Þjóðviljinn - 20.06.1953, Qupperneq 12

A im§næ£ti í líótt eltisr íslestzkism sismasrtlma átti
að lifláta feanáaffískia k|énm Ethel ©g Inlins lesen-
feerg í zaimagnsstólisum I Smg Slng íangelsinu í
Mew Y@rk. Bómsmálaráðupeyti Bandaríkjaima til-
kyimti altökima stras eg Eisenkower iorseti halði
lýst yíir að hasm sæi enga ástæðu tii að þyrma lífi
hjónanna, sem áttu tvo drengi innan við tlu ára
aldur.
Fyrr i gœr úrskurðaði Hæstirétt
ur Bandaríkjaiuia með atkvæði
M-x dómara gegn atkvæði þriggja
að hnekkja úrskurði elns dómar-
ans um að aftöku hjónanna slcyldi
frestað meðan meðferðin á máli
þelrra væri rannsökuð nánar.
Ethel og Julius Bosenberg voru
dæmd til dauða í marz 1951 fyrir
að hafa gert samsæri um að
fremja kjarnorkunjósnir. I>au voru
«kki sökuð um að hafa framið
njósnir heldur að hafa fengið
bróður Ethel, sem vann vlð smiði
fyrstu kjarnorkusprengjunnar, tli
að láta njósnurum Sovétrikjanna
npplýsingar í té. Bróðirinn játaði
á sig njósnir en fékk tiltölulega
léttau fangelsisdóm að launum
fyrir að bera vitni gegn systur
sinni og mági.
Mál Rosenberghjónanna var eitt
af mörgum svipuðum sem rekin
voru í Bandaríkjunum um þessar
mundir. Þau voru einu sakbom-
ingarnir sem aðhylltust róttækar
skoðanir og Iíka þelr einu sem
fengu dauðadóm. Er það i fyrsta
skipti í sögu Bandaríkjanna sem
nokkur er dæmdur til dauða fyrir
þátttöku í samsæri um að fremja
njósnir án þess að vera sakaður
um að liafa framið neinar njósnir.
Síðan dómurinn var kveðinn upp
yfir hjónunum hefur ýmislegt
komið fram i dagsins ljós, sem
veikir mjög sakargiftiniar á hend-
ur þeim en styður framburð þeirra
nm að þau séu saldaus. Til dæmis
'hefur aðalvitnið gegn þeim játað
á sig meinsæri. Borð, sem ákæru-
valdið hélt fram að hefði veriö
útbúið til notkunar við ljósmynd-
un stoiinna skjala, kom í leitirnar
og reyndist vera venjulegt sófa-
borð og svo mætíi lengi telja.
Þrátt fyrir jietta liafa bandarísk-
ir dómstólar hvað eftir annað neit-
að að fyrirskipa endurupptölcu
máisins.
Mál Bosenberghjónanna liefur
valcið meirl athygii en nokkurt
iir anstri i
Vísir birtir í gær mikia frétt
(af furðulegu yfirlætisleysi. —
/Iíann segir að Þjóðviljinn hafi
pengið að gjöf fimm tonn af
ípappír og að Lúðrasveit verlca-
vlýðsins hafi einnig fengið hljóð-
(færi sín „úr austri".
Þjóðviljinn hefur því miður
^eklci orðið var við pappír þenn-
«an, en væntir þess að Vísir
) lcom i lionum sem fyrst til
(skila, hafl hann lent á röng-
[um stað. Hitt er satt að lúðra-
/sveiflin hefur íengið liljóð-
l fieri sín „úr austri“ — þeim
War nefnilega safnað saman í
\Vestmannaeyjum. Er ritstjöra
(Vísis hér með boðið sérstak-,
viega að slcoða þessi austrænu
íhljóðfæri á samkomunnl í i
iTívoli í kvöld, en þar leikurc
(Lúðrasveit verlcalýðsins auk?
(annarra ágætra skemmtlatrlða.f
annað sakamál síðan liið alræmda
réttai inoi ð ' var framið á banda-
rísku stjórnleysingjumun Sacco og
Vanzetti fyrir aldarfjórðungi. Þús-
undir manna gengu í gær um göt-
ur Washington til að kreíjast þess
af Elsenhower forseta að hann
þyrmdi lííi þeirra. Hópar manna
hafa vakað dag og nótt fyrir utan
Hvíta luisið, bústað forsetans, og
beðið fyrir lífi þeirra. Hvaðanæva
að iir heiminum liafa mótmæli
gegn aftökunni drifið tii Hvíta
hússins frá verkalýðsfélögum og
vinnustöðum, óbreyttu alþýðufóllci
og tignarmönnum eins og Zapo-
toeky forseta Télckóslóvaicíu, Píusi
páfa og Herriot forseta Frakic-
landsþings.
Eisenhower forseti lýsti yfir í
gær að hann neitaði að þyrma lífi
hjónanna vegna þess að fjand-
menn lýðræðisins, eins og þau, sem
hefðu stórauklð hættuna á kjarn-
orkus.tyrjöld, ættu elckl slcilið að
llfa.
Laugardagur 20. júní 1953 — 18. árgangur — 135. tölublað
Fjérir bœgcsrráSsinenn níðasf
á samborgurum sínum
Bosenberghjónin kveðjast liand-
járnuð áðúi' en þau voru flutt
sitt í lvvorn klefa í álmu hinna
dauðadæmdu í Sing Sing.
Kauíman, dómari, sem dæmdi
þau til dauða, sakaði þau í dómn-
nm um að liafa valdið Kóreu-
stríðinu. Bosenberglijónunum var
hvað eftir annað gefið tH kymia
að þau gætu bjargað llfi sínu með
þvi að játa að þau væru selc en
þau liafa jafnan svarað að þau
vllji heldui- deyja með sæmd en
lifavið skömm.
Á fundi bæjarráðs Reykjavíkur
Helgason þessa tillögu:
»a * -
„Ég uiidirritaður geri það að
tillögu minni, að nöfji Jóns
Múla Árnasonar, Stefáns Ög-
mundssonar, Jóns Steinssonar,
Magnúsar Jóels Jóhannssonar,
Garðars Óla Halldórssonar og
Stefáns Sigurgeirssonar, sem
dæmdir voru í Hæstarétti 12.
mai 1952, verði tekin á kjör-
skrá í Reylcjavílc fyrir aiþingis-
kosningarnar 1953, þar sem
dómurinn hefur eim ekki ver-
ið birtur þeim né ríkisvaldið
gert neinn reka að því að full-
nægja dóminum að öðru leyti“.
Tillagan „fékk ekki stuðn-
ing“. Greiddi enginn henni at-
kvæði nema flutningsmaður. —
Þarna sat Aiþýðuflokksmaður-
inn Magnús Ástmarsson og
lýðræðishetjur Sjálfstæðiisfloklcs
ins Gunnar Thöroddsen, Hall-
grímur Benediktsson og Guð-
mundur H. Guðmundsson. Eng-
inn þeirra átti þann. manndóm
að leggja þessu réttlætismáli
lið.
Fyrir bæjarráði lágu 90 kær-
ur vegna kjörskrár. Meðal þeirra
voru sex kærur frá mönnum,
sem sakfelldir voru í Hæsta-
rétti vegna 30. mraz málanna,
og fjallaði tillaga Inga um þá.
gær flutti Ingi R,
monnum m r mnan
¥©pni
segir Níchol aSmiráll, hernaSársér-
frœSingur brezka útvarpsins
Vopnahlésnefndirnar í Kóreu koma saman til fundar í
dag' að' bfeiðni norðanmanna, sem kváðust myndu leggja
nijög; þýöifígafmi'kið mál fyrir fundinn.
Búizt er við að á þessum
fundi verði rædd tilraun Syng-
man Rheé Suður-Kóreuforseta
til að eyðileggja vopnahlés-
samningana með því að láta
sleppa úr haldi á þriðja tug þús
unda stríðsfanga, sem samið
hafði verið um að fengnir
skyldu hlutlausri nefndi til ráð-
stöfunar.
Annað en á Koje
í fyrrinótt var enn sleppt um
tvö þúsund föngum og nú úr
fangabúðum, sem bandarískir
hermenn gættu. Þeir sögðust
hafa fengið skipun um að
beita ekki skotvopnum gegn
föngunum en engu að síður
hefðu 30 beðið bana en 114
særzt. 1 fangabúðum á eynni
Koje við Kóreu hafa banda-
rískir verðir hvað eftir annað
verið látnir skjóta niður fanga
fyrir það eitt að safnast sam-
an og syngja, byltingar- og ætfe-
jarðarsöngva.
Reynir á einlægnina
Útv'arpið í Peking sagði í
gær að bandaríska herstjórnin
gæti ekki skotið sér undan á-
bvrgð á því sem gerzt hefur.
Nú reyndi á það fyrir alvöru
hve mikill hugur fylgir máli í
ýfirlýsingum Bandaríkjastjórn-
ar um að hún vilji allt til
vinna að vopnahlé takist í
Kóreu.
Sendiherrar þeirra 14 ríkja,
pem sent liafa her til Kóreu
til liðs við Bandaríkamenn,
sátu í gærkvöld fund með Dull-
es utaUríkisráðherra. Segir
fréttaritari brezka útvarpsins
að embættismena í höfuðborg
Bandaríkjanna geri sér vel
Ijóst hve alvarlegt ástandið sé
og telji að bandaríska her-
'stjórnin verði að svara tiltæki
Rhee með aðgerðum sem leiði
til þess að vald hennar verði
framvegis virt.
„Óskiljaideg vanrælcsla“
Niehol aðmíráll, hermálasér-
fræðingur brezka útvarpsins,
sagði í gær að það væri óskilj-
Framhald á 11. síðu.
Herstjórn Sovétríkjanna í
Austur-Berlín stytti í gær uin-
ferðabannið að næturlagi um
tvo klúkkutíma. Einnig lét hún
optaa þrjár götur fyrir umferð
milli Austur- og Vestur-Berlín-
ár en nokkrir tugir þúsunda
manna vir.na í öðrum borgai-
hluta en þar sem þeir búa.
Bandaríkjamenn slepptu ekki
Nuschke, varaforsætisráðherra
Austur-Þýzkalands úr haldi
fyrr en í gær. Sagði hann að
þeir hefðu bæði reynt blíðmæli
og hótanir til að fá sig til að
setjast að í Vestur-Berlin.
Kosninga-
sgóðurinn
Beykvíklngar!
1 dag er siðasti dagur í vilcusam-
keppninni. 1 dag kemur í Ijós hvaða
einstaklingvir hefur staðið sig: bezt
i söfnuninni þessa viku og unnið
til verðlaunanna í þetta sinn. 1
dag eru ótal möguleikar á að afla
fjár fyrir sjóðinn okkar. 1 kvöld
er stónkostleg' skemmtun í Tivolí,
þar sem aðgangur er ókeypis, og
allir ættu að láta það sem svar-
ar aðgangseyrinum i kosningasjóð-
inn —■ og þótt meira væri. Það
eru óþrjótandi möguleikar í dag
og kvöld, og það er skylda okkar
að nota þá möguleika vel. Söfnum
nú sem ákafast í dag og gerum
Jónsmessuhátíð C-iistans að ails-
herjarsöfnuuarhátíð.
Og þá er deildasamkeppnin ekki
síður spennandi. Að vísu er Bolla-
deild mun hærri en allar aðrar,
en næstar á eftir henni koma
fjórar deildir sem sækja áfram
hægt og bítandi, og eklci má á
miili sjá hverjar bera sigur af
hólmi. Nú um helgina ætti lika
að vera hægðarleikur fyrir lægstu
deildirnar að hækka' sig rösklega
—- það er ekki að vita nema þær
eigi eftir að koma öllum á óvart.
Við skulum vona það.
Munið umfram allt að nota hvert
tækifæri og skila jafnóðum á
Þórsgötu 1.
Látum helgina gpfa glæsilegan ár-
angur! — Álfheiður.
«3
★ Þessi heltö er svokölluð
„frílielgi“ hjá verkamiin n-
um á Keflavíkurflugvelli, —
hin síðasta fyrir kosningar.
Um fríhelgarnar fara
flestir Islendingar á Kefla-
víkiírflugveSli til Reykja-
víkur.
íslendingar á Keflavíkur-
flugvelli! Notiö þessá frí-
iielgi til aö kjósa. Athug-
ið að jþað er bezta og hiö
sjálfsagðasta tækifæri til
að nota kosningaréttinn.
Það er engin trygging
fyrir að þið fáið „frí“
síöar til aö fara á kjör-
stað, og ef þið kjósið í
dag og á morgun þuríið
þiö ekki að fara úr vinn-
unni til þess.
lí ta nkj ör s taö a r at k væða -
grdiðsala fer fram í dag
frá kl. 9-12 fyr/r ádegi
og kl. 2-6 og 8-10 e.h. og
á morgun (sunnudag)
frá kl. 2-6 eftir hádegi.
Atkvæðagreiðslan fer
íram 1 nýju Arnarhvols-
byggingunni, í kjallaran-
um, gengið inn um
næstu dyr vestan við
anddyri hæstaréttar.
Isleidissgar á Kelia-
vikurlkgvelli! FrestsS
©kki að kfósa. Hotið
tækifærið síðustu „írí
helgiaa" fyrir kosa-
iagar. Kjósið hér I
bænum í dag eg á
moreurJ
C-lisfinrt er lisfi Sósíalisfaflokksins
#