Þjóðviljinn - 21.08.1953, Side 1

Grofewohl oq
Ulbricht fil
Moskva
Nefnd, skipuð ráðherrum í
austurþýzku stjórninni, þeirra
á meðal Grotewohl, forsætisráð
herra og Ulbricht
Svaraforsætisráð-
herra, hélt í gær til
Moskvu í boði sovét
stjórnarinnar. Mun
________ nefndin eiga viðræð
ur við sovétstjórnina um á-
stand í Þýzkalandi og horfur á
sameiningu landsins.
Sovétstjórnm ítrekar tilboð sitt um sammnga um
bann við framleiðslu kjarnorkuvopna
Enn jarSsIíjáiftar á
Jónískis eyjunum
Vart var við jarðskjálfta-
kippi á Jónísku eyjunum í gær.
Þá hafa verið taldir meira en.
200 kippir síðan jarðskjálfinn
hófst fyrir rúmri viku.
PRAVDA, aðalmálgagn Kommúnistaflokks Sovét-
ríkjanna, birti í gær tilkynningu frá sovétstjórninni,
bar sem segir, að fyrir nokkrum dögum hafi verið
framkvæmd tilraun með eina tegund af vetnis-
sprengjum í Sovétríkjunum. Bandaríkin hafa fram-
kvæmt tilraunir í sambandi við vetnissprengjur, en
bað hefur aldrei verið opinberlega tilkynnt þar, að
þau hafi sprengt vetnissprengju. Er þetta því fyrsta
vetnissprengjan, sem vitað er um, að haíi verið
sprengd í heiminum.
Verkföllin breiðast
enn út í Frakklandl
Boðað til verkfalía meðal kafnamrkamanna, sjé-
manna, málmiðnaðar- og hyggingarverkamanna
Verkföllin í Frakklandi halda áfram aö breiðast út.
í dag bætast þannig við í hóp verkfallsmanna verkamenn.
í málmiðnaði og byggingaverkamenn, sem eru í félögum
sósíaldemókrata og kaþólskra.
í ræðu sinni í Æðstaráði Sov-
étríkjanna 8. þ.m. lýsti Malén-
koff forsætisráðherra yfir því,
að Bandaríkin hefðu ekki leng-
ur einokun á framleiðslu vetnis-
I síðustu viku lýsti einn vold-
ugasti höfðingi landsins, Pash-
ann af Marnakesh, E1 GHaoui,
sold'áninum Si Múhameð Ben
Youssef, stríð á hendur. E1
Glaoui hefur lengi verið hand-
toendi Frakka í Marokkó, þar
sem þeir hafa reynt að toæla
niður þjóðfrelsishreyfiniguna eftir
kenningunni „deildu og drottn-
-aðu“.
E1 Glaoui hótaði að setja
soldáninn af og sagðist mundu
efna til þorgarasttyrjaíldar, ef
hann faeri ekki með góðu. Soldán
inum var geíið að sök að hafa
verið of hlynntur þjóðfrelsis-
hreyfingunni Istiqlal o,g „komm-
únistum" sem han,a styddu.
Franska nýlendustjómin þóttist
enga vitneskju hafa haft um
þessa fyrirhuguðu uppreisn E1
Glaouis, en notaði sér hótun
hans til að knýja soldáninn til
að undirrita .samning um „stjórn-
arbót“, sem Frakkar hafa árum
saman reynt að neyða upp á
Marokkóbáa. Með þessum samn-
ingum afsalaði soldáninn raun-
verulega þeim litlu völdum sem
hann hafði í hendur frönsku ný-
iendustjórninni.
Á laugardaginn var lýst.i Ei
sprengna. Þá var það skilið á
þann hátt, að Sovétríkin hefðu
nú búið til vetnissprengjur, og
tilkynningin í gær staðfestir
það.
Glaoui, sem hefur stuðning
ættarhöfðingjia í suðurhluta
landsina, yfir því að frændi
Þessar upplýsingar kom Guð-
mundur Vigfússon með á toæj-
arstjórnarfundi í gær og flutti
Formaður kjarnorkumála-
nefndar Bandaríkja.nna, Strauss
sagði i gær, að nefndin hefði
vitneskju um, að vetnissprengja
hefði verið sprengd í Sovétríkj-
imurn 12. lágúst s.l. og talsmað-
ur brezka utanríkismálaráðu-
neytisins viðhafði sömu um-
mæli.
1 tilkynningu sovétstj um
þennan atburð var lögð á það
áherz'a, að enginn þyrfti að
óttast það, þó Sovétríkin hefðu
nú eignazt þetta ógurlega vopn,
sem er margfalt öflugri að eyði
leggingarmætti en kjamorku-
soldánsins, Ben Arafa, væri tek-
;inn við stöðu hans sem yfirmað-
ur múhameðstrúarinnar í land-
inu. Eftir það studdist soldáninn
ekki við önnur öfl í landinu en
:þau sem vilja óskorað sjálfstæði
þjóðarinnar.
Þó Frökkum hefði þannig tek-
izit að gera soldáninn með öllu
Framhald á 5. síðu.
svohljóðandi tillögu um málið:
„Bæjarstjóniin telur óbjá-
kvæmilegi', vegr.a fyrirsjáan-
Franska alþýðusambandið,
CGT, hefur skorað á öll félög
sín, sem ekki hafa þegar hafið
verkföll, að gera siú þegar ráð-
stafanh' til aö knýja fram
kröfur verkalýðsins um hækk-
að kaup. Æ fleiri félög lýsa
yfir verkföllum og mörg hundr-
uð verksmiðjur og meiriháttar
fyrirtæki hafa stöðvazt. Með-
al þeirra eru gúmmíverksmiðj-
urnar Michelin og vopnaverk-
smiðjurnar í Toulouse, þar sem
lýst hefur verið yf:'r sólarhrings
verkföllum.
Leiðtogar verkalýðssambanda
sósíaldemókrata og kaþólskra,
sem setið hafa á fundum með
atvinnurekendum, ákváðu í gær
að boða til verkfalls 600.000
málmiðnaðarmanna sem innan
þeirra vébanda eru, þar sem
atvinnurekendur höfðu þver-
neitað öllum tilmælum um kaup
hækkun. Þetta verkfall á áð
sta.nda í tvo sólarhringa og
legs alnieiins skorts á raf-
magni, bæði til heimilisnotkun-
ar og iðnaðar, nokkru eftir að
hefst í dag. Málmiðnaðarverka.-
menn úr félögum innan CGT
hafa þegar verið í verkfalli i
nokkra daga. Kaþólsku félögin
boðuðu verkfall í byggingariðn-
aði í gær og á það einnig að
standa í tvo sólarhringa.
I dag koma forsetar þjóð-
þingsins saman til að taka á-
kvörð'un um, hvort þing skuli
kallað saman, en nú þegar hafa
borizt tilmæli frá 228 þingmönn
um um það, en það er 19 fleiri
en þarf samkvæmt stjórnar-
skránni.
Mossadegh tek-
inn höndui
Sjá 5. síðu
áburðarverksmiðjan tekur tii
starfa, að hafizt verði lianda.
um þrlðju og síðustu virkjum
Sogsins strax og núverandi
virkjun lýkur. Vekur bæjar-
stjórnin athygli á því, að á
staðnum eru fyrir liendi nauð-
synlegar véíar og þjálfaður
mannafli, scm liagstætt er ao
nýta við áframhaldamll virkj-
unarframkvæmdir.
Bæjarstjórnin samþykkir
fyrir sitt leyti r.auðsynlega
lántöku til hinnar nýju virkj-
Framhald á 3. síðu.
Framhald á 12. síðu.
Frakkar sefja Marokkésoldán af og
flyfja hann nauðugan úr landi
Tugir marma hafa þegar verio drepnir i áfök-
um sem búizf er viS að fari vaxandi
1 gærmorgun gekk Guillaume, hershöíðingi,
landstjóri Frakka í Marokkó á fund soldánsins, sem
var fangi í höll sinni í höfuðborginni Rabat, og til-
kynnti honum, að franska stjórnin hefði ákveðið að
setja hann af og reka hann í útlegð.
Nauðsynlegt að þegar verði hafizt
handa um fullnaðarvirkjun Sogsins
Þrátt fyrír nýju virkjunina verBur kominn rafmagnsskortur
að nýju eftir 2-3 ár ef ekki verSur að gert án tafar
Virkjunarframkvæmdunum við írafoss er nú að ljúka, og er gert ráð fyrir
að straumnum verði hleypt á síðari hluta september. Þessi virkjun er 32.000
kílóvött, en þó telia séríræðingar að raímagnsskorur verði að nýju kominn
í Reykjavík eftir 2-3 ár m.a. vegna þess að mikill hluti orkunnar rennur til
áburðarverksmiðjunnar. Það er því knýjandi nauðsyn að nú þegar verði haf-
izt handa við að fullvirkja Sogið, en með því að láta vélar og fullþjálfaðan
mannskap snúa sér þegar ao því verki myndu sparast 15-20% af kostnaði
miðað við það ,að heija verkið að nýju eftir að vélarnar hefðu verið fluttar
burí og verkafólkinu tvísírað.