Þjóðviljinn - 16.11.1952, Blaðsíða 8

Kröfur verkaPsfélapsisia afhentar
Fr.amhald af 1. síðu. ur og 12 aurar á klst. eða
þá meiri verðliækkanir, eins 58,6%.
og aö er vikið hér að framan. Til þess að glöggva sig a
— Er engum blöðum um það verðliækkunum nokkurra
að fletta að verulega hefur helztu nauðsynjavara almenn-
dregið sundur milli kaupgja.lds ings síðan í október 1947 böf-
og verðlags á þessu tímabili. um við eftir upplysingum fra
Og þó í enn ríkari mæli hjá Hagstofunni sett upp eftirfar-
t>ví launafólki, sem við skerta andi töflu um vöruverð í okto-
Jkaupgjaldsvisitölu býr. ber 1947 og október 1952, og
í október 1947 var kaup einnig reiknað út, liversu morg
Dagsbrúnarverkamanns kr. um liundraðshlutum verðhækk-
8,74 á klst. Nú er kaupið kr. unin nemur a þessu timabili.
13,86. Hækkunin er fimm krón- Þessi samanburður lítur
þannig út:
VörutegUJHl: Verð í Verð í Verð-
olitóbev 'i' okt. ’52 liækkun
kr. kr. % '
Kiedakjöt :kg 11.35 18:35 62
tcálfskjöt kg 8.00 34.00 75
Ihrossakjöt kg 5.25 18.00 243
kæfa kg 20.00 36.54 82.7
sláfcur, hvert 14.00 .30.00 »14,3
r,ý ,ysa, .Blægð, kg 1.15 2.05 78,3
Þorskur, nýr, sl. kg 1.10 1.85 68.2
smálúð.a ný kg 2.90 5.50 89.7'
saltfiskur verkaður kg. 3.25 5.60 72,4
ibarðfisltur kg 14:00 -28.60 104,3
r,ýmjólk liter 2.10 3.40 62
skyr kg 3.40 5.70 67.7
rúgmjöl kg 1.54 3.25 111
fcveiti kg. l.«3 3.25 99,4
S-.aframjöl kg 1.65 4,20 154,6
srúgbrauð . stk, 2.45 ,4.70 91,9
monmalbrauð stk 2.35 ,4.70 96
franskhrauð stk 1.40 2.70 93
kringlur kg 3.20 7.90 147
ifeartöflur kg 1.25 2.45 96
aprikósur þurrk. kg 7;90 26.15 231
eveskjur kg 5,20 9,50 82,7
strásykur 2,00 4,20 110
ruoiasykur 2,23 4,90 119,8
kaffi br. og mal. kg. 8,80 44,00 400
kaffi óþr. kg 4,89 30,93 533
kaffi'bætir kg 7,20 14,75 104,9
kakó kg 5,57 29,30 246,5
kol kg. (100) 26,80 50,80 89,6
kamgarnscheviot innl. m 61,00 163,50 317,7
karlm.fatæfni „útl. in 72,90 224,69 208,2-
ikarlm.föt kiæðskeras. settið 817,00 1851,27 126,6
ttarlmannanærfatn. settið 30,46 78.08 156,4
karlm.sokkar (ull) parið 8,28 32,79' 296
gúmmistígvél upphá parið 55,80 291,79 297,4
•Sérstök athygli skal vakin
á þvi, að einnig þetta eru að-
eins visitöluvörur. Og þótt liér
sé - óneitanlega um allmiklar
verðhækkanir að ræða á flest-
tum vörutegundum, þá mundi
Í>ó blæða betur, ef samskonar
skýrsla væri gefin um vei-ð-
bsekkanir þeirra vara, sem ekki
eru teknar með í vísitöluút-
reikninginn.
Greinargerð þessari látum
við fylgja töflu yfir útsvar og
tékjuskatt álagðan 1948 og
1952 "ú ■ árstekjur verkamanna
icaeð lágmarkskaupi Dagsbrún-
ar árin, sem skattálagningin er
sniðuð við, þ.e. árin 1947 og
1951. Þessi athugun leiðir m.
a, i Ijós, að einhleypur verka-
maður, sem hafði óslitna vvnnu
tbæöi árin og Dagsbrúnarkaup,
var f\-rra árið 194 vinnustund-
ir að vinna fyrir útsvari sínu,
en i ár er hann 241 stund að
íjúka útsvarsgreiðslunni. Tekur
þaö hann þannig rétt um jý
iengii tima.
Þegar samskonar samanburð
nr er gerður yfir útsvars-
greiðsiur hjóna með þrjú börn
íþessi sömu ár, kemur þó í ljós,
að hækkun útsvarsins er miklu
tilfinnanlegri. Árið 1947 var
útsvar slíkrar verkamannsfjöl-
^ainiiBiiga-
iiefiidin
í samninganefnd verlia-
klýðstelaganna eiga sasti ei't-'
l(iiftaldir menn:
Eðvarð Sigurðsson, JívíkA
Jóhanna Egilsdóttir, K\ík,'
“Öskar Hallgrímsson, Kvik.í
^Snorri lónssoii, Reykjavík,j
tBjörn Bjarnason, Kvík,/
i>Ssemumlur E. Ólafss. K\ik,,/
iitillaíur Jónss., HafnarfirðiJ
kHannilial Valdirnarss. ísa-y
ífirði, Björn Jónsson, Akur-
f&yri, Kagnar Guðleifssonþ
?lívefigyík, Jón Sigurðsson,'
/f.ramkvæmdast.jóri A.S.Í.
-skyldu ekki nema 700 krónur
og greiddist með áttatíu og
tveim vinnustundum, en á
þessu ári er það 1730 krónur,
og þurfa 143,3 vinnustundir til
greiðslu þess. Þetta þýðir, að
slíkur fjölskyldumaður er í ár
74,8% lengur að vinna áf sér
útsvarið en 1947.
Þessu lík er útkoman, þegar
athugað er um tékjuskattinn
til ríkissjóðs.
Árið 1947 hafði einhleypur
maður 530 króna tekjuskatt og
gat greitt hann með 62 vinnu-
stundum. Á þessu úri er tekju-
skattur slíks manns 909 krón-
ur, en 75 vinnustundir fara til
að kvitta hann.
Hjón með 3 börn höfðu 74
króna tek-juskatt 1947 og gátu
unnið hann af sér mcð 8,7
vinnustundum mannsins. En nú
er tekjuskattur fjölskyldunnar
276 krónur og 22,9 vinnustund-
ir fara til að greiða skattinn.
Þannig fer 163,7% lengri timi
til að vinná fyrir þessum ríkis-
skatti árið 1952, en til l>ess
þurfti áinð 1947.
Þessu lik er niðurstaðan,
hvaða útgjaldaliðir sem teknir
eru. Hækkanirnar eru næsta ó-
trúlegar, og miklu hærri í flest-
um tilfellum, en menn gera
sér í hugarlund í fljótu bragði.
Tökum t.d. húsaleiguliðinn.
Þeim fækkar nú óðum, sem
búa við gömul leigukjör. Af
þeim sökum hefur fjöldi al-
þýðuheimila orðið fyrir marg-
földun ,á húsaleiguútgjöldum,
sem taka nú til sín verulegan
og ískyggilega háan hluta af
vinnutekjum verkafólks.
Verður að harma það að
■hvergi gJiuli vera hægt að fá
óyggjandi upplýsingar um
húsaleiguna. En það má full-
yrða að væru slikar tölur 'fyiir
hendi yrðu þær í viðbót við
það sem hér hefur verið sagt,
þungur rökstuðuingur fyrir
verkalýðssamtökin um bráða
nauðsyn aukinna tekna.
Hið sívaxandi atvinnuleysi
hefur opnað augu verkamanna
fyrir nauðsjm þess, að stofn-
aðir verði atvinnuleysistrygg-
ingasjóðir. Er hér farið fram
á, að atvinnurekendur greiði
4% á greidd vinnulau*i í slíka
sjóði, er stofnaðir verða, þar
sem þeir eru - ekki þegar til.
Ætti að vera óþarft að fara
mörgum orðum um nauðsyn
atvinnuleysistrygginga. Þvi
svo erfiðlega sem fullvinnandi
vei'kamanni gengur nú að kom
ast af með tekjur .sínar, er
augljóst mál, að það ær óger-
legt með öllu, ef atvimuileysi
ber að höndum.
Orlöf er nú orðið þrjár vik-
ur hjá flestum nágrannaþjóð-
uin okkur. Einnig hefur þriggja
vikna orlof fengist viðurkennt
hjá ýmsum starfsgreinum hér
á landi einkum eftir nókkuð
langan starfstíma. 1 kröfum
okkar er gert ráð fyrir þriðj-
ungslengingu orlofs, sem þýð-
ir það að orlofsgreiðslan yrði
6% á vinnuláunin i stað 4%.
Vinnuafköst þjóðarinnar
hafa margfaldast á seinustu
árum og áratugum með vax-
andi tækni. Þegar svo jafn-
framt er horfzt í augu við þá
staðreytid, að þjóðfélagið synj-;
ar vinnufúsum verkamönnum
unnvörpum um verkefni, setur
verkalýðshreyfingin fram þá
kröfu að stytta vinnutimami
með það fyrir augum, að ætla
hverjum þegn á þjóðarbúinu
verk að vinna. Er þetta orðin
dagskráikrafa ofarlega á baugi
þJÓÐVILimN
Sunnudagur 16. nóvember 1952 — 17. árgangur 260. tölublað
Áskorun iiittmia ársþings BÆH:
Alþingi tryggi byggiiigu
æskulýðshallarinnar
Ársþingi Bandalags æskulýðsfélaga Kvíkur, sem kom sam-
an 7. nóv. sl., lauk i lláskólanuin í i'yrrakvölil. Samþykkti það
in.a. eftiríaraiuli:
„Finanta ársþing Bandalags æskulýðsfélaga Kejkjavíkur
skorar á Alþingi að setja ákvæfti nú á þess’u þingi, er tryggi
stuðning íúldsins við byggiugn æskulýðsliallar í Keykjavík á
koniaiiíli árum.“
Ásmundur Guðmundsson
prófessor yar einróma (fndur
kjörinn formaður bandalags-
ins.
Meðstjórnendur hans v,oru
kjörnir: Stefán Runólfsspn.
Sigurjón Danivalsson, Axel
Helgason, Þorsteinn Valdi-
marsson, Jón Ingimarsson og
Kjartan Gislason.
hjá flestum menningarþjóðum,
og sumstaðar þegar komin í
framkvæmd og þykir gefa
góða raun.
Kaup iðnnema er nú orðið
svo iágt, að óhugsandi er, að
unglingar geti séð sér far-
borða, meðan á náminu stend-
ur. Hkisvegar er þjóðinni á
því mikil nauðsyn, að ungir
menn séu fremur hvattir en
iattir til náms í verklegum
efnum. þvi að ennþá erum við
Islendingar því miður eftirbát-
ar annara menningarþjóða í
margvíslegri verkmennt. Verð-
ur því að teljast eðlilegt og
sjálfsagt, að verkalýðsfélögin
styðji af alefli að bættum kjör-
um iðnnema.
Að lokum viljum við taka
þaö fram, að 'þótt verkalýðs-
hreyfingin sé nú eins og oft
áður til þess neydd að bera
fram kröfur sínar um kaup-
hækkanir, er okkur það ljóst,
að æskilegra væri að öllu leyti,
ef unnt væri að koma því til
leiðar, að auka kaupmátt laun-
anna með öðrum ráðstöfunum,
og bæta afkomuskilyrði hins
viiinandi fólks með aukinni at-
vinnu.
En hvorugt þetta er á valdi
verkalýðssamtakanna. Það er á
valdi Alþingis og ríkisstjómar
einnar að gera þær ráðstafanir
vinnandi fólki til hagsbóta,
sem jafngilt gæti þeim kjara-
bótuni sem í framangreindum
kröfimi felast.
í varastjóm voru kjömir:
Theódór Guðmundsson. Emil
Bjömsson, Björgvin Guð-
niundsson, Awialdur Axnason,
Óli Kr. Jónsson og Ingibjörg
Ej'þórsdóttir.
Endurskoðendur - voru kjörn-
ir: Ragnar Ólafsson og Gisli
Halldórsson.
Þingið afgreiddi ýms mál og
tillögur, er nánar mun getið
siðar, m,a. þakkir tii borgar-
stjóra Reykjavikur og bæjar-
stjómar fjæir ágætan stuðning
við æskulýðshallarmálið.
Starlsmaður SÞ siaddur
hér
Viggo Christensen, sem veitir
forstöðu upplýsingaskrifstofu
SÞ fyrir Norð.urÍQndin, en hún
er í Kaupmainnahöfn, er stadd-
ur bér um þessar mundii'.
Hann liðfur átt viðræður við
ýmsa aðila liér á landi um
hvernig glæða megi áliuga
fólks á starfsemi SÞ.
Þjóívil jans
Nú er atSeins hálfur mánuður
þar til dregið verður í Happilrætti
I>j65viljans. Þennan hálfa niánuð
veiiðum við að taka vel á. Sala
hefur örfazt nokkuð siðustu daga
og hafa mai'gar deildir sótt vel
fram. Bolladeild heldur enn for-
ustusætinu, en Kleppsholtsdeild
fylgir fast eftir. — Köð deildanna
er nú þannig:
Töi'Iur er sýna útsvar og tekjusliatt álagðan 1948 og 1952 á árstekjur verkamanna með lág-
markskaupi Hagsbrúnar 1947 og 1951, og hvc margrar \ innustunilir verkamaður þurfti að
vinna fyrir útsvari sín'u og tekjusliatti hvort árið.
TAFLA I.: ÉTSVAK
1948
1952
Hækkun
Árstekj- Utsva r VÍJHIU- Árstékj- Utsvar Uinnu- frá ’47
ur kr. kr. st. ur kr. kr. st. %■
Einhlcypur maður .. 20.500,00 1660,00 194 29.000,00 2.910,00 241 24,2
Bamlaus hjón .. 20.500,00 1410,00 165 29.000,00 2.590,00 214,5 30,0
Hjón með eitt barn ... . . 20.500.00 1170,00 137 29.000,00 2.290,00 190 38,9
Hjón með þrjú börn . . . . . . 20.500,00 700,00 82, 29.000,00 1.730,00 143,3 74,8
TAFLA II.: TEKJUSKATTUR 4
1948
1952
Hækkun
Árstekj- Tekju- Vinnu- Arstekj- Tekju- Vinmi- frá ,4'
nr kr. sk. kr. st. ur kr. sk. kr. * st. %
Einhleypur maður . . 20.500,00 530,00 62 29.000,00 909,00 75,3 21,5
Barnlaus hjóti . .. 20.500,00 375,00 43,8 29.000,00 657,00 54,4 24,6
Hjón með eitt barn . .. . .. 20.500,00 272,00 31,9 29.000,00 527,00 43,7 36,9
Hjón með þrjú börn . .. . . . 20.500,00 74,00 8,7 29.000,00 276,00 22,9 163,7
ATH. Miðað cr við meðaltímakaui) 19.47 kr. 8,54 og 1951 kr. 12,07 og árstekjurnar fundn-
ar með því, að inargfalda tímakaupið með 2400 \ innustundum.
1. Bolladeild 35%
2. Kleppsholtsdeild 33—
3. Valladeild 22—
4. Barónsdeild 18—
5.-6. Skóladeild 17—
Túnadeild 17—
7. Sunnuhvolsdeild 16—
8. Kangholtsdeild 15—
P. Njarðardeild 14—
10. Meladeild 13—
11.-12. Þingholtsdeild 7—
Laugarnesdeiid 7—
13.-15. Skuggahverfisd. '6—
Sogadeild ,6—
Þói'sdeild ■6—
16.-18. Skerjafjarðardeild -5—
Hliðaideild 5—
Vogadeild 5—
19. Vestui'deild 4—
20. Nesdeild 1—
Hlíf gefiitfi veg-
Verkanianuafélagiuu Hlíf at'
hentur vegleg'iir félagsfáni,
sem hafnt'ir/.k alþýða gefnr
ielaginu í tilei'ni af 45 ára
afrnæli þess. Fer ntliöfnin
fram í GóðtemplaraUúsinu
og eru allir velkomnir.
Fjöldi Hafnfirðinga liafa
lagt sinn skerf í fjársöfnun
til þessarar góðu gjafar.
Fáninn er teiknaður af As-
geir Júlíussjmi, en geiður
utanlands. Gunnar Hjalta-
son gullsmiður hefur gert
vandaðan hún með merki
félagsins á fáuastöng þá er
fáninn er á.
í dag kl. 3.30 verður