Þjóðviljinn - 10.03.1954, Qupperneq 4

’4) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 10. marz 1954
Marfeinn rauði verður síð
jan imn
segir Martin Andersen-Nexö
Martin Andersen-Nexö, danska skáldið heimsfræga, hef-
m- síðustu árin átt heima í Suöur-Þýzkalandi, og er þaö
samkvæmt læknisráöi. Hann er nú 84 ára, og hefur um
árs skeið ekki getað unnið vegna veikinda, en er nú aft-
ur tekinn til starfa. Hann kom nýlega í snögga ferð til
Kaupmanoahafnar, og átti blaðamaðúr frá Land og Folk
i:tutt vfðtai viö hann.
„Nú verð ég að ljúka þriðja
bindinu af „Marteini rauða“,
segir Nexö, „og svo er ekki
að vænta fleiri stórra skáld-
sagna frá mér. Þetta er farið að
ganga svo hægt hjá mér að ekki
þýðir að byrja á stórum verk-
um. Ég þarf líka að líta yfir
það sém ég hef gert. Ég hef
komizt að raun' um að það eru
heil ósköp sem ég hef skrifað
um dagana, og ég hef hug á
að tína það saman. Fyrir nokkru
sendi ég smásögu til Tagliche
Rundschau, og þeir spurðu mig
hvenær ég hefði skrifað hana
og hvar hún hefði birzt. Ég
jnan fyrir víst að ég skrifaði
hana fyrir þrjátíu árum en ég
get ekki munað hvar hún var
birt. Ég þarf að fara að glöggva
inig á }>essu.“
„Hvernig er heilsan", spyr
blaðamaðurmn.
„Hún er eins og við má bú-
ast. Þegar komið er á minn ald-
ur getur maður ekki 'ætlazt
til mikils. í heilt ár hef ég
ekki getað unnið, en er nú tek-
inn til aftur, og þó ekki gangi
mikið undan þá vinnst þó eitt-
hvað. Maður hefur h'eldúr ekki
tíma til að liggja í leti. Margt er
enn ógert. Ég á hálf-bágt með
a'ð ganga upp og niður stiga og
kornast inn í bíia og út úr þeim
aftur — en annars líður mér
sæmilega. Þess vegna kom ég í
flugvél hingað, og gaman var að
sjá Sjáland rísa litskrúðugt úr
Eystrasalti."
„Bækur þínar eru gefnar út
í stórum upplögum í Þýzka-
landi?“
„í Austúr-Þýzkalandi hefur
þeim alltaf líkað- vel við bækur
mínar. Frá 1945 hafa þær kom-
ið út í einni milljón eintaka sam-
tals.“
„Eru þærdíka seldar í Vestur-
Þýzkalandi?"
„Þær eru ekki gefnar út i
Martin Andersen-NexO
Vestur-Þýzkalandi, en allmikið
af þeim lendir þangað. Margir
Vestur-Þjóðverjar sem koma í
heimsókn' austur yfir taka bæk-
urnar með sér heim, en þéir eiga
á hættu að bandarísku eftirlits-
liðsforingjarnir hendi þeim út
um lestargluggann. En þannig
er það í striði, og engin ástæða
til að kvarta yfir því.“
„Hvað verður þú lengi í Dan-
mörku?“
„Ég veit það ekki fyrir víst,
tvær, þrjár vikur.“
„En þú kemur norður í sumar
til að halda hátíðlegt 85 ára
afmælið?“
„Já, ég kem alltaf hingað á
sumrin og geri það sjálfsagt
líka í ár ef lieilsa og kraftar
leyfa. Annars verður maður víst
að fara að hafa hægt um sig og
svo er maður ýmislegt að dunda
svo erfitt er að halda kyrru fyr-
ir. Eki ég vona að ég komist
hingað í sumar.“
Bankamir -inælfii svo fyrir al taka
skyll fflfla fyríríramgreiðslu
vii pönbm á drátfarvélum
Fjárplógsstarfsemi sem tafarlaust
verður að leiðrétta
Eins og Þjóðviljinn skýrði frá
í síðustu vlku hefur SÍS tekið
upp þann hátt á innflutningi
dróttarvéla að heimta fulla fyr-
irframgreíðslu um leið og pönt-
un er gerð án þess þó að geta
lofað ákveðið að útvega dráttar-
vél. Af þessu tilefni héfur Þjóð-
viljanum nú borizt eftirfarandi
athugasemd frá Dráttarvélum
h. f., einu af fyrirtækjum Sam-
bandsins, sfem sérstaklega var
nefnt í greininni:
„í tilefni af frásögn Þjóðvilj-
ans sl. fimmtudag, þár sem
fullyrt er að Samband ísl. sam-
vinnufélaga og Dráttarvélar h. f.
hafi „hirt fulla fyrirframgreiðslu
án nokkurrar tryggingar um
vöruútvegun“, viljum vér taka
fram eftirfarandi:
Þær reglur, sem gilt hafa hjá
SÍS síðustu tvö ár um fyrir-
framgreiðslu upp í kaup á
dráttarvélum, eru settar sam-
kvæmt beinum tilmæluin bank-
anna og hefur verið fullyrt við
Herra ritstjóri.
1 blaði yðar í dag (9. marz)
er sagt í þættinum „Útvarpið
síðustu viku“, að eitt dagblað-
anna í Reykjavík hafi í vikunni
birt fréttir af kosningunum í
fylki einu í Indlandi, og jafn-
framt er fullyrt, að Rikisút-
varpið hafi ekki flutt fréttir
af þessum kosningum. Greinar-
höfundur mælist eindregið til
þess að Fréttastofan gerí grein
fyrir þessu, og skal það nú
gert vegna lesenda blaðsins, er
kynnu annars að halda að þarná
væri rétt með staðreyndir farið.
Greinarhöfundur mim eiga við
kosningar í Travancore, er
„Þjóðviljinn" sagði frá 3. marz
s.l., en frá þeim úrslituin vai
sagt í hádegisútvarpi daginn
áður.
Reykjavik, 9. marz 1954
Jón Magnússon
Sambandið, að sömu reglum
mundi fylgt af öðrum innfiytj-
endum dráttarvéla.
Áður en bankarnir hófu af-
skipti af þessum málum krafð-
ist Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga aldrei neinnar fyr-
irframgreiðslu vegna dráttar-
vélakaupa. Fluttu Sambandið og
Dráttarvélar h. f. til landsins
948 dráttarvélar á órunum
1945—51 án þess að óskað væri
fyrirfrámgréiðslú' i eitt einasta
skiþti. Þánnig var þessum mál-
um íiáttáð, meðan Sambandið
réði sjálft skipan þessara móla.
Með þökk fyrir birtinguna.
Dráttarvélar h. f.“.
f athugasemd þessari er frá-
sögn Þjóðviljans fullkomlega
staðfest. Hins vegar kemur í
Tanner-systur komu í fyrsta
sinni fram í Austurbæjarbíói
miðvikudaginn 3. marz. Söng-
konur þessar kváðu vera vin-
sælustu dægurlagasöngkonur í
Englandi um þessar mundir og
þó að viðar væri leitað. Ekki
skal það dregið í efa, að stúlk-
ur þessar syngi dægurlög sín
eins og „á“ að syngja þau eða
að þær hafi vald á þeirri réttu
dægurlagatækni. En ósköp var
þetta andlítil „efnisskrá“, —
alveg brennt fyrir, að þar kæmi
fyrir lagstúfur, sem hægt væri
að kólla snotran, hvað þá
meira. Að vísu er hér ekki um
auðugan garð að gresja, því að
þó að til séu áheyrilegir slag-
arar, þá eru þeir ekki nema
elns og strjálar vinjar i ógnar-
eyðimörk jass- og dægurlaga-
framleiðslu vorra daga, sem
hvergi er þó ömurlegri en í
löndum Engilsaxa. (Innan
sviga sagt er það furðulegt,
hvernig þessi músík getur haft
slíkt aödráttarafl á sumt fólk
sem raun ber vitni um. Lík-
lega er það sérstaklega þessi
háttbundni glymjandi, oft og
tíðum framleiddur af mikilli
ljós að það eru bankamlr sem
bera ábyrgð á þessum kynlegu
viðskiptaaðferðum. Ástæðan
mun vera sú að stjómarflokk-
arnir tilkynntu fyrir nokkru að
innílutningur á dráttarvélum
yrði gefinn algérlega frjáls, en
þégar til kastanna kom treyStu
þeir sér ekki til að standa við
loforðið. Var þá gripið til þess
ráðs að reyna • að draga úr eft-
irspuminni með þessum furðu-
legu kröfum um fulla fyrirfram-
greíðslu!
Hins vegar verður ekki séð
að bankarnir geti gefið fyrir-
tækjum nokkur fyrirmæli um
það hvernig þau hegði sér við
viðskiptavini sina, enda er Þjóð-
viljanum kunnugt um það að
einkafyrirtæki liafa tékið mun
minni fyrirframgreiðslu upp í
pantaðar dráttarvélar en Sam-
bandið og fyrirtæki þess.
Og hvað sem Hðúr ábyrgð-
inni á þessum kynlegu viðskipta-
’ aðferðum er það ljóst að þær
eru bændum mjög óhágkvæmar,
og er þess að vænta að Sam-
bandið beiti sér fyrir því að
geta tekið sinn fyrri hátt á þess-
um innflutningi og hætti að
taka af bændum milljónlr króna
fyrirfram.
og vel samþjálfaðri tækni, sem
skírskotar til hins frumstæða
tónlistarsmekks).
Tanner-systur fluttu lög sítí
af miklu fjöri og ágætri sam-
æfingu, en óviðkunnanlegt er
þetta feiknarlega breiða flenni-
bros og þessar eilífu fettur og
brettur hins vestræna gaman-
söngvarastíls, sem virðast mið-
aður við kímnigáfustig krakka
innan tíu ára aldurs og éru
þess eðlis, að venjúlegur ís-
lenzkur hlustandi fer hjá séi*
og þolir önn fyrir þá sem
syngja og leika. Ljóst dæmi
um það, hve þessi skringllæti
eru andstæð íslenzku skap-
lyndi, var frammistaða KK-
sextettsins, sem lék undír við
þær systur. Þessir prúðu hljóð-
færaleikendur létu sér ekki ti!
hugar koma að apa eftir til-
burði Norman-tríósins sænska,
sem hingað kom í vetur, eða
annarra slíkra hljóðfærasveita.
Sama móli var að gegna um
munnhörputríóið, sem lét til
sín heyra í lok skemmtunar-
innar og gaman var að hlýða á.
B. F.
TANNER-SYSTUR
Þegar skynsemi og tízka haldast í hendur — Hættu-
leg grýlukerti — Hættulegar gangstéttir — Lífs-
hætta að ofan og neðan.
EITT af því sem tekið hefur
miklum breytingum á síðárí
árum er klaíðnaður fólks í
kulda. Úlpurnar, sem nú er
farið að kenna við káppann
Ilillary, eru að verða eins
konar einkennisbúningur ts-
lendinga, — ef maður er bú-
inn að hala inn fyrir yfirhöfn,
kaupir hann sér fremur úlpu
en frakka. Og eins hefur
kvenfólkið tekið miklum fram
fönntí í því að klæða sig
skynsamlega í kulda. Á
stríðsárunum voru uogu stúlk
urnar svo pjattaðar að þeim
fannst það fyrir neðan sína
virðingu a ! ganga í ullarsokk-
um, það var svo „agálega
kauðskt". Eg efast um að
nokkur stelpa hefði haft hug-
rekki til að koma í köflóttum
sportsokkum í Menntó eða
Gaggó á þeim árum, þótt þeir
hefðú verið á boðstólum. En
nú er það komið í tízku að
klæða sig hlýlega í kulda og
það er vissulega mikil bless-
un, kvenfólkið með helbláa
fótleggi í frosti og kulda er
orðið sjaldgæft fyrirbrigði hér
í Reykjavík, krepnælon, ullar-
sokkar, stælsportsokkar og
gammosíur er orðinn fóta-
búnaðurinn að ógleymdum
kuldahosunum, og á höndun-
um stælullarvettlingar, á
höfðinu trefilhúfur eða húfur
treflar. Tízkan er sem sé ekki
lengur skaðleg heilsu kven-
fólksins og er það vel.
LÍFHRÆDDUR skrifar: -
„Kæri bæjarpóstur. Eg €
liissa á að enginn skuli haf
orðið til að skrifa þér ui
hættuna sem getur stafáð s
stóru grýlukertunum sei
hanga niður af húsaþökui
víðsvegar um bæinn. Mig
minnir að banaslys hafi orðið
af slíku á Akureyri hér um
árið. Eg lít svo á að lögregl-
unni beri skylda til að fjar-
lægja eða láta fjarlægja
þessa hættulegu ísstólpa, —
hún þarf áö ganga um bæinn
og gera húsráðendum aðvart
þar sem hætta getur verið á
ferðum. Einnig er alltof mik-
ið sleifarlag á hreinsun gang-
stétta hér í höfuðstaðnum
þegar færðin er eins og hún
hefur verið að undanförnu.
Það er viða stórhættúlegt að
gánga um gangstéttir, þær eru
ein klakahella. Húsráðendur
hafa ef til vill gert hreint
fyrir sínum dyrum og pjakk-
a'ð mjóan stíg fýrír sig og
gesti sína út á götuna en hver
á að sjá um hreinsun á því
sem eftir er? Það er ófor-
svaranlegt að gangstéttir við-
fjölfarnar aðalgötur skuli
vera þvínær ófærar fólki nema
þar sem hitaveitan hefur
brætt mjóa rás í snjóinn eða
klakann og það kostar næst-
um slagsmál að komast lei'ð-
ar sinnar eftir þeim þrönga
vegi. Eg álít að þessu þurfi
að kippa í lag, bærinn ætti að
sjá sóma sinn í að halda
þeim gangstígum snjólausum
sem hann hefur myndazt við
að láta leggja, og í leiðinni
ætti hanm að tryggja fjarlæg-
ingu lífshættulegra grýlu-
kerta sem vofa yfir höfðum
manna. Eg geng í hættu livar
sem er, segir einhvers sta'ðar,
og það má til sanns vegar
færa á götum Reykja-víkur
þessa dagana þegar hættan
er yfir okkur og undir. —
Vinsamlegast. - Lífhræddur".