Þjóðviljinn - 16.11.1952, Blaðsíða 1

REYKVÍKINGAR! kaupiS
merki æskulýðslialiarinnar í
das og stuðlið ]>annig að
framkvæmd hins mikla hags-
munamáls reykvískrar æsku.
Suimudagnr 16. nóvember 1952 — 17. árgangur 260. tölublað
56
15% gruiiiikaupsliækkuit — Máuaðarleg uppbót sauikvæitit
fraiiilærsluvísltölu — Atvfnnuleysistryggingar — X»rigg|a
vikna orlpl — 40 stunda vinnuvika — Kaup iðnneina liækki.
1 gær aíhenti samninganefnd l>eirra tæplega 60 verkalýðs-
félaga sem sagt haía upp samningum sínum frá 1. des. n. k;.
Etvinnurekendum kröfur sínar,. ásamt csk um að samningar
fari fram samtímis við þau öll hér í Reykjavik. Jafnframt lýsti
nefndin yfir því að hún væri reiðubúin til samninga þegar I
«fctað. Kröfur verkalýðsfélaganna eru þessar:
,1. Allt grunnkaup í saniningum hælcki ujn 15%, þó
þannig, að grunnkaup kavla viö almenna vinnu sé:
hvergi lægra en kr. 10.63 á klst. og gnmnkaup
kvenna verði samræmt og hækki þannig, að biliö
milli þess og grunnkaups ltarla minnki frá því seíii
nú er.
2. Á allt grunnkaup, vei’ði greidd verðlagsuppbót mán-
aðarlega samkvæmt framfærsluvísitölu næsta mán-
aöar á undan þeim mánuði, sem greitt er fyrir.
3. Atvinnurekendur greiöi 4% á graidd vinnulaun í at-
vinnuleysistryggingarsjóð viökomandi stéttarfélags, er
stofnað verði til.
4. Lág-mark orlofs lengist úr 12 virkum dögurn í 18
virka daga á ári. Greiðsla orlofsfjár hækki samkv.
því úr 4% í 6% á greidd vinnulaun, eftir sömu
reglum og gert er ráð fyrir í orlofslögunum.
5. Athu gaöir verði möguleikar á framkvæmd 40 stunda
vinnuviku
6. Samið verði um kaup iðnnema og verði það ákveðið
sem hundraðshluti af kaupi sveina í sömu iðngrein,
sem hér segir: Á 1. námsári 40%; á 2. námsári 50%;
á 3. námsávi 60%; á 4. námsári 70%.
Um aillangt slceið að nndah-
fömu hefur kaupiháttur vinnu-
launa farið stórum lækkandi.
Er nú svo komið, að verkamenn
fá ekki lengur rönd við reist
síhækkandi dýrtíð einkum þeg-
ar þar við bætist jafnframt, að
alltof fáir. eiga,. því láni að
fagna, að hafg ,.að stöðugri
vinnu að ganga, þar sem mjög
víða um landið er við útbreitt
og alvarlegt atviimuleysi áð
stríða.
Þetta ástand hefur nú leitt
til þess, að um 60 verkalýðs-
félög hafa séð sig tilneydd að
segja upp samningum sínum
við atvinnurekendur miðað við
áð þeir verði úr gildi 1. desem-
ber n. k. Hafa þau einróma
undirbúið og gengið frá fram-
angreindum kröfum til kjara-
'bóta.
Fram á það er farið í fyrsta
lagi, að allt grunnkaup í samn-
ingum hækki um 15% og enn-
fremur að samræmt verði kaup
um allt land. Að því er kaup
kvenna snertir. er sú krafa
sett fram, að þa'ð hækki hlut-
fallslega meira eu kaup karla,
þar sem á þvi verður að telj-
ast óeðlilega mikill munur.
Krafan í öðrum tölulið er
sú, að ó allt grunnkaup verði
greidd full verðlagsupnbót mán-
aðarlega samkvæmt frain-
færsluvísitölu næsta mánaðar á
undan þeim, sem greitt er
fyrir. Nú, þegar samningaupp-
sögn fer fram, er framfærslu-
vísitalan komin upp í 163 stig,
en kaujigjaldsvísitalan er í 153
stigum, þ.e. 10 stiga mismunur
verkamönnum í óhag. Hefur
þetta bil sífellt farið stækk-
andi. Auk þess verða verka-»
menn að bera verðhækkanir
hverra þriggja mánaða bóta-
laust, þar sem kaupgjald fæst
að engu leiðrétt nema árs-
fjórðungslega.
Enn er þess að geta, og
verðar að telja óyggjandi stað-
reynd, að vísitalan sýnir hvergi
nærri rétta mynd af aukningu
dýrtíðarinnar. Þannig ér það
augljóst mál, að verðhækkanir
cru minni í þeim vörum, sem
teknar eru með í grundvöll
vísitölunnar. Seilzt er eftir að
láta verðhækkanir, sem að
mestu eru tilkomnar vegna
stjómarháðstafana, (tollar,
bátagjaldeyrir o.fl.), koma á
þær vörur sem ekki eða að
litlu leyti eru teknar með í
vísitölugrundvöllinn.
Þetta sýnir ljóslega að kjara-
rýrnun sú, sem átt hefur sér
stað, er meiri en jafnvel fram-
færsluvísitalan gefur til kjmna.
En þar við bætist enn, að hinir
fróðustu menn um verðlagsmál
telja sjálfan grundvöll vísi-
Samkomulag
Undirrituð verkalýðs-
félög, seni sagt hafa upp
samningum sínum við
atvinnurekendur frá og
méð 1. des. n.k., gera
með sér eftirfarandi
samkomulag um sam-
vinnu og samheldni til
)j að ná nýjum samning-
um við atvinniu’ekendur.
1. Félögin heita því öll
og hvert fyrir sig að
gera ekki samkomulag
eða samninga við at-
vinnurekendur, nema
með samþykki þeirra
allra.
2. Þar sem það er ein-
tölunnar rangan og launamönn-
um í óliag, sbr. niðuretöðu ný-
afstaðins þings Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja.
, Þá verður í þessu sambandi
ekki komizt hjá að minna á,
að ennþá miklu stórfelldari er
svo orðin kjaraskerðing þess
launatólks, sem ekki hefur
fengið fulla kaupgjaldsvísitölu
á kaup sitt, enda er þess nú
krafizt, að allir iiman samtak-
anna fái fulla vísitöluuppbót.
Tii þess að glöggva sig á,
hvernig kaupmáttur launa hefur
rýmað síðan í október 1947
fram til október þessa árs
hefur verið reiknað út hvað
margar mínútur Dagsbrúnar-
verkamaður þurfti þá að vinna
og hvað margar mínútur þurfi
nú fyrir sama magni hinna
helztu nauðsynjavará. Kemur
■þá þetta i ljós:
einu.kg kindakjöts þurfti .78 min nú 79 míi>-
einu kg kálfakjöts ■55 — nú 61
einu kg hrossakjöts þurfti 36 — nú 7S — ■
einu kg kæfu þurfti 137 — nú 158 —
einu kg af slægðri ýsu þurfti 7,9 : nú .8,9
einu kg nýjum þorski 7,6 .■ nú 8 —
einu kg nýrrri smálúðu 20 — nú 24 /
einu kg saltfiski • • ' "22 — nú 24 '
eínu kg ópökkuðum harðfiski 96 — nú 124 —
oinum lítra. af nýmjólk í fl. þurfti .. .. þá 14.4 — nú 14,7 —
einum lítra af rjóma i fl. þurfti 96 — nú 105 .
23 — nú 25 —
einu kg af tólg þurfti 78 — nú 94 —
cinu kg af mör þurfti .. þá 62 — nú 79 —
;% flösku af lýsi þurfti 15,4 — nú 30,7 —
cinu kg af eggjum þurfti 117 — nú 121 —
einu kg af rúgmjöli 10,6 — 11 ú 14,1 —
einu kg af hveiti þurfti 11,2 — nú 14,1 —
einu kg af haframjöli þurfti 11,3 — nú 18,2 —
eínu stk. rúgbrauði (1,5 kg.) 16,8 — nú 20,3 —
einu stk. af normalbrauð .. þá 16,1 — nú 20,3 —
einu stk. af franskbrauð þurfti . . þá 9,6 — nú 11,7 —
einu stk. af vínarbrauði þurfti 2,7 — nú 3 .
einu kg. af ltringlum þurfti 22 — nú 34,2 —
einu kg af kartöflum þurfti 8,6 — nú 10,6 —
cinu kg af þurrk. eplum þurfti 68 — nú 92
einu kg af þurrk. aprikóeum þurfti . . . . þá 54 nú 113 —
einu kg af þui*rk. sveskjunt þurfti . . . . þá 36 nú 41
einu kg. af rúsiuum þurfti 43 nú 48 '
einu kg. af strásykri þurfti 13,7 — nú 18,2 __ ,
einu kg. af hvítasykri J19gg. þurfti .. . . þá 15,3 — nú 21,2 —
einu kg. af kaffi br. og mal. þurfti .. .. þá 60 — nú 190 —
cinu kg. af kaffi óbr. þurfti 34 — nú 134
einu kg. af kaffibætir þurfti 49 — nú 64 — '!
einu kg. af kakó þurfti . . þá 38 — nú 127 —
',í< lbs. te þurfti 10,6 — nú 15,9 —
100 kg kol þurfti 184 __ nú 220 —
1 mtr. innl. kamgarnscheviot .. þá 419 — nú 708 —
í mtr. útl. karlmannafataefni 500 — nú 973 —
einum karlm.-fötum klæðsk.-saum. . . . . þá 5506 — nú 8014 —
einum karlm. nærfatnaði 209 — nú 338 —
einum kvenundirkjól 313 — nú 500 —
einum karl.-sokkum 57 — nú 142 —
einum vinnustigvélum lcarla . . þá 453 — nú 654 —
leinum gúmmistígvélum sjóm 383 — nú 960 —
Þessi taflá talar sínu skýra
máli svo að ekki verður um
villst. Ber vel að gæta þess
að þetta eru allt vísitöluvörur
og mundi samskonar tafla yfir
vörur, sem ekki eru teknar
með í vísitöluna, því sýna enn-
Framhald á 8. siðu.
um samvinnu og samheldni
dreginn vflji félag- standa, stuðning með
samúðarvinnustöðv-
unum. Ennfremur að
stöðvuð verði af-
greiðsla á skipum og
öðrum farartækjum
erlendis, sem þangað
kynnu að leita í banni
íslenzkra verkalýðs-
samtaka. Iȇ leiti A.S.
í., eftir fjárhagslegum
stuðningi, Alþjóða-
sambands frjálsra
verkalýösfélaga (I.C.
F.T.U.) handa verka-
lýðsfélögunum, komi
til verkfalls.
Rvik, 12. nóv. 1952.
anna, að samningar
verði gerðir við þau
öll samtímis, kýs full-
trúanefnd þeirra sam-
e'iginlega samninga-
nefnd, en í samninga-
nefndina tilnefnir
miðstj. A.S.Í. 1 mann.
3. Fulltrúanefndin setur
regliu* um verkfalls-
stjórn, verði verkfall.
4. A.S.Í., gerlir ráöstafan-
ir til þess, að þau fé-
lög sem ekki hafa sagt
upp samningum, veiti
félögum þeim, sem að
samkomuiagi þessu
, yfir þan verkalýðsfélög sem'
\sagt hafa npp saninirtgum sín- -
' nni l'rá «k «160 X. desember (
^1952 ok bundizt hafa sanitiik- ^
Jum nm samstöðu tll franiKanKs ,
þelm kröfuni er Kerðar Xiafá'
^verið:
VerkamanuafélaKið DaKsbrún
Verkakvennaíél. ■ Framsókn
Iðja, félaK verksmiðjufólks
BifreiðastjóraféiaKið Hreyfill
StarlsstiilknaiVlaKÍð Sókn
A.S.B., , félaK afKreiðslustólkna (
í'',hrauö- ok mjVdkurbúðum (
FéiaK járniðnaðarmaniia
MúrarafélaK' .Beykjavikur
( FélaK íslenz.kra rafvlrkja
/‘FélaK iiifvélarirkja
/BakarasveinafélaK lslands
SveinafélaK húsKaKnasmiða
Samhund matreiðslu ok frant-'
(( reiðslumanna
^Sveinafélag sklpasmiðá
f: SveiiiitfélaK netaviunufólks
Starf smannaf élaKÍð I’ör
' BalcarasveiimfélaK 'Beykjavikur (
( SveinafélaK lnisKa.Knabólstrara i
/ FélaK bllkksmiða
/ MjólkurfræðinKafélaK Jslands
yMálarasveinafélaK Beykjavikdi'
( SvelnafélaK pípulaKninKamanmá *
( Fi'entmyndasiniðafélaK Islands j
pFélag starfsfólks í veitingali.
Verkaniannafél. Hlif, Hafnarf.lj
Verkakveiinafél. F'ramtiðin,
Ilafnarfirði
Iðja, fél. verksmiðjufólks,
Hafnarfiröi
VerkalýðsfélaK Akraness
— BorKarness
— Jökull, Ólafsvik
— Stjarnan, Grnndarfirðl
—- Stykkishóims
Vérkalýðs- ok sjóm.fél. I’atr.í
Verkalýðsfél. Brynja, I'inK<‘yrl(
— Skjöldur, Fiateyri
— SÚKandi, Snðureyri
— BolunKavíkur
— HnífsdælliiKa
— Baldur, XsaíiriM
Verkalýðs- og' sjómaiuiafélas ^
ÁlftfirðinKa, Söðavik
Verkam.fél. Frant, Sauðárkrók <
— Farsasll, Hofsósi
— Þróttur, SiKlufirðl
/) Verkakvennafél. Brynja, SiKluf.i
Vérkalýðs- ok s.jómaiinaiélaK
Ólafsfjarðar
Verkakvennafél. SÍKurvon, Ól.(
Vefkamannafél. Akureyrar-
kaupstáðar
Verkakvennafél. EinliiK,
Akureyri
YerkalýðsfélaK Þórshafnar
VerkakvennafélaKÍð Brynja
Seyðisflrði
'Verkalýðs- ok SjóinannaféiaK
lJjúpavoKs
.VerkalýðsfélaK Vestmannaeyja
Verkamannafél. J>ór, Selfossi
'Verkalýðs- og' sjömanuafélaK j
Miðneshrepps
Verkalýðs- ok sjóinannafélaK
Gerðahrepps
Verkalýðs- og sjóntannafélaK
Keflavíknr
iíiDkkunnni
Deildafundir
Af séi'stökum ástæðum
ex- deildafundum Sósíalista-
félags Rvíkui', sem vera
áttu annað kvöld, frestaö
til miðvikudagskvölds. —
Verða þá fundir í öllum
deildum kl. 8.30 á venju-
legum stööum.