Þjóðviljinn - 08.10.1953, Blaðsíða 7

— Fimmtudagur 8. október 1953 — ÞJÓÐVILJINN — {%- -fc
Alþingi her oð seg/o i/pp hernamssamningnum:
og hrugðið miskunnarlausri birtu á afsakanir og foisrök AiþýðufEokksins.
SfáSfsfœðisflokksins og Framsóknarflokksins um nauðsyn þess
Framvarp Sósía'Jstaflokks-
ins lun uppsögn hernáms-
samnings'ns var birt á for-
síðu blaðsins í gær, en þar
er kveðið svo á að samn-
ingnum frá 1951 skuli sagt
upp með tilskildum fyrir-
vara og sé cndurskoðun að-
e'ns fonnsatriði. í eftirfar-
andi greinargerð frumvarps-
ins er fyrst rakin reynslan
af samningnum fyrstu tvö
árin en þó sérstaklega fferð
grein fyrir þe'm nýju við-
horfum sem skapazt liafa í
heimsmálunum á síðastliðnu
ári og styðja mjög kröfuna
um uppsögn sanmingsins.
„Síðan „vamarsamningurinn“
milli íslands og Bandaríkjanna
var gerður, hinn 5. maí 1951,
og ísland var aftur hernumið
af amerískum her, cru nú liðin
tvö og háift ár.
Höfuðástæður Þess, að flm.
þessa frv. telja fullkomlega
timabært að segja honum upp,
eru þessar:
GerBur á
röngum, for-
sendum
I. Það hefur sýnt sig, að sá
ótti, sem kann að hafa verið
ríkjandi í hugum allmargra
þingmanna, sem tóku á sig á-
byrgð á sam"ningsgerðinni og
hernáminu, sem henni fyigdi,
um, að ný heimsstyrjöld og
vopnuð árás á ísland væri al-
veg yfirvofandi á hverri
stundu, var ástæðulaus með
öllu, heilaspuni einn og blekk-
ing, sem viss öfl höfðu reynt
að ata á og koma inn hjá þing-
mönnum, er voru kallaðir sam-
an til' leynifunda til þess að
samþykkja hernámið að þjóð-
inni forspurðri, þvert ofan í
stjórnarskrá landsins og þvert
ofan í allar þær yfirlýsingar,
sem þjóðinni voru gefnar 1949
og áður, um, að aldrei skyldi
koma til hersetu á Island: á
friðartímum.
Það er því lióst. nú, að samn-
ingurinn var gerður á fölskum
forsendum. Þingmenn voru
féngnir til að samþykkja hann
með tolekkingum um yfirvof-
andi heimsstyriöld, sem ekki
hefur komið og er nú ólíklegri
en nokkru sinni fyrr vegna sí-
vaxandi máttar og áhrifa frið-
araflanna í heiminum.
Hœttan af
hernáminu. -
Samningsrof
II. Það hefur sýnt sig svo á-
takanlega, að því þarf ekki að
lýsa, að sá ægilegi háski, sem
sjálfstæði þjóðarinnar, íslenzkri
menningu og tungu og siðferði
uppvaxandi æskulýðs cr búinn
af hemámi jslands af hálfu er-
lends stórveldis og setu þús-
unda erlendra hermanna rétt
við bæjardyr höfuðborgarinnar
og í henní sjálfri, er jafnvel
miklu meiri en menn gerðu
sér grein iyrir, áður en hið
nýja hernám hófst fyrir hálfu
öðru ári.
III. Samningurinn sjálfur og
viðbótarsamningur sá, sem hon-
um fylgdi, hefur verið vanefnd-
ur og þverbrotinn af hálfu hins
erlenda samningsaðija, Banda-
ríkjanna. { honum og máia-
myndaákvæðum hans heíur
ekki reynzt neitt hald gegn
þeim hættum, sem af herset-
unni stafa.
Bandarikin lofuðu Því há-
tiðlega í samningnum sjálfum
að framkvæma skyldur sínar
samkvæmt honum þannig að
stuðla svo sem írekast mætti
verða að öryggi íslenzku þjóð-
arinnar og hafa ávailt i huga,
hve fámennir íslendingar eru.
Og enn fremur lofuðu þeir, að
ekkert ákvæði samningsins
slcyldi skýrt þannig, að það
raskaði úrslitayfirráðum Islands
yfir islenzkum málefnum (8.
gr. samningsins).
Þessi loforð hafa verið efnd
þannig, að islenzkir menn og
konur geta ekk; iengur verið
örugg fyrir árásum, líkams-
meiðingum og nauðgunartii-
raunum amerískra hermanna
á opinberum skemmtistöðum, á
götum úti' eða jaínvel í híbýl-
um sínum.
Bandarikin sýna tiliitssemi
sína til fámennis Islendinga
með þeim hætti að láta þús-
undir he:-manna Þæða . yfir
Reykjav'k á nótt sem degi, stór-
auka húsnæðisvandræðin þar
með því að ýfirkaupa leigu-
húsnæði handa yíirmönnum
hersins, sem þykir þægilegra
að búa þar með fjölskýldur
sínar en á Keflavikurflugvelli.
taka heiiar hæðir íbúðarhúsa
eða heil bús á leirru fyrir einka-
skemmtistaði handa hernmh og
ólifnaðarbæli og koma þannig
þvi óorði á höfuðborg Isiands
úíi um heim. að spiiling og ó-
lifnaður sé hér meiri en dæmi
séu til; þar sem verst er
stórborgum. (sbr. ummæli ame-
ríka herprestsins á Keflavíkur-
ílugvelli í viðtali við erlent
^blað).
í 4. gr. viðbótarsamningsins
um réttarstöðu liðs Bandaríkj-
anna og eignir þeirra er á-
kveðið, að hermenn í hernáms-
liðinu .skuii vera einkennis-
kiæddir.
Þetta ákvæði hcfur verið
þverbrotið af sjálfri yfirstjórn
hernámsliðsins, beinlínis í. þeim
tilgangi að auka varaarleysi og
öryggisleysi íslendinga fyrir
hættum hernámsins.
Herinn rœBsf
á Reykjavik
Þegar allt framferðí hernáms
liðsins og yfirg.angur hér í bæn-
um keyrði svo úr hófi, að það
hafði vakið réttmæta reiði og
fordæmingu alls almennings i
landinu og alveg sérstaklega
reykvískra borgara, sem urðu
að horfa upp á Það og þola
daglega, greip herstjórnin sjálf
til þess ráðs að birta aug’ýs-
ingu í aðalstöðvum hersins þess
efnis, að hermenn skyldu af-
klæðast einkennisbúningum sín-
um á feroum sínum í Reykja-
vík.
Þetta tiitæki herstjórnarinnar
hér mun ver.a algert einsdæmi
og ekki eiga sér nein for-
dæmi jafnvel þar, sem ame-
rískt hernámslið dvelur í sigr-
uðum löndum, en það er alkunn
staðreynd, að amerískir her-
menn eru .alisstaðar óvinsælir
og illa liðnir, hvar sem þeir
dveljast utan heimalands sins,
og hafa allsstaðar fulla ástæðu
til að dyija einkenni hcrs síns
og þjóðernis. En hér á að heita
svo, að þeir dveljist samkvæmt
gerðum samningi við varnar-
lausa smáþjóð, ailsendis óvana
hermennsku og vopnabui'ði. í
samninginn vantar að vísu öll
skýr ákvæði til verndar Is-
lendingum sjálfum i viðskipt-
um þeirra við hernámsliðið,
o» var rækilcga bent á það
af sásíaiistum í umræðum um
sanminginn hér á Alþingi. En
þegar samningsákvæði eins og
það, .að hermenn í hernumdu
landj skuli bera einkennisbún-
ing hers síns til aðgreiningar
frá innlendum mönnúm, er
jafnvel þverbrotið opinberlega
af yfirstjórn hersins, einmitt
þeg'ar Það er orðin krafa al-
þjóðar, að reglur séu settar til
að reis.a rönd. við spillingará-
hrifum, sem af hernum stafa,
þá er það augljóst, að í slíkum
í - samningi er engin. vörn eða
vernd og að hann er óþolandi,
enda hefur því meir.a að segja
verið haldið fram af þeim, sem
lengst ganga í þjónustuséminni,
Alþýðublaðinu og utanrikis-
ráðherranum, — að engin ís-
lenzk- lög séu til og engin lög
heldur hægt að setja(!), sem
reisi fullnægjandi skorður við
flakki óeinkennisbúinna ame-
rískra dáta utan samningssvæð-
•anna svokölluðu, t. d. í höfuð-
stað Islands.
En sú vörn er Þó til, eft-
ir að öll þjóðin hefur fordæmt
framkomu hernámsliðsins og
reynslan hefur fært henni heim
sanninn um hina geigvænlegu
hættu af dvöl þess hér á landi
og þá ómótmælanlegu stað-
reynd, að hún er jafn óþörf
sem hún er háskaleg, ,að segja
upp þessum samningi, sem gerð-
ur v,ar á fölskum forsendum,
með blekkingum og í blekk-
ingaskyni, en auk þess hefur
reynzt gersamlega haldlaus
gagnv'art hinum erienda samn-
ingsaðila.
Bandarikin
standa ekki
v/ð samninga
Sá samningsaðili, Bandar'ki
Norður-Ameríku, hefur nú sýnt
Islendingum það með fram-
kvæmd fjögurra milliríkjasamn-
inga, hvernig hann heldur gef-
in loforð og gerða samninga
við eina af minnstu og varnar-
lausustu þjóðum heimsins:
I. I herverndarsamningnum
frá 1941 lofuðu Bandaríkin að
hverfa burt frá Islandi með
allan her,af!a sinn á landi, í
lofti og á sió þegar að ófriðn-.
um loknum.
Bandaríkin sviku þetta há-
líðlega loforð, neituðu að hverfa
burt héðan með her sinn og
1 röfðust ár'.ð 1945 herstöðva á
íslandi til 100 ára.
II. Þau neituðú að fal'a frá
hsrstöðvakröfunum og fengu
Keflavhursamninginn árið
P46. Hver einasta grein þess
pamnings, sem til framkvæmda
gat komið, var þver'orotin þau
5 ár, sem hann gilti.
III. Árið 1949, þegar ísland
var tekið í -Atlantsbafsbanda-
lag:ð. gaf utanríkisráðherra
Bandaríkjanna út hátíðlega yf-
irlýsingu ,,í embættisnafni fyrir
hönd Bandaríkjanna og fyrir
hönd allra banda'agsþjóðanna11,
þess efnis, að „það skyldj aldrei
koma til mála, að fram á það
yrði farið við íslendinga að
h'af.a erlendar herstöðvar á Is-
landi á friðartímum“. Þannig
orðað flutti utanrikisráðherra
íslands (einnig í embættisnafni)'
þetta hátíðiega loforð Banda-
ríkjanna til Alþingis og ís-
lenzku þjóðarinnar, þegar ver-
ið var að fá okkur í Atlants-
hafsbandalagið í marz 1949.
Þetta loforð, sem auðvitað
átti að hafa samningsgildi og
var samningur í sjálfu sér, .
var haldið svo, að í m,aí 1951
var herstöðv.anna krafizt og
þær teknar.
Ekki nvernd"
heldur her-
nám
IV. Um það var gerður
„varnarsamningurinn", sem nú
er í gildi og hefur verið hald-
inn svo sem alþjóð er kunnugt
og nokkuð hefur verið drepið
á hér að framan.
Þessi er reynsla íslendinga
af samningum við Bandaríkin.
Það er grundvallaratriði, sem
allir milliríkjasamningar og all-
ur þjóðaréttur byggist á, að
„samninga ber að halda“.
Þetta grundvallarariði og
þessi forsenda allra ríkja-
samninga hefur sannanlega
brostið í öllum hinum þýðing-
armestu samningaviðskiptum
Islands og Bandaríkjanna, eins
og hér hefur verið sýnt, og er
Islendingum auðvelt að sanna
þetta fyrir öllum heimi, hve-
nær sem er.
Efndir þeirra fjögurra samn-
inga, sem hér er minnt á,
sýna, að Bandarikin hafa ekki
hirt um að halda orð eða anda
þeirra samninga, sem þeir hafa
gert v:ð Island.
Framkvæmd þessa samnings
sýnir þó allra skýrast, að það
er ekki vernd eða Öryggi Is-
lendinga sem smáþjóðar, sem
fyrir þeim vakir, heidur her-
nám Islands í anda amerískr-
ar hernaðarstefnu og vegna
hern aðarþarf a B.andaríkj anna
án minnsta tiilits til smæðar
og veikrar aðstöðu islenzku
þjóðarinnar. Með öðrum orð-
um, það er íramkvæmd hinna
ógrímuklæddu herstöðvakrafna,
frá 1945 og ekkert annað.
Það var ekki vilji né tilæt.!-
un íslenzku þjóðarinnar 1945
né 1951. Þess vegna ber að
segia þessum samningj upp
þegar í stað.
FriBarhorfur
aukast
Frumvarp þetta var, sein
fyrr segir, flutt á síðasta þingi,
en stjórnarflokkarnir hindr-
Framhald á 11. síðu