Þjóðviljinn - 18.05.1954, Qupperneq 8

8) — ÞJÖÐVIL3TNN — Þriðjudagur 18. maí 1954
Að slá ranið fyrsta sinn
Framhald af 7. síðu,
in U.S.A.“, enda sendi banda-
ríska auðvaldið til aðstoðar
fulltrúa sinn, sem að vísu
hafði eitt sinn verið í heiminn
borinn af íslenzku foreldri.
Þetta fyrirbæri er Benjamínið
fræga, sem enn leikur hér laus-
um hala.
I»á fyrst keyrði
um þverbak
Þetta læknisráð „bændafull-
trúanna“ og íhaldsins við meini
dýrtíðar og verðbólgu verkaði
þannig á hinn margumtalaða
sjúkdóm „bændafulltrúanna",
að þá fyrst keyrði um þverbak.
Er það mjög sjaldgæft og tor-
skilið ráð gegn sjúkdómi, að
hleypa honum í algleyming,
en það hlaut gengislækkunin
fyrirsjáanlega að gera. Allar
aðkeyptar vörur hækkuðu af
völdum gengislækkunarinnar
um rúm 70%, og auðvitað ekki
undanskilin hin nauðsynlega
rekstrarvara bænda, tilbúinn á-
burður. Hinsvegar hækkaði
ekki, og var haldið niðri kaupi
verkafólks og launþega. Fengu
þeir þannig ekkert til að vega
á móti stórhækkuðu verðlagi
allra aðfluttra vara, sem þeir
þurftu að kaupa. Minnkaði þá
eðlilega kaupgeta þessa fólks
af völdum „bjargráðsins“. Nú
vildi svo til að þetta fólk voru
einu kaupendurnir að fram-
leiðslu bændanna. Vegna
minnkandi kaúpgetu þessa
fólks, var auðvitað ekki hægt
að hækka verð landbúnaðaraf-
urðanna. Fengu því bændur
sömu útreið og verkamenn, og
sízt betri, vegna „bjargráðs“
„bændafulltrúanna", og sann-
aðist þar sem oftar, að hagur
bænda og verkamanna fer ætíð
saman.
Það hefur alit
reynzt ósatt
Það væri efni í heila bók,
að skilgreina áhrif gengis-
lækkunarinnar á atvinnulíf
okkar og hag fólksins. Eitt er
víst: Fullyrðingar formælenda
gengislækkunarinnar um nauð-
syn hennar og gagnleg áhrif og
verkanir yfirleitt hefur allt
reynzt ósannindi, eins og oft
hefur verið sýnt og sannað
af þeim sem gegn henni börð-
ust. Um þá bölvun sem geng-
islækkunin hefur orðið bænd-
um, verður að fara langt aftur
í annáia til að finna dæmi líkr-
ar plágu, leita uppi sagnir af
hafísárum og meiri háttar eld-
gosum. Sá er þó munur á, að
hafís lagði brátt frá landi, og
gras spratt um síðir yfir um-
merki eyðandi öskufalls, en
aftur á móti vinnur gengis-
lækkunin enn um ófyrirsjáan-
iegan tíma að því að bíta bak-
fiskinn úr íslenzkum landbúnaði.
Af völdum gengislækkunarinn-
ar er tilbúinn áburður t. d. svo
dýr, að fæstir bændur geta
keypt eins mikinn áburð og
þörf er á. Er þá stefnt í voða
árangri aukinnar ræktunar.
gengislækkunarinnar. Þann
mismun ásamt öðrum stofn-
kostnaði fá þeir að borga, sem
áburðinn kaupa næstu tuttugu
árin. Augljóst ,er að áburðar-
verksmiðjan verður nærri
strax of lítil. Hún getur ekki
fullnægt köfnunarefnisþörf
landbúnaðarins, þegar tillit er
tekið til þess, að bændur hafa
alltaf notað of lítið af köfnun-
arefnisáburði, og að sífellt bæt-
ist við hið ræktaða land.
Þó er það ótalíð sem verst
er í þessu máli, en það er
það hneykslanlega athæfi, þeg-
ar meirihluti alþingismanna á-
kveður að stela áburðarverk-
smiðjunni úr eigu ríkisins og
fá hana i hendur bröskurum,
sem áreiðanlega ætla að" nota
hana sem féþúfu. Fer þá að
dofna sú von bænda, að með
tilkomu innlends áburðar
fengju þeir ódýrari áburð, og
þeim yrði þá ekki lengur fjár-
hagslega um megn að sjá tún-^
unum sínum fyrir nægri nær-
ingu. En þrátt fyrir allt þetta
er áburðarverksmiðjan nýja
bændum gleðiefni.
Niðurlag á morgun.
títvarplð
Framhald af 4. síðu.
— Fréttaviðaukar komu tveir,
og gætu hver um sig talizt
til betri erinda vikunnar. Vil-
hjálmur Þ. Gíslason talaði
sérlega verðugum orðum um
Einar Jónsson myndhöggvara
í tilefni af áttræðisafmæli
hans. Hefur þessa merka og
stórbrotna listamanns verið
undarlega lítið getið. á síðari
árum, og hygg ég það muni
þjóðinni sízt til sóma, hve
hljótt hefur orðið um nafn
hans. í næstu viku er gert
ráð fyrir að lesa upp úr rit-
•verkum hans. Er það að vísu
góður Iestur, svo sem ætíð
eru orð göfugra og hrein-
hjartaðra manna. 'En rit-
mennska er ekki hans aðal,
og væri hörmulegt, ef þess
þyrfti lengi að bíða, að fyrir-
fyndist Islendingur, sem vilja
hefði og getu til að kynna og
skýra list þessa brautryðj-
anda og öldungs fyrir þjóð
hans. — Hinn fréttaaukinn
var um 25 ára afmæli Nes-
kaupstaðar, furðulega mikill
fróðleikur í fám orðum um
fjórðungs aldar þróun eins af
kaupstöðum okkar.
Á sunnudaginn hlýddi ég
guðsþjónustu Fíladelfíu-safn-
aðarins. Það þóttu mér góðar
ræður, þar töluðu menn ekki
aldeilis utangarna, og inn á
milli voru sungnir mjög hug-
ljúfir slagarar.
G. Ben.
Laugardagsíeikir
I. flokks
Á laugardag fóru fram tveir
I. fl. leikir og urðu úrslit þau að
KR og Valur gerðu jafntefli, 2:2,
en Fram vann Víking 2:1.
Áburðarverksmiðj-
an of lítil
En nú förum við að fá til-
búinn áburð framleiddan á ís-
landi. Áburðarverksmiðjan í
Gufunesi varð mörgum mill-
jónatugum dýrari en ella vegna
Ármann varð sundknottleiks-
meistari 1954 í 15. sinn
Eins og áður hefur verið frá
sagt fór úrslitaleikur Islands-
mótsins í sundknattleik fram í
sambandi við sundmót ÍR. Átt-
ust þar við sveitir Ármanns cg
Ægis. Áður höfðu keppt Ár-
mann og KR 6:1 og ÆJgir og
KR 3:1.
1 leik þessum er það Sigur-
jón Guðjónsson sem fær fyrsta.
tækifærið en skaut framhjá en
á 2. mín. skorar hann úr send-
ingu frá Rúnari. Nokkru síð-
ar syndir Pétur Kristjáns fram
og skaut, en Halldór varði,
Pétur fær knöttinn aftur og
skorar. Einar Hjartarson fær
góða aðstöðu til að skjóta en
veitir sér þann „lúxus“ að
kasta aftur fyrir sig og tæki-
færið eyðilagðist. Litlu síðar
skorar Guðjón Sigurbjörnsson
fyrir Ægi eftir aukakast.
Fyrri hálfleikur endaði 2:1
en Ármann hafði meiri yfir-
burði en mörkin benda til. Á
6 fyrstu mín. síðari hálfleiks
setur Pétur Kristjánsson 3
mörk. Nokkru síðar skorar
Gunnar Júlíusson fyrir Ægi eft
ir hornkast. Einar Hjartarson
gerir 6. mark Ármanns eftir
góðan forleik Ólafs Diðriksson-
ar. Sjöunda ,pg síðasta markið
gerði Pétur eftir að knötturinn
hafði gengið milli fjögurra
manna án þéss að snerta vatn-
ið. Vel gert!
Ef til vill hefur lið Ár-
manns aldrei verið eins heil-
Ssiisks hand-
knattleikslifóð
kemur á festudag
Sænska handknattleiksliðið frá
Kristianstad kemur n. k. föstu-
dag og keppir fyrsta leik sinn á
laugardag kl. 2.30 á íþróttavell-
inum við úrval úr Reykjavíkur-
félögunum.
Þjóðviljinn birtir hér með
mynd af einum keppanda
sænska liðsins, Áke Skoog.
steypt og sendingar voru mun
ákveðnari en áður, fastari og
nákvæmari. — Háar, meining-
arlausar sendingar voru sjald-
gæfar. í liði Ægis voru frískir
sundmenn en þeir kunnu ekki
list flolcksleiksins og höfðu ekki
eins gott vald yfir sendingum
og Ármann. Tap Ægis hefði
getað orðið mun meira ef ekki
hefði notið við Halldórs Back-
manns í marki Ægis sem varði
frábærlega vel og var e.t.v.
bezti maður leiksins.
Sveit Ármanns skipa: Stefán
■Tónsson, Ólafur Diðriksson,
Einar Hjartarson, Sigurjón
Guðjónsson, Theódór Diðriks-
son, Rúnar Hjartarson og Pét-
ur Kristjánsson.
Sigurjón Guðjónsson hefur
verið með í öll skiptin sem Ár-
mann hefur unnið eða í 16 ár
en eitt árið vann Ármann ekki
en nú síðast í 14. skipti í röð.
Er Sigurjón eða Dolíi eins og
hann er nefndur var spurður
hvort hann mundi hætta nú,
Sigurjón Guðjónsson
hélt hann nú ekki, kvaðst aldrei
vera ákveðnari en nú, og þeir
sem sáu hann í þessum siðasta
leik munu ekki í móti mæla.
Alls hefur Sigurjón stundað
keppnissund í 18 ár, geri aðrir
betur.
Þjálfari flokksins er Þor-
steinn Hjálmarsson. Hann hef-
ur líka ritað sundsögu sem
vert væri að minnast síðar.
ReykjavíknrmóHð:
Valur sigraSi Þrótt 5:2 eftir þéf-
kenndan og tilþrifalétinn leik
Áke Skoog er 25 ára og vinnur
við bókaverzlun. Hann er einn
af þekktari keppendum liðsins,
þrefaldur sænskur meistari og
hefur verið 9 sinnum skánskur
meistari.
Það verður gaman að sjá Sví-
ana á vellinum n. k. laugardag
og ætti enginn handknattleiks-
unnandi að láta þetta tækifæri
fara framhjá sér.
Þessi fimmti leikur Reykja-
víkurmótsins verður fáúm sem á
horfðu minnisstæður; til þess
var þar of lítil knattspyrna sýnd.
Það litla sem það var, gerði
Valur í örfá skipti síðast í fyrri
hálfleik. Eftir tækifærum hefði
Valur getað gert nokkur fleiri
mörk en sjaldnast var það vegna
vel skipulagðrar sóknar. Flest
var tilviljanakennt og annað
markið var bein orsök af rangri
staðsetningu varnarinnar.
Þróttur kom nú með nokkuð
breytt lið frá síðasta leik og
virðist liðið sízt hafa eflzt við
það. Áhlaup þeirra voru tilvilj-
anakennd. Virkasti maður sókn-
arinnar var Hörður Guðmunds-
son. Wiiliam var sá sem bezt-
ar tilraunir gerði til að byggja
upp. Halldór Backmann eyði-
lagði margt áhiaup Valsmanna
en spörk hans voru óörugg.
Eftir rokleik sinn við KR var
búizt við að Valur myndi sýna
meira í góðu veðri eins og hér
var, en það brást, þeir höfðu
[ enn einkenni æfingaleysis. Þeir
hafa ekki fundið hinn jákvæða
samleik og hreyfanleik, og ör-
yggi í sendingum. Framvörðun-
um Sveini og Gunnari Sigur-
jónssyni tókst ekki að hafa vald
ÁristnMM vasaii
á miðju vallarins, þeir voru oft-
ast of framarlega eða of mikið
saman. Hörður iðkar um
of einleik og það alla leið inn
á markteig. Gunnari Gunnars
tókst ekki eins vel upp og á
móti KR.
Einar var sterkasti maður öft-
ustu varnarinnar sem lék í heild
opið og óvaldað og mátti þakka
fyrir að fá ekki eitt mark til og
við það tækifæri hljóp Helgi of
fljótt út úr markinu.
í fyrri hálfleik settu Valsmenn
4 mörk gegn einu en í þeim síð-
ari gerðu liðin sitt markið hvort.
Dómari var Haraldur Gíslason.
Áhorfendur voru fáir.
Boðhlaup KR fór fram á
íþróttavellinum á sunnudag og
lauk með sigri sveitar Ármanns,
sem hljóp á 2.30.6 mín. Önnur
varð sveit KR á 2.33.4. Sveit ÍR
missti keflið og hætti.
Sprettirnir voru: 7x100 m og
2x200 m.
28G kr. fyrii 10 létta
Úrslit leikjanna á 19. seðlinum:
Þróttur 2 — Valur 5 2
Júgósiavía 1 — England 0 1
Asker 2 — Nordnes 0 X
Larvik 2 — Viking 1 1
Strömmen 0 — Sarpsborg 1 2
Odd 1 — Lilleström 1 x:
AIK 0 — Djurgárden 0 x
Gais 1 — Göteborg 1 x
Hálsingborg 3 — Malmö FF 3 x
Degerfors 2 — Jönköping 0 í
Elfsborg 1 — Norrköping 0 I
Kalmar 2 — Sandviken 1 1
Flestar réttar ágizkanir í síð-
ustu leikviku reyndust 10, sem
komu fyrir á 7 seðium. Hæsti
vinningur varð 280 kr., sem
greiddar verða fyrir 4 af þessum
7. Voru það kerfi með 1/10 og
6/9 rétturh. Vinningar skiptust
annars þannig:
1. vinningur: 112 kr. fyrir 10
rétta (7).
2. vinningur: 28 kr. fyrir 9
rétta (56).