Þjóðviljinn - 19.10.1952, Blaðsíða 4

4) — ÞJÖÐVILJINN — Suimudagur 19. öktóber 1952
þlÓflVIUINN
Ctge/andi: Sameinmgarílokkur alþýðu — Sósíalistaflokurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, (áb.) Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
1». — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 18 á mánuði i Reykjavík og nágrenni; kr. 16
annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Það eru takmörk fyrir því
,,Lýöræöi“ er þaö sem ráöandi öfl innan heildarsamtaka
ísl. alþýöu hafa letraö gylltum stöfum á shjöld sinn s. 1.
fjögur ár. Á bak við þessa gylltu stafi hafa fulltrúar Al-
þýðusambandsins, Virmuveitendasambandsins og tveggja
ríkisstjórna hönd í hönd keppt aö sama marki þessi ár
meö þeim árangxi sem núvsrandi efnahags- og atvinnu-
ástand þjóðarinnar ber vitni.
Lækkandi peningagengi, hækkandi vöruverö, endurnýj-
aö kauprán og vaxandi atvinnuleysi, í krafti þrífylkíngar
þessarar, hafa fátækir velunnarar hennar tekiö á heröar
sér æ ofan í æ af stakri þolinmæöi sem hverja aöra fórn á
altari lýöræöisins því hvaö er aukin fátækt og skortur,
ef „lýðræöissinnar“ stjóma Alþýöusambandi íslands.
Og svo hófst fulltrúakjör á Alþýöusambandsþing. Morg-
unblaöiö, Vísir, Tíminn og AB-blaöiö birtu samhljóða kosn-
ingafréttir: „LýðræÖissinnar“ „lýðræösfylkingin“, „lýö-
ræöisbandalagiö“ í sókn! o. s. frv.
Svo er kosningu lokið. — Þrífylkingarbl. tilkynna: Stór-
sigur ,,lýðræðisaflanna“. Mikil ósköp! En þó kveöur viÖ
nýtt hljóö í strokk þrífylkingarinnar nú: Morgunblaöiö
segir: Þaö nær ekki nokkurri átt aö hleypa svona mörgum
Dagsbrúnarmönnum inn á sambandsþing og í fulltrúaráö.
Þaö veröur áö dæma minnst 7—8 úr leik. AB-mogginn er
sammála í meginatriðxmi, en telur áö næg'ja muni aö
loka úti sex Dagsbrúnarkarla!!
Hvaö er það sem lýðræðishetjur Morgunbláðsins og
Co. hafa nú allt í einu komiö auga á í sambandi við þessar
kosningar? Dagsbrún er fyrir löngu búin aö kjósa meö
sama lagi og hún hefur gert allan tímann sem hún er
búin áö vera í Alþýöusambandinu og jafn marga fulltrúa
og á síöasta sambandsþingi, án þess áö hafa fengiö
minnstu athugasemd viö1 eitt einasta kjörbréf öll þessi ár.
„Lýöræöishetjumar“ hafa komiö auga á óttalegan hlut:
Þær eru komnar í minni hluta; lýðræðið hefur úrskurð-
að þær úr forystuhlutverki í Fulltrúaráði verkalýðsfélag-
a'nna í Reykjavík.
Aö láta 100 landmenn kjósa á fundi 16 fulltrúa fyrir
8—900 sjómenn í Sjómannafélagi Reykjavíkur,
aö láta 70—80 konur úr ýmsum þjóöfélagsstéttum
kjósa 10 fulltrúa fyi'ir 5—600 raunverulegar verkakonur í
Verkakvemiafélaginu Framsókn,
að draga sér fulltrúa á fölsku atkvæöi eins og í Rak-
arasveinafélaginu o. s. frv. —
ekki einu sinni allt þetta sem jafngildir tugum rang-
fenginna atkvæða, nægir til aö tiyggja „lýöræöishetjum“
þrífylkingarinnar völd í Fulltrúaráöi höfuöstaöarins.
Hér skal ekki deilt viö blöö atvinnurekenda um þaö hve
sameiningarmenn hafa fengið marga fulltrúa kjörna í
Rvk. fram yfir þrífylkingu þeirra ,því það á aö koma.í
ljós síðar.
En þaö sem skiptir máli er þetta: Lýöræöisfalsarar þrí-
fylkingarinnar eru sammála um þaö, að þeir séu komnir í
minni hluta. ÞaÖ eitt. sem á milli ber er þetta: eigum
viö að stela af hinum löglega meirihluta Fulltrúaráðsins
6 eöa 8 fulltrúum enn, til að getá hangiö þar við völd
eitthvað framvegis.
Það réynir ekki á hreysti kappans fyrr en á hólminn
er komið, ekki heldur á hina lýöræðislegu dyggö fyrr en
kömiö er í minnihluta. ,,Lýðræöishetjur“ þrífylkingarinn-
ar í stjórn A. S. í. eru nú í vanda staddar. Á þeim hvíla
nú athugul augu lýöræðissinnaðs verkafólks, einnig þess
fólks, sem fylgt hefur þeim og umboriö liöhlaup þeirra í
hagsmunabaráttu þess s. 1. fjögur ár í góöri trú á allt
lýöræöistaliö. Þeir vita að fjöldi góöra lýöræöissinna, sem
í grandaleysi hefur stutt þá aö málum í A. S. L, veröur
mættur á sambandsþingi í næsta mánuöi og mu.n ekki
í þaö óendanlega þola traök þehra á hugtaki sem heiöar-
jegrun verkalýösfulltrúum er öllum heilagt, hvar sem þeir
fikipa sér í flokk.
ÞaÖ eru takmörk fyrir því, hvaö heiöarlegir lýðræöis-
pinnai'. á þdngi verkaiýössamtaktuma íá.ta bjóöa sér..
List
eitt standa sem henni fellur í
geð ? Hvernig er alþýðan í
OG SVO er hér einn Sumarliði;
„Þar kom að því að allt ætl-
aði af göflum að ganga í
Reykjavík út af list. Ungur
maður hélt málverkasýningu.
Að mínu áliti var sýning þessi
hvorki nógu góð eða nógu
slæm til þess að valda neinum
verulegum hræringum. Ann-
að eins, betra eða verra, hef-
ur oft mátt sjá í Reykjavík,
!án þess að ylli nokkru umróti
öðru en geispa með öllum
þorra manna. En það skeði
nokkuð, sem ekki hefði verið
sæmilegur hvalréki á fjörur
saumaklúbba, ef ekki hefði
hent í samb. við listsýningu.
Málari mismunaði gagnrýn-
anda út af sýningu, húrra,
eitthvað til áð tala um í viku.
Hundruð fóru að skoða list-
sýningu sem manni hafði ver-
ið fleygt út af. Raunar er á-
gætt að fólk sæki listsýning-
ar, hvað sem fær það til þess,
en ekki er laust við áð Reykja-
vík sé ennþá ansi lítill bær,
Og menn drógust í dilka, þeir
fóru að skrifa um list sem
ekki höfðu skrifað áður. Loks-
ins var kominn maður alþýð-
unnar, maður sem hægt var ★
að skilja o.s.frv. Manni varð
á að spyrja hvort það væri í SÓSÍALISTAR ættu að skilja
fyrsta sinn. Man nú enginn það bezt að Róm var ekki
eftir því þegar fussað var á byggð á einni nóttu. I aug-
sýningu Schevings snemma á um mikils hluta alþýðunnar
stríðsárunum ' þá var fussað eru þeir enn jafn lítt skilj
að bátum og sjómönnum og
Scheving af flestum kallaður
klessumálari. Eða Snorri Ar-
inbjarnar og afmælissýning
hans í vor sem leið. Þar gaf
að líta verk, mest sjávar- og
húsamyndir, er listamaðurinn
hafði unnið síðastliðin 30 ár.
Og það komu fáir og enginn
alþýðumaður skrifa.ði og kall-
aði Snorra sinn málara, enda
á norðurleið. Herðubreið verður
væntanlega á Akureyri í dag.
Skjaldbreið var á Akureyri í gær-
kvöld. Þyrill fór frá Rvik í gær
Vestur og norður. Skaftfellingur
fer frá Rvík á þriðjudaginn til
Vestmannaeyja.
UafmagnstaUmörkunln í dag
Vesturbærir.n frá Aðalstræti,
Tjarnargötu og Bjarkargötu. MeÞ
nokkrum eplum en stóra mynd arniri Grímsstaðahoitið með fiug.
af einhverju atviki eða sögu, vallarsvæðínu, Vesturhöfnin með
af því að eplin eru betur mál- Örfirisey, Kaplaskjól og Seltjarn-
uð en sagan. Alþýðan er hinn arnes fram eftir.
endanlegi dómari? Skal það
Rafmagnslakmörktmin á morgun
Hafnarfjörður og nágrenni. —■
kapítalistísku þjóðfél. ? Hvað Rt-ikianes-
miidll hluti hennar hefur skil- Lælcnavarð8tofan Austurbæjarskól-
anum. Sími 5030. Kvöldvörður og
Lyfjabúðinni
yrði til þess að botna upp
eða niður í list fyrr og síðar. uœturvörður.
Hva'ð mikill hluti alþýðunnar
hefur raunverulegan áhuga á Næturvarzla í
list? Ef meirihlutinn skal ráða Iðunni. Sími 7911.
skulum við athuga hverskonar _
kvikmyndir eru sóttar bezt, WT I H E Raddæfing í dag
spyfja meirihlutann um mat ^ *1 Edduhúsmu. Alt
hans á tónlist Bachs eða Beet- M0- sópran,kl' 3' tenór
hövens. Alþyöunni hafa ekki
enn verið sköpuð skilyrði til óháði fríkirkjusöfnuðurinn. Ferm-
þess að hafa raunverulegt mat íngarmessa i kapeilu Háskóians
á því sem bezt hefur verið kl. 11 f.h. Séra Éinil Björnsson.
gert í listum að fomu Og Fermdir verða: Skúli Theódórsson,
nýju. Vesturvallagötu 6 og Steinar Geir-
Á þá listamaðurinn að fylgja dal’ Melhaga 4.
smekk þeirra sem taka Leður-
blökuna fram yfir Beethoven,
Hollywood-fjaðrir og Betty
Grable fram yfir gott leikrit ?
Eða á hann að reyna að vinna
alþýðuna yfir til sín?
IJRINN
Munið sýninguna 1 naustum.
Opin daglega til ki. 11 siðdegis.
Fastir liðir eins og
venjulega. Kl. 11.00
Morguntónl. 14.00
Messa í Frikirkj-
unni. 15.15 Miðdeg-
istónleikar. pl. a>
Cellósónata eftir Beethoven. b)
anlegir í þjóðfélagsviðhorfum Lög úr lagafl. Malarastúlkan
sínum og abstraktmálarar eru fagra eftir Schubert. c) Unnust-
í augum margra sósíalista. inn> 'újómsveitaryerk eftir Sii>eii-
Þeir ættu að skilja það manna us'
bezt að kinverska er mal þott þáttur; Skilaboð fr4 indí4nahöfð-
þeir hafi ekki enn lært^ ao ing:ja (Ka.rei Vorovka). 21.00 Óska-
tala það og að börn þeirra stund (Ben. Gröndal). 22.05 Dans-
eiga ef þil vill eftir að meta íög. — Útvarpið á morgun: 20.20
það sem þeir kunna ekki að Útvarpshljómsveitin. 20.40 Um
meta, .Allt tekur sinn tíma. daginn og veginn (Benedikt Gísla-
Þeir sem lesa af hrifningu son fra Hofteigi). 21.00 Einsöngur:
— — - 21.15 Yfir
móti straumi ættu að líta í
kringum sig“.
skeði ekkert sérstakt, engum Ijóðið um laxinn sem leitar g; .ffý*8*
hent út, engar yfirlýsingar.
Fimmtugur málari sýndi úr-
valið af ævistarfi sínu og al-
þýða manna kærði sig koll-
ótta, þótt mótívin. væru ekki
ólík og á sýningu Veturliða.
AF greinum Þorsteins Löve og
J.E.K. má merltja: að mála
abstrakt er slæmt því að al-
þýðan skilur ekki abstrakt;
Kletthálsinn; ferðasaga frá Vest-
fjörðum — síðari hluti (H. Jóns->
son kennari), 21.45 Búnaðarþáttur:
Frá Hvanneyri (G. Jónsson skóla-
stjóri). 22.10 Desirée, saga eftir
A. Selinko (Ragnh. Hafstein). —.
VIII.
Lejðrétting. Þjóðviljinn biður
Friðrik Finnbogason og aðra
lesendur afsökunar á þeim leið-
inlegu mistökum að nafn hans
misprentaðist í viðtali við liami
Sunnudagur 19. okt. (Balthasar). 1 blaðinu í gær.
293. dagurs ársins — Tungl £ há-
að mála hlutlægt er gott, því suðri kl. 12.34 — Háflæði kl. 5.50 Happdrættl tempiara,
að alþýðan skilur það. Eng- og 18.12 — Lágfjara kl. 12.02. Dregið var I Happdrætti templ-
inn, heldur ekki B. Th. Björns-
son, talar um það í alvöru, Ríkisskip
Framhald á 6. síðu.
Splllíngin af vöidum hersins
Sunnudagur 19. október 1952 — ÞJÓÐVILJINN (5
að gæði listaverks fari eftir
þvi, hvort það er abstrakt
eða ekki: Kjarni hvortveggja
er sá sami eins og tvær mis-
munandi fiíkur á sama manni.
Litasamsetning, línur, form
myndarinnar eru svipuð við- <r
fangsefni hvort sem fnnnifi ■ k'» >t
verður rauður bátur eða rauð-
ur þríhyrningur. Þetta vita
þeir baðir Þorvaldur og Schev- /v**h\v,
ing. Aðeins lítið brot af hugs- .yj,,
un Schevings fer í það sem 'd, Sý
miðlungsmaðurinn telur verki ^ ht
hans til höfúðgildis, mótívið.
Enginn'verður góður málari á'.W'1'
að tileinka sér annaðhvort list-
formið. Það cru fleiri fúskar-
ar en afbragðsmenn báðu-
megin við hugtakið abstrakt.
Ég ætla mér ekki þá dul í
stuttri grein að skýra mun-
inn á í hverju liggur, að ejtt
verk er með ágætum, annaö
lélegt, af .sama mótívinu.
Þá fyrst nýtur maður lista-
verks að hann sjái innúr yf-
irlxirði, þess, að hann geti
notið þess betur að liorfa á
litla mjmd með könnu og
Esja var á ísafirði í gærkvöid Lausn á nr. 31: 1. Ddl—d5.
Laugardaginn 4. þ. m. gáfu
yfirvöld bandaríska hersins á
Keflavíkurflugvelli út tilkynn-
ingu þess efnis, að framvegis
hefðu óbreytti!- hermenn leyfi
til að fara borgaralega klæadir
til Reýkjavíkur eða annarra
þeirra staða, sem þeir eyða á
frítíma sínum. Tveim eða þrem
dögum síðar lét ríkisstjórnin
blöð og útvarp flytja þá fregn,
að Islendingum hefði verið
tryggður mikill sigur í baráttu
þeirra um þjóoerni sitt og menn-
ingu, sem þeir eru af sérstökum
ástæðum neyddir til að heyja
við eina svonefnda vinaþjóð
sína; bandarísku herjdirvöldin
mundu sjá til þess, að óbreyttir
hermenn væru framvegis farn-
ir burt úr höfuðstaðnum fyrir
kl. 10 sex kvöld vikunnar og
kl. 12 hið sjöunda.
Þetta gefur tilefni til marg-
víslegra hugleiðinga.
^ Sjoppur og danshús
opnuð hernum að
nýju
Er þá fyrst að athuga spill-
ingu þá, sem viðgengizt hefur
hér í Reykjavík á vegum her-
námsins. — Á öndverðum sið-
astliðnmn vetri brá svo við, að
sjoppur og önnur veitingahús
og danshúsin í Reykjavík tóku
hvert af öðru að setja bann við
aðgangi hermanna. Þótti flest-
um þetta horfa mjög til hins
betra um siðferðið í bænum og
verndun liinnar uppvaxandí
kynslóðar gegn óhollum áhrif-
um. En því miður leið ekki
langur tími, unz banninu hafði
verið aflétt víðast hvar, og á-
líta margir, að þar liafi valdið
fyrirskipun eða tilmæli frá æðri
stöðum. Inhan skamms var svo
komið, að allar sjoppur bæjarins
og danshúsin að einu undan-
skildu stóðu hemum opin, —
og þannig er þetta enn.
í sjoppunum og danshúsun-
um hafa hermemiirnir haft hina
■beztu aðstöðu til að komast í
kynni við íslenzkan ækkulýð og
leiða hann í þá spillingu, sem
allir virðast á einu máli um
að samfara sé slíkum kunnings-
skap, enda blasa fljótt við manni
hin ljótu dæmin, þégar skyggnzt
er ofurlítið inn í ástandið.
'jéf Milligöngumenn um
útvegun kvenna
Fólk, sem fær sér kvöldkaffi
í sjoppum, þar sem gestkvæmt
er af hermönnum hefiur orðið
vart við unga menn íslenzka,
sem haga sér næsta grunsam-
lega. Menn þessir koma kann-
ske á staðinn í fylgd með ung-
Greinargerð íyrir þings-
ályktunartillögu Jónasar
Árnasonar og Magnúsar
Kjartanssonar um bann
við ferðum og vist her-
manna utan ;,samnings-
svæoa .
um stúlkum og leiða þær til
borðs, en snúa svo jafnskjótt
út aftur. Imian stundar má þó
búast við, að þeir komi á nýj-
an léik og að þessu sinni í fylgd
með hermönnum, jafnmörgum
og stúlkumar eru við borðið.
Þeir kynna stúlkurnar fyrir
hermönnunum, kveðja síðan og
eru þar með horfnir. — Milli-
göngumenn um útvegun kvenna
til saurlifnaðar hafa látið mikið
til sín ta'ka 1 stórborgum víða
erlendis, en hér mun lengstum
lítio hafa á þeim borið, sem bet-
ur fer. Með hernáminu breytt-
ist þetta þó, eins og svo margt
annað, mjög til hins verra, og
nú mun orðinn æði stór liópur
þeirra, sem gefa sig að slíkri
milligöngu. Eflaust gerir lög-
reglan allt, sem í hennar valdi
stendur, til að uppræta þennan
ófögnuð, en þó er svo að sjá
sem lnin hafi ekki enn þá komið
lögum yfir eimi einasta þessara
manna, hvað sem veldur.
,,húsin" eða suður
á flugvöll
Hermcnnirnir og imgu stúlk-
Hmar hverfa burt af sjoppunni
éftir stmidarkorn. — Hvert?
Það er á allra ritorði, að hér
í bæniun eru nokkur hús, þar
sem bandarískir liermenn fá
leigð horbei’gi til skamms tima
í senn. Bílstjórar margir kunna
frá að segja, er þeir hafa Verið
látnir a'ka hermönnum og ung-
um stúlkum að einhverju þess-
ara húsa og beðnir að sækja
sömu farþega aftur eftir nokkra.
hríð. Fullj'rða þeir, að herbergi
séu þarna. stundum leigð aðeins
1—2 klukkustundir. Dæmi eru
um svo mikinn ’hávaða frá
drukkmun hermönniun og lags-
konum þeirra í húsum af þessu
tagi, að nágrannarnir sáu sig
tilneydda að hringja i lögregl-
una og biðja hana að kkakka
leikhm. En því miður virðist lög-
reglan ekki hafa tekið mál
þetta nógu föstum tökum til að
sarrna sök á hendur neinum
þeirra manna, sem nota hús sín
í þessum lika þokkalega til-
gangi, — og má það næsta
furðulegt heita.
í eitthvert þessara húsa gæti
maður hugsað sér, að hermenn-
irnir hafi farið með hinar nýju
vinstúlkur sínar af sjoppunni.
Einnig má vera, að þeir hafi
farið með þær til gleðskapar
suður á Keflavíkurflugvelli, og
minnkar þá enn til muna vitn-
eskja umheimsins um afdrif
stúlknanna, eftir að þær eru þar
alveg komnar inn fyrir gadda-
vírsgirðingu verndarinnar. Blöð
segja að vísu stundum frá
óhugnanlegri spillingu, sem
barnungar stúlkur hafa lent í
á Keflavíkurflugvelli, en opin-
berar upplýsingar um ástandið
þar eru ekki miklar. Barna-
verndarnefnd hefur til dæmis
ekki fengið eina einustu skýrslu
þaðan, síðan landið var hernum-
ið fyrir hálfu öðru ári.
^ Byrjaði spillingin
kl. 10?
Já, en nú eiga hermennirnir
að vera komnir úr bænum kl. 10
öll kvöld í viku nema eitt. Er
.ekki vandamál þetta þar með
úr sögunni?
Þegar höfð eru í huga við-
brögð ríkisstjórnarinnar í sam-
bandi við hina nýju reglugerð
um dvalartíma hermanna í
Reykjavík, mætti raunar halda,
að hún teldi, að öll spilling
hæfist kl. 10 að kvöldi. Fyrir
þann tíma væri allt saklaust.
Þó mun hún skilja það eins og
aðrir, að hin nýja reglugerð
getur í hæsta lagi haft þau
áhrif að flýta daglegri spill-
ingu af völdum hersins um tvo
tíma. Það sem áður gerðist fyrir
miðnætti, mun nú gerast fyrir
kl. 10 -— öli lcvöld vikunnar
nema eitt. Ákvæðið um þetta
eina ‘kvöld er hins vegar vert
að athuga ofurlítið sér í lagi.
^ Því ekki öll kvöld
úr bænum kl. 10?
í ljós hefur greinilega komið
að ríkisstjórnin. telur það mik-
inn ávinning til vemdar siðferði
æskunnar og þjóðemisþreki að
fá þessa nýju reglugerð um, að
óbreyttir hermenn skuli vera
horfnir úr bænum kl. 10, en
ekki undir miðnætti, eins og
áður riðgekkst, og þar með við-
urkennir hún að hinn fyrri
háttur hafi haft í för með sér
alvarlega spillingu. Engu að
síður fellst hún á, að hermenn
þessir fái leyfi til að vera áfram
í bænum til miðnættis á mið-
vikudögum. Með öðrum orðum:
Eitt kvöld í viku verður að leyfa
hernum með sama hætti og áð-
ur að stofna í voða siðferði
æskunnar. Á miðrikudögum má
vera spilling.
Framhald á 7. síðu.
1
ÞJOÐLEIKHÚSIÐ:
eftir Jan de Hartog
Leikstjóri: Indriði Waage
k I * M
.V... Bh
lnga Þórðardóttlr og Gunnar E yjólfsson í lilutverkum sínuni.
Það verður ekki til nýjunga tal-
ið þótt Þjóðleikhúsið taki upp
léttara hjal.
Skáldið er hollenzkt, tengda-
sonur J. P. Priestleys og þefkktur í
London og París, en nrun þó
eklci talinn til hinna meiri spá-
manna í sínu heimalandi. „Rekkj-
an“ er nýstárlegt verk okkur
Islendingum fyrir það eitt að
persónurnar eru aðeins tvær, en
næsta hversdagslegt og ófrumlegt
að flestu öðru leyti, það er „hjú-
skaparsaga í sex atriðum", gerist
i svefnherberginu og tekur yfir
nærri hálfa öld, hefst á sjálfa
brúðkauþsnóttina og lýkur ekki
fyrr en dauðann ber að garði, nær
raunar út yfir gröf og dauða. Þar
er' greint frá heitri ást, erjum
og ótrýggð og sáttum, velgengni
og skorti, stórum vonum og mörg-
um vonbrigðum; það er ætlan
skáldsins að skýra frá lífinu eins
og það er í raun og veru, draga
upp mynd Venjulegra hjóna, al-
gengra örlaga. 1 fyrstu leikur allt
í lyndi, en enginn fær umflúið
sorgir, þjáningar og dau@a, og
þannig er sjónieikur hins hol-
lenzka skálds: fyrstu atriðin tvö
ósvikinn grinleikur, en siðari
hl.utinn moð alvörubrag, þar gætir
nokkurrar beizkju og viðkvæmni,
og loks mikillar tilfinningasemi og
guðrækni; síðustu atriðin gætu
verið samin um það bil sem
Viktoría drottning var í blóma.
lífsins. Djúpt rista ekki lýsingar
höfundarins á sambúð karls og
konu, og ekki virðist hann gædd-
ur auðugri kímnigáfu eða rikri
hugkvæmni; skemmtilegast er at-
vik það sem á ætt sína að rekja
til „la couvade", hins einkennilega
siðar sumra þjóðflokka er jaXn-
an hefur verlð mannfræðingum
dulin. ráðgáta: faðirinn (leggst
á sæng í stað móðurinnar. Víst er
að Jan de Hartog er ekki nógu
snjallt ská!d til þess að skaþa.
áhrifamikið leikrit úr samraðum ■
tveggja manna, enda vart á
margra færi, og þegar á alit er
litið reynist mér torvelt að skilja
vinsældir þessa leiks í hinum
stóra heimi. Reyndar munu til
tvær gerðir hans og talsvert ólik-
ar, þótt ekki sé þess getið í leik-
skránni, og má vera að sú sem
hér er sýnd sé bæði hátíðlegri og
lakari, og í annan stað er þýð-
ing Tómasar Guðmtmdssonar svo
fi’ámunalega hirðuleysisleg og ó-
vönduð á sumum stöðum að ekki
virðist allt með felldu, on um ná-
kvæmni þýðandans get ég þv£
miður ekki dæmt.
Michael og Agnes heita hjónin
i leiknum, en hin" löngu og márg-
slungnu hlutverk eru falin Ingu
Þórðardóttur og Gunnari Eyjólfs-
syni, vinsælum og traustum leik-
endum, og gera bæði meira en
skyldu sina. Markviss, samvalinn
og skemmtilegur er leikur beggja.
og verkinu fyliilega sæmandi en
kraftaverk tekst þeim auðvita'ð
ekki að vinna eða blása ILfanda
lifi i langdregin órðsvör o§ leið-
inleg atriði, en furðumargir blá-
þræðir virðast í samræðum skálds-
ins. Leikur Ingu Þórðardóttur er
jafnan fallegur áferðar, og víða.
lýsir hún æfilangri ást hinnar
lieilbrigðu og geðfelldu konu af
mikilii nærfærni og einiægni.
Einna daufust og blæbrigðaminnst
er framsögn hennar í loka.þætti,
endá hefur Agnes þá öðiazt
borgararétt í andaheiminum, en
Framhald á 7. síðu.
Tryggvi Etnilsson fimmtugur
Daerurinn. reis, og hin venjulega önn og
erfiði hófst. Enn ge’:k hann inn i salinn
stói-a og beið emírsins. reyndi að get.a sér
t.il um bellibrögð Baktíars: og harfði í
augu. hans til að sjá inn í • sál hans,
Þvínæst féll hann á kné. fyrir omírnum.
og flutti lofstaíi sína....
.... og mátti siðan sitja tímum saman og
hlusta á heimskuraus hans og skýra honum
aXstöður stjarnpnna. Það var þreytandi,
og Hodsja Nasreddin, nennti ekki alltaf
að leggja sig fram. Hann skýrði höfuðverlc
emírsiris, vatnsskortinn og verðhækkan-
irnar með sömu stjöfnumyndunum.
ua t, - „ i,, n, sagði hann hijóm-
iausri rödd. stendur g.egnt stjörnunni Vatns-
berinn, jafnXramt þvi sem plánetan Merkút'
er vinstra mogjrt við , Drekann. Þessi er
orsökin fyrir svefnleysi emirsins. - End-
urtaktu þettá, Hússéih Húslia, sagði emír-
itin, svo við munum það.
Næsta dag hófst sa.mtalið að hýju: 1 ríki
voru er nú fullkominn .friður og ró, meira
að segja hinn gitðlausi Hodsja Nasreddm
gerir hvergi vart við sig. Hvað veldur því?
Skýrðu það fvrir oss, Hússein Húslía. Og
Hodsja Níisreddin fór enn út í stjörnu-
fræði.
IH- \ :
Trýggvii Émilsson, verkamaður,
Gilhaga við Breiðlioltsveg, er
fiihmtugúr á ntorgun. Hann er
fæddur á Akureyri 20. október
1902 og- átti heima nyrðra til 1947
að hann flutti liingað til Reykja-
vikur.
Á Akureyri tók Tryggvi mikinn
þátt í starfi og baráttu verka-
lýðshreyfingarinnar og Sósialista-
flokksins og gegndi mörgum trún-
aðárstörfum innan samtakanna.
Var m.a. um skeið formaður
Verkahiahnafélags Akmeyrarkaup-
staðar og át.ti rnikinn þátt i upp-
byggingu félagsins og eflingu
þess. Síðan Tryggvi fluttist til
Reykjavíkur, hefur hann starfnð
ötulJega innan verklýðsineyfingaf-
innar ög Sósia'istaf’.okksins hér
Syðiri. Hajtn áttí sæti í stjórn Só-
síalistafélags Reykjavikur 1950 til
1951 og er nú í stjórn Verka-
mannafélagsins Dagsbrúnai’.
öllum störfum sem Tryggvi tek-
ur að sér gegnir hann af einstök-
um áhuga og samvizkusemi. Hann
er með afbrigðum vinsæll af
vinnufélögum sinum og samstarfs-
mönnurn öllum enda einstakt ijúf-
menni og drengur góður.
Til hamingju með afmælisdag—
inn, Tryggvi. — Félagi.