Þjóðviljinn - 03.06.1953, Blaðsíða 12

Einrt af ávöxtum desemberverkfallsins:
Orlofsfé á kaup verkalýðsins
hækkar í 5% og sumarleYfi
launþega lengjast um 3 daga
Sósialistar höfBu flutf máliS á Alþingi en
stjórnarflokkarnir hindraS framgang þess
Þessa dagana er skipulagning sumarleyfa að
byrja hjá ýmsum atvinnurekendum og fyrirtækjum.
Sú breyting verður nú á greiðslu orlofsfjár og veit-
ingu sumarleyfa að verkamenn fá 5 % orloí í stað
4% áður og sumarleyfi launþega almennt lengist
um 3 daga, þ. e. lágmarkssumarleyfi, sem áður var
12 virkir dagar, verða nú 15 virkir dagar. Er þetta
einn þátturinn í ávöxtum desemberverkfallsins í
vetur, sem 20 þúsundir verkalýðs háðu til þess
að rétta hlut sinn að nokkru eftir endurteknar og
langvarandi skerðingar á launum og lífskjörum.
Er ekki ráð að læra af dýrkeyptri reynsiu eg
draga af bessu þá einu ályktun sem réttmæt er: E>á,
að verkalýðnum og íaunþegum öiium er það lífs-
spursmál að fylkja sér einhuga um Sósíalistaflokk-
inn og efla hann til sem mestra áhrifa á Alþingi
islendinga.
Þessi mikilsverða kjarabót
var knúin fram af verkalýðn-
um sem haði sína hetjubaráttu
í skammdegi vetrarins og átti
að mæta samfylktu liði ríkis-
stjórnarinnar og atvinnurek-
enda, linnulausum rógi og níði
stjórnarblaðanna og að lokum
svikum Alþýðuflokksbroddanna,
sem torvelduðu eins og fyrr að
enn stærri sigur ynnist. Aukn-
ing sumarleyfanna nú er því
einn árangurinn af samstilltri
baráttu verkalýðsins, undir for-
ustu Dagsbrúnar og traustustu
verkalýðsfélaganna, sem báru
verkfallið uppi og leiddu deil-
una til sigurs.
Einnig opinberir starfsmenn
Verkamennirnir og aðrir sem
þátt tóku í verkfallinu eru
vissulega vel að því komnir að
hljóta nú nokkra umbun fórna
siima og staðfestu í lengra sum-
arleyfi frá önn og erfiði dags-
ins er gilt hefur hingað til.
En pað eru fleiri en þeir
sem færðu fórnir í verkfallinu
í vetur sem verða þessa ávaxt-
ar þess. aðnjótandi. Eins og
sjálfsaKt var liafa ríki og bær
ákveðið að opinberir starfs-
menn verði aðnjótandi sams-
konar lengingar á sumarleyfi
og verkalýðsfélögin sömdu um
fyrir meðliml sína. Þannig hafa
verkalýðsfélögin í þessu efni
eins og öðrum háð verkfall sitt
fyrir alla Iaunþega.
Var flutt á þingi
at' sósíalistum
Lenging sumarleyfisins hefði
ekki þurft áð kosta verkalýð-
inn þriggja vikna verkfall. Eins
og varðandi önnur kjarabóta-
atriði nýju samninganna höfðu
sósíalistar á Alþingi flutt til-
lögur um aukið orlof og lengra
sumarleyfi. Þær tillögur höfðu
stjómarflokkarnir hunzað. Það
sem á sltorti til að ltnýja málið
fram á Alþingi var nægilegur
þingstyrkur Sósíaíistaflokksins.
Þannig hefðu launþegarnir get-
að .sparað sér að standa í löngu
og erfiðu verkfalli hefðu þeir
nógu almennt í kosningunum
1949 fylkt sér um Sósíalista-
flokkinn.
Stjórnmáta-
fundur Æ.F.
Selfos&i
n
Æskulýðsfylkingin, samband
ungra sósíalista, hélt almennan
stjómmálafund á Selfossi í fyrra
kvöld. Var fundurinn mjög vel
lieppnaður og ræðumönnuni og
upplesurum ágætlega tekið.
Ræðumenn á fundinum voru:
•Haraldur Jóhannsson, hagfr.,
Einar Kiljan Laxness, stud. mag.,
•Rögnvaldur^Guðjónsson, verka-
maðúr, þriðji maður á fram-
boðslista sósíalista í Árnessýslu
og Hjarni Benediktsson, blaða-
maður. Leíkaramir Gísli Hall-
dórsson og Karl Guðmundsson
lásu upp. Fundarstjóri var Hjalti
Þorvarðsson; rafveitustjóri.
Fylgizt með verðlaginu
Hæsta og lægsta smásöluverð
ýmissa vörutegunda í nokkrum
smásöluverzlunum í Reykjavík
reyndist vera þann 1. þ. m. sem
hér segir (Fremsta dálki lægst
verð, miðdálki hæst verð og í
síðasta dálki vegið meðalverð.
Þar sem ekki er annars getið er
miðað við 1 kg. hverrar vöruteg-
undar):
Rúgmjöl
Hveiti
Haframjöl
Hrísgrjón
Sagógrjón
Hrísmjöl
Kartöflumjöl
Baunir
Kaffi, óbrennt
Te, 1/8 Ibs. pk.
Kakao % lbs. d:
Molasykur
Strásykur
Púðursykur
Kanciis
Rúsínur
Sveskjur 70/80
Sítrónur
2.85 3.15 2.98
2.80 3.25 3.13
3.20 3.85 3.31
4.95 7.10 6.33
6.00 7.45 6.26
4.10 6.20 5.20
4.65 5.35 4,90
5.00 5.90 5.50
26.00 28.15 26.94
3.25 4.50 3.72
7.20 9.25 8.46
4.35 4.70 4.60
3.15 3.40 3.36
3.20 6.25 4.98
6.00 7.15 6.44
11.00 12.00 11.36
15.00- 18.60 17.13
11.00 11.00 11.00
4.70 5.00 4.86
. 2.85 3.35 3.10
Xámsstyrkir
Menntamálaráðuneytið hefur
boðið fimm erlendum stúdent-
um styrki til háskólanáms hér
næsta vetur, þar á meðal ein-
um frá Bandaríkjunum. Heitir
sá, er styrkinn hlaut, Mr. Ed-
ward S. Klima og réði Dart-
mouth College vali hans.
Til endurgjalds fyrir styrk
þenna hefur Dartmouth College
heitið íslendingi námsstyrk
vestra næsta vetur. Hefur
ráðuneytið, samkvæmt tillögum
háskólaráðs, lagt til, að Pétur
Eggerz Pétursson, viðskipta-
fræðinemi, hljóti þann styrk.
Á eftirtöldum vörum er sama
verð í öllum verzlunum:
Kaffi br. og malað 40.60 pr. kg.
Kaffibætir 14.75 pr. kg.
Suðusúkkulaði 53.00 pr. kg.
Mismunur sá er fram kemur á
hæsta og lægsta smásöluverði
getur m. a/ skapazt vegna teg-
undamismufiar og mismunandi
innkaupa.
Skrifstofan mun ekki gefa upp-
lýsingar um nöfn einstakra
verzlana í • sambandi við fram-
angreindar athuganir. (Frá skrif-
stofu verðgæzlustjóra).
JÓÐVILJINN
Miðvikudagur 3. júní 1953 — 18. árgangur — 121. tölubiað
Tveggja ára fangelsi fyrir
r r
0 0
Hæstiréttur kvað nýlega upp dóm í málinu: Ákæruvaldið gegn
Birgi Sigurbjartssyni. Voru ákvæði héraðsdóms um 2 ára fangelsis
refsingu ákærða og sviptingu réttinda staðfest.
iBirgir var aðallega dæmdur skemmtun lokinni ráfaði hann
fyrir líkamsárás er hann framdi
aðfaranótt 14. maí í fyrra.
Hafði hann þá um kvöldið ver-
ið á dansleik í Sjálfstæðishús-
inu og drukkið áfengi. Að
ÓIÓÐVILIINN
MtðyikúdauUl 27. ,mai - 1B.' árgahfi'r - H5. tgíobiað
jBandamlnr lögregluþjónar, vopn-j
laðir skammbyssuin, gera leil bjái
\ •elnni bújmr '.vikxömnna vn» nð homa ut nt j
í KefiaviknrfluK' •'lil k\. ruf.wp« syii i ;,:vr crrðS* {
r ftiríulogi »tfnmAur aó Wnm-r^rn •r.iWváí.j* t 'hliíiim. {
} bnodartrk • iögrvgln rtttldist >Tt •■tttéð' ssð j
Hvað varðar
Hannibal nm stað-
reyndir
Hanníbal Alþýðublaðsritstjóri
leikur nú lausum hala í eigin
hugmyndaheimi og varðar ekki
hót um staðreyndir. í fyrradag
var hann að reyna að hæla Guð-
mundi Guðmundssyni hernáms-
stjóra í sambandi við yfirgang
og lögbrot Bandaríkjamanna 26.
f. m. í því sambandi segir Hanni-
bal — sem lét Alþýðublaðið
vandlega Þegja um framferði
bandaríska hersins: „Þjóðviljinn
sagði ekki orð um málið fyrr en
á fimmtudagsmorgun“, þ. e. 28.
Þjóðviljinn birtir hér með mynd
af upphafi fréttarinnar sem birt
var í blaðinu 27. maí um at-
burð þenna.
Sú frétt barst um allan heim í gærmorgun snemma,
&Ö brezka leiðangrinum, scm aö undanförnu liefur reynt
að klífa hæsta tind jarðar, Mount Everest í Himalaya-
fjöllum, hefði tekizt það s. 1. föstudag.
ekkl fyrr en eftir fyrri heims-
styrjöldina að brezkur maður fékk
leyfi hjá Dalai Lama, æðstapresti
Tíbetmanna, að fara með leiðang-
ur til að rannsaka fjallið.
Fyrsti leiðangurinn til að klífa
tindinn lagði á fjallið árið 1922,
og komst í 8.000 m hæð, en varð
þá að snúa aftur. Fram að þeim
tíma höfðu menn haldið að súr-
efnisskorturinn í háloftunum, úr
því komið var hærra en 7000 m,
mundi vera erfiðastur viðfangs.
Svo reyndist ekki, en kuldinn og
stormurinn hröktu leiðangursmenn
niður.
Næsti leiðangur lagði á tindinn
tveimur árum síðar, 1924, og
komst hann svo langt, að leiðang-
ursmenn áttu aðeins 300, m eftir
ófarna, þegar þeir urðu að gefast
upp. 1933 var enn lagt á fjailið,
en ekki varð komizt lengra en
1924. Og enn skemur komst leið-
angurinn 1936. Og tveimur árum
síðar gekk jafnvel enn verr, enda
hafði þá monsúnvindurinn borið
með sér nýjan snjó.
Allir þessir leiðangrar höfðu lagt
á fjallið norðanmegin frá Tíbet.
Styrjöldin tók fyrir frekari til-
raunir, en árið 1951 fannst leið
upp á fjallið að sunnanverðu, sem
þótti gefa góðar vonir. Og í fyrra
Það voru tveir menn úr leið-
angrinum, Nýsjálendingurinn Hill-
ary, sem hefur tekið þátt í mörg-
um Everestleiðöngrum, og Nepal-
maður, sem unnu afreksverkið.
— Leiðangursmenn höfðu fyrir
skömmu oi-ðið að gefast upp við
fyrstu tilraun að klífa tindinn,
en þá var tilkynnt að þeir myndu
reyna aftur.
Þessa einstæða afreksverks mun
lengi minnzt. Þeir eru margir
sem hafa reynt að sigra Everest
síðustu 30 árin, og sumir kom.u
aldrei aftur. Það eru nú um 100
ár síðan brezkur könnunarleið-
angur uppgötvaði, að Everesttind-
ur væri sá hæsti í heimi, eða næst-
um 8900 metrar. Þegar á árunum
1880-90 tóku menn að hugsa um
að klífa tindinn, en þar sem bæði
þau lönd, sem liggja að honum,
Nepal og Tíbet, voru á þeim tíma
lokuð Evrópumönnum, varð ekk-
ert úr þeim fyrirætlunum. Það var
ELISABET BreVadrottning var
krýnd í gær með mikilli viðhöfn.
Á 3. milljón manns höfðu tekið
sér stöðu á götunum sem drottn-
ing og fylgdarlið hennar fór um
á leið til og frá Westminster
Abbey, þar sem krýningin fór
fram.
niður að sænska frystihúsinu
við Skúlagötu og komst þar
ina um glugga í vélasalinn. Vél-
gæzlumaður varð ferða Birgis
var og hugðist ganga til hans,
en þá sló Birgir hann mikið
högg í höfuðið með járnbút.
Höfuðkúpubrotnaði vélgæzlu-
maðurinn.
Árásarmaðurinn flýtti sér
þessu næst út úr frystihúsinu,
stal sendiferðabifreið og ók á-
leiðis upp í Hvalfjörð. Er hann
var kominn móts við Ferstiklu
sneri haun bilnum við og ók út
af skammt frá Þyrli. Sióar
komst Birgir í bifreið til bæj-
arins, en er þangað var kom-
ið saknaði hann jakka sins,
sem hann hafði gleymt í bil í
porti Landssímans. Fór hann
rakleitt á fund rannsóknarlög-
reglunnar, en var þá handtek-
inn og játaði hann þar brot
sitt strax.
Auk líkamsárásarinnar var
Birgir einnig dæmdur fyrir
nokkrar aðrar minniháttar á-
virðingar, t.d. innbrot í verzl-
unina Goðaborg þar sem hánn
stal riffli 2. febrúar 1952. ’
Timim
er naumun
Aftökudagur Rósenbergs-j
jlijónanna hefur verið ákveð-j
)inn 18. þ. m.
AVt sem í maitnlcgu valdi £
/stendur er nú gert til aðí
< bjarga lífi þein-a.
Auk þess sem verjandij
íþeirra undirbýr nýja beiðni(
ý tíl Hæstaréttar um up])töku {
/málsins, hefur hann sent|
/ áfrý junardómstóli Bandaríkj- \
(anna beiðnl um, að lífláts-j
/dómnum verðii breytt í 20 ára/
/fangelsi. Dómstóllinn tókj
/þessa beiðni til meðferðar í í
l fyrradag en frestaði ákvörðun.j
Þeir sem vilja liá liinum^
(saklausu hjónum lið og liafaí
(ekki gert það enn, ættu því(
/tafarlaust að senda skeyti til í
/ Bandaríkjanna, sem getur'/
/hljóðað á þessa Ieið: United i
| States President, Dwiglit (
/Efsenhower, Wasliington, D. C.í
/Demartd grace for Rosenbergs(
/— og undirskrift.
!
lögðu tveir svissnesltir ferðalang-
ar á fjallið og komust álíka langt
og leiðangurinn 1924, eða allt að
300 m frá markinu.
Leiðangur Hunts ofursta, sem
nú hefur sigrað hæsta tind ver-
aldar, byggði á reynslu allra
þeirra sem á undan höfðu reynt.
Hann var útbúinn betri tækjum,
— súrefnisgeymum, sérstökum
skóm og hlífðarfötum, — en áður
hafa verið notuð. Veðurskilyrði
voru einnig óvenjuhagstæð. En
það er þó fyrst og fremst reynslu,
viljaþreki og hugrekki mannanna,
sem afrekið unnu, sem það ber
að þakka.
C-listinn er listi Sósíalistaflokksins