Þjóðviljinn - 16.11.1952, Page 3

Þjóðviljinn - 16.11.1952, Page 3
Sunnudsgur 16. nóvcmber 1952 — ÞJÓÐVIUINI'T — (3 Halldór Kiljan Laxness: Illjómleikar í Hafnarfjarðarkirkju Sósíalisiuinn er siðalöginál mannkynsins Ávarp á þrifugasfa og fimta afmælisdegi Ráðsfjómarríkja MÍR býður ykkur velkomin að fagna í dag þrítugasta og fimta afmæli Ráðstjórnarríkj- anna. liins fyrsta sósialistaríkis veraldarsögunnar, hins fyrsta ríkis verkamanna og bænda. l>eir sem vita svo lángt aftur sem til upphafs þessa sérkenni- lega ríkis, minnast nú ‘þeirra hraklegu. spásagna sem i þann tíð geingu fjöllum hærra um ó- komna ævi þess; þá var sú trú og kennisetníng boðuð af auð- valdssinmmi dögum oftar, að þetta ríki mundi ekki fá stað- ist nema nokkrar vikur, í hæsta lagi fáeina mánuði. Auðvalds-I sinnar kölluðu tilkomu htus nýaj ríkis slys sem hlotist hefði af hinni fyrri heimsstyrjöld. For- vígismenn auðvaldsins vonuðust til að þetta slys mætti lagfæra á skömmum tíma; og í vou um að koma Rússlandi i samt lag aftur, gerðu öll hin meiri auð- valdsríki og mörg hin smærri samband með sér í styrjaidar- lok, um að hefja innrás í Ráð- stjómarríkin til að koma þar á auðvaldsskipulagi aftur; öll þau auðvaldsríki sem nokkur dugur var í, svo sera Japan og Bandaríkin, Bretland og Þýska- land, Iétu heri sína berjast við rússneska bændur og verka- menn heima í landi þeirra miss- erum saman, í þeirri bamslegu trú að þeir gætu kúgað fóik þetta imdir auðvaldsskipuiagið aftur. Einsog kunnugt er kom þar að auðvaldsríkin urðu að gefast upp á þessu lagfæríngar- verki, og hröklast við lítinn orðstír burt úr ríki verka- manna og bænda. Þegar auðvaldssinnar stofn- uðu. J annað skif.ti itil heims- styrjaldar, með Hitler að for- ríðara i krossferðimii gegn kommúnismanum, þá stóð mik- ið til að leiðrétta nú landa- bréfið og bæta úr villu hinn- ar f>Tri heimsstyrjaldar með þvi að leiða auðvaldið til sætis í Kreml, að' þéséu'Sinni uudir þýskum ægishjálmi. Þessi krossferð tókst hinsvegar hvorki betur né ver en svo. að ekki aðeins gekk mikill hluti Evrópu vestan Rússlands úr greipum auðvaldsins, heldur brast einnig úr hendi þess þáö land í austri, sem kallað er elsta og virðulegasta menníng- arriki veraldarsögunnar, hvorki meira né minna en fólksflesta land heimsins, og um leið það Iand sem eingum erlendum sig- \irvegara hefur nokkru sinni tekist aö leggja undir sig, sjálft Kínaveldi. í þessari síðari lieimsstyrjöld, þegar alla for- vigismenn auðvaldsins var að dreyma um að leiðrétta aðstöðu sína í heiminum, livarf hálft mankynið, eða vel það, undaa oki auðva’dsins, en möi'g önn- ur ríki mistu afl og vöid til að kúga þjóðir, og eru oríin í mesta máta ótrygg verk- færi auðvaldsins, j:au sem enn eiga þó að hánga i því áð heita auðvaldsríki: verkamenn þéss- ara ríkja eru orðnir það sterk- ir og samtaka, að auðvalds- sinna.r ná ekki fyrir þeim að koma fram óþurfta"verkum sín- mn nema að litlu le.yti. Þó að svona illa hafi til tekist, þá virðist auðvaidið ef dæma ska.1 af ræðum forvígis- inanna þæss í svipinn, þjást enn af sömu fávísinni sem jiegar hefur látið það gjörtapa tveim heimsstyrjöldum; hinir ensku- mæiandi hitlar og göbbelsar nú- timans virðast vera nákv.-lega jafnvsnmegnugir að átta sig á þróuninni, eða skilja hvar auðvaldið er á vegi statt, eins- og hinir þýsku fyriiTennarar þeirra voru. Nú eru tvær stefnur uppi i heiminum, stefna auðvaldsins, sem liygst munu geta snúið hjóli sögunnar við,, og broti'ð undir sig heiminn aftur með nýrri alsherjarstyrjöld, og leið- rétt svo slys og tjón sem það beið í himim fyrri tveim; hins- vegar jer stefna bænda og verkamanna, sem ráða nú ó- vinnanlegustu borgum heimsins, tveim mestu ríkjum veraldar- innar, og mörgum smærri, og láta einskis ófreistað að bregða fæti fyrir tilraunir striðsæs- íngamanna til að hefja hið þriðja heimsstríð. Það hefur nú komið í Ijós að á skaga einum í Asíu, Kóreu, hafa stríðsæs- íngamenn lent í þesskonar botn- holu, sem þeir virðast ekki geta komist uppúr aftur, og halda nú áfram að hríngsnúast þar berjandisk og bölvandisk kringum sömu hæðirnar misseri eftir misseri; þó hafa stríðsæs- íngamenn auðvaldsins lýst yfir því að þeir séu búnir að festa tvö hundruð miljarða dollara í því fyrirtæki, að reyna að murka >lífið úr þessu bláfátæka vesUngsfólki sem Jieir eiga ekkert sökótt \áð, á fjarlægum útskaga heimsins. Það er hætt við að þessir herrar verði að opna budduna einhverntíma svo um munar ef það er ætlun þeirra að halda þessu gáfuJega starfi áfram einnig í Kinaveldi og síðan Ráöstjórnarríkjunum, einsog þeir láta í veðri vaka að þeir ætli sér. Eitt er þó alveg víst, kristnir menn hvítir hafa aldrei færst í fáng jafnáhrifa- ríkt 'triiboð fyrir asíumönnum sem það er þeir halda uppi í Kóreu um þessar mundir. En meðan forstjórnarmenn auðvaldsins láta sporðdréka strfðsæsinganna gánga á skrokki almenníngs í auðvaidslöhdún- um seint og snemma, þá vex farsæld, öryggi og velmegan i ríkjum sósíalista, sem best má sjá í hinu elsta þessara ríkja, sem á þrjátíu og fimm ára. af- mæli í dag: þar rís hvert stór- virkið öðru furðulegra á grund- velli friðarins til að skapa þjóð- inni alsnægtir og hamíngju. Gagnvai*t hinum sósíalistiska friði er sem morðvopn auð- valdsins missi afl sitt; og þao er af þvi að friðui' sósíalism- ans og mannlegt siðferði er gitt; sósíalisminn er siðalögmál mannkynsins. Hinn sósíalistiski friður, friður verkamannsins, er æðstu siðgæðisafl von-ar aldar, og í þvi ríki sem grundvall- ast á þessari friðarhugsjón eiga hiutdeild allir menn sem fagna góðum vilja; heillaóskir vorar til handa hinu fyrstg ríjki sósí- álismans, ríki verkamanna og bænda, eru framar öílu velfam- aðaróskir til handa sjálfum oss. H. K. L. _ v' j ' > ■ i-mm t Wu«»n .. \ IÞROTTIR fílTSTJÖRI: FRIMANU ÍIELCASON 1 ff ss ii d kn&ií lel k si tióii <! Þriðja keppnisdag mótsins fóm léikar þannig að Ármann vann Fram '10:3, KR vann ÍR 11:3 og Valur Þrótt 8:0. Fyrsti leikurinn sem var milli 't’ram og Ármanns var ekki eins ójafn og mörkin benda til. Ármann ræður þó yfir meiri leikni og varnar- skipulag þeinu var betra en hjá Fram. Framarar áttu þó hættuleg skot og ekki laust við að þeir væru óheppnir með skotin, en þeir áttu skot í stengur nærri þriðju hverja mínútu! Við lei’khlé stóðu leik- ar 4:1 fyrir Ármann. Það er furðulegt að lið skuli leika saman í svo líkum búningum sem þar átti sér stað og ætti dómari ratmar að banna slíkt. Fyrri háifleikur iR og KR var jafn og máttu KRingaj- hafa sig alla við og lauk þeim hálf- leik jöfnum £;2. Eftir leikiilé fengu ÍRingar strax á sig tvö mörk og misstu þar með von- ina og komst uppgjöf í liðið. Við það bættist að dómarinn tók ekki nógu hart á brotum, og hinum ungu ÍRingum mun hafa þótt á sig hallað, og víst er það að lærdómsríkt héfði verið að sjá á kvikmynd við- ureign Þórðar og Þorletfsi við bogann KR megin. Ef það er handknattleikur þá má kalla margt handknattieik. Annai’s er KR-liðið orðið samleikið og allt bendir til þess að KR og Ármann bítist um lokastigin. Síðasti leikurinn var milli Vals og Þróttar og hafði Val- ur þar yfirhöndina og Iiélt marlunu hreinu. Það var þó ekki vegna þess’ að uppgjöf væri í liði Þróttar. Þeir börð- ust af krafti til síðustu mín- útu og léku ailvel saman en þeir hafa eldci fengið skot- kraft og hugkvæmni að brjót- ast i gegn og þá sér í lagi gegn svo ,,djúpri“ vörn sem Valur lék með á föstudags- kvöld. Leikar standa nú þannig: KR 3 I. 29:15 — 6 st. Ármann 2 1. 23:13 — 4 — Valur 3 1. 19:13 — .3 — IR 3 — 20:21 — 3 — Víkingur 2 1. 23:17 — 2 — Fram 2 I. 8:22 — 0 — Þróttur 2 1. 10: 32 — 0 — 1 kvöld keppa; Þróttur og Fram; ÍR — Víkingur og Val- ur —• Ármann. Söngflokkur Hafnarfjarðar- kirkju hélt hljómieika í kirkj- unni sl. sunnudag kl. 5 síð- degis undir stjórn organistans Pá.ls Kr. Pálssonar. Á efnis- skránni voru fyrst 3 göniul orgelverk leikin af Páli Kr. Pálssyni. Inngangur að söng- Ieiknum „Comus“ eftir T. A. Ame, „Siciliana“ eftir J. Stanley, og „Konsert-þáttur í Viggé Beneáikts- son, fimmiugur Viggó Benediktsson verður fimmtugur næstkomandi mánu dag. Hann er Patreksfirðingur að ætt og uppruna og hefur lengstum alið manninn þar. Engan kann ég frekar að nefna, sem mér gæti virzt skemmtilegri og sannari fyrir- mynd islenzks sjómanns en Viggó er. Ber margt til þess, einkum góð greind, vOjafesta og geðprýði og yfirleitt sá snoturleiki, sem hann er gædd- ur. Eg kynntist honum í blóma aldurs sins. Hann var þá þeg- ar þrautreyndui* og fareæl! skipstjóri, fengsæll sjómaður og harðfylginn sér að hverju sem hann gekk og hug- Ijúfi allra, er honum kýnntust: Viggó hafði snemma mikinn áliuga á almennum félagsmál- nm og revodist jafnan mjög oruggur og víðsrim stuðnings- maður alþýðuhreyfingarinnar, enda mun það mál sannast, að bnunvexti alþýðuhrej’fingarinn ar varð það hinii drýgsti vaxt- arkraftur, að menn að s'kap- ferli og almenningshylli sem Viggó lcðu m:dstað hennar lið og heilindi. Vart má kenna þes® nokkur mörlc, að Viggó hafi fyllt fimmta tuginn. Enn e.r hann fjönnikill og fi-amkvæmdasinn aður, léttlyndur og vinnuþrek hans óbugað þrátt fyrir marga raun. Mun ég mæla fyrir munn margra, þegar ég oska þess, að honum auðnist langra lif- daga í þeim sóma, sem hann hefur vafið í hina fyrri. Patreksfirðingur. Getraunúrslit Burley 1 Aston Vi’la 0 Cardiff 1 Manch. United 2 Liverpool 1 Arsenal 5 Manch. City 5 Charlton 1 1-Tiddlesbro 1 Derby 0 Newcastle 2 Chelsea 1 PreSton 3 Sunderland 2 Sheffield 3 W-Portsmouth 4 Stolce 1 Wolves 2 * Tottenliam 1 Bolton X x W.BAL 0 B'ackpool 1 2 Leicester 2 Huddersfield 1 1 Auglýsið í ÞjóSvHjanum G-dúr“ eftir G. S. Dttbuis. Þá söng kórinn 4'lög meö undir- leik organistans: „Þín, Drott- inn, er tignin“ eftir J Kent, „Komið fögnum fyrir Drottni“ eftir Chr. Tye, „Dýrð sé Guði i upphæðum" eftir Fr. Sileher og „Ave verum corpus“ eftir W. A. Mozart. Þar næst kom hinn undurfagri norski þjóð- lagaflokkur „Draum;Hvæ-úot“ í hljómbúningi norska tónskálds ins Erik Eggen, Guðmundur Jónsson ópcrusöngvari fór með einsöngshlutverk, og' söng- stjórinn annaðist tmdirleik.v Þó. fór kórinn af söngpai'ii kirkj- tinnar í kór hennar og söng þaðan 3 iög (a capella), eftir norsk nútimatónskáld, að lok- um lék Páll Kr. Pálsson 2 lög á orgelið: „Evente,, Róralfor- spil“ eftír Alec Rowley og „Prelúdía í f-moll" eftir J. s. Bacli. Eins og sjá má var efn- isskráin ail fjölbreytt. Það verk sem óefað vakti mesta athygli var hitm norski þjóðlagaílokkur „Dramn'kvæð- ið“, Úr kór kirkjuönar liynnti séra Garðar Þorsteinsson á- heyrendum lag og ijóð sem varðveitzt hefur í munmnælum allt frá 13. öld. Enní'remur las hann upp þýðingu á kvæð- inu. I þessu dramatíska dj'aum- spili, sjmdi kórinn sína beztu kosti, — blæfagurt samræmi í öllum röddum og pyýðileg tilþrif. Hin glæsilega og þrótt- mikla rödd Guðm. Jónssonar óperusöngvara, naut sin frá- bærlega vel. Túlkun hans á hinu margbreytilega efni kvæð isins var með þeim ágætum, að þeim er á hlýddu mun seint úr minni líða. Það má segja, að lög þau er sungin voru úr kór kirkj- unnar hafi verið full erfio fyr- ir kórinn. Raddsetning þtessara tónsmíða er mjög erííð til flutnings, og reyndi mjög á tækni og hljómflutning hjá hverri rödd fyrir sig, en með röskleika og öruggri stjórn söngstjórans fékkst )>ó furðu1 góður heildarsvipur á þessum erfiðu verkefnum. Einleikur Páls Kr. Pálsson- ar var að þessu sinni með þeim hætti að unun var á að hlýða, má þar m.a. tilnefna „Inn- gangur að söngleikmun „Com- us“, eftir T. A. Áme og „Prelúdium í f-moll“ eftir J. S. Bach, hitt er undravert hve góðri „regesteringu" hann náði úr hinu einfalda og aidraða orgeli kirkjunnar. Páll Kr. Pálsson mun hafa, gerst organisti við Hafnar- fjarðarkirkju fyrir nimum 2 árum þá nýkominn beim frá nokkurra ára námi á Norðurl. um og í Englandi þai' sém hann stundaði nám i orgelleik og tónfræði. Þeir se-m til þekktu vissu að hér vax sér- lega góður listamaður að bætast við i hópinn hér heima, síðan hefur hann hai't mörg vandasöm störf með höndum m.a. sem ltennari við skóla söngmálastjóra, organisti við kirkju Hafnarfjarðar og Bessa staða, söngstjóri karlakórsins „Þrestir í Hafnarfirði og karia : kórs lögreglunnar í Reykjavík. ; skólastj. Tónlistarskóla Hafn- arfjarðar og söngkennari Flen sborgarskólans. Vonandi fær Hafnarfjarðar- kaupstaður lengi ao njö.ta, starfskrafta þessa ötula tón- listarmanns. Ég vil a.ð lokum. þakka söngstjóra. og söngfólki ágætai’ skemmtun. og taka. undir orð- séra Garða.rs Þorsteinssionar, er hann talaði til áheyrenda að hljómleikunum loknuœ: „Meg- um við sem fýrst fá meira að heyra." gv

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.