Þjóðviljinn - 15.01.1954, Qupperneq 7

Föstudagur 15. janúar 1954 — ÞJÓÐVIIJINN — (7
Þannig var ústandið við Reykjavíkurhöfn í lok fébrúar 1951. Verkamenn gengu
hundruðum saman atvinnulausir. Það parf að gera öflugar ráðstafanir gegn .pví
að slíkt endurtaki sig.
með hagsmuni almennings fyrir
augum,
Vart mun ásíæða til að ótt-
ast, væru þær ráðstafanir
gerðar til öryggis og eflingar
atvinnulífi Reykjavikur er að
framan greinir, að þær nægðu
ekki til þess að sjá öllum fvi-ir
atvinnu árið um kring. En ef
til slíkt kæmi, er það skylda
bæjarins að auka aðrar fram-
kvæmdir sínar fram yfir það
sem ráðgert væri að öðrum
kosti. Koma þá fyrst og fremst
til greina auknar framkvæmdir
við byggingar, gatnagerð, mann-
virki vegna íþrótta og útilífs og
Guðmundur Vigfusson:
Hlytverk
skapa öru
öflum bæ
Höí'uðskilyrði þess að allir
Reykvíkingar geti búið við góð
kjör og lifað menningarlifi, er
að allir vinnufærir bæjarbú-
ar hafi örugga og trygga at-
vinnu við hagnýt störf og fái
góð laun fyrir vinnu sina. Á
þeíta hefur Sósíalistaflokkur-
inn og verka’o'ðssamtökin lagt
megin áherzlu í starfi sínu og
baráttu á undanfömum árum,
hvort heldur hefur verið á vett-
vangi bæjarmálanna, á Alþingi
eða í hagsmunabaráttu verka-
lýðsstéttarinnar. Sósíalista-
flokkurinn telur Það brýnustu
skyldu bæjarstjómarinnar að
haga þannig störfum sínum og
stefnu í atvinnumáium >að
þessu marki verði náð. Þann-
ig og aðeins þannig vérður
þeim hundruðum Reykvíkinga,
sem nú eru í niðurlægjandi út-
legðarvinnu á Kefiavíkurflug-
velii gert fært að hvería heim
að hagnýtum störfum og sú
geigvænlega hætta hindruð, að
kreppa og atvinnuleysi dynji
yfir reykvískan verkalýð og
alla alþýðu á komandi kjör-
tímabili.
Það þarf samstillt átak allrar
alþýðu, undir forusfu Sósíal-
istafiokksins og verkalýðshreyf-
ingarinnar, til þess að öruggur
atvinnugrundvöilur verði skap-
aður. Hættu atvinnuleysig og
kreppu verður ekki bægt frá
dyrum alþýðunnar nema með
ákveðnum, undirbúnum og
skipulögðum ráðstöfunum. sem
m'ðaðar eru við ástand at-
vinnuiífsins og þörfina á aukn-
um atvinnutækjum og fram-
kvæmdum. Með þetta í huga
hefur Sósíalistaflokkurin hag-
að störfum sínum í bæjar-
stjórn Reykjav'kur sera annars-
staðar á þv-í kjörtímabili sem
er að líða og með þessa vissu
að leiðarljósi hefur flokkurinn
mótað þá stefnuskrá i bæjar-
málum sem nú hefur verið birt
almenningi.
Þau höfuðverkefni, sem
flokkurinn telur að komandi
bæjarstjórn verði að vinna að
á sviðl atvinnumálanna eru eft-
irfarandi:
1. Reykjavíkurbær kaupi
S nýja togara á næstu 4
árum, par af séu a.m.k.
bæjarst jórnarinnarer að
ggan atvinnugrundvöll o;
iarbúum ^óia afkomu
Bœjarútgerðin hefur komið sér upp saltfiskverkunarstöð.
Hún parf einnig að eignast stórvirkt hraðfrystihús.
tveir smíðáðir í Reykjavík.
Hélmingur pessara nýju
togara verði eign Bæjarút-
gerðarinnar. Hinir séu
boðnir einsiökum. aðiljum
með skilyrði um aö gera pá
út frá Reykjavík en verði
eign Bœjarútgerðarinnar,
ef peir aðiljar kaxipa pá
ekki.
2. Tryggt sé að állur tog-
arafloti og bátafloti Reyk-
víkinga stundi jafnan veið-
ar. Staðið sé áveröi gegn
sölu skipa úr bœnúm. Tek-
ið sé upp gott og vinr.nrr-
legt samstarf við verka-
lýðsfélögin og sa.mið vtð
pau í tæka tíð, svo ekki
komi til vinnustódvana
við bœjarfyrirtœki.
3. Fiskiðnaðurinn sé
efldur. Tryggt sé aö unnið
sé úr öllum afla flotans
innanlands. Bœjarútgerðin
komi upp stórvirku hrað-
frystihúsi. Samstarf um að
reka Fiskiðjuver ríkisins af
fullum krafti og Faxaverk-
smiðjuna sömuleiðis, til
fiskimjölsvinnslu, ef ekki
er unni til annars.
4. Hafnarskilyrði séu
stórbætt og afgreiðsluskil-
yrði hverskonar og aðbún-
aður fyrir stór- og sfnáút-
gerð svo og siglingar. Kom-
ið verði upp nýjum báta-
og- togarábryggjum í höfn-
inni. Hraðað verði undir-
búningi að stækkun hafn-
arinnar. Höfnin eigi og
relci sjálf bau vörugeymslu-
hús, sem reist verða eftir-
leiðis á athafnasvœði
hennar.
5; Komið sé upp stórri,
fuUkominni dráttarbraut
og skipasmíðastöð til við-
bótar peim sem fyrir eru.
6. Iðnaðurinn, stærsta
atvinnugrein Reykvíkinga,
sé efldur og hiynnt að hon-
um af hálfu bæjarfélags-
ins.
7. Virkjun Efrifossa Sogs-
ins sé hafin 1954 og lokið
eigi síðar en 1957 og iðn-
aðinum og almenningi
tryggt nóg rafmagn að
staðaldri.
S. Undirbúningur sé haf-
inn að virkjun Þjársár og
byggingu stóriðjufyrir-
tækja í Reykjavíkurlandi
til framleiðslu á vörum
fyrir erlendan markað.
Samstarf sé hafið við ríkis-
stjórnina um petta, en á-
herzla lögð á að Reykja-
víkurbœr hafi möguleika
til stóratvinnurekstrar
sjálfur í pessu efni við hlið
ríkisins og einkaaðilja.
9. Land pað, sem bærinn
á og rcektanlegt er, sé
rœktaö til fulls og búskap-
ur bæjarins aukinn að
sama skapi.
Auk þess sem hér er talið
er það skoðun Sósíalistaflckks-
ins að bænum beri að greiða
fyrir heilbrigðum og nauðsyn-
legum atvinnurekstri e:nstakl-
inga og íé'aga svo sem í hans
valdi stendur. Hitt liggur í aug-
um iupp.i hve þýðingarmikið
það er að bærinn sjálfur sé
öflugur þátttakandi í atvinnu-
lífinu, tryggi þannig að næg
framle ðslutæki séu fyrir hendi
og að rekstri þeirra sé hagað
annað sem bærinn hlýtur á
hverjum ííma að hafa með
höndum.
Þessi stefna Sósíalistaflokks-
ins í atvinnumálum Reykjavík-
ur byggist á þeirri . óbifanlegu
skoðun hans að sú skylda hvíli
á bæjarstiórninni að treysta
með öllum ráðum grundvpll at-
vinnulífsins og tryggja öllum
bæjarbúum næga atvinnu árið
um kring En til þess að ná
því marki verður stjórn bæjar-
ins að vinna markvisst að eíl-
ingu atvinnulífsins í bænum,
miða ráðstafanir sínar við að
gera það sem fjölbre.vttast og
öruggast. Og þessu marki verð-
ur ekki náð nema bæjarstjórn-
in hafi á hverjum tíma full-
komna heildarsýn yfir atvhmu-
lífið og sé reiðubúin til að gera
nauðsynlegar ráðstafanir því
til áukningar með því ^að efla
atvinnurekstur einstakhnga og
bæjarins sjálfs, bæði þann sem
arðbær er og óarðbærar frarn-
kvæmdir en nauðsyniegar bæj-
arfélaginu.
Sá í'lokkur sem farið hefur
með meirihlutavaldið i bæjar-
stjórn Reykjavíkur undanfarin
þrjátíu ár hefur aldrei fengizt
til að viðurkenna þessa skýldu
bæjarstjcrnarinnar. Og það er
í fullu samræmi við yfiriýsta
stefnu hans. Sjálfstæðisflokk- ■
urinn er að eðli og stefnu, eins
og aðrir íhaldsflokkar, bundinn
úreltri kreddukenningu um á-
gæti og almætti éinkafram-
taksins i atvinnumálum. Það er
skoðun Sjálfstæðisflokksins að
einkaframtakið eigi að fást við
úrlausn atvinnumálanna, það
eigi og muni leysa vandann
bezt af hendi. Þessi kenning
hefur ekki staðizt dóm reyns?.-
unnar af þeirri einföldu ástæðu
að driffjöður einkarekstursins
er hagnaðar- og gróðavonin. Þeg
ar gróðinn bregst telur einka-
framtakið sig engar skyldur
hafá við þann vinnandi fjölda
sem byggt hefur afkomu sína
á áívinnurekstri þess og um-
svifum. Um þetta eru fjölmörg
dæmi sem allir þekkja úr sögu
síðustu áratuga.
Sjálfstæðisflokurinn hefur að
nokkru neyðst til að viður-
kenna skipbrot þessarar grund-
vallarstefnu sinnar og það á
vettvangi hins arðbæ, a at-
vinnulífs. Bæjarútgerð Reykja-
víkur er til orðin af tveimur
höfuðástæðum: í fyrsta lagi er
stofnun hennar árangur at
langri og harðvítugn baráttu
verkalýðssamtakanna og Sósial-
istaflokksins fyrir siíkri þátt-
töku bæjarins sjálfs [ uppbygg-
ingu atvinnulíís Reykjavíkur.
Sú barátta og þau þungvægu
rök sem íram vcru fa’rð fvrir
stofnun stórútgerðar á vegum
bæjarfélagsíns skapaði jákvætt
almenningsálit sem Sjálfstæðis-
flokkurinn varð að taka tlliit
til hvort sem honum var íjúft
eða ieitt. í öðru 'agi átti það
sinn þátt í að hrinda mál’.nu
áleiðis, að þegar nýsköpunar-
togaramir voru keyptir til
landsins töldu þeir einstakling-
ar o'g hlutafélög sem íengust
við togaraútgerð ekki nægilega
auðsætt að hægt væri að sópa
saman miklum peningagróða á
þessum atvinnurekstri eins og
sakir stóðu. Sjálfstæðisflokk-
urinn átti því um það tvennt
að velja: að bærinn kevpti skip-
in og hæfist handa um tog-
araútgerð eða að verða Þess
valdandi að Reykjavík vrði af
skipunum. Liggur í augum uppi
að engri bæjarstjórn hefði orð-
ið stætt á slíkri afstöðu, eink-
um þegar þess er gsett að
gömlu togararnir sem tii voru í
bænum höfðu týnt tölunni og
gengið úr sér.
En þótt Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi þannig verið neyddur
til fráviks frá stefnu sinni og
kenningu í atvinnumálnm er
það á engan hátt fullnægjandi
Það þarf að hef ja nýt*. átak til
étlingar útgerð'nni í bænum
Framhald á 11. siðu
Ingólfur Arnarson, fyrsti nýsköpunartogarinn kemur til
landsms. Nú er nauðsynlegt að Reykjavík eignist S nýja
togara og Bœjarútgerðin parf að fá a.m.k. fjóra peirra. ;