Þjóðviljinn - 12.07.1952, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJrNN — Laugardagur 12- júlí 1552-
Iuóoviuinn
Útgefandl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn.
Kitstjórar; Magrtús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi Olafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig
18. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 18 á mánuði i Reykjavík og nágrenni; kr, 16
annarstaðar. á.landinu.. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviijans h.f.
v______!_____________——— --------—--------------------------—•—
Þarfasti þjðiutitiit
Þegar íslenzka auðmannastéttin og stjómmálasamtök hennar
ræddu og undirbjuggu í upphafi iþá áætlun um skjpulagningu
c’ýrtiðarinnar, kaupránsins, skattaáþjánarinnar og atvinnuleysis-
ins sem framkvæmd hefur verið siðustu íimm árin, komu þeir
fljótiega auga á þann vamarmúr sem verkalýðshreyfingin í
landinu með Alþýðusambandið í fararbroddi hlyti að verða
verkalýðnum og alþýðunni í landinu að óbreyttum aðstæðum.
Þá var Alþýðusamibandið undir forustu sósdaiista og samein-
ingarmanna; það hafði únnið hvero sigurinn a£ öðrum í hags-
munabaxáttti verkalýðsins, hækkað kaupið, bætt kjörin og veitti
þegar hið liarðvítugasta yiðnám fyrstu alvarlegu árásinni á lífs-
kjör fólksins, sem marsjallfiokkamir hófu með toliaálögunum
miklu sem stjóm Stefáns Jóhanns hafði forustu um að lagðar
ypru á allar helztu nauðsynjavörur aiþýðu í byrjun árs 1947.
- Þá var það að samkomulagi miili forkóifa auðmannastéttar-
innar, fiokksstjóma $jálfstæðisflokksins og Framsóknar ann-
arsvegar og Stefáns Jóhanns-klíkunnar hinsvegar að tekið skyldi
höndum saman um að ná heiidarsamtökum verkaiýðsins úr
höndum ,,kommúnista“, þ. e. þeirra fulitrúa sem verkalýðurinn
hafði sjáifur. falið forustu úr 'eigin röðum, og leggja þau undir
vald og áhrif afturhaldsins og ríkisstjómarinnar. Svarta sam-
fylkmgin var mynduð til þess að gegna þessu hlutverki. Með
takmarl;alausum fjáraustri úr hirzinm auðmannastéttarinnar,
aendingu launaðra erindreka um land allt, skipulögðum rógi og
lygum um starf sameiningarmanna, að ógleymdum lagabrot-
um og yfirtrcðslum þegar á sambandsþing kom haustið 1948,-
tókst svartfylkingu afturhaldsins að hrifsa völdin í Alþýðu-
sambandinu í sínar hendur og gera það óvirkt sem baráttutæki
yerkalýðsins. Síðan hefur svonefnd ,,forusta“ heildarsamtakanna
verið allri hagsmunabaráttu verkaiýðsins og varnarbaráttu hans
gegn vaxandi árásum ríkisvaldsins á lífskjör hans slíkur fjötur
um fót að -kaupmáttur verkalauna heíur verið rýrður um
helming á þeim finim árum sem liðin eru frá valdatöku svart-
fyikingarimoar í A. S. í.
Þessi innilega samvinna Alþýðuflokksins við auðmannaklík-
iuna og flokka hennar hefur því náð tilætluðum arangri. Hún
hefur tryggt svo sem föng voru á framkvæmd áætlunarinnar
sem gerð var 1947 og birtist verkalýðnum og allri alþýðu í
síversnandj lífskjörum og auknu atv.innuieysi. Hverri tilraun
verkalýðsins og samtaka hans til iþess að rétta hlut sinn og
verjast ráðstöfunum til kaupskerðingar heíur verið mætt með
sameiginlegu afli allrar afturhaldsfylkingarinnar og endur-
teknum svikum af háifu Alþýðusambandsstjómar. 1 þvi sam-
bandi nægir' að minna á verkfallsbrot Alþýðuflokksforingjanna
sumarið 1947 í hinum miklu vinnudeilum sem þá voru háðar
aunnanlands og norðan, stuðning Alþýðusambandsstjórnar við
vjsitölubindinguna 1949, samning Helga Hannessonar og fé-
laga hans um-2ja króna smánarbætumar sumarið 1950, þegar
verkaiýösfélögin voru að undirbúa aimenna baráttu gegn vísi-
tölufölsun af-turhaldsstjómar $jálfstæðiE!flokksins og Fram-
sóknar, svikin og sundrungarstarfið í allsherjarverkfallinu í
íyrrasumar, sem ætlað var að koma í veg fyrir að verkalýðs-
félögin,Undir forustu Dagsbrúnar og'Iðju, næðu samningum um
fulla aýrtíðaruppbót á verkamannakaupið — og að síðustu
fram’mistöðu svartfylkingarinnar á ráðstefnunni í vor þegar
henni tókst, með því að bera fulltrúa verkalýðsfélaganna sjálfra
aíkvæðnm, að hindra ailan raunhæfan undirbúning að því að
hlutur v.erkafólksins yrði réttur með sameigúilegu átaki verka-
lýðsfélaganna. ,
Það verður því ekki með neinu móti skafið af núverandi
Aiþýðusambandsstjórn, þrátt fyrir tilburði A:B-bIaftsins í þá
átt nú síðast í forustugrein í fyrradag, að þeir sem hana skipa
hafa reynzt auðvaldi og aíturhaldi landsins þægir og þarfir
þjónar við framkvæmd þeirrar stefnu, sem mörkuð var þegar
í ársbj'rjun 1947 með valdatöku „fyrstu stjómar Alþýðuflokks-
ins7‘. Og Alþýðuflokkurinn hefur með samvinnunni í verkalýðs-
hreyfingunni við hina afturhaldsflokkana beinlínis tryggt þeirri
stefnu sigur í framkvæmd sem fært hefur íslenzkum verkaiýð
og allri aiþýðu síaukna dýrtíð, óþolandi skattaáþján og al-
mennt atvinnuleysi. •_• ,
Þessara óhrekjandi staðreynda þarf verkalýðurinn að minn-
ast. þegar honum gefst á hausti komanda tækrfæri til að treysta
einingu sína að nýju og endurheimta. heiidarsamtökin úr hönd-
jaia vikapilta afturhahtófcns og rikiöétjórtiariánáfí;1'r bne>..ri'íd’

Lapgardagur 12. júlí 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (5-
Fér bilið milli utanríkis-
Bteínu Bretla.nds og
Bandaríkjanna vaifandi?
Bilið milli afstpðu Breta og
Bandaríkjainanna til stríðsins: í
Kóreu hefur vaxið risaskref-
um síðusta ársfjórðunginn. Það
varð deginum ljósara af um-
ræðunum i brezka þinginu 25.
júní um loftárásir Bandaríkja-
manna á orkuverin við- Jalú-
fljót, sem komu í kjölfar
stjómlagarofs Syngmans Rhees
Og fangamorðanna. Brezkan al-
menning, ekki siður en þingið,
er nú farið að gruna, að stríð-
ið hafi hafizt með alít öðrum
formerkjum en honum var í
öndyerðu talin trú um. Grun-
semdirnar um blekkingar og
n’ndirferii af hálfu Bandaríkj-
airna hafa vakið andúð og
gremju í þeirra garð í Bret-
landi.*
Mikla athygli vakti orðajag
Churehills. í brezka þinginu.
þegar hann svaraði fyrirspurn-
um um greinargerð Le Mon-
ile. Það gaf i skjm, að her-
stöðvar Bandaríkjanna í Bret-
landi væru honum litill aufúsu-
gestur. Honum fórust svo orð:
,,.... (Bretland) stendur sér-
staklega framarlega > hinum
Stórfeíklu átökum í veröidinni
sakir 'þeirrar staðreyndar, að
... .(Shiiwell) og félagar hans
settu á fót — ég segi ekki
ramglega — upp á eigin ábyrgð
forezk-foandarískiii herstöðina
mtklu t East-Angliæ, sem
vafalaust, eins og ég hef áð-
ur sagí hér I mál.stofuuni, veld-
ur því„ að,- vér eigum sérstak-
lega míkið á hsetíu að verða
fyrir foarðinu á gagnráðstcfun-
um hinum megin frá“.
Áþekkan fyrirvara hefur
C'hurchill jafnan haft, síðaii
hann myndaði stjóra sína,, þeg-
nr hann hefur minnzt á banda-
rískar herstöðvar í Bretlandi.
Um leið hefur hann ávallt
tekið fram, að þær hafi verið
reistar í boði Verkamanna-
flokksins, en' ekki Ihaldsflokks-
ins. Fjarri því að telja þær lík-
legar til landvarna, þykir hoxx-
nm þær auðsjáanlega sennilegri
til þess að verða tilefni árása
ir, að standa andspænis nýrrf
heimsstyrjöld, er hlyti að enda
með gereyðingu iðnaðarborga
þess hver sem úrslit hildar-
leiksins, ef nokkur, yrðu önnui-
að lokum.
Haraldur lóhannssojn: LÍNUR FRÁ LUNDONIÍM
Báruíélögin og I.O.G.T. — Veitingaverð
wuyy
OTTÓ N. Þorláksson skrifar: um. Sé þess vegna
Ég er ekki fylgismaður Helga manna farinn að hafa m
Hannessonar. Við áttum að nesti í ferðalögum og
vísu einu sinni samleið fyrir sér sv0 ekki neitt á £
löngu um grýttan og þröngan sölustöðum. En nesti sé
veg, en hanji leit upp og sá bæði dýrt og ónotale
til hægri breiðan veg og slétt- hafa eingöngu.
an; hann hoppaði þangáð og Gg með því gífuriegí
þann veg hefur hann gengið VerSi, sem oft er é v
síðan og hefur nú fengi'ð hatt, uin> séu veitingamenn ac
en ég gekk áfram grýtta veg- eyði}eggja sína eigin at
inn og er með húfupottlokið grein sem nauðsyn sé
mitt enn. Og þó Helgi hafi bæta og ef]a bæði fyrir
fengið hatt, jafnvel pípuhatt, þa og þó einkure fyrir
er ekki loku fyrir það skotið aimenning, sem þurfi o
að hanm geti einstaHa sinnum að nota veitngahúsin, se
skýrt rétt frá, því rétt sagði að vera skyndrheimi:i á
hann ,i útvarpserindi. sínu um ]ögum-
jterkalýðshreyfinguna og Góð- v G gem ferðazt hefur
templararegiuna. Þa'ð var em- um mönnurn meir&t kvé
hver sem skrifaði i Bæjarpost- venjulegt okur eiga. séi
inn og mótmæiti og sagði að sumstaðar í veitinga:
IOGT hefði ekki „verið.. þar hér, ,sem. varla eigi sér
næren- Hjálpræðisherinn.. Mer uö dæmi f öðrum ]ondul
er iiía við alla heri, hvort sem ■ hann hafi ferðax
sem liann herjar á likama eða Gestur
sál, en meðan Hjálpræðisher-
inn ekki herjar á mig læt ég =sssæ=
hann í fri'ði.
Hverjar yrðu endanlegai
aíleiðingar stefnu Atlanz-
hafsbandalagsins?
Meira að segja sjálfur und-
hervæðing V-
'á Bretland. Þrétt fyrir það er
hvergi unqið að smíði. ioft-
varnabyrgja. Undarlega. kemur
það líka fyrir sjónir, að birgð-
ir matvæla. og hráefna í Bret-
landi skuii nú vera af nær því
eins skornum skaœmti og þeg-
ar verst lét í II. heimsstyrj-
öldinni.* ,/
Ekkert af þessu bendir til,
að Bretar hyggi á stríð á næst-
xrnni.
það muni til lengdar aftra þeim
frá að leggja upp í allsherjar-
árás á Kína, er annað mál.
Endalok Atlanzhafs-banda-
lagsins sem hemaðarbiakkar
gegn sósíalistísku löndunum;
biasir þaniiig við í reynd, þótt
það kunni að haldast við lýði
árum saman sem stéttasamtök
auðstétta heimsins, en verði
áfram í orði kveðnu, eins og;
tekizt hefði að bæla niður mót-
spyrnuna gegn framkvæmd her
væðingarinnar, hefði ný heims-
styrjöld orðið óumflýjanleg inn-
an fárra ára eða „fyrir 1960“.
anfari striðsins,
Evrópu, ógnaði framtíð brczks-.
iðnaðar. Þar eð að allra dómf;
yrði. Þýzkaland óverjanlegt f.
stríði því, sem unnið er að,,
verður þýzkum iðnaði ekki fal-
in smíði meiri háttar vopna..
Þýzkar verksmiðjur gætu þvr
einbeitt sér að aimenmi frairý
leiðslu samtímis því, að brezk-
ur iðnaður sneri sér að fram-
leiðslu liergagna. Meðan ekkf
kæmi til kreppu, yrði Þjóð-
verjum i lófa lagt að 'vinn.i
markaði af Bretum og bera..
Framhald á 6. síðu.
Yrði hlut Bretlands betu
borgið með hlutleysi?
Bretlands vi
Fylgisemi
Bandaríkin frá lokum II. beims-
styrjaldarinnar brýtur í bág vií
sögulega öndvegisstefnu þess :
uíanríkismálum,
Hlutlaust Bretland?
Þá ályktun að minnsta kosti
virðist mega draga af stað-
reyndum þessum, að meirihlufi
sreixi
Öldum saman
hefur. hún miðast við að halda
valdajafnvægi á meginlandi
Evrópu, þ.e. að hindra að eitt
ríki eða ríkjablökk yxi öJrum
yfir höfuð. Þegar horfur voru
a þvi liiilíaðist Bre.tland jafn-
an á sveif með veikari aðilan-
um og rétti aftur við valda-
jafnvægið. A þann hátt. tókst
Bretlandi að, ná, ög há'.da völd-
um og áhrifum umírarn hera-
aðariégt bolmagn sitt.
Hlutleysi í reynd, ef ekki í
orði, væri þannig í samræmi
við héfðbundna stefnu Bret-
ekkert hefði i skorizt, beint
gegn sósíaíistísku ÍöndunUiii.
Syo er.komið. án þéss að stjórn-.
arskipli hafi orðið i Banda-;
rikjunum eða kreppa sú. sem
nú er að skjóta upp kollinum,
hafi komizt á legg. Ef kemúr
til annarrs eða hvors tveggja,
yrði saxnbúð auðvaldsríkjanna
enn örðugri.
Meðan ágreiningur þieirra
hefur ágerzt, hefur mótspyrn-
an gegn hervæðingunni eflzt.
Ærið tvísýnt er, að vestúr-
þýzka þingið staðfesti stofn-
skrá Evrópu-hersins. Franska
stjómin hefur frestað að leggja
stofnskrána fyrir þing sitt,
fyrr en bandarísku forseta-
kosningamar eru um garð
gengnar. I Bretlandi hefur
Verkamannaflokkurinn snúizt
gegn fyrirhugaðri hervæðingu
Þýzkalands. Að hervæðingu V-
Evrópu standa aðeins ríkis-
stjórnir með nauman þingmeiri-
hluta, en minnihluta kjörfylgis.
Engin þeirra kann að endast
miklu lengur en árið.*
Öllu fer þessu líka betur.
Ef samlyndi hefði haídizt inn-
an Atlanzhafs-bandalagsins og.
. V12.50 Óskalög' sjúk-.
J Afjv. linga.. 19.30 Tón-
leikár. 20.30 Tón-
m leikar: Ivor .More-
/ '\ \ ton og Dave Ivayo
leika, á píanó (pl.)
20.45 Leikrit: „Alltaf að tapa” eft-
ir Einar H. Kvaran. Leikstjóri:
Haraldur Björnsson. 21.45 Tón-
leikar: Kassísk danslög (pl.) 22.10
Danslög af piötum til kl. 24.00.
■fa Ræílarnirí Timanum
brugðust reiðir við nokkrum
spurningum, sem Þjóðvilj-
inn varpaði fram til vald-
hafanna í S.Í.S. Þaö er senr
þeir liafi hrokkið upp af
hugsjónaskrumi sínu vtið að:
vera minntir á ískaldan
sannleikann. En þeir skuíu
ekki haicla að þeir sleppí.
með nolvkur skammaryrftj.
Við skulum rifja upp tvæir
spuniingai' handa þeim tíí
að svára:
Eru það valdhaíarnir
í S.Í.S., sem heröa nú hnút
lánsljárkreppunnar aö háisi
samvmnufélaganna? Er það'
ríkisstjórn Eysteins Jónsson.
ar, sem fyrirskipar bönkun,-
um þær lánsf járhamlur.,
sem sverfa nú að fiskimönn,
um, bændum og verka-
mönnum samvinnufélag-
anna? Og er verið að rýja,
þá smáu með lánsíjárbanni-.
til ágóða fyrir þá auðugu?
Og hvað var lokað. fyrir út—
tekt margra kaupfélaga um
síðustu áramót í skjóli þess—
arar lánsfjárkreppu? Það eac
ránshcrferð vægöarlauss.i
auðvalds, sem um cr að
ræða í þeirri lánsfjáirkreppu..
sem nú er skipulögð ofan
frá. Eða vill Tíminn máskc
halda því fram að Eysteinn,
Jónsson, Vilhjálmur Þór og
Jón Arnason séu alveg á-
hrifalausir í ríkisstjórninni
og Landsbankanum?
Hvað er ' svo með’
tengsl S.Í.S. við Standaid
Oil? Af hyerju kippist Tím-
inn við? Er Stauclard Ojl
máske ekki einn svíiirði-
Iegasíi': einokunarhringur
heims? Og er S.Í.S. ekkj í
neinu sambandi við hann?
ic Látum þetta nægja
Tímanum í dag, hvað S.Í.S.
snertir.
Amiars er blaðamönnum
Timans hollara að skamm-
ast sín fyrir sínar eigin að’-
gerðir en kippast við út aí
spurningum um S.Í.S.
Ilverjir skrifuðti mest um
skelfingar húsnæðisleyisis og
fátæktar í Reykjavík fyjir
síðustu kosningar? —Blaða
menji Tímans.
...í^œliald á, 8. U&u.
Spyr.iið ávallt um itmlcnda
framleiöslti, ogr kaupið hana. að
öðru jöfnu.
brezku stjórnarinnar baiJist nú
að því að taka upp htutJeysi.
ef Bandaríkin haJda frarn tiJ
streilu þeirri stefnu sinni aá
knýja íram smám saman í Asíii
upphaf nýrrar heimsstyrjaldar.
Önnur riki Vestur-Evrópu —
nema Spánn og ísland — fet-
uðu án efa • fótepor Brieta.
Hitt er annað mál, a'ð vítund
þess mun öllu öðru fremur
halda fast aftur af Banda-
ríkjamönnuin, eins og gert hafa
hingað til þær horfur, að Vest-
ur-Evrópa yrði aðeins varin
skamrna hríð. Án afnota. af
löndum hennar og hjálendum
þeirra yrði Bandaríkjunum erf-
itt um vik að heyja stríð gegn
sósíalistisku löndunum. Hvort
* Enga skarpskyggni þarf á
alþjóðleg ntál til þcss að taka
eflir, að mikiU áherzlumunur er
1 ræðum hinna ýmissu ráðherra
um utanrikismál. Nokkrir þeirra
vija bersýnilégá fylgja Bandaríkj-
unum éftir hvað sem tautar, meðal
þeirra Alexander hermálaráðherra.
Innan. Verkamannaflokksins er.
líka minnihluti, þó minni og
minnkandi, er fylgja vill fram
hervæðingúnni afdráttarlaust. Erf-
itt er að komast hjá þvi að draga
í þann dilk Attlee, leiðtoga flokks-
ins, og Shinwell, fyrrum hermála-
ráðherra.
* Það er enn eitt tímanna
tákn, að ihaldsblaðið Observer síð-
asta sunnudag í maí birti þá
fréttagrein á forsíðu frá , frétta-
ritara sinum í Tókíó, að þing S-
Kóreu hefði gert- þá þingsályktun.
í lok ársins 1950, a.ð „Syngman
Rhee og stjórn hans hafi haf-
ið striðið. i Kóreu. Næsta sunnu-
dag birti Qbserver „ieiðréttingu"
þess efnis að þingtíðindi S-Kór-
éska. þingsins væru ófáanleg, en
New York Times hefði um það
leyti birt fregn, er gaf það í skyn.
Ýmis vinstri b’.öð munu 'einnig
haía birt þá frétt.
1 handritamáiimi geta allir Is-
lendingar staðið saman. Stuðlum
að endurheimt og varðveizlu
handritanna með því að leggja
fram fé í húsbyggingarsjóð vænt-
anlegs handritasafns.. Fjársöfnun-.
arnefndin veitir framlögum- við-
töku í skrifstofu Stúdontaráðs
í Háskólanum, sími- 5959 opið -kl.
5—7.
lands í utanríkismálum. Hlut-
laust gæti Bretland miðiað mál-
um milli Bandaríkjanna og só-
síalistísku landanna og haldið
hlut sínum gagnvart báðum,
Eins og brezkum stjórnmála-
** Bretar hafa. lifað af birgð-
um. siðustu roánu.ðina. til þess að
reyna. að ráða. bót á greiðsluhalla.
landsins. Það kom fram í þingum-
ræðum um miðjan júni um efna-
hag landsins.
fjarðar. — A morgun . til Akur- Læknavarðstofan Austurbæjar-.
eyra rog Vestmannaeyja. skóianum. Kvöldvörður og nætur-
vörður. — Simi 5030.
EIMSJÍIP:
Brúarfoss fór frá Boulogne 10.7. Næturvarzla er i Laugavegsapó-
til Grimsby. Dettifoss fór frá teki. — Sími 1618.
msma&sg&istetsk&m^
150. dagur
þannig aftur til sögulegrar
Stefnu sinnar í utanríkismál-
um, gæti Bretland enn um
árabil hindrað, að bylting síð-
ustii ára i hertækni, sem.ger-
breytt hefur stórveldahugtak-
inú, dragi skjótt úr valdi þess
og vegi.
Bretland virðist vart ciga
annars úrkostar. Gagnstætt því
að vérnda hagsæ'd og áhrii
Bretlands, eins óg til var ætl-
azt. hefur fylgiscmi þess við
Bandr.ríkin valdið því, að það
a nú í lok Marsha i„li.jálparinn-
ar“ við að etja einhverja mestu
fjárhagsörðugleika
GESTUR skrifar: Vigfús Guð-
mundsson getur þess í sam-
bandi við auglýsingu sína um
veitingaverð, að hið lága verð
hjá honum á veitingum sé
m.a. tilraun hans til þess að
stilla í.hóf veitingaverði, sem
sé orðið víða svo hátt, að
almenningi sé ofviða aö fá
sér hressingu í veítihgahús-
Hann var sæll, en skyndilega sá hann
ekkert nema eldglæringar og hann sveið
í vangann af þungum kinnhesti. GuU-
sjana reis á fætur. Brjóst hennar bifaðist
ótt og títt af reiði.
Ó, þegiðu, greip hún aftur fram Í fyrir
hunum í ákafa. Ég vaki yfir æru minni,
eins og heiðarlegri stúlku ber. — Hún
snerist á hæli og gekk á burt. Það brak-
Mér fannst ég heyra smell, eins og af
löðrungi, sagði Hodsja Nasreddín stuttar-
lega. Hyers vcgna skyldi maður siást þeg-
ar maður getur látið hugsanir sínar i
Ijós með orðum?
í orðum, greip Gullsjana íram í, kallarðu
það orð að káfa með lúkunni á óviður-
kvæmilegum stað.' Hodsja, Nasieddín var
undrandj: Hver hefur ákveðið hvað er
óviðnrkvæmilegti og hyað f eltki ?
í sogu smm
og veldi þess hefur þorrið hrað-
« en annars heíði orðið^ unz
Bretland ka^x.nú^fyxr