Þjóðviljinn - 29.08.1954, Blaðsíða 7

Sunnudagur 29. ágúst 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (7

Um öll Sovétríkin og v!Iðar hafa menn fylgzt
-af athygli meö þeim tveim rannsóknarstöövum
sovétvísindamanna sem haft hafa aösetur á ís-
jökum í Noröur-íshafinu í allt sumar og látið
.sig reka allt til norðurheimskautsins.
Hér sést ein rannsóknastöðvanna í rékísnum.
Hvirfilvœngja sést lengst til vinstri, ennfremur
snjókofi sem byggður hefur verið yfir veðurathug-
anatceki. Tjöld leiðangursmanna sjást og á mynd-
inni, svört að lit. ,
um efnum. Auk þeirra hafa ’ Á hverjum degi hafa verið
verið reistir snjókofar eftir gerðar kerfisbuhdnar athugan-
börfum.
Gas- og kolahitun er í tjöld-
unum svo að jakabúar þurfa
ekki að sofa í svefnpokum,
Leiðangur sá sem gerður
var út í sumar er í rauninni
árangur undirbúnings sem
hófst á árinu 1937. Höfuð-
verkefni hans er að gera ná-
kvæmar athuganir á loftslagi
Norður-Ishafsins, til þess að
gera mönnum ldeift að segja
með öryggi fyrir um veður
á jíessum slóðum til aulcins
hagræðis fyrir flug og siglingar
meðfram norðurströnd Sovét-
ríkjanna og auka öryggi veð-
urspádóma einnig fyrir ö'nnur
landssvceöi innan Sovétríkj-
anna.
í • þessum loftslagsathugun-
um felst ennfremur athugun
á hreyfingum rekíssins, haf-
•straumum, hafsbotni og nátt-
úrufari Norður-íshafsins.
Nýjungar í íshafsrannsóknum
Sovétvísindamenn urðu fyrst-
ir til ‘ þess að sameina notkun
flugvéla og stofnun rannsókna-
stöðva í rekísnum við rann-
sóknir á Norður-íshafinu. Upp-
haf jjeirra var á árinu 1937,
þegar nokkrir sovétvísinda-
raenn lögðu upp í íeiðangur
með flutningaflugvél og ientu
á íajaka náiægt norðurheim-
skautinu og stofnuðu þar rann-
sóknarstöð undir forustu heim-
skautskönnuðarins I. Papnín.
Stöðin iiafði aðsetur á ísjaka
-— tíu feta þykkum. Á honum
rak vísindameunina hraðfára í
átt til Austur-Grænlands. Þar
lentu þeir í sex daga stórviðri
•og brctnaði jakinn í þeim átök-
um.
Er þá liafði rekið í 274 daga
og farið 1590 mílna leið, sótti
sovézkur ísbrjótur þá og flutti
til hafnar.
Á árunum eftir stríðið hafa
verið gerðar vlðtœkar rann-
sóknir á botni Ishafsins, og
komið í ljós að því muni vera
skipt því nær í tvennt af fjall-
garði einum miklum, sem þeir
liafa nefnt Lomonossoff-fjall-
garð.
Rekísinn vestur af þessum
fjallgarði er á rangsælis hreyf-
ingu, en austan við fjallgarð-
Póstflug-
vélin er
nýkomin
og leið-
angurs-
menn
opna bréf
og böggla
sem þeir
liafa feng-
ið að
heiman.
i inn hreyfist ísinn réttsælis.
| Af þessum sökum korn frarn
sú tilgáta að þessi noðansjáv-
arfjallgarður sé að einhverju
! eða öllu leyti oraök leirrar ó-
| reglu á seguimagni norður-
' skautsins, sem hefur komið
|
mönnuin til að lialda ,að til
sé annað segulskaut.
I
Stofnun rannsóknastöðvanna
I Snemma í vor flugu nokkrir
, velþekktir flugmenn, vanir ís-
i hafsflugi, yfir austur- og mið-
hluta íshafsins í leit að ís-
| breiddar komu þeir auga á
: stóran og víðáttumikinn ísjaka j
og lentu þar. I ljós kom að '
hann var eins árs gamall, en
eins árs gömlum jökum hættir !
j við að springa sundur. Skömmu |
j síðar lcomu þeir auga á egg-!
lega ísbjarg úr gömlum ís,
9 fet á þykkt, og fluttu léttar ^
flugvélar cg hvirfilvængjur
farangur og birgðir yfir á
| hann af jakanum sem fyrst
[var lent á. Þar var síðan stofn- !
i uð rannsóknarstöð og nefnd
I SP-3.
Meðal þeirra tœkja sem leiðangursmenn hafa yfir
að ráða er jeppi og dráttarvél, sem er hjálpleg við
að draga jeppann upp er hann sekkur í.
jökum er hentugir væru sem
aðsetur rannsóknastöðva. Enn-
fremur athuguðu þeir aðstæð-
ur til flutninga á birgðum og
nauðsynjum til þeirra.
Á 85. gráðu norðlægrar
Vísindamennirnir sem hafast
við þarna á rekísnum búa í
tjöldum sem gerð eru eftir
tjöldum Sjútsi-þjóðarinnar. —
Þau hafa grindur úr aluminí
og, eru einangruð með sérstök-
heldur hafa venjuleg rúm.
Sérhver stöð hefur yfir að
ráða dráttarvélum, jeppum og
hvirfilvængjum, venjulegum
eldhúsum og baðherbergjum.
Birgðastöðvar hafa verið út-
búnar með matvælum, loft-
skejitatækjum og eldsneyti.
Bifreiðar og hvirfil'vængjur
eru reiðubúnar hvenær sem er
að flytja leiðangursmenn og
farangur þeirra af jökunum ef
svo kyyni að fara að þeir
spryngju sundur. Á þeim þrem
mánuðum sem vísindamenn-
irnir hafa haft aðsetur á ísn-
um, hafa þcir framkvæmt at-.
huganir á öllu vnr'a.ndi íshaf-
ið, en hafa þó einkum beitt
sér að veðurfar iathugunum
undir stjórn Ivans Sérévitsní.
ir á ísnurn og veðurskeyti einn-
ig send daglega til flugvéla
um veður á athugunarsvæðinu.
Athuganir þær sem gerðar
hafa verið bæði í flugvélum og
á stöðvunum á ísjökunum hafa
náð yfir geysivíðáttumikið
svæði og með þeim hefur í
fyrsta sinn verið kleift að gera
nákvæma rannsókn á veíurlagi
Norður-íshafsins.
i Kvikmynd á Norðurheimskaut-
inu
Hinar reglulegu samgöngur
hafa aukið mjög á þægindi
þeirra sem búa á þessum norð-
lægu sloðum allt norður að
heimskauti. Þeir hafa fengið
póst, kol, gasbirgðir' matvæli
og jafnvel lifandi blóm frá
Moskva. Þeir hafa jafnvel haft
aðstöðu til kvikmyndasýninga
og tónlistariðkana. Loftskeyta-
mennirnir liafa ræktað hreðk-
ur, lauk og salat í pottum
. innandyra.
j Hitinn er óþægilega mikill,
’ eða um frostmark, að minnsta
| kosti fyrir menn sem miða
klæðnað sinn við 40 stiga frost.
Það er heldur engin ástæða
til að fagna þvi fyrir menn
sem búa á ísjökum, er kvika-
silfurssúlan á mylinum klifrar
upp á núllpunktinn.
j Það er hætt við því að ís-
! jakarnir séu allhverfulir bú-
staðir, og þessvegna ekki við
| því að búast að rannsóknar-
stöðvar sem staðsettar eru á
•þeim séu þar allt árið. Yfir-
maður siglinga á Norður-íshaf-
inu hefur þó látið hafa eftir
sér að rannsóknunum verði
stöðugt haldið áfram.
Sýning á norskri nútírnalist, haldin
að tilhlutan íslenzku ríkisstjórnarinnar
verður opnuð í Listasafni ríkisins kl. 2 í dag
íyrir boðsgesti. Utanríkisráðherra Norðmanna
Halvard I.ange og menntamálaráðherra Islendinga
Bjarni Benediktsson opna sýninguna.
Sýningin verður opnuð almenningi kl. 4.
áðgimgur er ókeypis
Vegna opnunar sýningarinnar verður
Þjóðminjasafnið lokað í dag
■!W.