Þjóðviljinn - 15.07.1954, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVTLJINN — Fímmtudagur 15. júlí 1954
Sícan — púðurtum&cxn við hllð Indó Kína
Fyrir nokkru var þess getið
í fréttum að Síam hefði sent
beiðni til Sameinuðu þjóðanna
um að þær sendu herlið til
landsins til að verja landamæri
þess og Indó Kína. Frétt þessi
lét ekki mikið yfir sér en hún
bendir til þess að sitthvað
gæti gerzt þar eystra um þess-
ar mundir. Landið er hernað-
arlega mikilvægt, áhrifa Banda-
ríkjanná gætir þar mikið,
stjómin er gerspillt. En um
það bii; einn íimrfttí 'lilutí í'bú-
anna í Bangkok eru kínverskir,
þvínær öll verzlun og iðnaður
Táhdins er í höndum Kínverja
og- landamæri Síams sem liggja
að Laos og Kambodiu eru um
■ 2000 km. löng.
Lénsaðalsskipulag ríkir í land-
búnaðinum. Höfuðframleiðslu-
varan er hrisgrjón og hrís-
grjónaframleiðslan er um 80%
af heildarframleiðslu landsins,
og helmingur útflutningsins.
Meðan aðrar útflutningsvörur
landsins, t. d. tin og gúm,
voru í háu verði vegna Kóreu-
stríðsins og verðlag á hrís-
grjónum var alltryggt, var
efnahagur ríkisins sæmilega
góður. En upp á síðkastið hef-
ur verðlag á útflutningsvarningi
tekið að falia, og hefur ekki
stoðað 22 millj. dollara efna-
hagshjálp sem Bandaríkin hafa
látið landinu í té á síðustu ár-
um. Þetta kemur fyrst og
fremst niður á hrísgrjónarækt-
endum og verkamönnum við
tin- og gúm-nám. Hin f jölmenna
handiðnaðarstétt, sem lifir við
hungurkjör, er jafnmikið vanda-
mál í Síam og öðrum Asíulönd-
um. En í Bangkok, höfuðborg
landsins, blómgast spilling og
mútuþægni í opinberu lífi og
þykir valdastéttin þar lifa all
hátt.
Almenningur í Síam hefur
lítt látið að sér kveða í stjórn-
málum og látiðj sig litlu skipta
veðrabrigði í stjómmálaheimi
Asíu. En ýmsir stjómmálaat-
burðir síðari ára í Asíu hafa
stuðlað að breytingu á þessu:
Sigur kommúnista í Kína og
blómgun efnahags og menn-
ingar Kínverja, sigur Viet-Minh
hersveita við Takhek í Laos,
rétt hjá landamærum Síams í
des. s.l., aukið stjómmálalegt
frumkvæði alþýðu í Laos og
Kambodiu, en þjóðir þeirra
landa eru af sama uppruna og
Thai-þjóðflokkurinn í norð-
austur hluta Síams. Aukin í-
'hlutun Bandaríkjanna í iríh-
anlandsmál Síams hefur valdið
því að alþýða er betur á verði
en áður.
Að lokinni heimsstyrjöldinni
síðari ríkti um tíma í landinu
stjórn sem hafði gert stjórn-
lagarof árið 1932 og bundið
með því endi á einveldisstjóm
þá sem ríkt hafði í landinu.
Leiðtogi hennar var maður
að nafni Pridi. Hann var fram-
farasinnaður lýðræðissinni og
treysti mjög á yngri kjmslóðina
í Iandinu. Hann fór frá í júní
1946, er konungur landsins lézt
á dularfullan hátt. Spilltir ráð-
gjafar hans náðu þá völdunum
í sínar hendur, en fjöldi hæfra
manna úr stjóm Pridi neitaði
að láta bendla sig við spilling-
arstjóm þessa og voru þeir ým-
ist dæmdir í útlegð, settir í
fangelsi eða skotnir.
Frá því í nóv. 1947, að und-
anteknu stuttu tímabili á árinu
1948, hefur einræðisklíka nokk-
urra herforingja farið með völd
í landinu. Foringi þeirra er
hershöfðingi að nafni Pibun
Songgram. Hann keppti við
Pridi um völdin, er alger henti-
stefnumaður og " ekkl undir-
gefinn neinurh þeini sem ekki
tekur fullt tillit til metnaðar-
girni hans. Áril 1940 und#B»i|%
aði hann' ftínm ára griðásátt-
mála við Bretland, en sama dag
undirritaði hann og „samning
um vinsamleg samskipti og
gagnkvæma virðingu fyrir nú-
verandi landayfirráðum ríkj-
anna“ við Japan, og í janúar
1942 lýsti hann styrjöld á hend-
ur Bretlandi og Bandaríkjun-
um. En þessi atburður var
gleymdur 1948, er hann sölsaði
undir sig völdin í Síam, Bret-
land og önnur auðvaldslönd
flýttu sér að viðurkenna stjórn
hans. Þeim virtist hann vera
harður andkommúnisti og það
var nóg. Þjóðfrelsishreyfingar
sem á þessum tíma létu að sér
kveða í Burma og á Malakka-
skaga gerðu mikilvæga hem-
aðaraðstöðu nýlenduveldanna í
Síam.
Um það bil sem kommúnistar
unnu lokasigur sinn í Kina,
féllst Pibun á uppástuugu Fil-
ippseyjastjórnar um að taka
þátt í andkommúnistabandalagi
ásamt Syngman Rhee og Sjarig
Kaj-Shek. En hann setti fram
tvö skilyrði: Bandaríkin skyldu
veita Síam efnahagsaðstoð og
Pibun Songgram
öðrum ríkjum suðaustur Asíu
skyldi boðin þátttaka í banda-
laginu. Þannig fengu Bandarík-
in ítök í landinu. Þegar á árinu
1950 varð Síam bandarísk her-
stöð, og Pekingútvarpið kallaði
það leppríki Bandaríkjanna.
Dollarar streymdu í stríðum
straumum til Bangkok. Tækni-
menntaðir menn og ráðgefandi
fólk af ýmsu tagi kom til lands-
ins, verzlunarhagur batnaði,
krár og ópíumholur græddu,
Bangkok varð borg neon-ljósa,
fjárkúgunar og spillingar. Spill-
ingarinnar fyrst og fremst. Á-
standið minnir á síðustu daga
Kúómíntang stjómarinnar í
Kína. Þó að spilling sé ekki nýtt
Kortið sýnir afstöðu Síams til Indó Kína.
fyrirbrigði í stjórnmálum Sí-
ams hefur hún að öllurn líkind-
um aldrei náð þvílíku stigi sem^
nú undir stjórn Pibuns. Ráð-
herrar hafa flestir umfangs-
mikla fésýslu með höndum, m.
a. yfirmenn hers, flota og lög-
reglu. Flotamálaráðherrann
hefur flækst í mörg hneykslis-
mál. Má þar til nefna að eitt
sinn seldi fyrirtæki hans hern-
um óökufæra byssuvagna á
uppsprengdu verði. Svipuðu
máli gegnir um flesta embættisr
menn ríkisins.
Stjórnmálaástandinu svipar
til stjórnar Kúómíntang í Kína
að því leyti að stjórnin er ger-
spillt, studd bandarísku fjár-
magni og auðsveip Bandaríkja-
stjóm, heiðarlegum mönnum
gert ókleift að skipta sér af
opinberum málum. Það er ólíkt
að því leyti að fátækt, óánægja
og þjóðernistilfinningar fólks-
ins eru ekki eins sterkar né
djúptækar og var í Kína. Sós-
íalistískar hugmyndir hafa eink-
um náð útbreiðslu meðal Kín-
verja en þeir eru margir hverj-
ir allóvinsælir vegna aðstöðu
þeirrar sem þeir hafa í efna-
hagslífi landsins. Sigur komm-
únista í Kína var mikil hvatn-
ing löndum þeirra í Síam. Árið
1950 var hinn máttlitli Komm-
únistaflokkur Síams sameinað-
ur Kínverska flokknum og
mynduðu þeir nýjan kommún
istaflokk. Árið 1952 * var hann
lýstur ólöglegur. Þeir fara þó
enn með stjórn í verkalýðssam-
bandi landsins og hafa með því
allgóða aðstöðu til að veita
stjórninni mótstöðu.
Utan höfuðborgarinnar Bang-
kok er mótstaða gegn stjóm-
inni sterkust í norðausturhér-
uðum landsins, sem eru 18 að
tölu. Stjórnin hefur gert þar
lítið fyrir fólkið og embættis-
mennirnir frá Bangkok koma
fram við það eins og hverja
aðra ólæsa fátæklinga. í öðru
lagi er efnahagslíf héraðanna
að mestu í höndum Kínverja.
Síamskir embættismenn hafa
þar. þó stór fyrirtæki, reka and-
kínverskan áróður í Bangkok,
en græða á framleiðslu kín-
verskra handa í norðausturhér-
unum. í þriðja lagi liggja
landamæri þessara héraða að
Laos í Indó Kína og eru um
800 km að lengd. Þjóðirnar
beggja megin landamæranna
eru af sama uppruna, af Thai-
þjóðflokkinum, búddatrúar og
hafa sama tungumál. Thai-þjóð-
arfólk býr í Yunnan-héraði í
Kína og Shan-ríkjum Burma.
Fyrir og eftir stríðið reyndi
Pibun hvað hann gat að færa
sér í nyt þjóðérnishreyfingu
Thai-þjóðarinnar. Thai-hreyf-
ing hans miðaði að því að sam-
eina alla Thai-þjóðina í eitt
rí'ki og þessvegna skírði hann
riki' sitt,-upp og nefndi Thái-
land. Er Pibun hélt að>; Indó-
Kína væri að gefast upp árið
l84ð gekk hann hart að Frökk-
um til að fá þá til að afsala sér
í hendur Síams þeim hlutum
ríkjanna Laos og Kambodíu
sem byggðir voru Thai-þjóðar-
mönnum. Hugmyndin um sam-
einingu Thai-þjóðarinnar í eitt
ríki er því ekki ný.
Alþýðustjórnin kínverska hef-
ur nú viðurkennt sjálfsstjórn
Thaiþjóðarmanna í Yunnan í
samræmi við stefnu þeirra
gagnvart þjóðernisminnihlut-
um. í Indó Kína hefur stjórn
sjálfstæðishreyfingarinnar fylgt
sömu stefnu, enda eru í norð-
austurhéruðum Síams fjölmarg-
ir ákafir fylgjendur Ho Chi
Frajnhald á 8. siðu.
Um Neskirkju, bœjarprýði og heisluspillandi hús-
næði — Ösléttar farir í höfuðborginni
A.H. HEFUR sent okkur eft-
irfarandi bréf: „Reykvíking-
ar sem ganga vestur Snorra-
braut hjá Landsspítalanum,
munu sjá að hinni veglegu há-
skólabyggingu hefur bætzt ó-
vænt skraut: á miðhluta henn
ar klessir sér turnspíra hinn-
ar nýreistu Neskirkju eins og
beyglaður pípuhattur. Hefur
þannig komið í ljós að óvænt-
ur fegurðaraukí er að guðs-
húsi þessu. Vonandi er að
Fegrunarfélag bæjarins sæmi
guðsmennina, er guðshúsið
reistu ríflegum verðl. fyrir
vikið og helzt gullmedalíu að
auki, því að grjótklumpur
þessi sem rexstur hefur ver-
ið á Melunum mxm lengi
standa sem óbrotgjarn minn-
isvarði .yfir himinhrópandi
smekkleysi hinna guðhræddu
nessóknarbama um miðja
tuttugustu öld. Þama byggja
þau gluggalausan grjót-
kumbalda, þennan líka litla,
til þess eins að prestur þeirra
geti gaulað þar yfir sjálfum
sér og tómum bekkjum á
sunnudögum.
Það er lítt skiljanleg heim-
speki.
VÆRI ÞEIM þó nær að verja
peningunum til þess að
byggja yfir meðbræður sína
sem búa í heilsuspillandi hús-
næði, svo sem til dæmis í
bragga þeim sem klúkir
skammt frá kirkjuveggnum.
Þætti mér það að minnsta
kosti hagnýtari heimspeki,
þar sem guð gamli kvað víst
hafa yfir hinum glæstustu
salarkjmnum að ráða uppi í
himninum. Þess vegna vikli
ég ráðleggja hinum guð-
hræddu sóknarbörnum nes-
sóknar að sprengja þetta
grjótbákn sitt í loft upp og
beita sér síðan fyrir einhverj-
um þeim framixvæmdum sem
heilbrigðri skynsemi væru
þóknanlegri."
NÚ ER ÉG að fara i sumar-
leyfið mitt, skrifar góður
kunningi Bæjarpóstsins. Eg
ætla inn á öræfi að þessu
sinni. Þar er nú ekki alltaf
göngu- né útivistarveðpr þótt
sumar eigi að heita, og þess-
vegna er ráð að hafa með sér
eitthvað Sem innan dyra gæti
komið manni í staðinn fyrir
náttúrufegurðina utan dyra,
þegar hennar verður ekki not-
ið. Og svo sem vant er um
okkur Islendinga, þá hefur
mér auðvitað komið fyrst í
hug að hafa með mér bók. Eg
fór til Bæjarbókasafnsins og
ætlaði að gramsa þar veru-
lega í gððum ritum. En ég
komst aldrei lengra en að
dyrunum. Það er sem sé bú-
ið að loka safninu fyrirvara-
laust vegna sumarleyfis
starfsfólksins þar. Og það fór
þar. Eg les ekki erlend txmgu-
mál, og vildi heldur ekki sóa
Framhald á 11. síðu.