Þjóðviljinn - 09.11.1952, Qupperneq 3

Þjóðviljinn - 09.11.1952, Qupperneq 3
Siuinudagur 9. nóvember 1952 — ÞJÓÐVILJINN —.(3 Adolf Petersen seglr frá iióvenslier 1H32 Einn þeirra reykvísku verkamanna sem stóð í brjq^tfylk- ingu hinnar hörðu baráttu reykvískrar alþýðu á atvinnuleysisár- unum eftir 1930 er Adolf Petersen verkstjóri. Hann var líka einn þeirra sem var dæmdur fyrir að bregðast ekki málstað al- þýðunnar hinn minnfsstæða dag: 9. nóvember fyrir 20 árum. Þjóðviljinn bað Adolf að J'ifja upp fyrir lesendum at- burði þessa merkisdags í sögu islenzks verkalýðs. MARKAR TÍMAMÓT. — Þessi dagur fyrir 20 ár- um, sagði Adólf, markar tíma- mót: með honum iýkur því hlutverki bæjarstjórnarinnar að vera á oddinum í því að rá'ðast á lífskjör, þá gersam- lega snauðra, verkamanna. — Þessi tímamót urðu að einliverju leyti vegna þess að þeir urðu hræddir við sam- heldni og afl verkamanna, og einnig vegna þess að það sem þeir friimdu var ranglæti, og hver einasti maður fann að það var ranglæti. SIGURDAGUR FÓLKSINS. — Það fór svo að þann dag bar fólldð sigur af hólmi yfir ranglætinu. Það var samheldni verkamanna og sú samúð sem verkamenn hlutu lijá öðrum stéttum í bænum sem neyddi íhaidsbæjarstjórnina til þess að hætta við ranglæti sitt. 80 ALTRA SKAMMTUR Á DAG — Hvernig var líf verka- manna í Reykjavík þá? — Lífið hérna var nú þannig þetta ár, * sérstaklega um sum- arið, áð atvinnuleysið var al- gerí, það var ekkert að gera. Menn drógu fram lífið jafnvél á því einu sem bæjarkassinn miðlaði, sem var 80 aurar á mann á dag. Það segir sig því sjálft að það hefur verið þröngt í búi hjá fólki yfirleitt. Svo þegar lei'ð að hausti og farið yar að stai’ftælfj&. svo- kallaða atvinnubótavinnu — yfir sumarmánuðina var eng'n atvinnubótavinna — þá var það aðeins fyrir 200 menn í einu. Tekjur manna af atvinnubóta vinnunni voru þannig að menn fengu kannske ekki nema, eina viku í mánuði. Viku- kaupið var 54 krónur, tíma- kaupið þá kr. 130. Sjá allir liverskonar búsílag 54 krónur á mánu'ði hafa verið. SVO KOM 9. NÖVEMBIER. — Samt æt.laði íhaldið 9. nóvember að lækka þessar „há- tekjur“ verkamanna? — Það' var búitin að vera bæjarstjórnarfundu- þar sem samþykkt var að ka.upið skyldi vera 1 króna um tímann í at- vinnubótavinnunni, eða Jækka um 36 aura. En bæjarfulltrúar Alþýðuf'okksins kröfðust þess að haldmn yrði sérstakur fund- ur um þetta., og því var þessi sögulegi bæjarstjórnarfundur lialdinn í Góðtemplarahúsinu 9. nóvember 1932. ÍHALDIÐ ÆTT.AÐI FKKI AÐ ILAFA NEINA ÁIIEYR- ENDUR. — Fundurinn byrjaði um rnorguninn, kl. 10 að mig mintr- ir. — Þú hefur komið á fundinh þegar hann byrjaði? — Já, ég kom strax um morguninn, þá var fullt af verkamönnum sem. hlustuðu á umræðurnar. í bæjarstjóniinni var deilt um þetta til hádegis. Þá var gefið hlé. Eftir hádegið drifu verka- menn að aftur og fundi var haldið áfram, en þá ætlaði í- haldið eklti að hafa neina á- heyrendur, en hinsvegar voru nokkrir menn komnir inn í hús- ið áður en fundurinn hófst aftur. VERKAMENN OPNUÐU HÚSIÐ. — Þeir sem inn voru komnir voru ekki reknir út, en það reyndu að flýja út um dyrnar, en hættu við. bak- Adolf Petersen átti ekki að hleypa fleiri inn en loka húsinu. Þeir sem úti voru vildu gjarna fá að hlusta á málflutning bæjarfulltrúanna, og við sem inni vorum vildum gjarna að þeir fengju að hlusta líka. Á móti því varð heldur ekki staðið því verlíamennirnir sem inn voru komnir opnuðu fyrir þeim sem úti voru, þrátt fyrir andstöðu lögreglunnar. HERMANN SKIPAR TIL ATLÖGU GEGN VERKA- MÖNNUM. — Með þessu móti fylltist húsið, en þáverandi lögreglu- stjóri, Ilermann Jónasson, sem einnig var bæjarfulltrúi, skip- aði lögreglumönnum að ryðja húsið. Sú skipun var upplmf þess handalögmáls sem þarna varð. því verkamenn neituðu að Iáía reka sig vít. Og þeir létu ckki reka sig út. Tilraun- ir lögreglunnar til að ryðja liúsið báru ekki árangur. HRÆTT IHALD MEÐ VONDA SAMVIZKU LEITAR BAK- DYRA.NNA. — Þá átti að koma bæjarfull- trúunum út um bakdyrnar, en verkamenn gerðu háar kröfur um að fundinum væri ha’dið áfram og fóru nokkrir verka- menn að bakdyrunum og sáu um að þar færi enginn út. Raunar fór einn bæjarfulltrúi þar út á'ður en þvi var veitt athygli að hann væri flúinn af hólmi. E:nn þeirra k.om út ran bakdyrnar með barn sem hann átti í fanginu, muti hafa ætl- að að komast út í skjóli þess; en honum var sagt að fara inn aftur, barninu yrði ekk' me:n gert. Reiddi hann þá silfurbúinn göngustaf til höggs en stafurinn var tekinn af honum, og fór hann þá inn aftur. Fleiri bæjarfulltrúar VERKAMENN HÖFÐU ÞARNA YFIRHÖNDINA. — í þessum átöltum stóð Héðiim Valdimarsson mjög drengilega með verkamönnum. Eaunverulega höfðu verka- menn þama yfirhöndina. Lög- reg’an var orðinn máttlaus — og fundurinn liafði leystst upp, Þegar lögreglan gat ekki leug- ur barið konist kyrrð á aftur og mannfjöidinn. dreifðist nokkru síðar án frekari að- gerða. SÁ FRESTUR ER ORÐINN 20 ÁRA I DAG. — LTm kvöldið var fundur í fundarsal Kommúnistaflokksins í Bröttugötu og þessi mál rædd þar. Ilvort sem bæjarstjórnin hef- ur komið saman aftur til fund- ar um daginn eða ekki, þá var hitt víst að hún lét ekki sam- þykkt sína um kauplækkunina koma til framkvæmda, því þá voru menn boðaðir í atvinnu- bótavinnuna með prentuðum kortimi, sem á var prentað að kaup skyldi vera 1 króna um tímann, en þegar kortin komu til viðtakenda að kvöldi 9. nóv- embers haíði verið strikað yfir hað og skrifað með blýanti að þeirri ákvörðnn væri frestað. Sá frestur er orðinn 20 ára í dag. NÓGIR PENINGAR TIL HANDA HVÍTA LIÐINU. — Viðkvæðið við kröfum verkamanna var þá,. að engir pen;ngar væru til, en eftir l>enÁan dag hafa þeir einhvern- veginn fengið auraráð, því þeir gátu safnað að sér hvíta lið- inu, sem var allfjölmennt, og greitt því sitt kaup fyrir að vafra aðgerðarlaust í gulum jökkum í húsinu sem nú er lög- regiustoö'. Þetta lið var þarna langt fram á vetur eða fram undir Auðvitað alltaf á launum. ÍÞRÓTTIR RlTSTJÓRl FRIMANN HELGASON £rt tm lámur? Iþróítatíðiiuli, hlað færeyska í|iróttasambandsins, segir svo frá sýningu Gunnars Salómons- sonar (Ursusar) í Þórshöfn: „Tað man vera mangur herr- ans dagur síðan maður hevur verið so væl fagnaður við sin- um framsýningum sum Ursus varð það i vikuni sum fór. — At teir gömlu föroyingar lög'ðu stóran dent (þótti mikið til koma) á styrki, fimleika og durfi, tað vistu vit öll sum liva i mótoröldinni, man at tað hevði sterkar rötur eisini í tyggigummi gjórtrandi föroy- ingum, tað varði okkum ikki. Annarhvör piltur göngur um við sentimeturmali i lumanum (vasammi) at meta armsum- farið við, og mangur er tann pápi, sum við sinum 30 senti- metrum mot Ursusar 44 er fallin miki'ð i metrum hjá alv- um sinum. Annarhvör óviti i Havn er knappliga vorðin lám- ur (örventur) — Ursus braut basalt við láminum, gott var tað at liesin sterki og væl lim- aði maður raddi óvitunum frá kyrkingaroyndinni (kyrking- um) ti antiars avfólkaðist skúl- arnir skjótt. Men vita skulu tit, aS hóast Ursus frá natúrunnar hönd er væl útgjördur, so hevur liann ekki fengið hesar kreftur av at sita á bleytum stóli og eta islandskt lambskjöt. Nei, tað er vi'ð togvið slit hann er vorðin ein sterkur mað- ur. So vilja tit vara sterkir — og tað vilja vit föroyingar — so mugu tit hvönn dag i tolni (þolinmæði) venja voddornar (vöðvana). Nú byrjar í stórbyg?unum sb leggið uppi fyrsta kvöldið og haldið til varið er komið. Farið tá eftir sentimetramát- inum og til siggja góðan fram- burð.“ Getraimúrslit Arseual 2 — Aston Villa Blackpool 0 Bolton 1 — Chariton 3 Chelsea 0 — Derby 1 — Mancli. Utd. Portsmouth Simderland Wolves 7 - Everton 0 - iMiddlesbro 1 1 1 — Preston 0 X — Newcastle 2 2 - Burnley 2 2 - Biverpool 2 1 - Cardiff 2 2 W.B.A. 1 x 1 — Sheffield W. 1 x 2 — Tottenliam 1 l 1 — Stoke 1 x - Mancli. City 3 1 - Itotherham 1 2 K.B. heíndi óíarannd í Oslo — Vann Skeid 3:0 Fyrir um það bil mánuði síðan fór IÍB (Köbenhavn Boldklub) til Os!ó og keppti þar við eitt bezta lið Noregs Skeid, og tapaði 4:0. Nú um síðustu helgi heimsótti Skeid svo KB og lauk þeirri við- ureig'n með 3:0. Hraðinn í leik KB var svo mikill að Skeid fékk við ekkert ráðið og slapp mjög vel að fá eliki fleiri mörk. vor. OG GAMALL MÁÐUR FISIHHAKAR. — Það var mikið og lengi ta’að um þennan atburð í bæn- um, og eins og gerist spunn- ust ýmsar sögur. Ein var sú að nú hefðu kommúnistar stofnað verksmiðju til að búa til kylfur. Þegar til kom reynd- ist sú verksmiðja vera eldri maður sem var að smíða fisk- haka fyrir sjómenn suður í Sandgerði! „EÉTTVÍSIN" OG „GLÆPUR- INN“ AÐ VILJA EKKI 'SVELTA. —■ Svo kom að því að rétt vísin höfðaði mál gegn mörg- um mö'nnum er voru staddir á bæjarstjórnarfundinum 9. nóv- ember. -— Þú varst einn þeirra? —• Já, þegar ég kom eitt ltvöldið sagði konan að komið hefði lögregluþjónn og spurt um mig. Sagði hún honum hvenær ég kæmi heim og bað lögregluþjóninn að skila því að ég biði sfci heima. Hanh kom líka bráölega, og ég fór með honum niður í Amarhvol. HEFNDARRÁÐSTÖFUN VALDASTÉTTAEINNAR — Þaj- var þá fyrir setu- Framhald & 7. síðu. Lindberg fer 3,90 íh inn- anhúss Sænska stang-arstökkvaranum Ragnar Bundbcrg tókst að stökkva 3,90 í stangarstökki ný- lega. I>etta er í fyrsta sinn sem reynt er að stökkva á stöng inn anhúss í Svíþjóð og taka það sem þátt i þjálfuninni. ingastofa mín er opin aftur á Hjálsgötn 1.6 (Áður Skólavörðustíg 12) Engilberc Guðmimdsson tannlæknir igmor Haiisoii i Á sunnudaginn kemur hefst • > nýtt námskeið í samkvæmis- dönsum fyrir i'uilorðna byrj- , («ndur. Nánari upplýsingar í síma 1 3159 kl. 5—7 næstu daga. SKÍRTEINI verða. afgreidd á J , föstudaginn 'kemur kl. 7—8 í, i Góðtemplarahúsinu. I. O. G. T. Miimingarsj óður SIGRÍÐAR IIALLDÓRSDÓTTUR Glæsileg kvöldskemnstan veröur í Góðtemplarahúsinu amiað kvöld, mánu- daginn 10. nóvember, og hefst kl. 8.30 stundvíslega. Skemmtiatriði: 1. Ávarp: Jarþrúður Einarsdóttir, kennari 2. Einsöngur: séra Þorsteinn Björnsson, frí- kirkjuprestur, m/undirleik Siguröar ís- ólfssonar. 3. Upplestur: Lárus Pálsson, leikari. 4. GLAÐIR GESTIR sýna gamanleikinn Karólina snýr sér að leiklistinni, eftir Harald Á. Sigurösson. Leikstjóri Emelía Jónasdóttir leikkona. Allur ágóðinn rennur í Minningarsjóðinn. Allir velkomnir. Aðgöngumiðar seldir í dag og á morgun í G.TÆúsnu fi'á kl. 4—7 e.h., sími 3355. Stjómin. í i

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.