Þjóðviljinn - 21.09.1954, Page 5

Þriðjudagur 21. september 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Undanfarnar vikur hafa fellibyljir valdiö gífurlegu
cignatjóni og or'öiö um hundraö manns aö bana í Banda-
ríkjunum og Japan.
Varla líður svo ár að einn
eða fleiri fellibyljir slcelli ekki á
Bandaríkjunum austanverðum
og eyjunum fyrir austan Asíu.
Þar sem þeir fara yfir land
stendur vart steinn yfir steini,
hús hrynja, símalínur sópast
brott, uppskeran eyðileggst og
á ströndinni brotna skip í spón.
Koma ór hitabeltinu
Að vonum hefur mikið verið
starfað að því að rannsaka
uppruna og eðli fellibyljanna
en þó er flest sem uppruna
þeirra varðar enn óráðin gáta.
Veldur þar miklu urn að felli-
b.yljirnir eiga upptök sín á hafi
úti í hitabeltinu, þar sem fátt
er um ferðir skipa og flugvéla
og veðurathuganir því strjál-
ar.
320 km vindhraði
Fellibyljir sem myndast yfir
Atlanzhafi norðan Miðjarðar-
línu berast yfir Mexikóflóahn
og norður-. með austurstrqnd
Bandaríkjanna .Vindhraðipn í
miðjum storms.v.eipnum- er, gíf-
urlegur, allt að 320 km. á
klukkustund. Stutt er síðan að
flugvélar urðu nógu öflugar til
að standast þá veðurhæð.
Heiztu kenningar
Tvær kenningar um upphaf
fellibylja eiga mestu fylgi að
fagna meðal veðurfræðinga.
Önnur er á þá leið, að þegar
heitt, rakt loft stígur upp í
hitabeltinu myndist ský sém
tekur að rigna úr. Loftþrýst-
ingurinn laékkar og loftið
streymir hratt að frá öllum
hliðum. Möndulsnúningur jarð-
ar veldur því að þessi þrönga
lægð fer að snúast og felli-
bylurinn er myndaður.
Önnur kenning er sú, a.ð
hvirfilvindur geti myndazt við
rigningarskúr í heitu, rakamett-
uðu lofti. Við rigninguna leys-
ist bundinn hiti og loftupp-
streymi myndast. Við það tek-
ur meira rakamettað loft að
streyma að úr öllum áttum.
Orka úr bundnum hita
«>
-<s?>
’oraiíi semúr'
æonr
Ríkisstjórn Egyptalands
hefur látið það boð út ganga
til allra presta múhameðs-
trúarmanna í landinu, að
þeir megi ekki hér eftir
flytja við guðsþjónustur í
bænahúsum aðrar ræður en
þær, sem þeir fá sendar frá
áróðursráðuneyti stjórnarinn-
ar. Segist stjórnin muni sjá
klerkunum fyrir „gagnorð-
um ræðum, sem eru lausar
við allt sem valdið getur
deilum“. Þeim prestum er hót-
að ströngum refsingum, sem
ekki flytja ríkisstjórnarræð-
ur heldur tala frá eigin
brjósti.
Undanfarið hafa orðið upp-
þot eftir guðsþjónustur sums-
staðar í Egyptalandi, þar sem
prestar hafa deilt á rikis-
stjórnina í ræðum sínum.
é------------------------------«
Hvorug þessi kenning slcýrír
að fullu ýmis fyrirhæri, sem
fylgt geta fellibyljum. Til dæm-
is getur fellibylur, sem hefur
mjög lágan loftþrýsting i
stormmiðjunni, geistst beint inn
LrÞvfvIidur.En6inn OSarrsigSurmyri
Orkan í fellibyljunum kemúr
frá búndnum hita i rakamett-
uðu lofti. Þegar vatnsgufan í
loftinu verður að rignmgu
leysist orkan úr læðingi. Felli-
byljir nærast því á heitu, röku
sjávarlofti en eyðast fljótt þeg-
ar þeir beraet inn y'fir land.
Tjónið af völdum þeirra er þvi
mest þar sem þeir skélía á
ströriáirihC 05 .*’***

;< •:
Pólska. skemmtiferðaskx'pið Batory leggst að bryggju í
Kaupmannahöfn á skemmtisiglingunni um Eystrasalt.
0
Starfsmaður á teplantekru
nærri Kalkútta á Indlandi fékk
æði í síðustu viku, réðist á
barnahóp og drap tíu þéirra
með sveðju. Vinnuféiagar
mannsins reyndu árangurkláust
að hafa hfendur í hári hans
og urðu loks að skjóta haim
hieð boga og öfvum.
Svllimysidaeftlilitið tehsi fæðingu vás-
Kvikmyndaeftirlitið í New York hefur bannaö að sýna
þar í borg nýjustu dýralífsmyndina, sem Walt Disney
hefur sent frá sér. Ástæöan er aö í myndinni sést vís-
undskýr bera kálfi sínum.
sex
ijainia
800 manns íerðuðust rneð Batory á veguin
sænsku Frioarnemdarinnar
Nýiokið er skemmtisiglingu 800 manna um Eystra-
salt meö viökomu í sænskum, dönskum, þýzkum, póisk-
um, sovézkum og finnskum höfnum.
Embættismenn kvikmyndaeft-
irlitsins, sem eru löngu heims-
frægir fyrir tepruskap og vits-
flokkur ÍtalÍM
Næsta laudsþing Kommún-
istaflokks ítalíu hefur verið
boðað í flokksblaðinu Unita. í
ályktun. flokksstjórnariimar um
þingkvaðniaguna er gerð grein
fyrir fjölda flokksmanna.
I lok júní í sumar voru
2.130.095 flokksbundnir komm-
únistar á ítalíu og 423.522
æskumenn í sambandi ungra
kommúnista. Á fyrra misseri
yfirRtaiidandi árs fjölgaði
flokksmönnum um 160.G85 og
eru 53.031 af nýju ílokks-
mönnunum konur.
sér að því að gera náttúrumynd-
ir, einkum af dýralífi.
Sú fyrsta þeirra var frá eyði-
mörkunum í vesturhluta Banda-
ríkjanna.
Sléttan hverfur
Myndin sém bönnuð var í
New York heitir Sléttan hverfur
Sænska friðarnefndtn efndi til
ferffárinnar til þess að auka
kynni og ’éfla vináttu meðál*
Eystrasaltsþjóðanna. Farið ....v.Eur
á pólska stórskipinu Batory, sem
hefur kómið hingað til Reykja-
víkur undanfarin sumur með
skemmtiferðafólk. Um helming-
ur af ferðafólkinu var Svíar.
Siglingin hófst í Stokkhólmi.
Næsti viðkomustaður var Kaup-
mannahöfn, síðan var haldið til
Austur-Þýzkalands og komið við
í Vismar, Warnemtinde og Ro-
stock. í Póllandi var komið við
í Gd.vnia og Gdansk. Þaðan var
siglt til Helsingfors í' Fihnlandi,
síðan til Leningrad óg þáðan til
Stökkhólms aftur.
Þátttaka í förinni var auðvitað
öllum heimil. Ferðafólkið lætur
mikið af því, hve allstaðar hafi
verið reynt.áð greiða götu þéss.
I Leníngrad sleþptii tíl dæmis
yfirvöldin því með öllu • ..við
vegabréfaeftirlit og tollskoðun.
Forstöðumenn ferðarinnar
segja að þessi sigling eigi að
verða upphaf á stórauknunvinn-
byrðis kynnum og ferðamapna^
skiptum milli, Eystrasaltsríkj-
anna.
Auðvelt væri að tvöfalda fisk-
aflann í heiminum, sagði dr.
og sýnir það sem eftir er af ^ Cardon á þingi brezka Vísinda-
villtu dýralífi á sléttunni miklu félagsins í síðustu viku. Saman-
um miðbik Bandaríkjanna.
Myndin þýkir afbragðs vel
tekin en eins og fyrri daginn er
smekkur Disneys gloppóttur,
honum hættir til að nota þul og
tónlist til þess að láta hegðun
dýranna líta út eins og sprelli-
lagður fiskafli í öllum heimin-
um nemur nú 26 millj. lestum
árlega.
Önnur auðlind, sem mannkyn-
ið notfærir sér ekki nema að
litlu leyti, eru skógarnir, sagði
hann. Þriðjungur þurrlendis á
karlalæti af því tagi sem Mikki jörðirini er þakinn skógi, en að-
mús tamdi sér. j eins þriðjungur hans er nýttur.
yfir Polinn
Þeir Hedtoft, forsætisráð-
herra Danmerkur, Erlander for
sætisráðherra Svíþjóðar og
Torp, forsætisráðherra Noregs
hafa þegið hoð norræna flug-
félagsins SAS um að verða
með í fyrsta áætlunarflugi fé-
lagsins frá Norðurlöndum yfir
Norðurpólinn til Los Angeles.
Walt Disney
munaskort, töldu að það myndi
hafa siðspillandi áhrif á kvik-
myndahúsgesti að sjá hvernig
vísundskálfur kemur í heiminn.
Disney skiptir
um verksvið
Disney aflaði sér eins og kunn-
ugt er auðs og frægðar með
teiknimyndum af dýrum (Mikka
mús, Andrési önd) og ævintýr-
um (Mjallhvít, Gosi). Hann
hefur nú lagt gerð slíkra mynda
að mestu á hilluna og snúið
130.000 manna herlið frá
Band.aríkjunum, Bretlandi, Hol-
landi og Belgíu tekur þátt í
miklum heræfingum, sem hófust
í gær í Vestur-Þýzkalandi.
Markrriiðið með þeim er að ræða
áætlanir herstjórnar A-banda-
lagsins um kjarnorkuhernað.
Bandarískar kjarnorkufallbyss-
ur verða með í æfingunum og
líkt verður eftir kjarnorku-
sprengirigum.
Einmitt þegai' kaffiverðið neytinu spái því að kaffiverð-
rýkur upp úr öllu valdi liér ið eigi enn eftir að lækka til
á íslandi lækkar það óðfluga muna, vegna þess að framboð
úti í heimi. Heildsöluverðið verði töluvert meira en eftir-
liefur hrapað svo ört að kaffi- spurn fyrst um sinn.
pundið er komið niður fyrir íslenzkir kaffiinnflytjendur
15 krónur í smásölu í New hafa verið heldur en ekki
York. seinheppnir að gera kaffikaup
Bandarsíka vikuritið Time, sín einmitt þegar kaffiverðið
sem skýrir frá þessu, bætir komst sem liæst vegna spá-
því við að embættismenn í kaupmennsku á kaffiltaup-
bandaríska landbúnaðarráðu- liöllinni í New York.
Níu ráðherrar í stjórn Ngo
Dinh Diem á yfirráðasvæði
Frakka í Viet Nam í Indó Kína
báðust lausnar í gær. Ástæðan
er deila forsætisráðherrans við
Nguyen Van Hinh yfirhershöfð-
ingja.
Yfirhershöfðinginn kallaði er-
lenda fréttamenn í höfuðborg-
inni Saigon á fund sinn í gær
og skýrði þeim frá því að hann
hefði ritað Bao Dai þjóðhöfð-
ingja, sem að vánda hefst við
í spilavítum Frakklands, bréf
og krafizt þess að liann setji rík-
isstjórnina af. Hún nyti hvorki
trausts hers né þjóðar.
O’Daniel hershöfðihgi, yfir-
maður bandarísku hernaðar-
sendinefndarinnar í Saigon,
ræddi í gær við yfirhershöfð-
ingj ann.