Þjóðviljinn - 26.11.1952, Qupperneq 6

6) _ ÞJÓDVILJINN — Miövikudagur 26. nóvém’ocr 1952
I>AÐ var bara slys eða slysni.
Ef osfrv. „Bara“ siys má forS-
ást. í verksmiðjum og á öðrum
vinnustöðvum er sem, betur fer,
víða unnið markvíst að þyí að
koma í veg fyrir s’-ysin.
Heimilið er vinnustaður kvenna
og barna og þar verða m'órg ó
Fra suiadm
— Skrúfaðu ekki fyrir!
Það var konan, sem kabaöi,
þegar ég ætlaði að loka útvarp-
inu.
— Ég þarf nefnilega að hlusta
á veðurfregnirnar.
— Ég he'd þú megir það mín
vegna. Annars hélt ég, að veður-
útlitið skipti ekki miklu máli,
þar sem við vinnum bæði inni-
vinnu og ætluðum ekkert sér-
stakt.
— Nú máttu ioka, sagði hún,
þegar veðurfregnunum var lokið.
— Varðstu einhvers vísari?
— Já, nú fer ég á torgið að
kaupa grænmeti, því að ég æt!a
að skammta heita grænmetis-
súpu.
__? ? ?
— Hefði verið spáð góðu, áttum
við að fá þeytta súrmjólk.
Vissulega er matargerðin vís-
indagrein. Ætli, að veðurfræðing-
arnir hafi gert sér ijóst að þeir
bera ábyrgð á henni — líka.
þörf slys, einkum i eldhúsinú.
Við *" skulum því fara. i rann-
■sóknarleiðangur um iiúsið eða i-
búðina og lagfæra eftir því sem
mcð þarf.
1 dag byrjum við á útitröppun-
um og anddyrinu. Ef al!t er eins
og það á að vera oigið þér að
geta svaráð spurningunum hik-
laust játandi:
Er gott Ijós yfir tröppunum?
Er regla á að ha'da þeim hrein-
um í hálku?
Er gert við sprungur eða sltörð
i steypunni?
Er mottan við útidyrnar stö.ð-
ug?
Er stöðugt handrið á stiganum?
Athugið þér að hafa ekki kassa,
leikföng, kústa, áhöld eða annað,
sem hægt er að detta um í stig-
anum?
Hafið þér að reglu að kveikja
ævinlega ljós, eftir að farið er
að skyggja, áður en þér farið
upp eða niður stiga?
Ef smábörn eru á Heimilinu, er
stiganum þá lokað með öruggu
hliði?
Hafið þér aðra höndina lausa til
að halda í handriðið, þegar þér
gangið upp eða niður.stiga?
Forðizt þér að bera stærri hyrði
en svo, að þér sjáið niður fyrir
tærnar á yður?
Sjáið þér um, að lausar mottur
eða dreglar séu ekki við stiga-
gatið eða neðsta þrepið?
Maturinn
á
morííun
Soðinn fiskur, rófur og kart-
öfiur. — Eggjamjólk með
rúghrauðstoppum.
Eggjamjólk: 1.1 mjó'k, % I
vatn, JO gr hveiti, Vi 1 mjólk,
15 sveskjur, 2 egg, 2 msk. syk-
ur, vanilludropar.
Sveskjurnar ci-u þvegnar og
lagðar í volgt vatn. Mjól.k og
vatn er hitað, hveitið hrært
út með kaldj-i mjólk og súpari
■'öfnuð með því. Þegar sýður
eru sveskjurnar ’átnar út í,
soðiS í 5 min. Eggin eru þfeytt
með sykrinum, súpunni aúsið
út i og hrært í á meðan, b’and-
að aftur í pottinn óg hitað að
suðu.
Rúgbrauðstopparia má búa til
daginn áður. 100 g rifið rúg-
orauð og 2 tsk. sykur er hitaö
í 25 gr af smjörlíki, þangao
til það loðir saman. Þjappað
oian í eggjabikara eða önnur
smámót. Hvolft úr á fat og
l-orSað mcð súpunnj.
Itafmagnstakmörkunin f dag
Hliðarnar, Norðurmýri, Raúðar-
árholtið, Túnin, Teigarnir, Íbúðar-í
hverfi við Laugarnesveg að Klepps-i
vegi og svæðið þar norðaustur af
Ef dregill er á stiganum, er
hann þá svo traustlega festur,
að hann haggist ekki?
Gætið þér þess, að slitnir þræð
ir séu ekki í dreglinum?
Bætið svo við fleiru, sem yður
dettur í hug. Á morgun förum við
í eldhúsið.
Skúli Guðjónsson:
Lára mín.
Mánudag'slcvöldið þann 17.. þ.
m. hlustaði ég :á þig, er þú
ræddir um daginn og veginn.
Margt bar á góma hjá þér
umrætt kvöld, því þú veizt
svo margt og ert alltaf fleyti-
fuil af hollráðum, sem þú sáldr-
ar út yfir allt og a'ia jafn-
vel okkur bændurna, samanber
það • er þú í fyrravetur ráð-
lagðijr okkur a& hleypa kúnum
til brynningar að vetr'num, og
kartcí'luræikt til gripafóSu.r'a
virtist þér ekki svo ýkjafjar-
iægt takmark þennan mánu-
dag.
En rauði þrá'ðurinn í öllum
þínum préd'kunum hefur mér
þó túrzt vera siðgæðis- og trú-
má’in og er það vitanlega góð
lexía út af fyrir sig.
Svo var og þennan mánudag.
Um síðir komst þú ræðu þinr.i
það langt á’e::ðis. áð þú minnt-
ist á hin svokölluðu ástands-
mál, sem þú sagðir að væru
nú mikið rædd og það meira
að segja á sjálfu Aiþingi.
Þú lézt í ljósi undrun yfir
því, að hér þyrfti áð skapast
ástand og það meira að segja
alvariegt ástand, þótt varnai'-
lið vinveittrar þjócar dveldist í
iandinu.
Hér mætti skjóta inn innan
sviga: Varnai'l'ð vinveittrar
þjóðar, það er fal'eg setnir.g.
Hún felur í sér eitthvert lokk-
\llggur leiSm
andi seiðmagn, sem orkar á
hngi hlustendanna, ekki sízt
ungra kvenna.
Þetta var nú útúrdúr.
Svo ferff þú að leita að or-
sökunum fyrir því, að hér hef-
ur skapazt ástand. Maður
skyldi nú ætla, að þú hefðir
dottið ofan á þá orsök, sem
öllum mönnum með gripsvit og
þaoan af meir ætti að liggja
í augum uppi, sem sé þá að
erlendur her er í landi.
í þínum augum er málið
ekki svo einfalt. Að þínum
dómi er ástandið svona a’var-
legt vegna jþess að fólkið í
’andinu er ekki nógu vel krist-
ið.
Sizt er fyrir það að synja,
aff kristilegt uppeldi geti reynzt
ungum stúlkum nokkur vörn
gegn ástleitni erlendra her-
rnanna. En hár þarf meira til
Lára 'mín,' og það væri að
freista drottins, cf treysta ætti
á kristdegt uppe’di, sem eitt
óbrigðult meðal til lækningar
því ljóta meini sern kallað er
ástand. Ekki mun af veita,
þótt fleiri ráffa sé leitað.
Það er þá fyrst, að leggja
niður gæ’unafnið: Varnarlið vin
ve'ttrar þjóðar, og nefna fyrirb
tækið sínu rétta nafni: Erlend-
ur her scm sv'kinn hefur veri'ö
'nn á þjóðina að henni forn-
spurffri og í trássi við landslög
og rétt.
Ef þessar staðreyndir. yrðu
-'vo kenndar í skó’um landsins,
iafnhliða kristnum dómi myndi
bað reynast ungum stúik-
um miklu traustari vörn
gegn þvi að lenda á glapstig-
-'m erlendra stríðsmanr.a, en
kristin fræði cin út af fyrir
sig.
En þetta er ekki nóg. Ekkert
annað má að fullu haidi koma
en að vic iosum,, okkur við
alia erlenda hermenn af ís-
lenzku lahdi.
Meðal annarra orða, Lára
mín. Þú minntist á Sigríði i
Brattholti. — Þú viidir meira
a.ð segja láta minnast hennar
á einhvern viðeigandi hátt, og
er það vel.
Ef Sigríffur í Brattholti er
enn sama sinnis, sem þá, er
hún barg Gullfossi frá því að
verffa erlend eign, myndi henni
vart verða önnur viöurkenning
geðþekkari en sú, að landi
hennar og þjóð yrði borgið úr
höndum útiendinga.
Hvers virði er einn fosjs, þótt
fagur sé, hjá tugum, kannski
liu'hdruðum ungra kvsnriá,* sein
árlega verða erlendum innrás-
arher að bráff. Og er ekki sala
á einuin fossi hréinustu smá-
munir hjá öl'u því sjálffor-
.æðis- og landsréttindaafsali,
sem ráðamenn þjóðarihnar hafa
gert s'g seka um, a'lt frá 5.
október 1946 til þes3a dags.
Með skírskotun til þess dá-
lætis, sem þú hefur á Rigríði í
Brattholti, ættir þú að taka til
athugunar, hvort þú gætir ekln
eitthvað af hcnni lært. Guð
forði þér þó frá því, að hafa
uppi nokkrar ráðagerðir um
örþrlfaráð. Það myndi líka
vera blávitatilgangslaust. Virð-
'agin fyrir heigi mannsins hef-
ur þorrið svo mikið síðan é
æskuárum Sigríðar, að ekki
tjóar nú að skírslrota til mann-
'cgra tilfinninga. Þeir menn.
sem nú'.eru að seija, frelsi or
giftu þjóoarinnar í hendur
erJends hcrveldis, sltilja ekk;
það tungumál sern faðir Sigríð-
ar í Brattholti skiidi.
En þeir skilja annað. Þeir
skilja það cf fólkið, sem hefu;
iyft þeim upp í vaidastclinn,
ætiar að snúa við þeim bakinu
Það er hið eina scm þeir skiija
og hið eina sem þeir óttast.
Og ef þú Lára rhín, vilt'firr?
’iinar uppvaxandi kynsystur
binar frekari tjóni, en þær hafr-
þegar beðið, þá du.gir ekkert.
guðsorð; já, því er nú ver, að
máli er e-kki svo auðleyst.
Hið eina sem gildir.er ið þú
safnir samán öllum pólitískum
Fnunhald á 3. síðu.
TITEOÐORE DREISER:
315. DAGUR
mánuði var Kínverjinn tekinn af lífi, en hann virtist hafa beðið
lengi (Hann fór án þess að segja orð við nokkurn mann, þótt
vitað væri að haan kunni nokkur orð í ensku). Síðan kom
röðin að Larry Donahue, uppgjafahermánninuirí —• og hann
hrópaði liástöfum— áður en dyrnar lokuðust ádiæla honum:
„Verið þið sælir, félagar. Og líði y'kkur veÍ!“
Og á eftir honum —- og það var svo skelfilegt, það dró allan
viðnámsþrótt úr Clyde, — kom Miller Nioholson. Nú lxöfðu
þeir verið feamvistúm í fiihm mánuði, talað saman og stundum
kallast á úr klefum sínum — og Nicholson var farinn að
ráðleggja honum hvaða bæ'kur hann ætti að lesa — og gefa
honum holl ráð í sambandi við mál hans sjálfs .— þegar
það j'rði tekið upp að nýju — liann hélt því fram að nauð-
sycilegt væri að berjast gegn því, að bréfin írá Róbertu yrðu
lögð fram. sem söixnunargögn, á þeim forsendum að þau væru
svo döpur og örvilnuð að þau hlytu að hafa óheppileg áhrif
á kviðdómendur og koma í veg fyrir sanngjarna og rétt-
láta athugun málanna — þess í stað ætti að lesa útdrátt
úr efni þeirra, og 'kviðdómendur fengju ekki að sjá annað
en þennan útdrátt. „Ef lögfræðingar yðar geta komið því í
kring, þá cruð þér öruggui’ um að vinna málið. Það getið
þár reitt yður á“.
Og Clyde boðaði Jephson þegar í stað á sinn fund, sagði
honum frá þessari hugmytid og Jephson var honum sammála
og kvaðst myndu bæta þessu inn í umsóknina.
En skömmu seinna gerðist það, að fangavörðurinn, sem
lokaði klefa hans eftir útivistina, beati í áttina að klefa
Nicholsons og hvíslaði: „Næst kemur röðin að honum. Er
hann búinn að segja yður frá því? Innan þriggja daga“.
Og ’pað fór hroliur um Clyde — þessar upplýsingar hel-
tóku hann eins og napur nístandi vetrarvindur. Skömmu áður
höfðu þeir verið saman úti í garðinum og þeir höfðu gengið
um og talað saman um mann sem var nýkominn — Ungverja
frá Utiea, sem hafði verið staðinn að því að myrða ástmey;
sína — breema hana í ofni — liann hafði játað það — stór,
grófgerður, dökkur, fáfróður maður með andlit eins og á.
gotnesku steinlíkneski. Og Nicholson sagðist -halda, að hann
væri skyldari dýrunifax mönnum. En hana hafði ekki minnzt;
á sjálfan sig. Og iiman þriggja daga! Og hann gat gengið
um cg talað eins og ekkert hefði í skorízU'þótt faHgavörð-
urkm segði, að honum hefði verið tilliynnt þetta kvöldið;
áður.
Næsti dagur leið á sama hátt — hann geklc um í garð-
inum og talaði eins og ekkert; óvenjulegt væri á seyði —
hann horfði til hraúns og dró djúpt ahdann. Ea Clyde, félagi
haus, var-sóttheitu;r--Qg eirðarláus -r--lamaður eftir.heilabrot
■ Uieillar nætur —- hann gat okkf sagt-neitt, mgaan .iiSLnn gekk
við hlið hans, aðeins hugsáð: „Og hann getur geagið um.
Og verið rólegur. Hvers könar maður er þetta?“ Og hann
var hrifinn og agndoffb t
Morgun'nn eftir birtip Nicholson ekki — hann var k.yrr í-
í klefa sínum og reif í sundur bréf sem liann. hafði fengið
víöa að. Og um hádegið hrópaði hann til Clydes', sem var
tveim klefmn utar: Itlg ætla að senda yður dálítið t.il minja“.
Og hann .minntist ekki einu orði á það sem vofði yfir.
Og svo kom fangavörðurijm 'með tvær bækur — Rofcinscn.
Crusoe og Þúsund og eina nótt. Sama lcvöld var farið með
Nicholson burt úr' klefa síimm --- morguninn eftir — fyrir.
birtingu — vo.ru ' tjöldin dregin fyrir; mennirnir gengu,
framhjá, hið sama var endurtekið enn einu-sinni. En nú var
öðru máli að gegna — nú var höggvið svo nærri honum —
á svo grimmúðlegaa hátt. Og þegar Nioholson geifi framhjá,
hrópaði hann! ,,Guð veri með ykkur öllum. Ég vona að ykkur
takist að komast héðan“. Og svo ltom hin hræðilega þögn —
eftir að dauðadæmdur maður liafði gengið framHjá.
Og Glyde varð einmana — hræðilega einmana. Nú var cng-,
inn héma — alls engitm — sem hann hafði áhuga á að tala:
við. Hann gat aðeins setið og lesið — og liugsað — eða látizti
liafa áhuga á því sem hinir mennirnir sögðu. En-þegar hann;
gat hætt að hugsa um sitt eigið ólán, hafði hana me;ri áhuga:
á rómantík en raunsæi. Þcgar hann las, þá las haun léttar
ástarsögur, sem lýstu þeim heirai, sem hann hafði þráð að-
lifa og hrærast í — en ek'ki sögur sem lýstu binni hörðu,
hversdagslegu lífsbaráttu, En hvernig færi nú fvrir honum?;
Hann var svo einmana. Eina samband hans við umheiminn
vorti bréfin frá systkinum hans og móður. Og Asa fékk ekki
heilsuna, og móðir hans gat ekki komið aftur — hún átti í
svo miklum erfiðleíkum í Denever. Hún hafði reynt að fá
atvinnu við trúarbragðakennslu í c-inhverjum skóla — meðan
hún annaðist Asa. En húa hafði beðið herra Ducan MeMillan,
ungan þrest, sem hún háfði liitt í Syracuse, að fara lil háns
og heimsækja hann. Háha var svo sterkur í trú sinni og niildur