Þjóðviljinn - 04.10.1953, Blaðsíða 12

er Myfiiiig
Á Ileykjaltmdi eru nú í smíðum tveir vinnuskálar. Muu annar
þeirra verða íullbúiiui til notkunar uni næstu áramót, hinn
snem.na næsta suinar.
Þegar fyrri skálinn verður tilbúinn mun heíjast á Reykja-
lundi aígerlega nýr íðnaðui: plaste'.nangrun á rafinagnsvíruin
■og framleiðsla á vatnspípuíii úr plasti, attk margs annars piast-
iðnaðar.
Tii þess að ljúka skálabyggingunni þarf SÍBS fé, — ]>ví fé er
safnað í dag, á berkiavarnadaginn.
Frá því Reykjalundúr tók til
starfa hafa Ikomið þangað yfir
300 vistmenn, en rúm er þar nú
fyrir 90 vistmenn samtals. Áð-
ur en Reykjalundur tók til
starfa var þa.ð algengt að þegar
Iberklasjúklingar útskrifuðust
af hælunum urðu þeir að taka
hverri vinnu sem bauðst, án
þess að vera orðnir fyllilega
vinnufærir. Afleiðingin af því
var oft sú að þeir veiktust á
ný og voru fluttir aftur í berkla
hæli.
rúm og húsgagnafjaðrir.
Nýr plastiðnaður.
Árni Einarsson, framkvæmda
stjóri Reykjalundar, skýrði
blaðamönnum nýlega frá því að
í þessum mánuði fengi vinnu-
nota út í heimi og eru talin
reynast vel. Hitaveita Reykja-
víkur mun t.d. hafa pantað
nokkur þús. metra frá Banda-
ríkjunum af slíkum rörum, í til-
raunaskym.
Hreinar tekjur fyrir
þjóðarbúið.
Auk þess sem framleiðsla
þessarar vörutegunda er alger
nýjung hér á landi, er það, að
við framleiðsluna vinna öryrlcj-
ar og er sú vinna þeirra því
hreinar tekjur fyrir þjóðarbú-
ið. Stjórnendur Reykjalundar
Framhald á 3. s-ðu.
Siumud'igur 4. október 1953 — 18. árgangur — 223. tölublað
Hver er byggingarlist
Haligrímskirkju?
'1
í
Nýtt hoíti kornið út aí VAKA, tímariti
ungra menntamanna
Út er komið annað hefti af tímaritinu VAKI, og mun það
vekja athygli þeirra sem áhuga hafa á menningarmálm'n. I hefti
þessu er m.a viðtal við Svavar Guðnason sem Hörður Ágústscia
hefur tekið og spumingar og svör um Hallgrímskirkju, sem nú
er komin á dagskrá einu sinni enn. Má búast við að hvorutveggja
voki urutal og deilur.
100 þú». vinnustundlr á
ári.
Með starfseminni á Reykja-
lundi hefur verið brúað bilið
frá því berklasjúklieigar koma
af hælunum og þar til þeir fá
fullan vinnuþrótt eða fá vinnu
við sitt hæfi. Vinnustundaf jöldi
á Reykjalundi liefur verið 100
þús. vinnustundir á ári aS mcð-
altali, og er að því leyti fundið
fé að flestir vistmaana þar
hefðu ekki getað unnið við öan-
Ur skilyrði en þeim eru búin
þar.
Margskouar iðnaður.
Á vinnuheimilinu að Reykja-
Jundi hefur verið stundaður
margskonar iðnaður og eru
framleiðsluvorur heimilisins
vinnuvettlingar, náttföt, vicinu-
sloppar, skermar, leikföng úr
tré, skólahúsgögn og önnur
stálhúsgögn, sjúkrarúm. barna-
Tii hægri á myndinní: aðaibyggingin á Reykjalundi.
(Ljósm. Gunnar R. Ólafsson).
Af öðru efni 'tímaritsins má
nefr.a: Wolfgang Edelstein skrif-
ar um Dúínó-elegíur Rainer
! Mafia Rilkes og hlutverk skáld-
skaparins og þýðir fyrstu elegí-
una. Grein er eftir Henri Foc-
illon og nefnist Formheimur, en
Þorkell Grímsson þýðir. Einnig
þýðir Þorkell kafla úr dagbók
Eugene Delacroix, Hörðúr Ágústs
son skrifar um listsýningar vet-
urinn 1952—53. Þá er grein eftir
Alexander M, Cain sem nefnist
Leitarstefið i fornnorrænum sögn
um, þýdd af Wolfgang Edelstein.
Kvæði eru í tímaritinu, frum-
samin og þýdd, eftir Si'gfús Daða-
son, Hannes Sigfússon og' Jón
Óskar og skrífar Jón einnig
minningargrein um Paul Eluard.
Þá eru enn ritdómar og ýmislegt
fleira.
Tímaritið Vaki hóf göngu sína
fyrir ári, og annast ritstjórn
þess Þorkell Grímsson,Þorvarð-
ur Helgason, Wolfgang .Edelstein
og' Hörður Ágústsson. Er tíma-
ritinu ætlað að vera vettvang-
u-r ungra menntamanna og hvetja
þá til umræðna og athafna. Þeg-
ar ritstjórarnir kynntu rit sitt,
bentu þeir á að tæknin hel'ði ger-
breytt högum Islendinga, bæði
öllu atvinnulífi og samskiptum
við aðrar þjóðir. En tækni er
ekki sama og menning, og menn-
ingin mun ekki vaxa sjálfkrafa
með tækninni, til þess þarf átak
þjóðarinnar og menntamanna
hennar. Við höfum tekið í ,arf
þjóðlega menningu, „og enn er
skylt að spyrja: Eigum við að
leggja arf okkar til hliðar eða
ávaxta hann?“ Og ungu mennta-
mennirnir sem að ritinu standa
svara: „Eins og sá sem stend-
ur á vegamótum verðum við að
Framhald á
síðu.
heimilið nýja vél til plastiðn-
aðar, svonefnda EXtruder-vél
(þær, eru þýzkar) en slíkar vél-
ar eru svo ti! nýjar i plastiðn-
aði heimsins,
Með vél þessari er hægt að
plasthúða rafmagns- og síma-
vjr, framleiða rafmagnsrör,
vatnsrör og plastumbúðir.
Vatnsrör úr plasti er farið'að
£S
ahedi lannar d@IIam€sðst©S
mcs sneð verkalýðsolsóknum
Ffölikihandtöhur mm ailt Sran — Majssa
éegh Imúdur fyrir herrétt í Teheran
Sahedi hershöföingi, sem hrifsaöi völdin í íran aö und-
irla8* Bandaríkjatnanna og síðan heftir þagið dollara-
5'’hj'***—■ i styrk af bandarísku stjórninni, er nú tekin aö launa að-
. stoöina. Á fiimmtudaginn var hófust fjöldahandtökur í
landinu og voru iiandteknir mörg hundruö leiðtogar
verkalýöshreyfingarinnar og Verkamannaflokksins
(Tudeii). — Mossadegh var í gær leiddur fyrir herrétt í
Teheran.
Á fimmtudaginn hafði íranski
Verkamannaílokkurinn (Tudeh)
boðað tíl hátiðahalda til að minn-
ast þess ,að tólf ár vbru liðin frá
Nýju vmnuskálarihr 4 Reykjaliundi í smíðum. (Ljósm. A. Káras.) I stofnun h.ans. Þá um kvöldið
komimi
Erik Bidsted baliettmeistari
er kominn hingað til lands á-
samt konu sinni. en þau hafa
ver.ið ráðin við Þjóðleikhúsið í
vetur til ,að halda uppi ballett-
kennslu og æfa bailettflokka þá,
sem byrjað var á «.l. vetur.
Ballettskólinn tekur til starfa
innan fárra daga og eiga vænt-
anlegir nemendur að koma í
Þjóðleikhúsið í dag kl. 3 e. h.
kl. 15,00 og 'hafa með sér æf-
ingaföt.
rist-
I gær var afhjúpaður minnisvarði þcirra L. H. Miiliers og
Krfstjáns Ó. Skagfjö’ðs, sesn Skíðaíelag Reykjavíkur liefur lát-
ið rinsa þeiin á hamriimm fyrir ofan skíðaskálatm í Hveradöluin.
Minnisvarðarnir erij, 2 fimm-
strendar stuðlabergssúlur um
tveggja metra háar, er á aðra
letrað nafa Sk,agfjörðs en
Mullers á hina.
Áraæli. Magnússyni steinsmið
var falin áletnm minnisvarð-
anna, eta þeir Einar B. Pálsson
verkfræðingui’ og Gísli Hall-
dórsson arkitekt sáu um. staðar-
val Og frágang.
Viðstaddar afhjúpunina voru
ekkjur þeina Miillers og Skag-
fjörðs, Maria Múller og Emilía
Skagfjörð, og fleira skyldfólic
þeirra. Ennfremur Torgeir And-
ersen-Rýsst, sendiherra Norð-
Framhald á 3. siðu.
fylltust allar götur höfuðborgar-
innar Teheran af hermönnum
og skriðdrekum óg hermenn og
lögregla réðust inn á heimili for-
ustu- og fylgismanna flokksins.
Þar i borginnj voru a. m. k. 200
manns handteknir. En svipað átti
sér stað um alll landið, eink-
um í olíubænum Abadan og iðn-
aðarborginni Isfahan.
sem mun fjalla um mái hans.
Mossadegh er sakaður um land-
ráo. Ákæruskjalið var lesið fyrir
Mossadegh og honum síðan géf-
inn kostur á að velja sér verj-
,anda úr hópi nokkurra sem rétt-
urinn tiltók. Mosadegh sagðist
engan verjanda mundu taka sér,
fyrst hann hefði ekki frjálst val.
Þá var réttinum slitið. Réttar-
höldin munu hefjast að nýju
fimm dögum eftir að tiinefndum
verjanda hefur borizt ákæru-
skjalið í hendur.
Fluttir íil ey;ia í Persafióa
Fangarnir voru fluttir burtu
aftan á vörubílum og talið að
þeir hafj verið settir í hin,ar
ilU'æmdu fangabúðir á eyjunum
í Pers,aflóa, en þaðan hafa fáir
sloppið lifandi.
Mosiiadegli ne'tar
að taka sér verjanda
í 'gær var Mossadegh fyrrver-
andj forsætisráðherra leiddur
Munið mmmnz
hansson
Dómsliússins gætt
af lierliði
'Öflugt lögreglu- og herlið gætti
dómshússing þar sem réttarhöldin
fara íram, en mikill mannfjöldi
haíði saínazt sarnan fyrir framan
það. Tveir vörubílar fullir a£
hermönnum fylgdu-bíl þeim sem
Mossadegh var ekið í frá bygg-
ing'unni.
Sahedi er nú sa-gður reyna að
koma saman einhverri þingnefnu,
sem ætti að auðvelda honum að
fá a'menningsálitið til að fallast
á að brezkum og bandarískum
auðhringum yrðj aftur leyfð ein-
fyrir herrétt þann í Teheranl okun á olíuauðlindum landsins.