Þjóðviljinn - 22.02.1953, Blaðsíða 3

Sunnudagur 22. febrúar 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Tilratinir gerðar með 191 grasstofii.
Flestar Innfluttp teguudlruar lélegar — Stofuar frá
i en amei
ískir
Fyrir nokkrum árum hóf Atviiinudeild Háskólans aíhuganir
og samanburðartilraunir á nmrgskonar grasíegundum, sem
ræktaðar eru í nágrannalöndum okkar, aðallega Norður-Ameríku,
til þess m.a. að fá úr því sborið, hvaða tegundLj hentuðu bezt
ísleuzkum staðháttum..
Athuganir þessar hafa nú ver-
ið framkvæmdar um fimm ára
skeið, en í nýútkomnu Fjökiti
búnaðardeiidar Atvinnudeildar
Háskólans iskýrir Sturla Frið-
iriksson frá árangri rannsókn-
anna og' ibirtir niðurstöður
’þeirra. Verða helztu atriði þess-
arar .skýrslu raki.n hér á eftir.
Tilraunir með 191 grasstofn.
Samtals munu hafa verið gerð
ar tilraunir með 191 grasstofn
af ýmsum grastegundum, sem á
seinni árum hafa verið iræktað-
ar á tilraunastöðum nágranna-
landanna eða verið fáanlegar
hjá fræsöliun þessara landa. —
Skiptust i'annsóknir þessar í
iþrennt:
í fyj-sta lagi vor,u á árunum
1947—1951 reyndir margir stofn-
a.r af helztu tegundum nytjajurta
frá norðurhéruðum Bandaríkj-
anna og fóru þær tilraunir fram
að Múlakoti í Fljótshlíð og að
Laxfossi í Borgarfirði. í tilvitn-
aðri skýrslu segir, að reiturinn
í Múlakoti hafi verið í sérlega
góðri rækt, en að Laxfossi „var
sáðreiturinn illa hirtur og dó
mikill hluti tegundann.a út á
fyrsta árk“
Flestir stofnanna lélegir.
Stofnar þeirra grastegunda er
tilraunir voru gerðar með voru
mjög mismunandi að igæðrun og
flestir lélegir, t. d. lallir stofnar
hávingulsins. Einstaka tégunddr
gáfu góða raun, t. d. reyndist
sandfaxið mjög vel og v.ar vöxt-
ur þess mikill þegar á fyrsta
ári og hélzt ihann undantekning-
arlítlð öll árin. í>á urðu sumir
is.tofnaii iaf ikanajríugrasi mjög'
þroskamiklir.
Sumlr dóu og hurfu nieð
öllu efth' 4 ár.
Sumar grastegundir eins og
rýgresi komu fljótt upp og gáfu
góða upps^eru á fyrsta ári, en
dóu því næst út og voru iallir
stofnarnir horfnir með öllu eftir
fjögur ár. Eins kom faxagras-
teigun.din -illa upp fyrsta sumar-
ið, kó.1 um veturánn og spratt
ekki framar. Vallarfoxgrasstofn-
arinir náðu seint góðri ró-tfestu,
en voru endingargóðir í tilrauna-
reitunum og svipaða sögu er að
segja um vallarsveifgrasstofnaina.
Einn háliðagr.asstofn var rey.nd-
ur og reyndist mjög svipaður
að ' igæðum og íslenzkur slæð-
ingur.
Reynt að þroska þol
stofnaima.
I annan stað beindust athug-
anirnar. iað því að reyr\a þroska
. Eiísabet Haraldsdóftir
heldur hljómleika á þriðjudagskvöld
N.k. þriðjudag kl. 7 e.í. heldur ungfrú Slísabet Haralds-
dóttir asámt Sinfóníuhljómsveitinni tónleika fyrir almenning i
AusTúrBæjárblói”og kemur ungfrúin þar fram sem einleikari á
tvö hljóðfæri, píanó og klarinet.
Á tónieikum þessum leikur
Elísabet fyrst isónötu fyrir pianó
eftir Beethoven, þá verður flutt-
ur konsert eftir Mozart fyrir
klarinett og hljómsveit og stjórn-
ar Robert A. Ottósson Sinfónvu-
hljómsveitinni í því verki, og
loks leikur Elísabet aftur á pí-
anó 4 impromtu eftir Schubert.
Kunnir foreldrav.
Elisabet Haraldsdóttir er fædd
í 'Kaupmannáhöfn 1931 og er
dóttir hjónanna Dóru og Har-
ialds Sigurðssonar frá Kaldaðar-
nesi, en þau eru bæði prófess-
orar við Tónlistarháskólann í
Kaupmanniahöfn. Hún hóf fyrst
nám í píanóleik hjá föður sín-
um sjö ár.a gömul, en hefur nú
ium sjö ára iskeið einnig leikið á
klarinett.
Oft leikið opinberlega. *"
Fy.rstu opinberu tó.nleikana
hélt ungfrú Elísabel á Akureyri
árið 1947, 16 ár-a að aldri, og
síða-r sama ár lék hún i Reykja-
vik, á báðum stöðunum á píanó.
Á árunum 1951 og 1952 dv.aldist
hún í París v.ið klarinett- og
píanóæfi.ngar, en sumarið 1951
lék hún í Tivoli í Kaupmanna-
höfn á píanó og klarinett og sdð-
ast 'hél.t hún tónleika ytra nú í
janúar s. 1.
Ungfrúin kom hin-gað til lands
6. febr. s. 1. og hefur á þeim
tíma haldið tvenn-a tónleika fy-r-
ir styrkt-armeðliml Tónlist'arfé-
lagsins, síðastliðin fimmtudags-
og föstudagskvöld. Elísa-bet mun
halda tónleika í Hafnarfirði að
þessu s'inni -og einnig langar
hana til að fara norður og leika
fyrir Akureyringa, sem fyrstir
'hlýddu á opinbera tónle-ika hjá
he-nni, en laiveg er óvíst að af
því geti orðið nú, þar sem hún
ráðgerir að fara u>tan 3. marz
n. k.
Alþjóðleg' tónlistarkeppni.
EMsabet hefur hug á iað fara
til Parísar í apríl á vori kom-
anda og leggja þar stund á tón-
listnrnám um misserisskeið, en
einnig œtlar hún að taka þátt í
■alþjóðlégri tónlistiarkeppni, sem
haldin verður í Genf í septem-
iber 'i ár'og leika þa.r á klarinett.
Blaðamann.i Þjóðviljans gafst
kostur á að heyra Elísabetu
Haraldsdóttur .leika á píanó og
klarinett í igær og get-ur fully-rt
að tónlistarunnendur eiga von
á igóðri skemmtun á tónleikun-
um í Austurbæjarbíó á þriðju-
dagskvöldið.
þol þeirra stofna, sem beztan
árangur höfðu borið í fyrri til-
raunum að viðbættum nokkrum
nýjum stofnum. Tilraunir þess-
ar fóru fram árin 1950 og 1951
í sáðreit-um á Geitasandi, sem er
gróðurlaus örfoka sand-ur í landi
Gunnarsholits á Rangárvöllum.
en þar vor-u vaxtarskilyrði mjög
slæm og di-nnig á gróðuirlausum
mel í landi tilraunastöðvar.inn-
ar að Varmá í'. Mosfellssveit.
Rýgresið þýðingarlaust í
slæmum jarðvegi — sand-
faxið óx ágætlega.
Um gæði einstakra tegunda og
stofn.a þeirra er sama iafl segja
og áður, að 'þeir reyndust mjög
mismu-nandi. Telur Sturla .að
jafnvel þeir stofnar af rýgres-
inu, sem bezt ireyndust við fyrri
tilraunir, eigi hér mjög örðugt
upp>drátta.r ó slæmu landi og
þýðmgarlítið sé að sá til þeirra
í islíkan jarðveg. Öðru máli
gegni um -axahnoðapuntinn og
sjáanlegt sé að einstaka stofnar
,af honum geti vaxið ve.1 í sæmi-
legu landi, -en að þeim megi auð-
veldlega ofbjóða með illri með-
ferð. Vallarfoxgrasið reyndist
sæmilega og vöxtur margra
stofna sandfaxins var afbragðs-
góður.
Hávingnlsstofnarnir allir
lélegir.
Hávingulsstofnarnir r-eyndust
i.allir fremur lélegir, en túnvingl-
arnir vóru þolbetri og sá ein.i
stofn af háliðagrasi, sem reynd-
ur va-r, -náði góðum vexti og v-ir
lx>lmikill sem áður. Hins vegar
þoldu kanaríugras og ginhafrnr
ekki hinar óblíðu aðstæður -i
Gun-narsholti og skriðlíngresis-
stofninn v-ar ekki mjög harðger.
Norðurlandastofnar betri i-n
bandarískir.
Þriðji liður tilraunanna var sá
>að gera sam-anburð á ræktunar-
gildi nokkui'ra gi'asstofna fr'á
En-gl-andi og Norðurlöndunum
árin 1950 og 1951. Var hér um
að ræða f.lesta þá stofna, seíi
notaðir eru í fræblöndur SÍS t g
þeim sáð í feitina í Gúnnars-
holti. Grasfræi þvi, sem barst
f-rá Englandi var sáð í reit.na
■að V-ar-má.
Niðurstaða þessara rannsókna
var sú, að þeir stofnar, sem
ættaðir voru frá Norðurlönclom
hæfa, að öllu jöfnu, betur is-
lenzkum staðháttum en þeir am-
erísku. Sömuleiðis virðast nokkr-
ir stofnar frá Englandi st-anda
jafnfætis Norðurlanda-stofnun-
um -að gæðum, en danskir vallai-
fox-gras- og túnvingulsstofnar eru
l>ó fremri þeim ensk-u.
Nai’isyn áframhaldandi
rannsókna.
í niðurla-gi skýrslu sinnar tei-
ur Sturla Friðriksson nauðsvn-
legt að h-aldið sé áfram slíkum
byrjunarathugunum. til þess uð
kyn-nast gæðum þeirra stof.na,
sem væn.tanlegir eru á markaði
nágrannaþjóða okkar. Sérstak-
lega sé þýðimgarmikið að fyí’r
hendi séu upplýsingar um, hvaða
stofnar séu .beztir fyrir íslenzka
staðhátbu, ef sú aðst-aða skap-
aðist af völdum ófriðar ef.a
sjúkdóma, áð ekki reyndi.st
kleift að kaupa fræ nema fra
einu landi.
Nýtt kaupskip, „Dísarlell“, sem er eign Sambands íslenzkra
samvisnufélaga, hljóp af stokkunum í Hardinxvelt í Hoilandi
5. þessa mánaðar, og synir myndin skipið skömtnu eftir að það
var-komið á flot. „Dísarfell“, sem er um 900 þungalcstir, hef-
ur heimahöfn í Þorláks.höfn og er sérstaklega gert íil sigla á
smáliafnir landsins. Það er væntanlegt hingað til lands í maí-
mánuði í vor.
Heíjum baráttu til að tryggja varanlega stækkun
Þjóðviljans
500 nýir áskrifendur, ‘
500 hækkunarfifiö
Þjóðviljinn hefur verið 12 siður dag hvern röskan hálfan mán-
uð. Stækkun b'aðsins lvefur hlotið almennar vinsældir og við-
urkenningu og það má telja fullvíst, að lesendur Þjóðviijans
eiga erfitt með að hugsa sér, að blaðið minnki aftur í 8 sííur.
f»a*í'
En baráttan fyr'r varanlegri
stækkun Þjóóviljans er rétt að-
eins hafin. Hin glæsilega fjár-
söfnun, sem lauk 6. febrúar,
var fyrsti áfangina, og sý.id
skýrt liug fólks til stækLunar
blaðsins. En eins.og þessi fyrst:
áfangi var verk fjöldans, ein?
þarf sá næsti að vera.
Næsti "Sfángi baráttunnar
fyrir varanlegi’i stækkun Þjóð-
viljans er:
Fjölgun áskrifenda um 500
og 500 manns, sem grelða
blaðimi 10 króna auliagjale
á máiuiði.
Nú þegar hafa margir fíýii
áskTifendur bæzt,ryáð,"og meii
en 160 manns hafa þegar álcveð
ið að greiða' blaðinu aukagjald
En nú þarf að herða sókr
ina af öllu afli og allir lið"
menn Þjóðviljans að starfa öt
ullega að lausn þessara tveggj.
verlcefna.
í dag viljum við sérstakleg:
beada lesendum blaðs'ns á eyð
blað á 8. síðu blaðsins c
biðjum alla þá, sem vilj'
styrkja þlaðið sjálfir eða get'
útvegað styrktarmenn, að út
fylla eyðublaðið og senda þai
afgreiðslu Þjóðviljans.
Minnumst þess, að margar
Minningargjöí um
hendur vinna létt verk.
Tökum höndum saman um að
leysa þetta verkefni á sem
styztum tima.
it'ir
Framha'd af 12. síðu.
í dag er áríðandi að hver ein-
asti stuðningsmiaður stéttarlegr-
ar eining-ar i fél-ags- og ha-gs-
m’unam-álum -stétt-arinniar mæti á
kjörstað. Með því styðja jám-
iðnaðarmenn að því iað skapa
stjórn..ÆÍnni,.traúst-ai’i aðstöðu til
-að vinna að sameiginle-gum ha-gs-
munum o,g svara sundrungar-
bröliti þríflokk-an.na á þann hátt
sem það verðskuldar.
Járniðn-aðarmenn! Viinnið því
í dag kappsamlega að sigri A-
listans. Kjósið snemma dags og
veitið einin-garlistanum -alla þá
aðstoð er þið me-gið.
x A-listinn.
áEigjamir
foiseta
Biskupinn, herr-a Sigurgeir Sig-
urðsson, hefur afhent formanni
Hringsins, frú Ingibjc-rgu Cl.
Þorláksson, kr. 10.000.00 frá
Þjóðræknisfél-agi íslendinga í
Vesturheim-i, sem ákveðið hafði
verið að félagið veit-ti Barna-
spítalasjóði Hringsins i minn-
ingu um herra Svein Björnsson
fyrsta lýðveldisforseta íslands.
Segir í bréfi frá ritara Þjóð-
rælcnisfélagsins, að félaginu hafi
e-kki ’getað h-ugkvæmzt annað
verðugra fy-rirtaeki en barna-
spítalinn í minningu um - hinn
látna, mikilhæfa þjóðhöfðingja.
Vínræningjarnir s-em sagt
var frá í blaðinu í gær eru
fundnir. Voru þar þrír piltar í
jeppa að verki. Höfðu þeir séð
bílstjórann verzla í áfeng ssöl-
unni, og óku siðan af tilviljun
framhjá bílnum í Hafnar-
stræti. Réðust þeir þá þegar í
stuldian, með þeim árangri sem
greint var frá í gær. Neyttu
þeir fljótlega nokkurs hluta
vínsins, og urðu ölvaðir. Óku
þeir þann:g á barn við Rauð-
arárstíg, en eklci mun það hafa
slasast alvarlega. Þvinæst óku
,þeir á ljósastaur. Slcildu síðan
bílinn eftir á afviknum stað.
En nokkru síðar fék-k e;nn
þeirra félaga eftirþanka, og
gaf sig — og félaga síaa —-
fram við lögregluna. — Málið
er að sjálfsögðu i rannsókn.
I fyrrinótt var brotizt inn í
Trípólibíó, en lögreglan kom á
vettvang áður en náungmn
komst út aftur, og greip hann
er hann leitaði útgcag-u.