Þjóðviljinn - 31.05.1953, Blaðsíða 11

Sunnudagur 31. maí 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (11
SKÁK
Ritstj.: Guðmundur Arnlaugsson
Vi--------- ... ■ -_____________/
Wilhelm Sieiniíz
Þann 18. maí voru liðin 117 ár
frá því Wilhelm Steinitz var í
lieiminn borinn. Líf hans var
tengt fjórum höfuðborgum: hann
fæddist í Prag, kom ungur stúd-
ent til Vínarborgar; 1862 kemur
hann til Lundúna á skákmót, úr
því verður 20 ára dvöl; frá Bret-
.landi liggur leiðin til nýja heims-
ins, áætluð fárra vikna dvöl í
Kew York verður að öðrum 'tutt-
ugu árum. Steinitz var bláfátæk-
ur framan af ævi; fræg er sagan
af því að hann hafði ékki efni
á að fá sér tafl' en bjó' sér það
til sjálfur úr pappír; hann varð
að hverfa frá námi sökum brjóst-
veiki, augnveill var hann alla
sevi og oftlega vansæll. En hann
var fyrsti maðurinn sem nefndi
eig heimsmeistara í skák og þeirri
nafngift hélt hann í 28 ár. Menn
skildu hann elcki og kunnu ekki
að meta hann, hann þótti sérvit-
■ur úr hófi fram, en líklega hefur
þó enginn einn maður haft jafn-
mikil áhrif á taflið og hann. Eng-
inn hefur ritað um hann af meiri
skilningi en eftirrennai'i hans,
kaflinn um Steinitz í kennslubók
Laskers er báðum veglegur minn-
isvarði. Hér er ekki rúm til gg
rekja skoðanir Steinitz og kenn-
ingar nánar, en í fáum orðum
má segja að hann hafi kennt
Hiönnum að tefla í lokuðum tafl-
stöðum, hann hafði óbilandi
trú á þanþoli þröngrar stöðu og
komst oft af frjálsum vilja í
varnaraðstöðu, en hann gat einn-
ig brugðið fyrir sig leiftrandi at-
lögu eins og skákin hér á eftir
er dæmi um.
London 1863.
Steinitz —• Mongredin
1 e2—el g7—g6
2 d2—d4 Bf8—g7
3 c2—c3 b7—b6
4 Bcl—g3 Bc8—b7
5 Rbl—d2 d7—d6
6 Rgl— f3 e7—e5
7 d4xe5 d6xe5
8 Bfl—c4 Rg8—e7
9 Ddl—e2 o—o
10 h2—h4 Rb8—d7
11 h4—h5 Rd7—f6
12 h5xg6 Re7xg6
13 o—o—o c7—c5
14 Rf3—g5 a7—a6
15 Rg5xh7!! Rf6xh7
16 Hhlxh7 Kg8xh7
17 De2—h5t Kh7—g8
18 Hdl—hl!---------
Aftur á móti mundi Ðxg6,
Df6 ekki nægja.
18 ----Hf8—e8
19 Dh5x£6 Dd8—f6
... 20 Bc4xf7t Df6xf7 > :■ ,
, 21 Hhl—h8t Kg8xh8
22 Dg6xf7 Gefst upp.
Þótt svartur eigi tvo hróka
gegn drottningunni er staðan
vonlaus.
Kynninsarvika
MÍR
Óperusöngvarinn
Pavel Lísítsían
og píanóleikarinn
Tatjana Kravtsenko
■ni ö^ö'-íl[6[H a* t'Baiu. i
ji.dllk Jaifrirs 6'ÖS£
frd''- t
haida hljómleika fyrir verkalýðsfélögin 1 Réykjavlk
annað kvöld klukkan 9 í Þjóðleikhúsinu
Aðgöngumiðar, sem kynnu aö vera óseldir, verða seldir á morgun í skrifstofu
Dagsbrúnar og Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna.
Ræða Niishdins
Pramhald af 7. síðu.
und vísindastarfsemi, sem látin
er þjóna hagsmunum fámenns
hóps manna. Það starf er ekki
unnið í þágu þjóðfélagsins, það
miðar ekki að sköpun betra
lífs, sem mennirnir eru þó í
sífellu að re.'^'u »S sl.-apa, held-
ur að þvi ao ^inna upp sem
öflugust tæki til eyðileggingar
þeirra verðmæta, sem er árang-
ur aldalangrar baráttu mann-
kynsins. Þessi vísindastarfsemi
getur ekkj verið þjóðleg né
framfarasinnuð, sigrar hennar
'bera stimpil eyðileggingar og
dauða.
Þriðja tegund vísindastarf-
semi er ekki til. Við könnumst
að vísu öll við þá tegund vís-
indamanna, sem hent er gaman
•að sakir þess hve þeir eru við-
utan. En það eru varla til vís-
indamenn, sem eru svo viðutan,
að þeir gætu haldið því fram að
starfsemi þeirra hefði að tak-
marki jöfnum höndum skap-
andi uppbyggingu og eyði-
leggingu. .
Um leið og ég flyt ykkur
kveðju vísindamanna Sovétrikj-
anna er mér ánægja að geta
fullvissað ykkur um, að við
erum í hópi þeirra vísinda-
manna, sem ósamt ailri þjóð-
inni berjast fyrir síauknum
framförum í landi okkar, fyrir
sköpun nýrra efnahagslegra og
menningarlegra verðmæta. Vís-
indastarfsem; okkar hefur ekki
annað markmið en skapandi
starf í þágu þjóðfélagsins.
Asamt samyrkjubændum leit-
ast sovétvísindamennirnir við
að fá sem bezta uppskeru,
þeir gróðursetja skóga, og
rækta nyjar tegundir nytja-
jurta, smíða fullkomnar vinnu-
vélar ög ótal margt annað. En
hvað sem þeir taka sér fyrir
hendur er eitt sameiginlegt í
öllu þeirra starfi, sem sé að
• vinna með hagsmuni þjóðarinn-
ar fyrir augum.
Þann 12. júní n:k. koma út
tvö ný frímerki hjá Sameinuðu
þjóðunum, tileinkuð Alþjóða-
póstsambandinu (UPU). Mork-
in bera bæði sömu myndina;
umslag með merki SÞ, en al-
heimskort í baksýn. Anna'ð
merkið verður að verðgildi 3
eeait (í svörtum og hvítum
lit), hitt verður 5 cent, í blá-
um og hvítum lit.
Þessa dagana stendur yfir
Ég hef ekki verið nema ör-
fáa daga á ístandi og ekki séð
mikið enn, en mér til óbland-
innar ánægju voru fyrstu vís-
indamennirnir, gein ég átti tal
við hér, menn, sem bera hag
þjóðar sinnar fyrir brjósti.
Ekki að ástæðulausu snerist tal
okkar frá byrjun um hluti, sem
mörgum kunna að virðast leið-
inlegir, eins og til dæmis.
hvernig mundi vera að fá trjá-
fræ hingað frá Arkangelsk,
hvort tekizt hafi að rækta
kartöílutegundir í Sovétríkjun-
um, sem þoíi frost, livort unn-
ið sé að grasrækt í norður-hér-
uðum Sovétríkjanna og margt
annað.
Þessar fyrstu viðræður sýna
að við eigum mörg sameiginleg
áhugamál, og é'r það skiljah-
stór frímerkjasýning í Venezias
á ítalíu. Hafa ítalir gefið út
eitt merki í því tilefni og er
það með mynd af einni af göt-
um Venezias. Á þessari sýningu
er eitt af hinum frægu fi'í-
merkjasöfnum brezku konungs-
fjölskyldunnar. Er það í fyrsta
skipti sem þessi verðmiklu frí-
merki, sem safnað héfur veri'ð
af Georgi V. og Georgi VI. eru
send út fyrir strendur Eng-
lands, enda mun þeirra vera
stranglega gætt. j.
legt. Sovétríkin ná yfir óhemju
víðáttumikið landssvæði, frá
héruðum nálægt hitabeltinu og
norður fyrir heimskautsbaug.
Á öllu þessu landflæmi er unn-
ið af kappi, og við höfum öðl-
azt mikla reynstu á mörgum
sviðum. Og ’einnig hér hefur
þjóð ykkar tekizt, þrátt fyrir
örðug skilyrði, að sigrast á
náttúruöfiunum, og beita þeim
í þágu þjóðfélagsins.
Mér virðist, að einmitt í
þessari sameigintegu viðleitni,
að gera náttúruöflin þjóðinni
undirgefin, í sameiginlegri bar-.
áttu fyrir örum framförum
ættjarða okkar, sé fólginn hinn
mikli styrkur vináttu okkar,
gem mun vaxá og ef.ast ár frá
ári.
Nýjar vörur
lconrca daglega
Skálasett .. kr. 40,00
Drykkjarkönmir . . . . kr. 2,50 — 6,80
Mjólkurkönnur . . . . kr. 15,00 — 18,00
Steikarföt, 4 st. . . . . kr. 19,00 — 37,50
Kartöfluföt . . kr. 12,45 — 17,00
★
Baðmottur . . kr. 68,50 — 102,40
Sogskálar . . kr. 21,35
Gúmmítappar . . . . . . kr. 0,75
★
Ferðatöskur, 45, 55
og 65 sm .. kr. 110,00 — 156,00
Innkaupatöskur . . . . kr. 35,00 — 39,00
Ödýrt vegg fóður
Maigii glæsiiegii litii.
Verð kr. 4,40 til 6,50 rl.
» ...........-
Búsáhaldadeiid
Bankastræti 2, sími 1248