Þjóðviljinn - 29.08.1954, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN
»---f—----------
Sunnudagiir 20. ágúst 1954
Sarualningarílokkur alþýðu — SósiaUsíafiokkTirlnxi.
Kitstjórar: SÆagnúa KjartaEsson (áb.), SigurÓur truóir uadsatn*.
Fréttaatjórl' Jón Bjarnasoa.
Biaö&menfl: Asmundur Sigurjonssot,. Bjarni Benediktaeon, QuS-
njunöur Vigíússon, Magnús Torfi Ólafsson
Auglýsingastjóri: Jónstelnn Haraidssou
Hitsijórn, afgroiðsla, auglýsingar, prentamlSja: SkólavörOuatig
18. — Simí 7500 (3 línur).
lakrift'irverO kr. 20 4 mánuöl í Reykjavik og nagrennl, kr. ÍS
íEnars BtaO&r á landinu. — LausasöluverB i kr. eíntakiS.
'"’rontsmiöja ÞjóOviljans h.f.
tíðindi í snarkal'SffillÍB!
Því heíui’ lengi verið lýst sem einu mesta áfalli sem yfir
islenzkt atvinnulíf hefur duniö að sett var löndunarbann
é ísienzkan fisk 11 Bretiandi. Hafa verið fluttar um þaö
margar ræður af hérlendum stjórnmálamönnum og grein-
ar verið skrifaðar, en Ólafur Thors hefur með regiulegu
millibiii gefiö áhrifamiklar lýsingar á hinni skeleggu bar-
áttu sinni fyrir því að þau viðskipti veröi tekin upp aftur
á nýjan leik. Þegar ráðizt var í hið furðulega Dawson-
æfintýri ætluðu stjórnarblöðin einnig af göflunum að
ganga, þau sendu fréttaritara til útlanda og létu þá
sentía dagleg hi’aðskeyti, gefin var út sérstök bók um
Dawson og þar fram eftir götunum.
Hefði því mátt ætla að lífsafkoma íslendinga væri undir
bessum viðskiptum komin, en reynslan segir því miöur
nokkuð annað. Hún sýnir að þjóðin hefur haft furðu
litlar gjaldeyristekjur af ísfisksölunum til Bretlands cg
furðu rnikilJ niuti af andvirðinu át sig upp í kostnaö
sem virtist misjafnlega eöJUegur. Sún sýnir einnig að
mjög erfitt var að reiða sig á uppboðsmarkaðinn, sveifl-,
urnar voru oft geysilegar og fylgdu þeim stórfélíd töp,
fyrir útgeröina. Voru þessi viðskipti einskonar happdrætti, i
sem erfitt er að byggja á nokkrun atvinnuveg.
Á sama liátt hefur ísfisksölunum til Vesturþýzkalands
verið háttaö siðustu árin. Fiskurinn er boðinn upp og söl-!
urnar hafa verið ákaflega misjafnar, á þessu hausti hafa
ýmsir togarar t.d. tapað 1—200.000 kr. á ferð. Engu að
síður hafa stjórnarvöldin talið þessi vesturþýzku viðskipti
mjög mikilvæg og veruleg sárabót fyrir löndunarbanniö í
Bretlandi. ■ |
En nú er komið í ljós að það cr hægt aö iiago U'sfisk-
sölum á annan hátt en tíðkast í Englandi og Vestnrbvzka- ’
Jandi. Eins og Þjóðviljinn hefyr skýrt frá fcru þeir Lúð-
vík Jósepsson og Ársæll Sigurðsson til Austurþýzkaiands
til þess að ræða við þarlend stjórnarvöld um möguleika,
á því að þau keyptu íslenzkan togarafisk. Var þetta mjög
athyglisveröur möguleiki, því vitað var aö einmitt Aust- ,
ui’þjóðverjar höfou keypt mikinn íslenzkan fisk' fyrir
styrjöldina. Og það kom í ijós aö austurþýzk stiórnarvcld
höfðu fullan hug á því að taka upp þau við -kinti á ný.jan
leik. Kveðst austurþýzka stjórnin vera reiðubúin til að
taka við 7000 tofinum af ísvörðum togarafiski til áramóta, j
en það eru 40—50 togarafarmar. Jafnframt eru Austur- j
þjóðveriar reiðubúnir til að greiða allan þennan fisk á
föstu verði sem samið er um fyrirfram, en það er 25—30 % i
hærra en meðalverö þao sem íékkst í Vesturþýzkalandi
á sliðasta ári. Þetta verð er miSaö við aö landað sé í Ham- !
borg, eins og gert befur verið til þessa, en ef landað er -
í austurþýzkri höín er enn boöin 10% verðhækkun.
Þetta eru mjög mikilvæg tiðindi fyrir islcnska tógara-
útgerð. Ekki aðeins fæst þarna markaður sem vegur upp
brezka löndunarbanniö, heldur er nú ioks boðið skapJegt j
verö og kjör fyrir ísfiskinn. Þarf ekki að lýsa því hversu
mjög hagur togaraútgerðarinnar breytist þegar hún fær I
fast og öruggt verð fyrir fisk þann sem fluttur er beint
til útlanda. En þaö er til skýringar á þessum viðskiptum
og ágætt dæmi um það hvernig íslendingar hafa veriö .
féflettir hingað til, að mikið af því ísfiskmagni. sem selt j
var til Vestui’þýzkalands s.l. ár á happdrættióverði og með
töpum, var selt áfram til Austurþýzkaiands á því fasta
verði sem nú stendur íslendingum sjáifum tii boða.
í
Þetta eru því mjög stór tíðindi, og ber að þakka Lúðvík ;
Jósepssyni og Ái’sæli Sigurðssyni fyrir frumkvæði þeiri’a
og mjög góðan árangur. En því undarlegi’a er það að
stjórnarbJöðin hafa ekki enn séö neina ástæðu til þess að
minnast á þessi viöskipti, svo. mjög sem þau fóru þó ham-
förum út af lí'sfisksölum til Bretlands. Er þögn þeirra
næsta grunsamieg. þótt að óreyndu skuli ekki dreeið í efa
að nefnd sú sem ríkisstjórnin hefur nú sent til Berlínar
hafi-einvörðungu í huga hagsmuni íslenzkrar togaraút-
gerðar og þjóðarinnar allrar.
Að útrýma kommúnismanum
Þær fréttir berast nú frá
Bandaríkjunum að loks hafi
lýðræði verið tryggt þar í
landi, ásamt frelsi og mann-
réttinaum, og hafi hið vest-
ræna forusturíki þannig gef-
ið öðrum þjóðum fagurt for-
dæmi. Herma fréttir að
kommúnistar hafi verið að
því komnir að steypa lög-
lega kosinni stjórn landsins
frá völdum með ofbeldi og
afnema fagrar og göfugar
dyggðir, en þeim hafi þá ver-
ið bannað þetta athæfi með
lögum, að viðlögðum þung-
um refsingum, sektum, tukt-
húsvist og lífíáti. Hafa
bandarískir forustumenn
haldið ræður um þetta fram-
tak sitt og lýst yfir því að
nú hafi kommúnismanum ver
ið útrýmt þar í landi í eitt
ski ;ti fyrir öil. Svona ein-
falt er þetta þá: banna að-
eins sósíalistíska baráttu með
lögum og upp er runnið þús-
und ára ríki kapítalismans.
Hefur þetta afrelc aö vonum
vakið mikla athygli og um-
ræður víða um lönd.
3
Vísir komst þannig að orði
um þessi tíðindi að rneð þeim
heföi „arnerísk deild álþjóð-
legra bófasamtaka verið
gerð útlæg“ og Morgunbiað-
ið beitti hliðstæðu orðalagi,
en starfsemi bófafiokka hef-
ui' verið rnikið einkenni á
baridarískum lífsháttum, eins
og kunrihgt er af þarlendum'
kvikmyndum og skáldsögum,
og mætti það verða öllum
góðum mönnum fagnaðarefni
ef eitthvað tokst að fækka
bófunum. En svo undarlega
bregður við að bæði Morgun-
blaðið og Vísir þykiast vcra
harmi slegin. Segir Morgun-
blaðið að með þessum aðgerð-
um séu „grundvailarreglur
lýðræðisins þverbrotnar" og
Vísir segir í bófagrein sinni
að tiðindin séu bæði „i!l“ og
„hörmuleg", „samrýmist á
engan hátt starfsháttum iýð-
ræSisþjóða“ og „muni mæi-
ast illa fyrir“. Samkvæmt
þessu virðast bófaflokkar
vera einn af hornsteinum
lýðræðisiris og iðja þeirra ó-
missandi í starfsháttum þess
ágæta skipulags. Er erfitt að
koma þessu saman og heim,
en þannig getur fariö þegar
reynt er í römu grein að
. skrifa bæði f.vrir bandarí.ska
sendiráðið og íslenzka ler,-
endur.
S
En flcira cr 'da'arfuUt' í
sambandi við þessa atburði.
Edgar J. Hoover, yfirmaður
FIB'— ssm er gestapó þeirra
Bandaríkjamanna —- hefuv
að sjálfsögou kornið mikið
við þessa sögu. Ka;m skýrir
svo frá að í Kommúnista-
flokki Ba nd arí kja nr.a séu
25.000 flokksbundnir menn,
og skuli þeir nú hundeltir,
sektaðir, fangeisaðir og líf-
látnir. Kennsiubækur herma
að íbúar Bandaríkjánna séu
130 milljónir manna, þúsund
sinnum fleú’i en íslendingar.
25 hræður hérlendis ættu því
að samsvara öllum flokks-
bundnum kommúnistum
Bandaríkjarma. Engu að
síður var alveg yfirvofandi
að þeir steyptu stjórn lands-
ins frá völdum með ofbeidi
og tortímdu fornuin dyggð-
um, og varð það eitt til bjarg-
ar að banna þeim með lögurti
að framkværna fyrirætlanir
sínar. Svo veik eru þá stjórn-
arvöld hins volduga ríkis, og'
það er mikið happ að auösjá-
anlega er gert ráð fyrir því
að þarlendir kommúnistar
séu löghlýðnir menn og hætti
við þessar fyrirætlanir sín-
ar, þegar búið er að banna
þær.
B
Þessi dæmi eru nefnd til
að benda á í hverja sjálf-
heldu þeir menn komast sem
reyna að verja eða réttlæta
þessi nýjustu afrek banda-
rískra stjórnarvalda. Það er
rétt sem Morgunblaðið og
Vísir segja, að hugsjónir lýð-
ræðis hafa verið fótum troon-
ar fyrir vestan haf, en um
leið játa þessi blöð að ekki
er verið að útrýma neinum
„bófaflokki". Kommúnista-
flokkur Bandaríkjanna barð-
ist samkvæmt ákvæðum
stjórharskrárinnar og stefndi
að því að lcoma á sósíalisma
þegar hann hefði til þess afl
meirihluta þjó.ðarinnar. Á
samá liátt er hinr.i nýju iaga-
setningu ekki beiht 'nema að
nokkru leyti gegn mönnurn
þeim sem Edgar J. Iloover
telur fíokksbundna kommún-
ista og samsvara "25 íslend-
ingum. í lögunum er tekið
fram að stjórnarvöldin geti
úrskurðað hvaða félög og
samtök sem er kommúnistísk
og beitt þau síðan ofsóknum,
en fyrst og fremst er minnzt
á verklýðsfélög í því sam-
bandi. Þegar nazistar bönn-
uðu þýzka kommúnistaflokk-
inn kom röðin fljótlega að
verklýðshreyfingunni og
sósíaldemókrötum, borgara-
legum lýðræðissinnum, trúfé-
lögum, gyðingum, kvenrótt-
indafélögum, æskulýðssam-
tökurp o.s.frv. Þeir sem vita
hvað Bandarikjamenn kalla
kommúnista skiija að reitt
er hátt tii högg’s mcð hinum
nýju lögum.
Þegar
þrvtur er
gvip'ð tii jxess ráðs að segja
að ekki farkh sá-íalistum að
gagnrýna aðgerðir. banda-
ríckra r-tjóruavva’.da; ástand-
ið sé ckki r,v.o fagurv austan-
tjalda. Er þá hc.rfið frí é-
róðrinmn um yfirburði vr.-st-
í’æas iýðrætv.s brantalend-
inguirii gcma rey idu: b'ð
cruð ekkert betri I — Okkur
sósíalintum er • sagt að áður
en við mótmælum afnámi
manaróttindn í Bandaríkjun-
um beri okkur að krefjast
þess'að stofnaðir verði flokk-
ar í Sovétríkjunum sem berj-
ist fyrir því að komið verði
á kapitalisma. Þetta kann að
viröast sanngjörn krafa, en
því miður er hún fyrst og
fremst hlægileg. Það er jafn
fráleitt að krefjast þess að
flokkar vinni að því í Sovét-
ríkjunum að komið verði á
arðráni, svo að auðmenn fái
framleiðslutæki þjóðarinnar
tii eignar, og ef einhver ætl-
afiist til þess að stofnuð yrðu
sa.mtök hárlendis til að koma
á þrælahaldi, eins og tíðkað-
ist til forna, eöa til að gera
landið á nýjan leik að ný-
lendu Danakóngs, ásamt
einokunarverzlun og húð-
flettingu fyrir að stela snæri
eða selja fisk á röngum stað.
Þótt leitað væri um Sovétrík-
in öll myndi enginn maður
finnast sem gæti haidið fram
slíkri kenningu af sannfær-
ingu, og ef einhver fengist tii
þess samt yrði litið á hann af
jafnmikilli furðu og ef Banda
ríkjamaður segðist vilja
stofna flokk til að gera land
sitt að brezkri nýlendu aftur.
Þjóðfélagsskipanirnar taka
við ein af annarri, og senn
eiga þær úreltu engan for-
mælanda. í Sovétríkjunum
heyrir kapitalisminn for-
tíðinni til, og þeirri þróun
verður ekki haggað. En að
sjálfsögðu eiga þarlendar
þjóoir eftir að þroska og efla
lýðræði innan sins sósíalist-
íska skipulags og vinna að
því af kappi. Ef reynt væri
að hamla gegn þeirri þróun
v'æri það hliðstætt verk og af-
nám mannréttinda í Banda-
ríkjununi — og jafn liald-
laust.
B
Ýmsir borgaralegir stjórn-
málamenn vesturianda hafa
sagt síðustu árin að eina ráð-
ið til að útrýma komrnúnism-
anum væri að framkvæma
hann. Ef uppfylltar væru
meginkröfur korfimúnista um
mannsæmandi lífskjör og ör-
yggi, jafnrétti og frið . væru
gufaðar u p forsendurnar
fyrir flokkum þeirra og þeir
myndu leysast upp. Þ.etta er
merk og fögur kenning, en
hún hefur því miöur reynzt
borgurunum næsta erfið í
framkvænid. Af henni leiðir
einnig hitt að séu þessi mann-
réttindi skert fær kommún-
isminn byr undir báða vængi,
og um. það er reynslan ólýgn-
ust. Meira en þriöjungur
mannkynsins býr nú við sós-
íalistískt skipulag, en í öll-
um þeim löndum voru komm-
únistafiokkar áður bannaðir
með lögum. Víst mættu for-
ustumenn Bandarfkjanna
minnast hinna kokhraustu
yfirlýsinga Hitlers og félaga
hana um það að kommúnism-
anum í Þýzkaiandi hefði verið
útrýmt að fuilu og öllu, en
við þær reyndu þeir að standa
þar til þeim var útrýmt sjálf-
um. Og að minnsta kosti ættu
þeir ekki að vera búnir að
gieynia vini sínum Forrestal
sem kastaði sér út um glugga
fyrir hræðslu sakir, þótt ekki
væru fleiri hættulegir menn í
iandi hans
en sem
svarar 25
ísleudingum.
4
TX^Uó