Þjóðviljinn - 10.03.1954, Qupperneq 6

-fjT — ÞJÓBVTL3INN — Miðviloidagar lt>. marz 1954
mmt-
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýSu — Sósíalistaflokkurism.
Kitstjórar: Magnús Kjartansson (éb.)', SigurSur Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Kitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skóiavðrðustíg
19. — Simi 7500 (3 línur),
ÁskriftarverS kr. 20 á mánuði í Heykjavik og nágronni; kr. 17
annars staðar á iandinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja í>jóðviljans h.f.
fsfendingar þurfa hvorki né mega
leigja erlendum auðfél. fossaafl sitt
„Stórfranikvæmdir og erfent fjármagn“ heítir Ieiðari
er birtist í Tímanum laugardaginn 6. marz s.L Elr þar skyrt
frá umræúum, er fram hafi farið í norska stórþinginu í s.l.
mánuði' og fjölluðu um utanríkisviðskipti Norðmanna og
fyrst og fremst um hinn xnikla halla, sem á þeim hefur verið
að undáníomu. Ennfremur er i’ætt um þær skoðanir, sem
blaðið teíur að séu allmjög uppi meðal norskra stjómmála*
manna að Norðmönnum beri að ganga lengra en áður í því
að veita erlendum aðilum sérleyfi til hagnýtingar ýmissa
norskna auðlinda og atvinnurekstrar í Noregi, til að tryggja
útvegun á erlendu f jármagni til slíkra framkvæmda.
Síðan. er að því vikið hve þörf íslendinga fyrir erlent
f jármagn sé noikil, og greinilega látið í það skína, að þaraa
muni sú leið vera, sem okkur sé heppilegast að fara, þ. e.
leigja erienaum aðilum íslenzkt fossaafl til hagnýtingar.
Telur blaðið sýnilega, að þar sé leiðin til að bjarga þjóðinni
ffrá atvinnuleysi þegar hemámsvinnan hættir.
Þetta er l&ngt frá því að vera í fyrsta sinn, sem kenn-
ing sú er flutt í þessu blaði. Að vísu hefur á því verið nokk-
•iirt hlé að undanfömu, en nú virðist farið að gæta nokkurs
ótta um það, að þjóðin kunni að vakna við illan draum
ef herháxnsvirman hætti skyndilega, sem vitanlega getur
komið fyrir hvenær sem er, og kæmi þá að skuldadögum
fyxir þá pólitísku flokka sem tengt hafa verðmætustu eign
þjóðarinnar — vinnuaflið — að stórum hluta slikri vinnu.
Ottinn við þetta uppgjör er það, sem nú knýr þessa stjóm-
málamenn til þess að hugsa um nýjar leiðir og niðurstaðan
virðist ætla að verða sú, að þegar ekki sé lengur annað
að hafa upp úr erlendu hersetunni en ómenninguna, sem
henni fyigir, þá sé ekki um annað að gera en láta af hendi
einar verðmætustu auðlindir landsins, fossaaflið, til þess
að bjarga sér í bili.
Ailur samanburður við Norðmenn í Jxessu tnáli getur
aidrei orðið annað en villandi. Þeir eru mörgum sinnum
ffjölmennari og auðugri einnig. Þeir verða því alltaf sterk-
ari aðili, þótt þeir að einhverju leyti færu inn á þessa svo-
kölluðu sérleyfisleið í vissum stórframkvæmdum, sem þeir
þurfa að láta gera. Og síðast en ekki sízt má benda á það,
að þótt vissir stjórnmálamenn í Noregi séu á þessari skoð-
Un, sem Tíminn túlkar, þá eru aðrir engu ómerkari henni
algex-Iega andvígir,
Þá ber bó ekki síður að meta það hvort við höfum ekki
næga möguleika til að vinna allar nauðsynlegar fram-
jkvæmdir í landi okkar fyrir það fé sem við öflum með eigin
iframleiðslu og eigin vinnu. Við búum við ein auðugustu
fiskimið veraldar og fullar vonir standa til þess, að áður
en langt iíður hafi þau auðgast að mun vegna stækkunar
Jandhelginnar. Opinberar alþjóðaskýrslur sýna að íslenzkir
ejómenn draga mörgum sinna meira aflamagn úr sjó, en
sjómeim nokkurrar annarrar þjóðar, miðað við einstak-
ling. Hins vegar nýtum við aflamagn okkar ver en flestar
<ef ekki állar áðrar fiskveiðaþjóðir. Markaðsmöguleikar þeir
sem við erum nýlega byi’jaðir að nota aftur, í hinum geysi-
miklu landbúnaðar- og iðnaðarlöndum Austur- og Suðaust-
ur-Evrópu virðast óþi’jótandi og nú erum við famir að
flytja frá þeim mestan hluta af allra nauðsynlegustu inn-
flutningsvönim okkar, svo sem brennsluoliur, benzín, korn-
vörur,, sement og jámvömr ýmiskonar. Fullnýttur afli eins
togara nægir til gjaldeyrisöf lunar fyrir ársinnflutning okk-
ar af semenli. Þetta sýnir hve gífurlega möguleika við
eigum í eigin framleiðslu aðeins ef við notum íslenzkt
vinnuafl til að nýta okkar eigin framleiðslumöguleika. Og
það sýnir einnig, að með því að gera hagkvæma viðskipta-
samninga, höfum við næga möguleika til að afia þeirra
-hluta, sem rið þurfum til uppbyggingar náuðsynlegra
jframkvæmda í landi voxni.
Hvað hefðiF ramsokn gert ef hun
hefði fengið oddaaðstöðu í
Fyrir bæjarstjórnarkosning-
amar í vetur var mikill fyrir-
gangur í Framsóknarforkólf-
unum í Reykjavík. Þeir höfðu
uppi mörg orð og stór um 6-
stjórn þá og spillingu sem þró-
ast hefur undir margra ára-
tuga íhaldsstjóm á höfuðstaðn-
um. Varð ekki annað af skrif-
um Tímans og ræðum Fram-
sóknarmanna skilið en að þeir
ætíu þá ósk heitasta að verða
þátttakendur í að brjóta á bak
aftur meirihlutavald íhaldsins
og skapa skilyrði fyrir nýju og
betra stjórnarfari i málefnum
Reykjavíkur.
Eíns og kunnugt er urðu úr-
slitin Þau að íhaldið hélt
meirihluta sínum í bæjarstjóm
þrátt fyrir minnihluta sinn
meðal kjósenda. Það kom því
ekki til þess að Framsókn
þyrfti að þessu sinni að standa
við stóru orðin frá kosninga-
bardaganum. fhaldið þurfti
ekki á hækju að halda til þess
að halda völdunum, það gat
það eitt og óstutt af öðrum.
Hitt er eigi.að síður athyglis-
vert, ekki sízt fyrir óbreytta
framsóknarkjósendur í Reykja-
vík sem tekið hafa hávaða og
gaspur Tímans alvarlega,
hvemig Framsókn hefur brugð-
izt við þar sem hún hefur
fengið oddaaðstöðu £ bæjar-
stjómum við kosningamar í
vetur.
Þeir eru fjórir kaupstaðimir
þar sem Framsókn fékk odda-
aðstöðu og er þá Akranes ekki
með talið enda hefur það sér-
stöðu vegna samstillingar og
fyrirfram gerðs samnings
þriggja floklta. Þessir kaup-
staðir eru: ísafjörður, Síglu-
fjörður, Vestmannaeyjar og
Keflavík. í aðeins einum þeirra
ísafirði, gerði Framsókn
bandalag við andstöðuflokk í-
haldsins, en í ölhun hinum
gekk hún til meirihiutasam-
starfs við íhaidið.
Þannig stjómar nú íhaldið
Siglufirðí, Vesímannaeyjum og
Keflavík með aðstoð Fram-
sóknar, þrátt fyrir minnihluta
sinn í bæjarstjórnum ailra
þessara kaupstaða og algjör-
an minnihluta meðal kjésend-
anna þar.
Framsókn hefur því í öllum
þessum kaupstöðuin kosið að
gerast hækja þess íhakis sem
almenningur hafði afþakkað í
kosningunum og ber því 6-
byrgðina á að það fer með
stjóm þessara bæjarfélaga.
Hér hefur því gerst nákvæm-
lega það sama og í landsmál-
ununi þar sem Framsókn hef-
ur tekið höndum saman við
íhaldið og situr með því í rík-
isstjóm undir íorystu Ólais
Thors og virðist una hlut sín-
um hið bezta.
Sú staðreýnd, að Framsókn
hefur í þremur tilfellum af
fjórum mögulégum tekið þann
kost að gerast íhaldshækja í
stjómum bæjarfélaganna úti á
landi, hlýtúr að framkalla þá
spurningu hvað. Framsóltn
hefði gcrt ef hún bcfði hlolið
oddaaðstöðu í bæjarstjóm
Reykjavíkur. Og það"verður að
segja það eíns og það er að
langmestar líkur virðast til
þess að hér hefði það sama
orðið uppi á teningnum, ftð
Framsókn hefði tekið þá af-
stöðu að bjarga meirihluta í-
haldsins með því að ganga til
samstarfs \úð það um bæjar-
málin.
Þeim sem kami að þykja
þetta ótrúleg ályktun er ráð-
legt að íhuga það sem gerzt
hc-íur í Siglufirði, Vestmanna-
eyjum og Keflávík. Á öllum
þessum stöðum hafði Framsókn
stór orð um ihaidið fyrir kosu-
ingar en gekk í eina sæng með
því að þeim toknum cins og
ekkert hefði ískorfzt.
Þetta er þeim óbreyttum
Framsóknarmönnum holt að
Lhuga sem eru raunverulega
andstaíðir íhaldi og afturhaldi
en láta þó hávaða og blekk-
ingar Framsóknarbroddanna á-
valt blekkja sig til þess að
styðja þá til dframhaldandi
þjónustu við ihaldið og fjár-
plógsöflin.
Foringjar Framsóknar eru
orðnir bundnir íhaldinu svo
traustum og órjúfandi böndum
að þau verða ekki rofin nema
með almennri uppreisn þeirra
afla sern ei\n kunna að vera
heilbrigð innan flokksins, þrátt -
fyrir áratuga nána samvimiu
hans við braskaraflokkinn.
Láti þau ekki til sín taka á
þann veg að eftir verði tekið
er ekki annað sýnt en að því
reki innau tiltölulega skamms
tíma að sú hugsjón íhaldsin*
verði að veruleika, serri sett
var fram á einkar skýran og
hreinskilinn hátt í útvarps-
ræðu Jóns Pálmasonar í vetur,
að báðir fiokkarnir verði sam-
cinaðir í einn.
Það er á valdi óbreyttra liðs-
manna Framsóknar að hindra
helgöngu foringjanna, en það
verður aðeins gert með þvi að
taka rösklega í taumana og
segja skýrt og skorinort: Hlng-
að og ekki lengta.
Tíminn einn sker upp úr um
það hvort íhaldsandsíæðingar í
Framsóknaríiokknum haía það
hugrekki til að bera sem nauð-
sjmlegt er til þess að hindra
áframhald þeirrar niðurlæg-
ingar sem forkólfamir hafsi
leitt yfir Framsóiaiarflokkinrj
með því að sera hann að
hækju og hjólparhellu íhalds-
ins og braskarastéitarinnar.
X
VIKTORÍA BJARKADÓTTIR:
Konurnar neita aukningu
áfengra cfrykkja í landinu
Afengislagafrumvarp það
sem nú liggur fyrir til af-
greiðslu á alþingi, vekur at-
hygli allra hugsandi m&nna,
karla og kvenna, og fylgzt er
með þvi sem þar gerist af mikl-
um áhuga fyrir hvemig af-
greiðsia þessa máls verður.
A£ þelm málatilbúningi sem
frumvarpi þessu hefur fylgt og
þeim tillögum og breytingtun
sem fram haía komið er Ijóst,
að þingmenn eru þama með
eitt ábyrgðarroesta vandamál,
sem nú liggur fyrir og alla
þjóðina varðar inn á við.
Þama líggur ekki leiðin til
samningsgmndvallar \íð við-
skíptavirú, þar sem ,,Bakiius‘‘
er annarsvegar, en áiirífavald
hans skelfir þjóðimar, og ekki
síit okkar fámenau þjóð.
Við eldra fólkið getum ekki
annað en viöurkennt þá stáð-
reynd, að núverandi kynslóð á
við ólíkt betri lífsskiljmði að
búa en sú sem á undan henrn
var. Unga fólkið í iandtnu er
glæsilegt og vei að því búið á
rr.argan hátt — óíal mennta-
leiðir blasa við og viðfangs-
efni sein he-illa hugann. Ein-
staklingar þjóðarinnar eru nær
hver öðrum en áður var. Út-
varp, simi og - samgöngv.bætur
færir fólkið nær hvert öðru og
samcinar þ»ð um áhugamál
sín. Konumar á fslandi hafa
nú á síðari árum látið meira
taka til sín ýmis menningar og
mannúðarmál og eitt af þeim
eru áfengismálin.
Okkur er það Ijóst eftir því
ástandi sem- undanfaxin á'r hef-
ur rikt hér í þeim raálum, að
um þessi inál þurfum við að
taka höndum saman og vinna
gegh 'áfeng’isbölinu £ landinu.
Síðan 1946 höfúm við konum-
ar haft félagsbundna starfsemi
i þessum málum, og unnið með
áíengisvarriamefndum sem
stofnr.ðar hafá verið bg kven-
félögum út um landsbyggðina,
Öll þessi félagasamtök hafa á-
kveðið að mæla á móti brugg-
un öls í landinu og bvers kyns
lagabreytingum, sem hníga í
þá átt að auka sölu og veiting-
ar áfengra drykkja.
Nú liggja fyrir á Alþingi
mótmæli frá 55 kvenfélögum
og samþykktir frá sambands-
þingum kvenna um aukningu
á áfengismagni i Öli tíl neyzlu
landsmanna. Að þessum mót-
rnælum standa um 9000 at-
kvæðísbærra kvenna i landinu,
sem treysta því, að háttvirt nl-
þirigi virði óskir þeirra um
þessi mál.
Viktoría BjamadótUf,
formaður Aíenglsvamamefnd-
ar kverina í Reykjavfk og Hafn-
arfirði.
T ! 1