Þjóðviljinn - 26.10.1952, Blaðsíða 5

4) _ ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 26. október 1952
Sunnudagur 26. október 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (5
þJÓOVIUINN
Útgeíandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokurinn,
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.) Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Asmundur Sigurjónsson, Magnús Toríl Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Bitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
16. — Sími 7500 (3 línur).
Aakrlftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 16
annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð .1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Er búið að hernema Háskólann?
Háskóli íslands er æðsta menntastofnun þjóöarinnar,
og tilvera hans og starf eru staöfesting þess aö fámenn
íslenzk þjóð geti lifaö sjálfstæöu menningarlífi. Háskól-
inn hefur einnig notið viröngar og umhyggju þjóðar
sinnar og mönnum hefur virzt flest starfsemi standa þar
föstum fótum, þótt vindar lífsins mættu aö ósekju leika
meir innan veggja. ÞjóÖin hefur trúað því aö háskóli
hennar væri einn traustasti hornsteinn lýöveldisins, þaö-
an kæmii henni styrkur og hald á hættustundum.
íslendingar lifa nú slíka hættutíma. Erlendur her hef-
ur lagt hramm sinn á þessa fámennu þjóð og hefur þaö
að meginverkefni að flytja meö sér erlend afsiöunará-
hrif. Sérstöku ástfóstri hefur hann tekiö viö íslenzka
æsku og reynir nú meö öllum tiltækum ráöum að móta
hana í sinni mynd, gera menningu hennar Hollywood-
froöu og siðgæöishugmyndir hennar lausung og spillingu.
Einn af prófessorum háskólans, Gylfi Þ. Gíslason, benti.
é þessa miklu hættu í snjallri ræöu sem hann flutti á
þingi 29. marz 1949, en þar komst hann m.a. þannig að
orði: „Af setu erlends hers á landinu á friöartímum
mundi stafa stórkostlegur þjóöernisháski. íslenzkri tungu
og íslenzkri menningu hlyti að veröa stefnt í voöa, ef
hér. yröi erlendur her aö staðaldri, og sjálfstæöi landsins
yrði nafniö eitt.“ Þessi varnaöarorð eru nú komin á dag-
inn, og í þeim hefur ekkert reynzt ofmælt — nema heil-
indi þess sem flutti þau.
” Þjóóin bíður nú eftir nýju framtaki háskólans til aö
sporna gegn þessari hættu. Þaöan á þjóöin von vöku-
manna sem bjóöi íslendingum skíran máhn íslenzkrar
menningar í staöinn fyrir graöhestahví útvarpsstöövar-
innar á Keflavíkurflugvelli og drykkjuskaparlausung þá
sem hernámslióiö hampai-? En þá berast allt í einu frá
háskólanum þau viöbrögö viö hernáminu og spillingará-
lu-ifum þsss sem furöu gegna. Þau birtust í fréttaklausu
í Vísi sl. miövikudag:
„Háskóli íslands mun efna til námskeiða í íslenzku
fyrir þá varnarliðsmenn sem þess óska. — Segir blaðið
„White FaIcon“ frá þessu nýverið, en prófessor Alexander
Jóhannesson Háskólarektor hefur boðizt til þess að koma
námskeiði af stað á vegum Háskólans, ef næg þátttaka
fæst.“
Slík eru sem sé viðbrögö Háskólans aö sögn Vísis.
Hann opnar dyrnar upp á gátt, býður hernámsliöiö vel-
komið og óskar eftir að þaö setjist einnig aö í Háskól-
anum — á sama tíma og afturhaldssöm efnahagsstefna
stjórnarvaldanna er aö gera íslenzkum alþýöuunglingum
æ tcrveldra aö afla sér menntunar. Ekki skal dregið í
e£a aö.hvatir háskólarektors séu af góöum toga spunnar,
þótt þær viröist ekki vandlega íhugaöar viö ljós þeirrar
reynslu sem þegar er tiltæk. Þau kynni eru nú þegar
iengin af hernámsliöinu og andlegu atgerfi þess aö eng-
inn lætur sér til hugar koma aö nokkur úr þeim hópi
vilji bergja á íslenzkri sögu og ljóöi í stað glæpareyfara,
hasarblaða og klámbókmennta. Taki einhver hernáms-
manna boöi rektors um íslenzkukennslu — sem mjög
skal dregið 1 efa — geta ástæöurnar aöeins verið einar:
að öölast þau bögubósatök á íslenzkri tungu sem veitt
gaetu auðveldari aðgang að íslenzku æskufójki, af hvöt-
um sem öllum eru nú orönar ljósar. Og illa er þá komið
högum Háskóla íslands ef hann á einnig aö stuöla að
þeirri þróun.
Þótt frásagnir bandaríska hernámsblaösins og Vísis
séu afdráttarlausar er þess aö vænta aö siöustu orö eéu
enn ósög'ö. Ákvöröun um þaö aö Háskóli íslands skul:
þjóna heniámsliðinu veröur vart tekin nema meö sam-
þykki norrænudeildar og vilja Háskólaráös, og aö ó-
reyndu verður því ekki trúað aö þeir aöilar vilji hlíta
hinni sérkcnnilegu íorustu rektors í þessu máli. Þögn
þeirra um málið er engu aö síður óviökunnanleg, og
■undan því veröur ekki komizt að frá Háskólanum beiist
ótvíræö greinargerö, svo aö þjóöin viti hvort einnig er
iúió aö hcxnema æöstu menntastofntui hennar.
HelBÍdaKsla-knir
er Guðmundur Björnsson, Snorra-
braut 83. — Sími 81962.
Læknavarðstofan
í Austurbæjarbarnaskólanum. —.
Sími 50.30. — Kvöldvörður, nætur-
vörður.
Mjólkin — Ólaíur og Miðillinn — Amerísk-
kattavika 1952
VEGNA frásagnar hér í blað- HVAÐ eigum við að gera,
Næturvarzla
í LauBavegsapóteki.
Sími 1618.
senda þeim lambakjöt? Vel-
ferð amerískra katta er ekk-
ert smámál og vonandi fær 300 króna áheit til Þjóðviijans
utanríkismálaráðuneytið
fjójrveitin:
hugimar.
★
inu af ólöglegu mjólkurverði,
skal þess getið, að ekki var
um samlagsmjólk að ræða,
heldur mjólk frá smásölum.
Annar maður hefur haft tal
af Bæjarpóstinum og ítrekáð
að þessi ólöglega álagning á
brúsamjólk ætti sér stað.
Kvaðst hann hafa verið lát-
inn greiðá kr. 3.35 fyrir lítr-
ann og sagði að brúsamjólk
befði verið seld of háu verði
i Fossvogi og nágrenni meira
en ár. Hvar er verðlagseftir-
litið ?
BALLETTINN Ólafur liljurós
og óperann Miðillinn eru Sunnudagur 26. október (Amand
Kvcní'éttiiidaíVlaB Islands
Fundur verður haldinn annaðkvöld
kl. 8:30 í Félag'sheimili vei'ziun-
armanna, Vonarstræti 4.
hressandi blæbrigði í leiklist-
us). 299. dagur ársins. — Tungl
, . , á fjrrsta kvartili; í hásuðri kí.
arlifi bæjarins. Mjor er mikils 19:06. — Háfiæði ki. 10:50 og
vísir, ballettinn er að vonum 23:30. — Lágliri ki. 17:02.
ekki sanibærilegur við það
Og 1 gær barst blaðinu 300 króna
fjárveitinganefnd það til at- áheit frá konu á Austuriahdi. —
Blaðið flytur gefanda hén með
sínar beztu þakkir fyrir pening-
ana, sem því eru mikils yirði, og
ekki siður fyrir þann góða hug,
sem jafnan fylgir gjöfum scm
þessari.
Fastir liðir eins
óg venjulega. Kl.
11:00 Morguntón-
•leikar. 13:00 Er-
indi: „Hafið og
huldar lendur" eft-
ir Rachel Carson; I. Hin dimmu
djúp (Hjörtur Halldórsson mennta
skólakennari þýðir og flytur). _
14:00 Messa. (sr. Jón Thorarensen)
15:30 Miðdegistónleikar. — 18:30
Bannatíroi. 20:20 Frá Þjóðleikhús-
inu: „Leðurblakan", óperetta i
þremur þáttum eftir Jóhann
Strauss. 23:05 Danslög til 24:00.
Útvarpið á morgun
Kl. 17:30 Isienzkukennsla; IX. fl.
18:00 Þýzkukennsia; I. fl. 18:30
Ríkisskip
Esja er í Reykjavík; fer það-
sem stórþjóðir megna á því
. „. _ , J-gJojcu cl j. Avcyivjavm., ici pau-
SViði, en hann markar tima- an nk miðvikudag- austur um Tonleikar. 19:00 Inngfrettir. 19:25
mót á íslandi. Óperan er land í hringferð. Herðubreið er
þannig af hendi leyst, að við í Reykjavík. Skjaldbreið var í
megum vera full sæmdir af. Flatey á Bl'eiöafilði síðdegis
á Breiðafirði siödegis 1
gær á vesturleið. Þyriil er í Faxa-
Lög úr kvikmyndum (pl.) 20:30
Útvarpshljómsveitin leikur. 20:40
Um daginn og veginn , (Gísli
Kristjánsson). 21:00 Lög úr ó-
Leikfélaginu til hamingjumeð á þriðjudaginn
að þora að reyna eitthvaði eyja.
nýtt, og hætta á að bera
ekkert úr býtum fjárhags-
Það er 'ástæða til að óska flóa Skáftfellingur fer frá Rvík Peruoni „Miðillinn“ eftir Gian-
" " .................... ” Vestmanna- Carlo. Menotti: Guðmunda Elías-
dóttir, Svanhvít Egilsdóttir og Þu-
ríður Páisdóttir syngja. 21:20 Er-
Rafmagnstakmörkuiún í dag indi: Hagnýting Faxaflóasíldar
, -r , r-x r- a Nágrenni Rvíkur, umhverfi Ell- (Jakl^ðss°" f‘ííðnf“£Í?S'"
lega, jafnvel biða tjon. Ann- iðaAnna vestur að markaJínu frá ur). 21:50 Bunaðai'þattur (Petur
ars er þaö álitamál, hvort Flugskájavegi við Viðeyjarsund,
ekki hefði verið skynsamlegra vestur að Hliðarfæti og þaðan til ” ’ '
að stilla verði aðgöngúmiða sjáyar við Nauthólsvík í Fossvogi.
meir í hóf, svo að enginn Laugarnes, meðfram Kleppsvegi,
þyrfti frá að hverfa af þeim Mosfellssveit og Kjalarnes, Árnes-
sökum. Uppfærsla er eflanst °S Rangárvallasýslnr.
afar kostnaðarsöm, en líklegt „ , , , , ,
1 b Rafmagnstakmoi'kunln a morgun ---- Grindavik" bætir
að aösokn verðl þa þeim mun Hlíðni-nni' Norðurméri Rnuðar- . „ ... , ..uam
r riiion.inar, rsorouimjri, nauoai AB vjð j upphafi frettar. Til þess
mein sem aðgangur er odyr- arholtið, Tunin, Teigarnir, ibuðar- að draga ekkort undan skal þesM
ari. Það ætti enginn að setja hyerfi við Laugarnesveg að Klepps- getið að skjálftinn glataðist aftur
Sig Úr færi að sjá þsssa þætti vegi og svæðið þar norðaustur af. strax sama dag.
ef hann á þess nokkurn kost,
bæði vegna þess að liér er
góð skemmtun og merkileg
list og á aðsókn getur oltið,
hvort fleiii tilraunir verði
gerðar til þess að auka á fjöl-
breytni í leikhúslífi bæjarins.
„Jarðskjálfti
fannst í Grinda-
vík“, segir Mogg-
inn í gær. „Jarð-
skjálfti fannst í
IÐNSÝNIpN 1952
Blómasala
Fjöldi fallegra pottablóma veröur seldui’ mjög
ódýrt á morgun, mánudag kl. 3—6 í IÖnskólanum.
Inngangur frá Vitastíg.
ÞJÖÐVILJANUM hefur borizt
umslag. Utaná stendur stór-
um stöfum „news rush“, frétt
sem liggur á. Innan í var
merkileg frétt: „National cat
week 1952. Help save Ameri-
cas cats“! (alþjóðár katta-
vika, hjálpið til að bjarga
köttum Ameríku)“. — Vonir
standa til. að vegna þessa á-
hugamáls, verði til þúsundir
nýrra kattavina (catenthusi-
asts). —- Barnasálfræðingar
eru sammála um að vandræða
böm komi ekki frá heimilum,
þar sem húsdýr eru (homes^,^^^
shared with pets do not pro-'j
duce juvenile delinquents).
Bréfið er undirritað af manni
sem kallar si-g ,,president“
eins og Truman, svo að Am-
erískt kattafélag er ekkert
smáfélag frekar en annað'
fyrir vestan. Persónugerfing
amsrískra katta „Maggie“
fylgir á mynd. Það hefur tek-
ið marga mánuði að fullgera
myndina og hafa nafngreindir
sérfræðingar í ýmsum grein-
um ljósmyndaiistar og. prent-
listar unnið að henni og einn
viðfrægur kattamálari, 5 miilj.
eintök hafa verið gerð. Kött-
urinn er mjög undrandi á svip.
í bréfinu er mikið af upp- hún liefur ekki bragðað mat í þrjá
hrópunarmerkjum „flash bulle daya. — Hm, endurtók emírinn. og-
tin“ O. S. frv. Innamilli et' sneri sér að þeim cr á teppinu lá: —
skotið á hógværan hátt ýmsu Svai-a mér, illi hundur, er hinn nýja
sem er til sölu í sambandi kona vor nijög sjúk; 'er ástepða til að
við bjöt’aUH amerískra, katta. óttast um líf hennar?
SAMKVÆMT skýrslu barna-
verndarnefndar komust 118
börn og ung-lingar á aldi'inum
5—18 ára undir mannahend-
ur í Rej'kjavik fyrir þjófnaði,
svik, falsanir, flakk, útivist,
lausiæti og öiæði árið 1950.
Flest voru afbrot þessi framin
að vetrinum. Og enn er að
koma vetur.
□
Kunningi minn, sem bjó ein-
samall í bragga vestur í Camp
Knox, vaknaði við það eitt
sinn snemma morguns í hitti-
fyrravetur, að tveir ókunnir
menn voru komnir inn á gólf-
ið til hans. Kunningi minn tók
þessu einsog hverjum öðrum
sjálfsögðum hlut, enda mátti
hann alltaf eiga von á svona
heimsóknum, því að hann
nennti aldrei að loka heimil-
inu með lykli, frekar en alþýða
Sviðinsvíkur sem jafnan lét
dyrnar á húsum sínum vera ó-
læstar, „af því það var engu
að stela, eða réttara sagt bú-
ið að stela öllu.“ Kunningi minn
bauð komumönnum góðan dag
og fór að klæða sig. Þetta voru.
ungir piltar, á að gizka 17 ára,
og vildu ekkert við húsráð-
anda tala til að byrja með,
horfðu tortryggnir á hann og
þögðu. Annar þeirra var þrek-
vaxinn, hinn fremur grannvax-
inn, báðir bláir af kulda og
illa klæddir, sá þrekvaxni jafn-
vel ekki í neinni skyrtu, held-
ur ber innanundir jakkanum.
Uti var mikið frost.
Kumiingi minn kveikti upp í
gamalli olíuvél sem hann átti,
bauð piltunum að orna sér við
hana, og gaf þeim síðan te að
drekka. Piltamir hættu að
skjálfa, Og innan stundar
hrundi af þeim brynja tor-
tryggninnar, þeir fóru að gera
að gamni sinu, hlógu og vildu
segja húsráðanda allt um hagi
sína.
Þeir höfðu verið á einhvers-
konar gæzluhæli fyrir . svo-
nefnda vandræðaunglinga uppi
hjá Vatnsendahæð þangað til kl.
2 þessa nótt. Þá höfðu þeir
farið útum gluggann á klefa
sínum og gengið í bæinn.
Venjan vár að fangarnir af-
Jientu yfirvaldi hælisins skvrt-
ur sínar á. kvöldin, og álitu
piltamir það eiga að vera var-
úðarráðstöfun, gerða í trausti
þess að enginn mundi hafalöng-
un til að gtrjákíj £'kyrtulaus í
svona slæmu tíðarfari. Kvöldið
fyrir flóttann hafði sá þrek-
vaxni komið sér hjá að af-
henda sína skyrtu, en hinn aft-
urámóti ekki haft lag á slíku.
Og fyrir bragðið varð honum
voðalega kalt á leiðinni, mundi
sennilega hafa gefizt upp á öllu
saman ef félagi hans hefði ekki
farið úr sinni skyrtu og lánað
honum hana. Kunningi minn
varð snortinn af þeirri einlægu
JÓNAS ÁRNASON:
Tveir strokufangar í einni skyrtu
vináttu sem auðsæilega rí'kti
milli piltanna. „Ég er hvort
sem er svo vanur að vera úti
í kulda,“ sagði sá þrekvaxni.
Hann kvaðst stundum hafa
gengið um bæinn samfleytt í
hálfan mánuð án þess að leggj-
ast nokkurntíma niður til að
sofa. „Það er enginn vandi að
sofa standandi upp við vegg
þegar maður fer að venjast
því,.“ sagði hann. Hann hafði
yfirgefið áttliaga sína fyrir
norðan til að leita sér atvinnu
fyrir sunnan, átti engan að
hérnamegin við Holtavörðu-
heiði. Sá grannvaxni kvaðst
eiga eina manneskju að, unga
stúlku sem hann þóttist vera
trúlofaður.
Kunningi minn spurði fyrir
hvað þeir hefðu verið settir á
hælið. Ég er búinn ag gleyma
hvað sá grannvaxni sagði, en
hinn kvaðst hafa verið settur
þangað fyrir að slá niður mann.
Ekki mundi hann glöggt,
hvernig þau slagsmál byrjuðu,
var búinn að láta ofan í sig
eitthvað af brennivíni, en mað-
urinn lenti með höfuðið á gang-
stéttarbrún „svo það blæddi i
eyrað á honum.“ Hvorugur
vissi hvað þeim hafði verið fyr-
irhuguð löng vist þar uppfrá,
nema. hvað 'kunningja mínum
skildist á þeim þrekvaxna, að
hann áliti sig eiga að vera þar
„meðan blæðir í eyrað á mann-
inum.“ Yfirleitt virtust þeir
báðir börn að hugsunarhætti,
enda var gleði þeirra barnsleg
og einlæg þar sem þeir sátu
•þarna við olíuvélina eftir langa
ferð um kalda nótt, tveir
strokufangar, 17 ára, í einni
skyrtu.
Kunningi minn varð að skilja.
við þá fálaga þegar leið á
morguninn, og gerði það ekki
án saknaðar. Hann hirti ekki
að láta lögregluna vita um þá,
enda óviss um að raunveru-
legu réttlæti yrði þjónað með
slí'ku. En moi'guninn eftir las
hann í blöðunum, að tveir pilt-
ar liefðu strokið af Vatnsenda-
hælinu umrædda nótt, og verið
handteknir næstu nótt fyrir að
brjótast inní mjólkurbúð og
tæma peningakassann.
Ég býst við að flest okkar
liefðu farið að einsog kunningi
minn, látið hjá líða að tilkynna
lögreglunni um þá félaga. Því
að hér,. einsog svo oft endra-
nær, sjáum við fyrir okkur
þann merkilega sannleik, að
réttlætið er ekki endilega það
sama og lögin. Mér liggur við
að segja, að þeim mun nær sem
piltar þessir voru höndum lag-
anna, þeim mun fjær hafi þeir
verið sönnu réttlæti. Ekki þó
svo að skilja, að starfsfólk hæl-
hver mundi til dæmis vera af-
staða unglingspilts að norðan
sem hefur viljað bjarga sér
fyrir sunnan? Hvað hefur svo-
nefnt heiðarlegt liferni fært
isins á Vatnsenda hafi verið
einhverjir óþokkar sem píndu.
fangana. Ég hef aldrei heyrt
orðinu hallað i garð l>ess fólks.
En jafnframt veit ég, að liér á
íslandi hefur aldrei verið lögð
nein teljandi áherzla á að draga
fram hið góða í svonefndum
afbrotaunglingum, hvetja þá til
umhugsunar um fáránlei'k þeirr-
ar brautar sem þeir hafa leiðzt
útá, glæða hjá þeim áliuga á
gagnlegum málefnum, — og er
þetta dkki sök hins óbreytta
starfsfólks i hælum og fang-
elsum. Þetta er sök hins opin-
bera. Sú skyida hvílir á herð-
um hins opinbera að tryggja
þessum unglingum nákvæmt
cftirlit sérfræðinga, lærðustu
sérfræðinga, því að eftilvill er
ekkert starf sem útheimtir
jafn næman skilning á vanda-
málum mannsálarinnar einsog
umönnun slíkra unglinga. Og
hið opinbera er alltaf að bregð-
ast skyldum sínum.
En sé nú mál þetta athugað
nánar, kemur í ljós, að það er
ekki eins einfalt og virðast
kann í fliótu bragði. Þegar til
dæmis vel. er litazt um fyrir
utan fangelsisveggina, hver
treystir sér þá til að sannfæra
þessa unglinga um að afbrota-
brautin sé nokkuð verra hlut-
skipti en hvað annað? Eða
Hm, sagði emírinn og iéit í stórri van-
trú á Hodsja Nasreddín. — O, herra,
i
Hodsja Nasreddín fann kaldan svitann
renna niöur bak sér, hann bcið svarsins
i fyllsta ofvæni. Kvennabúrsstjórinn svar-
aði: MikU hérra. Hún er orðin mögur eins
og spýrta, andlit hennar. cr vaxhvStt og
hcmUnnar á henni eru að verða kaJdar.
Konurnar segja að hún sé rojög ,sjúk.
Áhyggjan speglaðist i andliti emusin.s.
Hclzt hefði hann viljað setja Hússein Hús-
lía þegai' inn í embættið. — Hodsja Nas-
reddín vék sér ögn til hliðar, <og fagnaði
þvi hve skuggsýnt var í herberginu. Ilann
var í þvi'íku uppnámi að honuni yeittist
erfitt að halda sér í skefjum.
.Tá, sagði emírinn, fyrst þannig er í pottinn
búið niun liún deyja, hvað ylli oss sárri
hryggð. Eirikum vcgna þess að vér höfum
aldrci vitjað hennar. En getur þú örugg-
lcga læknað hana, Hússoin Húslía? — Hinn
mikli em.ii' mun ekki finna neinn lækni
snjallai'i mér frá Búkhöru til Bagdad.
honum ? Fyrsti ávinningurinn
af því er atvimiuleysi, sá næsti
húsnaiðisleysi; síðan tekur við
fullkomin útlegð, langar nætur
í fjandsamlegri borg, maður
sofnar kannski. stöku sinnum
standandi uppvið vegg, en
kuldinn er fljótur að vekja
mann aftur, stöðug þreyta,
stöðugt hungur, aldrei nein
hressing utan sú brennivíns-
lögg sem hinir glöðu vegfar-
endur næturinnar kunna að
bjóða ungum pilti sem hímir í
skjóli yið hús, og vill vera
heiðarlegur maður.
Hugsazt getur að pilturinn
fari svo að skyggnast ofurlítið
inní lífsskoðun samfélagsins, og
þá tekur ekki betra við.
Samfélagið leggur að vísu
mikla álierzlu á að boða hon-
um ágæti svonefndra borgar-
legra dyggða: Borgarlegar
dyggðir, það er að gera ekki
kröfur, ætlast ekki til of mikils
af samfélaginu, taka „óhjá-
kvæmilegum ráðstöfunum"
með skilningi. Sautján ára. pilt-
ur, sem gengur úti nótt eftir
nótt, hungraður og illa klædd-
ur, hann má ekki gera kröfur.
Og það tekur að sveipast þoka.
um hin siðferðilegu kennileiti.
Eitt kvöldið re’kst pilturinn
kannski inná fund hjá f jölmenn-
asta æskulýðsfélagi höfuðborg-
arínnar, þar sem synir milljón-
eranna stíga í ræðustól hver á
fætur öðrum til að leggja á-
herzlu á nauðsyn þess að memi
geri ekki kröfur; og umfram
allt ekki ljá eyra við útsend-
urum pólitískrar kúgunar-
stefnu sem vilja brej'ta skipu-
laginu og afnema frelsið, held-
ur feta í pólitísk fótspor feðr-
anna og vernda vestræna menn-
ingu; — og síðan aka þeir af
fundi í mestu lúxusbílum heims-
ins.
(En fyrst ég er farinn að minn-
ast á pabbadreng-i Heimdallar, þá
gat ég' ekki stillt mig' um að
skjóta hér inn sögu sem alltaf
kemur mér-i liug' þegar óg heyri
pplitískar heitstrengingar þeirra.
Sag'a þessi gekk austur á Vopna-
firði fyrir allmörgum árum. Þrír
braoður voru að ráðgera framtið-
ina, og' sá elzti sagði:
„Þegar ég er orðinn stór, þá
ætla ég að verða sauðaþjófur eins
og pabbi“.
„Og ég lilia“, sagði sá í miðið.
„O mi íka“, sagði sá yngsti.—>
Og pilturmn okkar heldur á-
fram að ráfa um í þessu sam-
félagi. Hann skortir að líkind-
um getu til þess að skilja eðli
þess í botn. Þó er ekki ósenni-
legt að einhversstaðar í undir-
vitund hans leynist grunur um
að siðaboðskapur þess sé, þegar
betur er að gáð, upprunninn
hjá þjófum, og merki raunveru-
lega ekkert annað en þetta:
borgaralegar dyggðir, það er
að láta stela af sér at.huga-
semdalaust. Og pilturinn hættir
um síðir með öllu að þekkja
áttimar í siðferðilegum efnum.
Eina nóttina slær hann niður
mann eða brýzt inní verzlun.
Og þá uppgöty,ar hann altieinu
að samfélagið liefur fengið á-
huga á honum. Hann er orð-
inn helzta umræðuefni dag-
blaða, slcriffinnar þeirra fylla.
hvem dálkinn á fætur öðrum
með formælingum í hans garð.
Frnmhald á 7. síðu.
Bjarni Stefánsson
F. 9. des. 1873 D. 16. okt, 1952.
16. þ.m. andaðist í Sjúkrahúsi
Hvítabandsins Bjarni Stefánsson
verkamaður Ingólfsstræti 6 og
verður hann jarðsettur í Foss-
vogskirkjugarði á morgun.
Bjarni var af þekktum ættum
kominn sunnanlands, sonur Stef-
áns Þórðarsonar bónda frá Stein-
holti , í Gnúpverjahreppi, en Stef-
óo Ivar’. af hinni kunnu Bo’holts
ætt. ' . ■ . -
Móðir Bjarna var Katrin Ólafs-
dóttir frá Háholti í Gnúpverja-
hreppi.
Bjarni var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Guðný Guðnadótt-
ir frá Hæli í Gnúpverjahreppi, af
Thorarensensætt. Hún dó árið
1933 i Reykjavík. Seinni kona
Bjarna var Helga Davíðsdóttir,
ög lifir hún mann sinn. — Börn
Bjarna' á lífi eru þeir Stefán í
Sigtúni 35, Einar á Selfossi og
Brynjó’l'ur, foringi sósíalista, sem
öll þjöðin kannast við.
Bjarni var mestan hluta ævi
sinriár.'tíóndi austur í Árnessýs’u.
en stundaði sjómennsku á vetrar-
yeitiðum áður fyrr. Sögur fórti
af yáskieik. hans og karlmennsku,
endá • talinn mikill atorkumaður
að hverju sem hann gekk. i Þor-
lákshöfn réri hann í skiprúmi hjá
Bjarna Grímssyni, nafnkunnuro
sjósóknara, í 20 vertiðir samfleytt,
og þótti slíkt þá nægur vitnisburð-
ur þess að sá hinn sami inundi
liðtækur í veri. En þá reyndi að
jafnaði meira á alhliða karl-
mennsku við sjósókn að vetrar-
lagi en síðar, eftir að vélknúin
þilskip lcomu til sögunnar.
Sem dæmi um hreysti Bjarna
og knálcik rná nefna það, að i
fyrra þegar yfir stóð millilanda-
keppnin í sundi, kom hann i ieið
■siami við i Sundhö 1 Reykiayikur
og synti nær áttræður oð aldri
sina. 200 metra éins og hinir..
án þess að láta sér bregða.
Eins og' liann kom mér. fyrii;
sjónir af okkar stuttu kynningu-
var hann maður yfirlætis!e.us og
öfclutdeilinn úm einktimál ann-
aifra; maður ekki liklpgur til að
Frámhald á 7. siðu.