Þjóðviljinn - 11.04.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 11. apríl 1953
Ný fiiig i giMI uni tilkyMniiigifi nÍSseÉMFSsklpÉa
¥él sem skrásetuz 8000 manna á klst.
Samkvæmt nýjum lögum frá í vetur ber mönnum að tilkynna
aðsetursskipti hverju sinni er þeir flytjast milli byggðar-
laga svo stjórnarvöldin geti hverju sinni vifað hvar þegnarnir
eru niður komnir.
Hagstofan liefur aðal veg og vanda af skrásetningunni og
hefur fengið til liennar vél sem getur á einni klst. skráð 6000
mannanöfn, ásamt nauðsynlegum upplýsingum eða alla Islend-
inga á 25 tínium.
Þjóðviljinn fékk í gær ýtar-
iegar leiðbeiningar til almenn-
ings frá Hagstofunni, varðandi
skrásebtiingu þessa og fara
helztu atriði þeirra le'iðbein-
inga hér á eftir:
.,Eitt mikilvægasta atriði hinna
nýju ákvæða er það, ,að tilkynna
ber aðsetursskipti, ekki einungis
þegar skipt er um lögheimili —
hvort sem það er innan sveitar-
félags eða milli sveitarfélaga —
heldur Jíka þegar maður hefur
dvalizt ákveðinn tíma, þ. e. 2
inánuði, í öðru sveitarfélagi en
þar, sem han.n telst eiga lög-
heimili. Þegar skipt er um að-
setur innan svéiitarfélags —
hvor.í sem aðili á þar lögheimili
eða ekkii — ber ávallt að til-
kynna það inn.an 7 daga, og
siamia igildir um þeigar menn
flytj.a í annað sveitarfélag í þvi
skyni að talca þar lögheimili. Og
þegiar maður verður tilkynning-
lars'kyldur vegn-a 2ja mánaða
dvalar í öðru sveitarfélagi en
lögheimilissveit, skal tilky.nning
mm það látin í té í síðasta lagi
7 dögum eftir lok 2ja mánaða
frestsins. Þegar tilkynnt er iað-
setur í sveitarféla'gi, þar sem
aðili er ekki heimilisfastur, skal
Jögheimilið ávallt rtilgreint jafn-
framt. — Nýju ákvæðin snerta
lekki á neinn hátt reglur gildandi
lagia um lögheimili og réttindi
og skyidur manna í því sam-
bandi.
Nokk.rar undantekningar eru
ffrá reglunni m að merin verði
itilkynningarsky.ldir, ef þeir dvelj
ast :a. m. k. 2 mánuði í öðru
sveitarfélagi en heimilissvei.t.
Baru, sem dvelst sumarlangt eða
itakmarkað tím.abil á barnaheim-
4Ji, í sveit eða annarg staðar ut-
an heimilissveitar sinnar er ekki
rtilkynn iúgarskylt. Sam,a máli
gegnir iUm námsfólk, þó ekki um
•iðnnema. Þeir, sem dveliiasit utan
heimilissveitar sinnar við árs-
tíðarbundin störf, eru ekki held-
ur tilkynningarskyldir. Hér er
aðallega átt við störf eins og
fiskveiðar á vertíð, sveitarstörf
að sumarlagi, , vegagerð utan
kaupstaða, og tímabundna vinnu
v.ið. byggingar. Undantekningar-
ákvæði laganna eru tæmandi og
verða menn því ávallt tilkynn-
ingarskyJdir eítir 2ia xnánaða
dvöl í öðru sveitarfélagi en heim
ilissveit, ef ekki er fyrir hendi
atvik, sem gefur tilefni til und-
antekningar. Þannig er t. d. um
alla þá, sem dveliast í stofnun-
um utan heimilissveitar þeirra,
svo sem á hælum, sjúkrahúsum
o. fl. Enn fremur skal undir-
isitrikað, að undantlekningaimiar
frá .filkynnimgarskyjdu giJda að-
eins, méðan umgetin atvik eru
fyrir hendi,_og verða menn á-
vallt tilkynningarskyldir eftir al-
mennu reglunni, þegar þeir hafa
dvalizt í viðkomandi umdæmi 2
mánuði ef'tir brottfall þess at-
viks, sem um ræðir hverju isinni.
T. d. verður námsmaður í skóJa
utian heimilissveitar hans til-
kynningarskyldur í dvaJarsveit-'
inni, ef hann er þar tvo mánuði
eftir ,að ár.legum skólatíma lýk-
ur.
Þeir, sem til landsins koma,
éru tilkynninigarsky'ldir 'eftir
sömu re-glum og þeir, sem flytja
aðsetur sitit milli sveitarfélaga.
Sveitarstjórnir annast fram-
kvæmd laganna um tilkynningar
laðseturss'kipta, * undir umsjón
Hagstofunn.ar, og skulu tilkynn-
ingar því afhentar bæjarstjórum
eða oddvitum — í Beykjavík
Manntalsskrifstofunni (eða lög-
regluvarðsstofunni). Eyðublöð
undir ti'lkynningar fás.t hjá sömu
-aðilum.......
Umráðamenn húsnæðis (þ. e.
húsráðendur — þar á meðal for-
stöð’U'menn stofnana —- og enn
fremur húseigendur) eru innan
vissra marka í ábyrgð fyrir því,
að tilkynningarskyldu sé íull-
nægt fyrir þá, sem taka sér að-
setur í húsnæði á þeirr.a vegum.
Afftur á móti ber húsráðendum
engin sky.lda tiJ að tilkynna brott
för fólks úr húsnæði, nema um
sé að ræða tilkýnningarskyldan
flutning til útlanda........
Einstaklingur, sem skiptir um
aðsetur einn sér, tilkynnir það
isjálfur, ,nema hlutaðeigandi hús-
ráðandi (húseigandi) geri það
fyrir hann. Er húsráðandi jafnt
.hluitaðeiganda sjálfum ábyrgur
jfyrir því, að tilkynning sé Játin
í té.........
Sveitarstjórnir ‘ eiga áyallt að
kvitta fyrir móttöicu tilkýnninga,
á kviltturi’dréyðúbiaði, sém er á-
fast við tilkynningareyðublaðið.
Vegna sektarákvæða Jaganna
þurfa men.n, ef svo ber undir, :að
get,a fært sönnun á, ,að tilkynn-
ingarskyldu hafi verið fullnægt,
og er því ,rétt að varðveita kvitt-
unina........
Tilkynna ber öil aðseturs-
skipti frá og með 17. okt.
1952.
Minnt skal sérstaklega á það,
að samkvæmt 18. grein Jaganna
ber að tilkynna öll aðseturs-
skipti, sem eiga sér stað frá og
með 17. október 1952, enda er
spjaldskráin í lupphafi miðuð við
16. október 1952, og þarf því við
færslu hennar að taka tillit til
allra breytinga, sem eig.a sér
stað frá þeim tíma. Það liefur
úrslitaþýðingu fyrir rekstur
spjaldskrárinnar í byrjun, að
þetta sé gert samvizkusamlega
og sem fyrst. Húsráðendur, sem
leiigja einhleypu fólki húsnæði,
eru sérstaklega minntir á að láta
tilkynningar ekki farast fyrir.
Sömuleiðis e,r mjög áríðandi, að
húsráðendur tilkynni nú þegar
bro'ttför fólks úr landi síðan 17.
október sJ., og svo að sjálfsögðu
Jíka fr.amvegis.
Þess ,er iað geta, að þeir sem
síðan 17. október í haust haf.a
tilkynnt flutning innan Reykja-
víkur, eða flutning til Reykja-
víkur frá öðru sveitarfélagi eða
frá útlöndum, eða Ioks fiutning
frá Reykjavík til útlanda, þurfa
ekki að igera það aftur. Hins
vegar þurfa þeir, tem flutt hafa
frá Reykjavík í annað sveitar-
félag síðan 17. október, ,að til-
ky.nn,a það sveLtarstjórn viðkom-
andi lumdæmis, hvort sem þeir
hafa tdkynnt Manntalsskrifstofu
Hvað kemur næst?
Það vakti að sjálfsögou
nokkra athygli þegar AB-blaðið
venti sínu kvæði í kross í af-
stöðunni til þeirrar kenningar
stjórnmálaflokkanna að nauð-
syn bæri til að stofnaður yrði
her á íslandi. Vakti Þjóðvilj-
inn og fleiri blöð athygli á þess
ari nýjustu kollsteypu Hanní-
bals, en frarn að þeim degi er
AB-blaðið birti grein Valgarðs
rafyeitustjóra í Híifnarfirði
hafði það ktist andvígt stofn-
un liers á íslaadi. Benti Þjóð-
viljihn á -þá staðreynd að hér
v-æri um endurtekpingu á fyrri
skollaleik AB-manna ,í bermál-
um .,ríeða, Þeir böfðu fý.rr
leikiö þann leik a.ð 'íátast and-
vígir afsali landsréttinda og
berstöðvum hér á landi, fyrir
kosningar, en svikið orð sin og
eiða af fullkominni óskamm-
feilni að þeim loknum.
AB-blaðinu virðist ljóst að
það hafi komið upp um leynd-
ustu hugrenningar kratabi-odd-
anna í ótíma og á klaufalegan
hátt. Flytur Hanníbal þá
merkilegu kemnngu hinum
nýja herboðskap til varnar á
tveim stöðum í blaði sínu í
gær, að með birtingu á grein
rafveitustjórans hafi AB-blað-
ið sýnt nauðsynlegt og' lofs-
vert frjálslyndi gagnva.rt skoð-
unum sem andvígar scu skoð-
un og stefnu AB-flokksins.
Manni skilst helzt að með fram
setningu kenningarinnar um
herinn hafi AB blaðið beinlín-
is verið að standa á verði um
„frjálsa hugsun", skoðanafrelsi
landsmanna og ritfrelsi.
Miuna mátti ekki gagn gei'a.
Er. nú auðsætt að mikið hefur
þótt við þurfa og að einhver
óróleiki hefur gripið um sig
me.ðal hersvcita Hanníbals.
Þessi málflutningur AB-
blaðsins er svo gloppóttur að
það . gegnir fullkominni furðu
að slíkt skuli sjást á prenti í
blaði sem vill láta taka sig
alvarlega. Samkvæmt þessari
nýstárlegu kenningu mega les-
Reykjavikur flutninginn eða
ekki.“ ......
Að ,lokum er óslcað eindregið
eftir igóðri samvinnu við almenn-
ing, þar sem slík samvinna sé
skilyrði þess að tilgangi skrá-
setningarinnar verði náð.
endur AB-blaðsins eiga von á
því einhvern daginn að fylgis-
menn AB-flo.kksins birti undir
nafni í flokksblaðinu ritsmíðar
sem túlka ágæti fasisma og kyn
þáttakúgunar. Þá væri ekki ó-
trúlegt að það þætti bera vott
um sérstakt frjálslyndi og
varðstöðu um prentfrelsið að
blaðið birti greitnar um ágæti
og yfirburði auðvaldsskipulags
og einkabrasks, þótt enn sé í
stefnuskrá AB-flokksins ákvæði
um að flokkurinn berjist fyrir
því að afnema það skipulag o'g
koma á þjóðfélogi sósialismans.
Samkvæmt þessari kemrngtv
Hanníbals mega AB-menn sem
sagt eiga á ýmsu von á næst-
unni. Og gæta skyldu þeir
þess að láta sér ekki bregða við
hinar ólíklegustu og fráleit-
ustu kenningar á síðum blaðs
síns. Hanníbal er aðeins að
verja frjálsa hugsun og mál-
frelsið í landinu. Það er allt og
sumt.
í rökréttu framhaldi af þessu
ættu AB-menn að taka til
gaumgæfilegrar athugunar
hvort ekki væri rétt að skipta
einu sinni enn um nafn á AB-
blaðinu. Væri í fullu samræmi
við boðskap Hanníbals að blað-
ið héti eftirleiðis „Frjáls hugs-
un“ eða aðeins „Orðið er laust“,
og þá auðvitað með góðfús-
legu samþykki Tímans, sem
vonandi stendur ekki á.
-------------------------—\
Fullorðin kona óskar eftir
herbergi •
eftir næstu mánaðamót, í
austurbænum, helzt innan
Snorrabrautar. Tilboðum sé
skilað til afgreiðslu Þjóð-
viljans fyrir miðvikudag,
merkt „Herbergi —505“
I Til
j liggnr leiðin I
„GAMALL KUNNINGI“ ekrifar:
„Þ.að geitur varla hjá því farið,
,að daglegl líf flestr.a okkar, sem
búum þó hérn.a í þéttbýiiruu,
verði vanabundið og tilbreyt-
ingalaust. Því þrátt fyrir allt
þá skeður hér aldrei neitt.
Störf okka.r eru sjaldnast lífs-
bættuleg, tómstunöir okkar því
síður; við eigum aldrei í bar-
áttu við neina höfuðskepnu,
.nema ef telja má lítitsiháttar
igolu iannað slagið. Til v.iðbótar
við allt þett.a kemst það upp
í vana hjá okkur að lesia fregn-
ir iaf s'kelfilegum atburðum úti
í ihinum stóra heimi, án þess
það hafi hin minnstu áhrif á
okkur, jiafinvel þótt við getinn,
ef við viljum, ímyndað okkur,
hvensu hörmuleg þau eru. Nú
er ti.l dæmis sagt í blöðunum
frá einstæðu og hryllilegu neð-
ahjarðar-jámbrautarslysi í
London. Jámbrautarlest rann á
' fullri ferð íaftan á laðra les-t,

j 'hémtnn
Sljóleiki áhæitaleysisins — Fréttir að utan
í kvikmyndahúsunum
sem stóð kyrr í gömgunum. Við
erum ókunnug neðaujiarðarfar-
,artækjum héðan, og þess vegna
ei'gum við óhægra en ella með
að 'setj,a okk,ur í spor Þess
fólks, sem lendir í þannig slysi.
í hverri jámbrautarlest eru ea.
15 vagnar, c,g í hverjum v.agni
komast fyrir ©a. 150 manns,
þegar „rush-hour“ er, en það
var einmitt um það leyti, sem
slysið Vildi itil. Ætla má, að
þegar lestimar rá'kust saman,
hafi verið í þeim samtals hátt
á fámmta þúsund manns. Flest
þetta fólk var loikiað niðri í
göngunum klukkustundum sam-
ian, og margir fórust. Sá einn,
sem reynt hefur, hvílíkt æði
getur gripið mannfjölda, getur
ímyndað sér hvernig ástandið
hefur verið við hinn skyndi-
Jega árekstur í iðrum jarðar.
þar sem innilokunarhræðsla
fjöidia fólks (imjög a|lgeing,ur
ótti) nær tökum á þvi, ásamt
óvissunni og svo náttúrlega
meiðslum þeirra, sem þa,u
hlutu. — Að ein,u leyti er á-
irekstur neðanjarðar ekki eins
skelfilegur og árekstur ofan-
jarðarlesta: það er lítil sem
engin hætta á því, iað neðan-
jarðarlestin velti-af teinunum.
En ljót getur aðkoman verið
■ eftir slíkt rfys, þrátf fyrir það.
SVIPUÐU MALI gegnir um af-
stöðu okkar til þess sem við
sjánm á tjöldum kvikmynda-
hús'anna. Við sjáum bandaríska
hermcn.n beita eldvörpum í
Kóreu, brenna upp skóglendi
c,g akurlendi, þar- sem þá grun-
ar að: fólkið leynisj. Á þetta
horfum við japlandi tyggi-
gúmmí, :súk'kuIaði«*og brjóstsyk-
ur, og bíðum óþolinmóð eftir
þvi einu, að .aðalmyndín ■ hef j-
ist, svo við getium gleymt öll-
um vandamálum líðandi stund-
lar, fyrst og fremst okkar eigin
vandamálum; og við erum
mjög ófús á að bæta við okk-
ur áhyggjum fjariægra þjóða,
þótt þær verði ,að berj-ast við
erlenda heri í löndum sínum.
Þetta er nú bara bíómynd,
hugsum við, og auk þess larugt
í burtu og kemur okk-ur ekkert
við. — Samt eru til undantekn-
ingar frá þessu. Ég held ;t. d„
að enginn, sem séð hefur kvik-
mynd ,af sprengingu atómbomb-
■unnar, hafi verið ósnortinn
þeirri tilfinningu, að um skelfi-
legan hlut væri að ræða. Eg
hef tekið efti.r því, ;að á slík-
•um sýningum hefur orðið stein-
hljóð í bíóinu um stund, jafn-
vel sæl'gætispokarnir haía ekk-
ert látið til sín heyra. Það fer
ekki ihjá því, að annað eins
ituttugustu-aldar-fyrirbæri og
atómsprengja, ógnun við alla
siðmenningu heims, vekti hroll
manna. Glæsileg sjón, finnst
ykkur ekki? mun einhver
spyrja. Já, álíka „glæsileg" og
/t. d. eldgos á Java, sem ógmar
þéttbýlasta svæði veraldarinn-
iar, ekki vantar þar glæsileik-
,ann. En sá er munurinn, ,að
eldgosið sbafar ekki af ill-
mennsku örfárra gróðamaima“.