Þjóðviljinn - 11.01.1953, Side 3

Sunnudagur 11. janúar 1953 — ÞJÓÐVILJINN
FRÁ »AXI>AllIK.II'\ni
A ÍÞRÓTTIR
rtiTSTJÖRl. FRlMANN HELCASGN
Einn hezfi skaufamaður
NorSmanna kennir hér i vetur
Howard Fast: Iílarlcton. Skáld-
saga. Heimski-ingla 1952. Gísli
Ólatsson íslenzkaði. — Ií’yrstl
bókaflolckur 3Iáls og menning-
Klarkton er bfcr í Massasjú-
settfylki á austurströnd Banda-
ríkjanná norðanverðri. Telur
bærinn 22 þúsund íbúa, en
hjarta hans og miðdepill er
verksmiðja ein stór pg mikil.
Sagan gerist öll á fjórum dög-
um, 6.-9. desember 1945. Þáð
cr verkfail í bænum, og mun
sagan að einhverju ieyti styðj-
ast við söguiega atliurði. En j)ó
verkfali hafi skoliið á áður en
sagan hefst. stanui enn þeg-
ar henni lýkur, og atburcir
hennar spinnist út af því, er
Klarkton í rauninni ekki verk-
failssaga. Verkamenn standa
oftast aðcins í bakgrunni henn-
ar. kjörum þeirra er ekki lýst.
Höfu'ðpersónurnar eru verk-
smiðjueigandinn, læknir bæjar-
búa. scndimenn komnir til að
brjótá verkfallið niður. og
nokkrir kommúnistar í flokks-
félagj bæiarins. 'Efni sögunn-
má lýsa í þremur áföngum.
E’gandi verksmiðjunnar, Ge-
org Glark Loweil, er hversdags-
gæfur maður. Draumar hans
..voru alltaf skipulegir, nátt-
úrlegir og lausir við þá undar-
leg'u og ómannlegu eiginleika.
sem loog \ið drauma margra
manna'....“ eins og segir í
upphafssétningu verksins. Hann
er að vJsu auðugur maður en
hann ségi-iv áð sér sé alveg
sama úm verksmiðjuna. ,,....
ég hef aidrei kært mig um
liana" Hann lók við stjóni
Iiennav fyrir nokkrum árum.
cftir föður sinn; en gefur í
skvn að hann hefði hvergi
komið nálæ'zl henni ef hann
hefði: ekkí á’itið áð\,... . hún
liefði h’utverk að vinna í stríð-
inu .... Mig langaði til að gera
citthvprt gasm“. Hann ber sár-
ah 'hárm efti- son sinn cr féll
í stvriöidinni, oer héfnr sótt.
miðiisfunrt nf j-r:n tjlcfni Nú
Þá segir af því hvemig sendi-
menn skrifstofunnar, sem at-
vinnurekendur eiga vitaskuld,
vinna gegn verkfaliinu og reyna
að brjóta það á bak aftur. Ham
Gelb hefur stundað þá atvinnu
langa hríð, orðið frægur fyrir
blóðsúthellingar, og hlotið fyrir
það verðskuldað áiit. Nú eru að
vísu aðrir tímar um skeið en
á fjórða áratugnum, er gdmu-
laust ofbe’.di var í einu tiltæk-
ast og áhrifaríkast. Nú er fyrst
reynt að beita mútum, laumu-
maður í kommúnistadeildinni er
notaður til fréttaflutnings. 1
fyllingu tímans. sigar þó Geíb
iögreglunni á verkfalisvörðinn,
og falia þar tveir úr hópi
Howard Fast
erklýðsfélagsins i bænum cr
ekki af þeirra sauðahúsi, og
hefur ekki hina víðu þjóðfé-
lagsyfirsýn kommúnistanna, né
fórnarlund þeirra. Það eru í
honum afsláttartillineigingar,
en kommúnistarnir knýja hann
fram. — Það þarf mikið þrek
vil að fijhja slíkar lýsingar í
Bandaríkjunum. Þær em oltk-
ur st.aðfesting þess hver mað-
ur Howard Fast cr, bæði um
hugrekki og pólitískan skiln-
iug; enda fær hann sína ýöru
selda.
í tilefni verkfallsins í Klark-
ton sýnir Howard Fast okkur
frám á stéttareðli baráttunnar,
og cr sá boðskapur raunar eng-
in nýlunda ísíenzkri alþýðu. Þá
leiðir hann í Ijós margvnslegar
bardagaaðferðir auðstéttar gegn
verkalýð. Ætti sá þáttur sög-
unnar að verða íslenzkum
verkalýð sérstakt íhugunarefni
nú um þessar mundir, að loknu
mesta verkfalli sögu sinnar.
Fyrir milligöngu fram-
kvæmdastjórnar í. S. í. hefur
svo vel til tekizt að einn þekkt-
asti skautamaður Noregs ikem-
ur hingað í næsta máouði til
að kenna skautahlaup. Maður
þessi er Reider Licklev sem nú
er hættur keppni á stórmótum.
Þó er ei lengrá að fara en til
OL í St. Moritz 1943 til að sjá
hann senx nr. 1 í 5000 m hlaupi
á tímanum 8.29.4. Hann hefur
einnig orðið norskur meistari
og þar er ekki lieiglum hent að
ná þeim titli.
Bezti timi hans á 500 m er
44 sek. og á 1500 m 2.16.4 og
er nr. 12 á heimsafrekaskránni
en ixíundi á 5000 m á 8.18.0.
Á 10.000 nx er hann nr. 19 á
17.24.9. Samanlagt er hann nr.
9 sem segir til um ágæti hans
á heimsmælikvarða og hefur
191.578 stig.
Það má fuilyrða að hér hef-
ur ráðið velvilji 1 garð íslenzkra
íþróttamanna að svo snjall
maður er sendur hingað og
vissulega kunna skautamena
Norðmönnum beztu þakkir fyr-
ir. Koma Lieklevs ætti að geta
orðið himxi nýendurvöktu íþrótt
tímamót ættu að nxaikast.
Raunar er það svo aö á sjálfu
íslandi getum við örvænt um ís
og t. d. í dag er hellirigning, en
skjótt getur brugðið um veður
hér og. nú verða skautamenn
að treysta á guð og gadclinn
svo að fullur árangur uáist af
þessum ágæta kennara. Ætlun-
in er áð hann verði bæði í
Reykjavík og á Akureyri með-
an haxxn dvelur liér.
og er upp hefur komizt að beita ti] Það mötils framdráttar að
átti lögreglunni í Reykjavík á
sama hátt og í Klarkton. Og
í þriðja lagi lýsir Howard Fast
bandarískum kommúnistum með
miklum sanni, áf djúpri samúð;
og mætti einnig sú lýsing verða
ýmsxmx íslexxdingum til lær-
dóms. En allt er þetta hnitað
í eina heild í sögunni. Þar
■ _ • - speglast mannleg örlög, þar lif-
þeirra. Það eru gým > ir bæði líf baráttumiar og líf
unx frekari atgeróir. Það verð-
ur að vinna fullan sigur.
Nokkrav línur úr Annál Tasí-
tusar um ofsóknir gegn kristn-
um mömium á dögum Nerós
ex*u eiixskonar einkunnarorð
sögunUar. Þar scgir svo m.a.:
fyrstu voru>.teknir þeir,
manneskjunnar, sorg einstakl-
ingsins og kvöl heimsins. Per-
sónulýsingar eru raunar ekki
ailar jafnskýrar. En hver
mundi gleyma rakaranum Sant-
ana, e’ða svikaranum Butler,
eða stórvaxna þreytta lækninurn
”. j.-.-, snm alla ævx ber eld borgara-
sem Játuðu senxna famxst 1 styrjaldarmnar á Spáni i kyrru
ill fjöldi þeirra, og voru dæmd-; ...
joim pci-ia, Ofe, vu.u I hjarta mnu; eða Goldstein lög-
ír, ckki aða cga vegna Þ_ °;fræðingi, hinni gieymdu hetju
að þexr vænx raamverulega og- fyrri stjTjaldar sem'fenu, nú
ir um að .ia a vei t - < « fyrstur manna í nýjum átök-
inm, heldur yni a ía a a . ega L0Well sjálfum: magn-
mannkymð . owar ijeysi auðkýfingsins, kynferði-
setur jafnaðarmerki mnU ÞesSþ,^ ofte sonarsyrgjandans ? í
arar sogu og framferðis. gebn bókarlok fínnur hann >ikaldan
, , f f. T , , ., bandanskum vommunis um a pust!-nn frú návist“ dauðans.
dvnur verVfalM yf.r Þ, l-t,r þessum anim; og œtti það að Hinir tveir föHnu menn af verk-
\era a x. í ari txn rei mngur fal;sverdlnunl rlsa þar upp yið
k nstnum íeimi. i. ega e 1r ° hhg hans. En það er einnxg
megmhugsun sogunnár að reisa oigin dauði sem reiðdr
bandanska kommumsta við i . ^ endalok auð.
augum samlanda smna, ems og ^ . Hld ^ Lowells
nu hefur sannazt að knstmr .
menn í Rómaborg hinni fornu \ .... .' . . '
voru kyndilberar sannleikans. i Tvær oskir vlidl eS bera írarn
Hér .þarf ekki áð rekja viðhorf vegna þessarar bókar: að ís-
lxann að«iofinv sprfn«>ði«ikrif-
stofu •{ hiðlirbroti verkfnllp og
fær t.VO scnrUrn-,-iU til ,nð (’k'Pll-
leggia vc~kið Hann •>óði’-',’kenn-
ir að vísn °í' úann hefði efni
á því að hæklca kaur»!ð. én
hann kæi’ir sig ekki um að
]r>ta skip'1 pór fxTxr verki’w
cins og hann or'ðpu b"ö ..Eg
Nýtf met í
metra baksondi
Frakkiim Gilbert Bozon hef-
ur sett nýtt heimsmet í 100
metra baksundi. I keppni í
Troves milli jóla og nýárs
synti hann vegalengdina á frá-
bæriega góðum tíma, 1 mín.
3.3 sek. sem er þrem tíundu
úr stíkúndu skemnxri tími en
fyrra met Bandaríkjamannsins
Allan Stacks er hann setti
1949. Á ÓL í sumar var Bozccx
annar og Stack f jórði í 100 m
baksundi en Japaninn Oyakawa
varð fyrstur.
Séra Hieliarils stekkni* i.IIO
Vcstan jdir hafið berast nú
orðið fréttir af innanhússmót-
um þar sem góðxir árangur hef-
ur náðst.
Frá iþví Segir líka að séra Bob
Richards sé um þessar mundir
í heinxsókn í V.-Þýzbalandi og
hafi tekið þátt i inóti í Dort-
mund og stokkið þar 4.60 á
innanhúsmóti. Stökk hans voru
annars: 4.40 — 4.50 — 4.56.
Þar sigraði „drengurinn“
Stracke Urban Cleve á 1000
m á tíroanum 2.34.3. Rolf Lam-
ers varð þriðji og Svíinn Rune
Carlsson varð fjórði á 2.35.3.
Heins Ilzheimer vann 400 m á
51.1. Á móti þessu mætti K.
Adenauer kanslaiá.
Frá Kingston á Jamaica kem-
ur sú frétt að 17 ára piltur,
Michael Agestini frá Trinided,
hafi sigrað Andy Staafield í
100 m hlaupi á tímanum Í10.6.
Á sama. móti varð Mc fKenley
á undan Mal Whitfield í 400 m
hlaupi, tími hans var 47.9.
Campbell vann Harrison Dill-
ard 1 110 m grindahlaupi, tím-
inn var 14.2. Sveit Jamaica í
4x400 m sigraði í boðhlaupinu á
3.12.7. Arthur, Wint, Laing og
Mc Kcnley hlupu mjög vel og
sá síðastnefadi hljóp síðasta
spölinn á 46.5.
Á nýársdag hljóp Mal With-
field 880 yards á 1.53.8 sem er
besti tími sem náðst hefur á
Jamaica.
Geirannaúrslit
’erksrniðiima
ber, áhvrað
á benni“. h-^rt á ég
TTf>rksmíðirrn •••'T he’ri*. ■ Þ^hn.r
löéreglan >vi'«h’rT**~’’r
ístanum P.y”’ ”lð yfii'hevrslu
Vac’fnv Lov.Tfti-1 "ð vísu u”’*’ á
p-aiern’nu. n lætur rð öðru
levti kvrri liv'riíi. Þftð er • að
segin: Ge<'”*rr C’ír k LoweH er
bundln stétt s;nrí e- ti’ kast-
pnna komur. '•’"kfa:"í sirmar
eigin nvngju hiónn e’fifin
eignarétTe’' How«rd fær-
’•• miög skýrnr. sönni’r á hetta.
Það.er stc"knr ’fsirænn leiknr
að yelja auðmömxxxnum ekki
an.'kemxdari fullti’úa en Ijowcll.
.Eða h.vcrn'g mundu hinir harð-
svíraðri eignamenn ha.fn bnigð,-
izi: við yerkfplinxi?. ÆLli þe*:ra
héfði nrðið flökurt bó eb’.n út-
pendári Stal’.ns liefði rT’ð Mr-
inn? Vi& trúuin þcim til ,'allf. í
vrru’eiltariim Uewftil er Irxi-
vcrðugri i skáldsögu.
bandarískra yfirvalda til komm-
únista., né lieldur samvizkulít-
ið kæruleysi þess mikla fjölda
þxgnanna scm tekizt hefur að
sefja með ofsafengnum áróðri
og vitfirrtum skelfingarópum.
Þeir eru í stuttu máli glæpa-
hyski og landráðápakk, er miða
starfsemi sína við -það eilt að
koma föðurlandinu og öllum
frjálsum þjóðum undir rúss-
ne-skt. ok, í síbírskan þræklóm.
Nú leiðir Howard Fast þessa
menn fram á sjónarsviðið í
bók sinni — og sjá: þcir cru,
éi.if og við vissum ráunar áðxxr,
fátækir menn sem unna rétt-
lætr, biðja um réttlæti, berjast
fvrir réit’æti. í verkf&Uinii í
Kiarkton eru engir áhugasam-
ari en þeii* um að -yerkamenn
fái 'Irröfnm 'smum fullnægt, þcir
skipxxlégg.ja verkfalisvörð, sáfna
lenzkir höfundar hugleiddu
\-andlega efnisval hennar, ef
þeim gæti orðið það til ein-
hverrar fyrirmyndar — og ís-
lenzk alþýða læsi hana upp
til agna. Alveg sérstaklega
ættu þær 20 þúsundir manna
senx nýkomnar eru úr hörðu
verkfalli að leggja sér læi’-
dóma liennar á minni og hjarta.
Auðstéttin er hvarvetna sjálfii
sér lík — og það skal sann-
ast í hverjum átökum að vi’ð
hefðum mátt þekkja hana gerr.
Eilt fagnaðarefni enn flytu:
þessi saga. Ræður stjórnmála-
manna eru þvínær hið cina sem
\ið heyrxxm frá Bandaríkjum
Nprðxxrameríku: xxpphi-ópanir
xim vopnaframieiðslu, útlistaiiir
á Ætríðsrekstri, bollaleggingar
um nxorð. Það er .eins og nátt-
löng villidýi'aö.skur í myrkviði.
mátgjöfmn. e*nx hirm andlegi Allt' í einu ]n*éð*ar vi’ð. manns-
stofa baráttxuinar. Formaðxxr* rödd inuan úr þykkninu. — B.B.I
Holger Brenden vann 20
km í Svíþjóö — Mora
Nisse ekki a£ baki dottinn
Á skíðamóti í Álvdalen í
Svíþjóð, þar sem þátt tóku m.
a. 6 Finöar og 5 Norðm., vann
Ilolger Brender sá er kom sem
mest á óvænt á OL í fyrra i
18 km göngu. Brenden fór af
stað 1 ixiín á undan Mora. Nisse.
Brenden hafði cngan tíma að
styðjast við og vax*ð því að
trevsta sjálfxim sér sem var
vnjög vel af sér vikið. Mora
Nisse gekk á tíma Brendens alla
leiðina en hvorki honum eða
Arthur Ohlson tókst að S'gra
þennan lágvaxna Norðmaan
sem varð þegar ákafiega vin
sæll. Fi'ost var 7—S stig oj
svolítil snjókoma. I verðlaun
fékk iBrenden fallegt skrifborð
1. Holger Brendeix Nor. 1.07.26
2. Ax’thur Ohlsson Sv. 1.07.55
.3. Mora Nisse Sv. 1.08.33
4. Pér Erik Larsson SV. 1.08.45
5. Rxirie Larssori Sv. 1.08.56
G. -Arthur Héridin Sv. 1.09.06
132 tóku þátt í göngunni.
Arsenal 4 Boncaster 0 1
Aston Villa 3 Middlesbro 1 1
lírcntford 2 Lceds 1 1
Ðerby County 4 Chelséa 4 x
Huddersf. 2 Bristol Royers 0 1
IIuII CityS Charlton 1 1
Leichester 2 Notts County 4 2
Luton 6 Blackburn 1 1
Portsmouth 1 Burnley 1 x
Preston 5 Wolvcrhampton 2 1
Shcffiejd VV. 1 Blackpooli 2 2
West Hám 1 W. li. A. 4 2
KosenbeKghjónin
Framhald af 1. síðu
fæst ekki tekið upp að nýju
fyrir dómi ,cða til áfrýjunar, á
meðan það er í athugun lijá
forsetanxim (þ.e. dómsmála-
ráðuneyti og forscta), og ekki
er heldur sinnt náðxmarbeiðni
á me’ðan dcmstólar fjalla xim
um það leyfi síðastliðinn mánu-
dag. —- aths. blaðsins).
Fréttatillcynning sendiráðs-
ins endar á frásögn um kröfu-
göngur fyi'ir framan Hvíta
liúsið i Washington, og báru
menn spjöld með kröfum um
að forsetinn sjmdi Rósenbergs-
hjónunum miskunn, en að lok-
xxm var frá því skýrt að stuðn-
ingsmenn náðunai'beiðninnar
hefðxi setið á iali vi’ð embættis-
menn dómsmálai'áðxmeytisins
og þingmenn.
það. En þegar svar forsetans
er. fengið nxá hefja að nýjxx
baráttxx 'fyrir áfrýjxm, endur-
upptöku, og á meðán mætti
veita leyfi til að frcsta aftök-
unni. (Kaui'mau dómari synjaðk