Þjóðviljinn - 05.09.1952, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 05.09.1952, Blaðsíða 5
4) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 5. september 1952 Föstudagur 5. september 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (5 þJÓfJVILJINN Ötifcínrnli: Saroeiningarfiokkur alþýðu — Sóaíalistaflokkurinii, Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður OuSmundssoa (éto.). Fréí aritstjóri Jón Bjarnason. Blaoamenn. Ásmundur Sigurjónsson. iíagnúsi Torfi Ólafsaoa. Guðmundur Vigíússon jLUgíýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson. Kfctjórn, afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustig 1». — Sitni 7500 (3 línur). JLskrifrverð kr. 18 á mánuði í Reykjavík og nagrenni; Itr. 1« amwiTíitaðar 1 landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið. Prcntsmiðja Þjóðviljans h.f. Þeir pöntuðu hernámið Morgunblaðið biiti í fyrradag grein úr rússnesska stór- blaðinu Pravda um hemám Bandaríkjanna á íslandi og stríðsundirbúning þeirra hér. í gær leggur svo Mbl. út af gTeininni í forustugrein með venjulegum Morgunblaðs- hætti. Að sjálfsögðu er þýöing Pravdagreinarinnar í ósviknum Morgunblaðsstíl enda vart við öðru aö búast. Hitt dylst samt engum sem greinina les og kunnugur er aöstæðum að í öllum höfuðatriðum er rétt skýrt frá atferli og yfir- gangi Bandaríkjanna á íslandi, þótt inn í hana hafi slæðst nokkrar smávægilegar missagnir, en slíkt er ekkert eins- dæmi þegar erlend blöö skrifa um fslenzk málefni. Þvættingur Morgunblaösins um aö grein Pravda sé runnin undan rifjum íslenzkra sósíalista er að sjálfsögðu ekki svaraverður, enda kemur þaö skýrt fram í frásögn blaðsins að það byggir upplýsingar sínar á skrifum er- lendra blaða um hernám íslands og strfðsundirbúninginn hér og nefnir beinlínis nokkur þeirra svo sem norska ,.Dagbladet“, sænska blaöiö „Göteborgs Hándels-och Sjö- fartstidning“ og hollenzka blaðiö „De Waarheid“ sem heimildir. Morgunblaöiö þarf vissulega ekki aö vera neitt undrandi yfir því þótt erlend blöð fylgist með því sem gerist á ís- landi eftir að flokkur þess, ásamt hinum bandarísku flokk- unum tveimur, hefur ofurselt landið bandarísku hernámi og gert þaö aö árásarstöklcpalli í þeirri styrjöld sem auð- vald Bandaríkjanna undirbýr af kappi gegn þjóðum Evr- ópu. Sé bandarísku flokkunum og málgögnum þeirra eitt- hvað í nöp við skrif erlendra blaða um vígbúnað og yfir- gang hinna vestrænu húsbænda sinna hér á landi mega þeir vissulega sjálfum sér um kenna. Þaö eru þessir spilltu afturhaldsflokkar sem pöntuðu hið bandaríska hernám og bera alla ábyrgð á fyrirsjáanlegum og ófyrirsjáanlegum afleiðingum þess, takist stríðsóðu auðvaldi Bandaríkjanna að hleypa veröldinni í bál. Hlutur Morgunblaðsins og landsölumanna batnar því sannarlega ekki við skrifin um Pravda-greinina. Þau verða aðeins til að rifja upp þau skemmiiegu þjóðsvik sem ís- lenzkt auðvald hefur framið gagnvart þjóö sinni og fóstur- jörð — og notið til aðstoðar allra leppblaðanna meö Morg- unblaðið í fararbroddi. Heróp AB-klíkunnar AB-klíkan er iðin við það þessa dagana að svifta af sér grímu hinnar skeleggu „stjómarandstöðu", sem hún hefur um stund reynt að leika í því skyni að rétta lilut sinn eftir þá verðskuld- uðu hirtingu sem kjósendur veittu henni í síðustu alþingiskosn- ingum fyrir þjónkun hennar við afturhaldið í baráttu þess gegn liagsmunum almennings. í stað ádeilna á ríkisstjórnina skipar nú baráttan gegn þeim verkamönnum, sem andstæðastir eru ríkisstjóminni og stefnu hennar, öndvegi í öllum skrifum AB-blaðsins og starfi AB-for- ingjanna í sambandi við Alþýðusambandskosningarnar í haust. Daglega hrópar AB-liðið á liðsinni stjómarflokkanna í barátt- vnni gegn „kommúnistum" þ. e. andstæðingum ríkisstjórnarinnar og stefnu liennar, stefnu síaukinnar dýrtíðar, endurtekinna kjara- skerðinga og skipulagðs atvinnuleysis. Með þessari afstöðu kemur AB-:klíkan upp um eðli sitt og raun- ■verulegan tilgang. Kosningaheróp klíkunnar eru einföld og auð- rkilin: Þeir biðja um aðstoð ríkisstjórnarinnar til að halda heild- orsamtökunum í hlekkjum hennar eins og þau liafa verið síðasta kjörtímabil, með þeim afleiðingum fyrir verkalýðinn að raun- verulegt kaupgjald hans hefur lækkað um helming og enginn verður þess var að Alþýðusamband Islands sé lengur til sem baráttutæki verkaiýðsstéttarinnar. En hve stór hluti íslenzkra verkamánna, sem nú stynja undir r.fleioingum stjórnarstéfnunnar, skyldi hlýða lierópi AB-mann- í'.nna um nýjan stuðning við ríkisstjórnina og reynast þannig reiðubúinn að leggja samtök sín enn eitt kjörtimabil undir áhrif hennar og húsbóndavald ? Úr því skéra fulltrúakosningarnar í verkalýðsfélögunum. En ixagsjnunir verkalýðsins og velferð verkalýðshreyfingarinnar er nú meira undir þyí komin en nokkru sinni fyrr að sá hópur verði sem fámennastur. " < 3.15—4 og fimmtudaga kl. 1.30— 2.30 — Fyrir kvefuð börn er ein- ungis opið á föstudögum kl. 3.15- 4 e. h. Sumarflakk á innlendum slóðum 2 Það er ekki stætt á því að daufheyrast við kröfum Siglfirðinga um atvinnuaukningu Áður fyrr mændi ríkisstjérnin til Siglfiðinga, að þeir jysu milljónum í ríkiskassann Nú vænta Siglfirðingar liðsinnis stjórnarvaldsnna — og það strax Viðtal við Jón Iíjartanssön bæjarstjóra í Siglufirði Nýtt tímabil Næturvai-zla í Laugavegsapóteki. Sími 1618. Fastir liðir eins J \\ og venjulega. 19.30 / Tónleikar: Harm- » 'K onikulög. 20.30 Út- / \ varpssagan: Úr Ævintýrum góða dátans Svejks eftir Jarosiav Has- ek; VII. (Karl ísfeld rithöfundur). 21.00 Tónleikar: Tríó fyrir píanó, klarínett og celló op. 114 eftir Brahms (Kentner, Reginald Kell og Anthony Pini leika). 21.25 Frá útlöndum (Jón Magnússon frétta- stjóri). 21.40 Einsöngur: Erna Sack syngur. 22.10 Dans- og dæg- urlög: Tanner Sisters syngja. 22.80 Dagskrárlok. Hreinlííi — Vetrarkvíði — Fagur ljóðalestur EINS og flest það er firnum sætir eiga vitni Jehóva sitt: aðalból fyrir vestan haf. Þeir eru á móti allri lausung. Nú hafa vitnin ákveðið að tími sé kominn til að að frelsa hina syndugu 'Evrópu og ætla þeir að senda okkur trúboða og jafnvel skip með útvarps- stöð eins og gert var tíl höf- úðs Stalín, og skal nú skríða til skarar. Það er von menn spyrji, hvort menntamálaráðherrá sé þeg- ar frelsaður áðlir en hin eig- inlega herferð hefst. Hann selur algenga brennivíns- blöndu sem ætluð er fávitum og púritönum eins og hrein- lífið. Samt hefur hann fundið hjá sér hvöt til að stemma stigu við lausunginni og þyk- ist heldur en ekki fýra fall- stykkjum. Héðanífrá skal ekki minnzt á þá synd er nefnist dans í útvarpinu og hananú. — Stundið hreinlífi, drekkið inua> kóka-kóla óblandað. En sá 1 háí illi hefur ráð undir rifi hverju. *d; Hann hefur fundið upp nýja fj aðferð til þess að auglýsa í Eims útvarpinu. Dæmi: Fundur Brí há'dinn að Ærlækjarseli I an í kvöld, fundarefni: dyggðugt kom líferni; snúningur á eftir. Goða: lega laus við þann hvimleiða hamagang og hvalablástur, sem lýtir alltof oft ljóðaflutn- ing ‘leikkvenna okkar. Væri æskilegt áð útvarpið leyfði okkur að heyra bráðlega aftur til Ingu Huld, — og gerði sér jafnframt far um að leita uppi fólk, sem gætt er fag- urri útvarpsrödd, og hleypti því að hljóðnemanum í stað- inu fyrir að vera sífellt með sömu raddimar, þótt góðar séu. — Útvarpshlustandi. (ÞAÐ MUS ýmsum þykja farið aftan að siðunum að hlaupa frá upphafi ferða- rabbs bsint í endi þess og taka síðan til þar sem frá var horfið í fyrstu, en þettá óþokkabragð ætla ég nú að fremja. Að einhverju leyti vegna tregra póstgangna og hinu leytinu vegna mjög tak- markaðs rúms Þjóðviljans at- vikaðist það svo að I. grein þessa ferðarabbs birtist fyrst er ég var á heimleið að end- aðri ferð, en af öllu því er ég kynntist i sumar knýr Siglu- f jörður fastast á. Atvinnu- ástandið þar er nú þannig að verði ekkert gert fljótlega til úrbótar er voði fyrir dyr- iimX Til samanburðar má geta þess að komið hefur fyrir í síldarárunum að Síldarverk- smiðjur ríkisins einar íiafa greitt á 4. hundrað þúsund kr í útsvar til Siglufjarðarkaup- staðar. til 1948 voru unnin hér 1 millj, mála. manna og bílstjóra hef ég þeg- ar lýst og t.d. um afkomu annarra skattþegna hér er það, að taprekstur er hjá síldar- saltendunum, sem eru 20-30, og ekki útséð um að þeir geti greitt kauptryggingu. Síldarverksmiðjuraar í bæn- um hafa samtals unniö úr 2937 málum síldar í sumar og 18 500 málum af ufsa. Er þetta að- eins nokkurra klukkustunda vinnsla þar sem hægt er að yinna úr 35 þús. málum í öllum verksmiðjunum í Siglufirði á sólarhring. — Með komu síidarverk- smiðja ríkisins óx jafnframt söltun í Siglufirði og Siglu- fjörðúr varð, eins og kunnugt er, miðstöð síldveiða á íslandi og hér var malað gull til hags- bóta fyrir land og þjóð í morg ár og er þess skenimst að minn- ast að oft var fjárhag ríkisins þannig komið að vorlagi að mænt var til Sigluíjarðar og þess vænzt að þar yrði enn einu sinni ausið upp fé í rík- iskassaim sem fyrr. Eru nú með öllu þrotnar — Á þessu tímabili skópust nokkrar inneignir lijá verka- mannafjöIjskyMum í böiikum hér, en þær eru nú með öllu þrotnar. Má geta þcss hér að sumarið 1951 var síldarsöltun 25 530 tunnum minna magn en salt- að var á einni síldarsöltunar- stöð 1938. Leyfir sér ekki að kaupa nema brýnustu nauðsynjar — Mikill dauði ríkir yfir- allri verzlun hér. Skipaverzlur.- varð engin, af orsökum er fyrr greinir og kaupgeta almenn- ings það lítil að fólk leyíir sér ekki að kaupa annað er, það sem til nauðsynja telst- drekUa gegiium 1 Jónas Guðmunds- son, píramídaspá- mann, en ástandið Iiefur lítið lagazt við það. 1 nýj- asta hefti grínritsins Jlagrenning- ar segir hann svo: „Stórkostieg- asti blekkinga sjónleikurinn sein Stalín setti á svið var Hitlersæv- intýrlð í I»ýzkalandi, þegar hann stofnaði nazistaflokkiim og féklc honum að forustumanni konmiún- istann Adolf Hitler, kom honum til valda, og lét hann síðan, með tilstyrk Vesturveldanna eyðileggja Þýzkalánd, svo að nú er Ieiðin optn Kússum vestur aö Atlans- hafi, hvenær sem þeir vilja“.!i Blómatími Siglu- fjarðar Allt fram til 1945 Vaxandi fátækra- framfæri Það er eftirtektarvért og talandi tákn að nokkur verzl- unarpláss við bey.ta stað í bænum standa auð og í fjTsta sinni í sögu Siglu- íjarðar tókst ekki að leigja síldarplan í sumar. — Á s. 1. ári jókst fátækra- framfæri mjög mikið, eða - 425 þúsund krónur, eða 20 aí niðurjöfnuðum útsvörum. Það var kyrrt yfir Siglufirði fimmtudagsmorguninn 25. ág. s.l. Sólin roðaði snæþakta fjallatindana umhverfis fjörð- inn, sólskinið færðist smátt og smátt niður fyrir snjóinn, nið- ur skriður og grasgeira og náði loks efstu húsunum. . Það heyrðust fótatök á göt- unum og bærinn vaknaði, en samt hélt áfram áð vera und- arlega kyrrt. Úr strompum verksmiðjanna, sem samtals geta brætt 35 þúsund mál á sólarhring, sást hvergi reykur né gufa. Það mátti líta nokkra menn við að hreinsa og mála. Auðar bryggjur nema fáeinir sofandi bátar. Mannlaus sölt- unarplön. Þannig var nú stað- urinn þar sem milljónirnar bár- ust á land fyrir nokkrum ár- um. var hér blómatími hvað sildveiðar snert- ir og vinnslu síldarafurða þótt sumrin væru misjöfn. — Þá höfðu allir nóg að gera hér. Þótt vetraratvinnuleysi hafi ailtaf verið hér, hefur hin góða á sumrin leitt af vetrar- Læknavarðstofan Austurbæjarskól- anum. Sími 5030. Kvöldvörður og næturvörður. síldarvinna sér mikla haust vinnu við útskipun síldarafurða. Húseigendur áttu létt með að leigja út herbergi, maður minn- ist tilfella þar sem fjölskyld- urnar þrengdu svo að sér að þær bjuggu aðeins í einu eða. tveimur herbergjum og reynd- ust þessar miklu leigutekjur mikil stoð fyrir fjölsltyldur er af vanefnum voru að byggja yfir sig. Verzlanir höfðu nóg að starfa og sumar bæði nætur og daga. Hótel- og gististöðum fjölgaöi og fjöldi manna hafði mjög góðar tekjur fýrir allskonar þjónustu. AUKINN iðnaður stuðlar að hetra jafnvægi í atvinniUífi þjóðarinnar. _ , \ IIV U1 O.U. LlCt rtivuicyii. OCIIUOC NU FER nyr vetur í hönd og fór frá Akureyri í gær til Húsa- það setur ugg að mönnum eins víkur. Tröllafoss fór frá Rvík 30.8. og endranær. Forfeður okkar tii N.Y. hafa löngum átt velferð sína undir tíðarfari horfði kvíðinn til fjalla um leið og hann setti á; endast heyin vetrar- . hefur tæknin óháðari veðr- \ / . 'wjs inu, en áður \ r VI ekkert fækk- / / að sem kvíða. ri I I Verkamaður- H inn liorfir á- /I NH| hyggjufullur \ l| til hafnarinn- ar, livernig \ verður písl- \ H / arganga hans —9-J á þ e s s u m vetri? Bóndinn gat engu spáð um hvernig honum mundi reiða af. Nú eru harðindavetr- ar meir af mannavöldum en náttúru og jafnvel bjartsýnin er tekin af verkalýðnum, því að skuggabaMrar stjórna. Það eina sem þeir gera er að þeir Ungbarnavernd LIltNAB Templ- segja með óráðsíu sinni: arasundi 3, er opin þriðjudaga kl gerðu þér engar tyllivonir —■-—~~— meðan við erum við lýði, vertu undir það búinn að svelta hvernig sem veturinn vcrður. C'í? ,*^k l'aócr injög algengt (s~r J að sviptameiui öku AR' ÍV leyfi, og di-ukknir menn eru jafnvel svlptir göngu- ,/A/W Ieyfl um stund- arsaklr, og mi vlll bróðlr Þórólf- ur Smiður einnig láta svipta menn reiðleyfl undir sérstökum kringumsta*ðum. Eg legg aftur á móti til að sem flestlr verði svipt- ir líjánaskaparleyfl því sem jafn- vel ýmsir í miimi ætt hafa svo lengi gengið með upp á va.sann. 400 manna verða atvtnnulausir á helginni. — Framundan er ástandic þannig að 7. september lýkur tryggingatímabili allra verkö- manna á síldarsöltunarstöðv- um liér. Lausieg athugun hefúr leitt í ljós að a.m.k. 40(f vcrkamenn, sjómenn, btl- stjórar og iðnaðajnteiui „Úr strompum verksniiðjanna sem samtals geta brætt 35 þús. mál á sólarliring sást livergi reykur eða gufa“. í sumar voru saltaðar í Siglufirði aðeins 15 382 tunn- ur. Lægri tekjur en hægt sé að leggja á — Sex til sjö liundruð, eða itjmur helminjgur skattþegn- anna eru sjómenn, bílstjórar og verkafólk. Meðaltekjur þessa fólks s.l. ár eru svo Iágar að á nieginið af því er varla hægt að leggja útsvar, — þó það sé gert. Við rannsókn á útsvarsálagn- ingu í Siglufirði og öðrum kaupstöðum kemur í ljós að hér er langlægsh lagt á mið- að við hvem skattþegn og þarf það engan að undra þegar flestir skattþegnanna hafa vart nauðþurftartekjur. Verksmið.jur sem afkasta 35 þús. málunv á sólar- hring fengu á sumrinu bóndinn Skipadeild SIS Hvassafell lestar síld á Norður- landi. Arnarfell losar saltfisk í Livorno á Italíu. Jökulfell fór frá N.Y. 30. f.m., áleiðis til Rvíkur. Ríklsskip Hekla var væntanleg til Rvíkur kl. 6—7 í morgun frá Glasgow. Esja var væntanleg til Akureyrar í gærkvöld á austurleið. Herðu- breið er á leið frá Austfjörðum til Rvíkur. Skjaldbreið vefður væntanlega á Skagaströnd i dag. Þyrill er norðaulands. Skaftfelling ur fer frá Rvík síðdegis í dag til Vestmannaeyja. Oft var mænt til Sigluljarðar að vorlagi Það var þennan morgun að ég gekk hrörlegan stigann upp í skrifstofu .bæjarstjórans í Siglufirði, Jóns Kjartansson- ar og bað hann að segja mér frá viðhorfinu í Siglufirði í dag, en þó f\Tst frá árunum jvegar starf og líf var í Siglu- firði. — 1930 hefst starfræksla síldarverksmiðja ríkisins, svar- aði hann. Með starfræksiu þeirra má segja að hefjist nýtt tímabil í sögu Siglufjarðar, því þótt sildarverksmiðjur væru að vísu starfræktar hér áður þá var það fram að því gert af útlendingum; Orðsending írá Kvenfélagi sósíalista I*á var líf og fjör í Siglufirði — A þessum tumrum liöfðu allir nóg að gera, allt frá 10 ára börnum til áttræðra gamal- meuna. Þá var líf ,og fjör í Siglu- firði, engimi kveið konuuul'v degi, þótt atviunutekjur Sigl- firðinga hafi aldrei verið nein ósköp. I sambandi við atvinnulíf Siglfirðinga á- liðnum árum er ekki hægt arrnað en minnast á HvalfjarðarsiMina. Árið 1947 Hve lengi ætlar ríkisstjórnin svíkja Siglfirðinga um hraðfrystihúsið? GENGISSKBÁNING. 1 £ 100 norskar kr. 1 $ USA 100 danskar kr. 100 tékkn. kr. 100 gyllini 100 svissn.fr. 100 sænskar kr. 100 finnsk mörk 100 belsk. frankar 1000 fr. frankar kr. 45.70 kr. 228.50 kr. 16.32 kr. 236,30 kr. 32.64 kr. 429.90 kr. 373.70 kr. 315.50 kr. 7.00 kr. 32.67 kr 46.63 Efnt verður til berjafcrðar á vcgnm félagsins næstkom- andi smmudag ef veður 1 leyí'ir. ( Væntanleg þátttaka tilkynn- ist í síma 7512 fyrir hádegil á laugardag. Verða þar gefn-( ar upplj'singar um kostnað, og annað sem viðkemur ( iorinni. . Nefndin. . Sania daginu og ég talaði við Jón Kjartansson bæjar- stjora Siglíirðinga. ræddi ég cinnig við Gunnar Jóhanns- son, formann verkaniannafélagsins Þróttar. Gunnar kvað stjórn Þróttar liafa rætt atvinnumálin þegar er sýnt þóttí •dS síldveiðarnar ætluðu að bregðast og 2. ágúst gerðí stjórn Þróttar íillögur í atvinnumálmmni og sendi þasp bæjarstjórninni, Tillögur Þróttar voru í nokkuð mörgum liðuni en aðal- atriði þeirra eru að bænum verði útvegað lialláírislán til áð hýggja upp aívinnulíf bæjarins. AÐ tryggt verði að bærinn haldi toguruuuin áfram. þeir gerðir út og aflinn lngður á land í Siglufirði. AÐ keyptir verði hentugir fiskibátar til bæjarins. AÐ hið margnefnda ríkisYerksmÍðjufrystihús rísi af grunni, komið vc-rði npp söltunarstöð. Er það meginatriði að unnið verði úr aflanum á Siglufirði til þess að tryggja þannig Siglfirðiugmn atviimu. — Þ.vkir Sigifirðíngum ríkisstjórnin vera næstum glæpsamlega sinnuláus í þvi má li. Þá leggur Þróitur 1:1 uð tunnuverksniiðjan starfi meir en áður og að fé verði fengið til frainkvænida við iunri höfnina, en til hennar liefiir verið varið miklu fé og þaA seni unnið hefUr verið er í liættu að eyðileggjast ef ekki verður áfrain h tídið. Nánar verður sagt frá tillöguin Þróttar í viðtali við Guimár Jóhannsson síðar. Afkomu verkamanna 195. dagur. ÚTVARPSHLUSTANDI skrif- íj) ar: Mig langar að biðja Bæj- / arpóstinn að flytja Ingu Huld ■'■■ Hákonardóttur þakkir fyrir: hinn snilldarlega flutninp . hennar á ljóðum í útvarpinu < á laugardagskvöldið var. Þa' < er ekki oft að manni gefst 4 kostur á að heyra .jafnfagyan ■) ljóðaflutning í útvarpinu, og/, því gat ég ekki á mér setið að vekja athygli á honum. Hiu blæfagra r:>dd Ingu. naut ^ sín sérlega vel í ljóðrænum smákvæðum Jóharins Sigur- ■_ jónsáonar/.og Ste.ins Steinarr, jjj Spámaðurinn fiöicti auguninn til og frá. Þ;ið víu' ojxginn .vörður í nánd; liann varð að Ját'a, Hoijsjá 'Nasréddín sícppa. Sd bólgrafni njósnari oliibosaði sig' gegn- um mannfjöldann og' hljóp s;ðan allt. hvað af tók til hallarinnar. Ilann hafði teppi sitt upp. en karímemi- irnir umhverfis hann þrumuðu I' kór: Njósnari, í-æfilstötrið. Hér er ég, endurtók Hodsja Nasieddin, ÞÚ sem þykist vtuti spámaður en ort þp í. rauninni .aðeias arntur njósnari.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.