 6 í B-
hljóð þetta er ekki ættað fra vinnubrögðum eru ekki líkindi uúr eftir Bach (Kammerhijóm-
Neanderdalmönnum eða hálf- til þess að hægt sé að hefja sveitin i Boston; Koussevitzky
vitum á Islandi heldur vest- byggíngaframkvæmdir fyrr en stjórnar). 22.45 Dagskrárlok.
an úr Ameríku. Það er staf- um eða eftir næstu jól. Er
* . -____, ., ... »... *• 1 handritamalinu geta allir Is-
að a frummalinu boo og ut- ekki von að ymsir seu orðnir
leggst á máli sem Islending- jeiðir á skollaleiknum? - Þ. L. ^
um hefur dugað til skamms
tínia, usa eða svei. Hefur
hljóðið einkum rutt sér til
rúms meðal þeirra er stunda
hnefáleika , eða knattspymu,
og komið til landsins eins og
fleira góðgæti að vestan via
kvikmyndir.
★
lendingar staðið saman. Stúðium
endurheimt og varðveizlu
handritanna með því að leggja
fram fé í húsbyggingarsjóð vænt-
anlegs handritasafns. Fjársöfnun-
arnefndin veitir framlögum við-
töku í skrifstofu Stúdentaráðs
í Háskólanum, sími 5959 opið kl.
5—7.
Skátablaðið, júní 1952. Ingvar
Guðmundsson: Á ferðalagi um
Evrópu. Frá skátum í Borgar-
NOKKRIR þýzkir knattspymu- Fimmtudagur 10. júlí (Knútur nesi- Betra sumarstarf — meiri
menn urðu landi sínui tij konungur). 192 dagur ársins. — leiki. Úr heimi skátanna og
skammar kvöld eitt á Iþrótta- Hefst 12. vika sumars. — Tungl smælki.
vellinum. Hópur íslenzkra bú- J'.h^n 3'°!;.JYfrcÍ!gJffloð Fiugfélag lslands:
asna, fann hjá sér hvöt til T ° ■ • • j dag vergur fiogið til Akur-
eyrar, Vestmannaeyja, Blöndóss,
Sauðarkróks, Reýðarfjarðar og
Fáskrúðsfjarðar.
„ . , Lágfjafa kl. 13.42.
að sparka í þessa menn og Bfl£issldp
urðu landi sínu til skammar
sama kvöld. — Úrslit leiks
5:0. Mórölsk úrslit 0:0.
A. G. SKRIFAR: Pardus skrif-
Hekla er væntaleg til Reykja-
víkur á morgun frá Glasgow. Kvennadelld Slysavarnarfélags-
Esja er á Austfjörðum á norður- ;us. Þær konur sem ekki hafa
leið. Skjaldbeið er í Reykjavík. enn tekið farmiða í skemmtiferð
Þyrill er norðanlands. félagsins, er farin verður á föstu-
. ... . .... daginn í Borgarfjörðinn geri
ar Bæjarpostmum í gær bref sk!padeiid s.r.s. það ; skrifst0fu féiagsins að Gróf-
um Goðtemplararegluna og Hvassafeli átti að fara frá in i.
verkalýðshre>rfinguna. Virðlst Flekkefjord í gær, áleiðis til Seyð-
hann all ókunugur máli því er isfjarðar. Arnarfell átti að fara Bók um Danmörk. Þjóðviijan-
hann tekur til meðferðar. — frá Stettin í gærmorgun, til Húsa Um hefur borizt lítil bók er nefn-
Allir, sem þekkja SÖgu verka- vikur. Jökulfell fór frá Rvík 7. izt Facts about Denmark, stað-
lýðshreyfingarinnar vita að Þ- m- áléiðis 111 New York- Framhaid á 6. síðu.
Góðtemplarareglan er ef svo
mætti að orði kveða móðir
verkalýðshreyfingarinnar. — 'í
stúkunum lærðu alþýðúmenu-
irnir sem seinna urðu margir
leiðtogar, fundarsköp, félags-
lög og yfirleitt allt sem að
félagsmálum laut, og reynslan
sem þeir öðluðust þar varð
þeim gott vegarnesti síðan.
Svo að tekið sé dæmi, þá
varð Bárufélagið, fyrstu sam-
tök sjómanna, beinlínis til
upp úr Góðtemplarareglunni.
Ég held að orð Pardus séu
meir til orðin fyrir ókunnug-
leika sakir en illkvittni, og
án þess að ég vilji bera blak
af Helg-i Hannessyni verð ég
að viðurkenna að í þetta sinn
rataðist kjöftugum satt á
munn. — A. G.
★
i§r«»jifogjj'........
Hún mlúar að því að niinnka kaupgetu9 auka fátækk draga ur aívinnu
— af étta við of mikla efÉfrspurn eftir gjaideyri
En heilbrígð efnahagspóíitík á að miða að því að auka kaupgeiu fóiksins, bæta afkomu
þess, tryggja öllum atvinnu og fulla hagnýtingu atvinnutækjanna
Það ástand, sem nú hefur skapazt í atvinnuiífi I&ndsins, hlýt-
ur að knýja hvem hugsandi mann til þeas að taka til gagn-
gerðrar endurskoðunar afstöðuna til efnahagsstefnu núverandi
ríkisstjórnar.
Atvinnuleysið" sverfur að þúsundum manna unr hábjargrœðis-
tímann, ekki sízt æskulýðnum. Mikilvirkustu framieiðslutæki
eins og hraðfrystihúsin eru að stöðvast. Byggingavinnan er
hindruð af bönkum og fjárhagsráði ríkisstjórnarinnar. Kaup-
geta almennings hefur minnkað um helming frá nýsköpunar-
tímabilinu. Millistéttir, ekki slzt handverksmenn og smákaup-
menn, sem lifa á viðskiptum við verkalýðinn, eru óðum að
stöðva starfsemi sína eða verða gjaidþrota. Islenzki iðnaðurinn
er að miklu leytí stöðvaður með öllum þeim afeiðingum, sem
það hefur fyrir atvinnu landsmanna og efnahag þjóðarinnar.
Það er nauðsynlegt að menn
geri sér alveg Ijóst hvernig á
(þessum fyrirbrigðum stendur,
því annars er ekki hægt aö
finna úrræðin til þess að bæta
úr þeim.
• Næg franri-
leiðslutæki
Island er mjög ríkt af fram-
leiðslutækjum. Hin miklu at-
vinnutæki, sem keypt voru inn
í landið á nýsköpunartímabil-
inu, valda því að framleiðslu-
geta þjóðarinnar er gífurleg.
Ef allir togarar og vélbátar
Jandsins fá að vera í fullri notk-
un allan tímann sem afli.leyfir
það, og það fyrir innanlands-
markað, og öll hraðfrystihús og
satfiskverkunarstöðvar eru not-
aðar til fulls og fullunninn
fiskurinn fluttur burttf, svo
aldrei þurfi að stöðva fram-
leiðslu af því geymslur séu
fullar, þá er hægt allt að því
að tvöfalda verðmætið á fisk-
útflutningi Islendinga frá því
sem verið hefur. Með öðrurr.
orðum: framleiðslukraftar Is-
lendinga, b. e. atvinnutækin
og vinnuaflið eru mjög afkasta-
rík.
Ef allt væri méð felidu, gætu
því allir vinnufærir menn liaft
nóg að gera við nytsama fram-
leiðslu, atvinnuleysi þyrfti ekki
að vera til.
En nú segja yfirvölain að
ekki sé hægt að selja afurðir
Islendinga.
Er þetta rétt?
Þetta er ekki rétt. Það er
hægrt að selja afurðir ísiend-
inga út um allan heim.
En ríkisstjómin gerir kröfu
til þess að fyrst og fremsi: sé
selt gegn greiðslu í dóllurum
og pundum.
En til hvers eru Islendingar
að selja sína vöru út úr land-
inu?
Til þess að fá útlendar vör-
ur í staðinn.
'En hvernig gengur með þær
útk'>ndar vörur sem hirgað
koma til landsins nú?
Þær' liggja hjá heildsöiuin
og kaupmÖnnum og seljast
ekki.
Af hverju seljast þær ekki?
Er það vegna þess að alþýða
manna þurfi ekki á þelm að
halda ?
• Kaupgetan
innanlands
eyðilögð
Nei. Alþýðan hefur ekki efni
á að kaupa þær. Kaup verka-
lýðsins hefur lækkað svo á
síðustu fimm árum og atvirinu-
leysið höggvið slíkt skarð í
árstekjurnar að alþýða manna
hefu-»- ekki kaupgetu til þess
að kaupa útlendu vörur.a
Það er kaupgetan iunanlands
sem hefur verið eyðilögð með
því að rýra kjör alþýðunnar
eins' ægilega og raun ber vitni
um. Og þegar sú kaupgela er
eyðilögð, þá getur ísland ekki
tekið vörur erlendis fyrir sín-
ar vöruf. Og þar af leið?ndi
stöðvast sala íslenzkra vara
út úr landinu.
Það er eyðilegging innan-
landsmarkaðsins, sem er ein
höfuðorsök viðskiptakreppunn-
ar, sem útflutningsverzlun Is-
iendinga nú er komin i.
Og hver er orsökin íil þess
að þessi kaupgeta innanlands
hefur verið eyðilögð?
Orsökin er sú að í fimm ár
hafa stjórnarvöldin álitið það
aðalverkefni sitt að draga úr
þessari kaupgetu. Hún hefur
verið álitin aðalböl þjóðfélags-
ins. Stjórnarvöldin hafa kvart-
að yfir að kaup verkalýðsir.s
væri alltof hátt, það væri of
mikil atvinna, fólk gæti veitt
sér allt, —- það yrði að koma
aftur „jafnvægi“ á. Kauphækk-
anir voru lýstar „glæpur“.
Aukin kaúpgeta var álitin eyði-
legging fyrir þjóðfélagið. —
Fjárfesting, sem er hinn raun-.
verulegi sparnaður þjóðarinnar
(bygging íbúðarhúsa, verk-
smiðja o.s.frv.) var álitin stór-
hættuleg, yrði að minnka og
hefur fengizt aðeins með sér-
stökum leyfum yfirvaidar.na
fyrir riáð, — og bönkunum svo
bannað að lána út á hús. —
Og allt kom þetta til af því
að ef framleiðslan fékk að
haldast óhindruð og kaupget-
an var ekki minnkuð, þá varð
næg atvinna í landinu, sök-
um þess hve mikil atvinnú-
tæki þjóðin hafði eignazt. Og
það gat afturhaldið ekki þol-
að. Full atvinna fyrir alla var
eitur í þess beinum. Þá gat
það ekki kúgað og beygt verka-
lýðinn.
• Samræmdar
hernaðarað-
gerðir
Þessvegna hefur nú í fimm
ár verið rekin efnahagspólitík
sem hefur miðað að því að
minnka kaupgetuna, en það
þýðir að rýra afkomu almenn-
ings, auka fátæktina í landinu
og af því leiðir að minnka inn
anlandsmarkáðinn, en af minnk-
un hans leiðir það að Island
getur ekki keypt inn vörur
fytrir isínar útflutningsvörur.
Og þá getur Island heldur
ekki selt sínar útflutningsvör-
ur, því ekkert land getur til
lengdar haft slík viðskipt.i við
önnur lönd, að selja þeim bara,
en kaupa ekki af þeim.
Og til þess að framkalla
þetta kreppuástand hefur verið
beitt samræmdum hemaðarað-
gerðum: viðskiptapólitíkin út á
við hefur miðazt við það að
pund og dollar væru einu verð-
mæti veraldarinnar, en ekki
vörurnar, — 'lánsfjárstefnan
inn á við hefur verið sú að
draga úr öilum framkvæmdum
og hindra menn í að framleiða
- kaupgjalds- og dýrtíðar-
istefnan Ihefiir verið sú áð
auka tollana og álögurnar en
draga úr raunverulegu kaup-
gjaldi. Og nú blasa afleiðing-
arhar við, benjamínska mar-
sjallstefnunnar í allri sinni
nekt: Kreppa, atvinnuleysi, fá-
tækt og sultur en öll frystihús-
in full matar, — matur fyrir
50 milljónir króna.
• Hvað þarf
að gera?
Það þarf að koma því hjóli
framleiðslunnar o(g kaupget
unnar af stað aftur, sem ríkis-
stjórnin er að stöðva.
Það þarf að hjálpa íslenzkri
alþýðu til þess að hún geti
keypt meira.
Það þarf tafarlaust að veita
henni stórlán til langs tíma
með lágum vöxtum til þess að
hún geti byggt yfir sig hús.
— Og ef hún getur byggt yf-
ir sig hús, þá er hægt að selja
fisk m. a. gegn byggingarvör-
um.
Það þarf að auka lánin til
nytsamrar framleiðslu (skipa-
smíði, iðnaðar og alls sjáv-
arútvegs), svo hægt sé að auka
atvinnuna og éfla þannig kaup-
getu alþýðu, svo hún geti keypt
meiri matvöru, vefnaðarvöru og
aðrar nytsamar vörur.
Það þarf að útrýma atvinnu-
leysinu með stórauknum opin-
berum framkvæmdum. Og ekki
vantar peningana til þess held-
ur aðeins viljann til þess að
setja afl þeirra hluta, er gera
skal: vinnuaflið og framleiðslu-
tækin, í fullan gang.
Það þarf að banna innflutn-
ing eriendra iðnaðarvara, sem
Islendingar geta framleitt jafn-
góðar, en aflétta tollum á öllu
hráefni, sem íslendingar vinna
nauðsynjavörur úr.
Það þarf að gefa verzlunina
frjálsa, jafnt útflutning sem
innflutning, þó þannig að bann-
aður sé innflutningur á þeím
ónauðsynlegu vörum, sem átit-
Framhald á 7. síðu.
Bergþóra DavíðsdóHir
KVEÐIU0RÐ
Þ. L. SKRIFAR: Ég er einn
af mörgum sem er orðinn
undrandi yfir framkomu bæj-
arins í smáibúðamálinu. I vor
Það var hóstað handan við múrinn lága.
Hodsja Nasreddín var kominn aftur. —
Hann sefur, hvíslaði Gullsjana, og Hodsja
vatt sér hljóðlega yfir múrinn.
Þau földu sig við vatnið í skugga furu-
trjánna. Máninn skein af heiðum himni
og varpaði bláleitu ljósi yfir jörðina. Læk-
urinn seytlaði framhjá lágum niði.
Ég elska þig, drottning hjarta mins, þú,
min fyrsta og eina ást, hvislaði Hodsja
Nasreddín, Líf mitt hefur verið bið eftir
Pér. Án þín get ég ekki lifað.
Það er varla í fyrsta skipti sem þú segir
þetta, svaraði Gullsjana afundin. — Hvern-
ig geturðu sagt þetta, sagði hann ákafur,
og Gullsjana trúði honum samstundis.
Það er sjálfsagt mannlegur
veikloiki að fyllast trega er
einn af samferðamönnunum
hverfur úr hópnum á leið okk-
ar frá vöggu til grafar. Ekk-
ert er eins öruggt og óhagg-
anlegt eins og það, að þessi
viðskilnaður verður fyrr eða
síðar. Samt kemur hann ailtaf
jafn óvænt og tregafullur. —
Því nánári sem bönd okkar
ferðafólksins eru saman tvinn-
Uð því erfiðara eigum við með
að skilja og sætta okkur við
að geta ekki haldið áfram að
njóta þess sem gerði samvist-
irnar svo skemmtilegar og eft-
irsóknarverðar. Við_ eigum líka
erfiðara með að skilja og sætta
okkur við þennan missi þegar
okkur virðist langt til leiðar-
enda og framundan blasi við
björt og fögur leið. Að einmitt
þá skuli tíðum svo skyndilega
þverra ferðaþrekið unz það
þrýtur með öllu, finnst manni
miskunnarlaust.
Hér er sjálfsagt efst í huga
hin mannlega eigingirni að vilja
eiga sem lengst og njóta sem
bezt þess sem maður hefur
gott og fagurt fundið, í sál
og framkomu ferðafélágar.na,
Þessar hugrenningar bærðust í
huga mínum er ég frétti and-
lát Bergþéru Davíðsdóttur.
Ég minntist samverustnnd-
anna á heimili hennar og ut
an. Ég minntist hins glaðværa
viðmóts hennar og gáfulegs
BERGÞÖRA DAVlÐSDÓTTIR
málflutnings um margvísleg
efni. Tryggð hennar og einlæg
vinátta geymist — þetta höf-
uðatriði í sámbúð fólksins á
samleið þess um langa eða
stutta lífsleið. Allt þetta þakka
ég þér, Bergþóra, með djúp-
um trega um leið og ég kveð
þig hinztu kveðju.
Bergþór'a Davícsdóttir var
fædd á Stóru Hámundarstöðúm.
við Eyjafjörð 22- des. 1909 og
ólst þar upp. Hún var gift Þor-
geiri Sveinbjarnarsyni forstj.
Bjuggu þau að Laugum frá
1932-44 en fluttust þá til R-
víkur. —- Börn eignuðust þau
Framhald á 6. síðu.