Þjóðviljinn - 25.11.1954, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 25. nóvember 1954— ÞJÓÐVILJINN — (11

Fiskveiðalandhelgin
-■'■Av-jy
Framhald af 7. síðu.
þá ósk að þess verði ekki
langt að biða að tillögur birt-
ist á Alþingi um svipaðar
leioréttingar fyrir Suður- og
Suðvesturlandi og Norður-
landi þó ekki væri nema til
að kippa „friðunarlínunni"
svo sem 10-20 míiurp norð-
ur fyrir útlínu Grímsej-
ar boina linu í báðar áttir frá
stöðún). sem væru;- t.ci. 16—24
sjómílum fyrir norðán Kög-
Horn (nr. 47—48) og hátt hentaúú oss og á enga
r . / i,' A,V Si' '
ur
Hraunhafnartanga (nr. 11),
o.s.frv., eða til að draga á
sama hátt „friðunarlínuna"
frá stað t.d. 16—20 sjómílum
utan Geirfugladrangs að til-
svarandi stað beint suður af
Geirfuglaskeri, og þaðan aust-
ur að Ingólfshöfða. Þá myndi
íslenzkum fiskiskipum veitast
mikilsvert svigrúm á góðum
miðum, og færi þá að nálg-
ast sú stund að leyfa mætti
íslendingum tog- og drag-
nótaveiði í vaxandi mæli á
vissum tímum og svæðum
innan við hina svokölluðu
friðunarlínu. Og þá þurfa
menn ekki lengur að svíkja
forvitni sína um lausn á þeirri
gátu að hve miklu leyti Ólaf-
ur Thórs og Bjarni Bene-
diktsson kunna að hafa látið
Selwyn Lloyd og Mr. Nutt-
ing ákveða grunnlínustaði
nr. 36—39. Hún hættir þá að
skipta aðra menn máli en
sagnfræðinga.
„Hvít" bók um land-
helgismálin
Tilgangur minn með þessu
greinarkorni var sá að skrifa
stuttan ritdóm um bækling
þann út gefinn í september-
mánuði 1954 á enska tungu
af ríkisstjórn íslands sem
kallaður hefur verið „Hvít“
bók um landhelgismálið á
tungu þeirri sem ýmsir valda-
menn hér nota nú orðið í stað
íslenzku. Kverið heitir The
Icelandic Efforts for Fisher-
ies Conservation — Memor-
andum Submitted to the Coun-
cil of Europe by the Govern-
ment of Iceland. September
1954. 58 bls. 4to. Á íslenzku
gæti þetta kallazt Hin ís-
len/.ka fiskifriðunarviðleitni
— minnisgrein lögð fyrir Ev-
rópuráðið af ríkisstjórn Is-
lands o. s. frv.
í stað eiginlegs ritdóms hef
ég fært hér i letur dóminn
sem fólginn er í þeim tillög-
um er ég gerði lítillega að
umtalsefni hér að ofan. Því
miður verður ekki sagt að
það sé mildur dómur. Það er
í rauninni hinn þyngsti á-
i fellisdómur um alla fram-
komu ríkisstjórnarinnar og
ráðunauta hennar í landhelg-
iamálinu allt síðan árið 1950.
Slíkur dómur þeirra er gerzt
mega vita er um leið sannar-
iega réttmætur um gort það,
þvætting og raup sem víða er
að finna í fyrrnefndu kveri
og . ríkisstjórnin öll sýnist
hafa tekið höfundarábyrgð á
fyrir utan pólitísku ábyrgðina
sem þyrfti að koma fram
heldur fyrr en seinna. Og
meira segja hef ég fyrir satt
að Hermann Jónasson hafi
haldið sérstaka lofræðu í út-
varpið um skýrslu þessa þeg-
Evrópuráðsins, og var ekki fundu upp „friðunarlínuna",
vonum fyrr að ríkisútvarpið og er mönnum ekki grunlaust
færi að birta umsagnir kunn- um að þeir hafi e.t.v. fengið
áttu- og smekkmanna um smávegis aðstoð við að skapa
öndvegisrit vor. Þó er eitt hana hjá hinum brezku stétt-
atriði, býst ég við, nægilega arbræðrum, a.m.k. hefur afli
stórt í skýrslunni til að draga brezkra togara stóraukizt á
úr gleði þeirra sem lesa hana lalandsmiðum- síðan - ,-,friðun-
í alvöru,„fia-það er him for- . arlínan“ var— setfcf~þó að ís-
dæmislaiisa og heimildarlausa lenzk fiskiskip geti ekki yfir-
viðleitxri : ríkisstjórharinnar til leitj^'-stært sig af sama ár-
þess að tjóðpá :oss við hið angri, nema þá helzt opin.
norská kcrfi, sem á engan Um þennan árangur Breta
fjallar V. kafli ritsins, en þó
einkum sá IV. sem er næst-
lengstur og styðst eingöngu
við brezkar aflaskýrslur, og
verður mönnum því óhjá-
kvæmilega spurn, hvort ekki
hafi verið neitt um málið að
finna hjá hinum íslenzku vís-
indamönnum, en eins og menn
muna er þetta „vísindaleg"
,,friðunarlína“ og hlýtur hún
því að standa og falla með
þeim vísindalega árangri sem
af henni leiðir fyrir ísland
og Islendingar geta leitt í ljós,
nema hugmyndin sé að Bret-
ar geti á grundvelli „sinna
vísinda“ einn góðan veðurdag
lýst yfir því, að nú sé kom-
inn nógur fiskur, nú þurfi
ekki að friða miðin lengur
þeirra vegna, nú geti þeir aft-
ur farið að toga sig í strand
i kringum allt land. Því að
þá vantar sem sé alveg ís-
lenzka fiskveiðalandhelgi hér
við land ef núverandi vald-
hafar mega ráða.
stoð í rétti vorum né sögu,
og að rígbínda ísland við nið-
urstöðu úrskurðar Haagdóms-
ins í deilumáli Norðmanna og
Breta, enda þótt vér hlytum
að tapa með því öllum helztu
og fengsælustu fiskimiðum
vorum. Þetta virðist vera
þungamiðjan í veigamestu
köflum ritsins, VI. og VII.,
hluta. Ég hefði haldið, ekki
sízt eftir að Haagdómstóllinn
hratt ýmsum helztu firrum
Ehgilsaxa varðandi þjóðarétt
um fiskveiðalandhelgi, með
fyrrnefndum úrskurði, að
fylgja hefði átt (einmitt ekki
sizt eftir 18. desember 1951)
því heilræði sem hinir frægu
bandarísku þjóðréttarfræðing-
ar Manley O. Hudson og
Pliilip E. Jessup gáfu aðal-
ráðunaut ríkisstjórnarinnar í
landhelgis- (og „friðunarmál-
um"), Hans G. Andersen, og
hann hefur sjálfur orðað
þannig í hinni prentuðu
skýrslu sinni, 20. janúar 1948,
bls. 57: „Prófessor Jessup
(....) og prófessor Hudson
(fyrrv. dómari í alþjóðadóm-
stólnum) eru báðir þeirrar
skoðunar, að réttara væri fyr-
ir Island að skáka í skjóli ó-
vissunnar heldur en verða því
e.t.v. valdandi, að óhagkvæmri
niðurstöðu fyrir (fyrir ís-
land) yrði slegið fastri“. Á
sömu blaðsíðu leggur ráðu-
nauturinn til að Islendingar
noti ýmsar alþjóðastofnanir
til að koma verndunarhug-
myndum sínum á framfæri, en
segir um það atriði: „Slík um-
mæli yrði að undirbúa ná-
kvæmlega fyrirfram". Ég er
hræddur um að ýmsir hafi
ekki munað eftir þessu heiÞ
ræði heldur þegar skýrslan
var tekin saman.
Ekki er eingöngu illt um
þessa skýrslu að segja. T. d.
eru viðaukarnir A til G að-
eins uppprentun á skjölum
sem öll aðildarríki Evrópu-
ráðsins höfðu þegar fengið í
hendur fyrir löngu, og því
bæði skaðlausir og þýðingar-
lausir. V.iðauka H, þ.e. þvætt-
ingsræðu Ölafs Thórs í París
13. des. 1952 hefði hvergi átt
að prenta en þó allra sízt
þarna. Mikil sorg ríkir í rit-
inu út af löndúnarbanni
brezkra togaraeigenda, en þó
hvarflar ekki að höfundum
þess að skýra frá þeim alvið-
urkennda sannleika, að bann
þetta stendur ekki og hefur
aldrei staðið í neinu sambandi
við hinar svokölluðu friðunar-
• ráðstafanir eða „friðunarlín-
ur“ íslands, heldur er hér ver-
ið að framkvæma fyrir brezka
fiskhringinn eitt helzta stefnu-
mál og kosningaloforð núver-
andi stjórnarflokks í Bret-
landi, en hann settist að völd-
Um veigamesta eínið
níu línur
Um bók þessa ætla ég ekki
að rita fleira í bili, en-vii þó
aðeins benda á að sá þáttur
hennar sem fjallar um veiga-
mesta efnið,þ.e. fiskimið vor
eða landhelgi vora frá upphafi
Islandsbyggðar til ársins 1901,
er settur þarna inn í annan
kafla og fær í ritinu alls
röskar 9 —1 níu — líhur.
Þetta gefur dálitla hugmyhd
um það, hve mikla áherzlu
höfundarnir leggja á sögtileg-
an og siðferðilegan rétt vorn,
og þó er þarna um smávegis
framför að ræða, a.m.lc. varð-
andi skilning á einu atriði, en
fyrir missagnir reyndist þó
drjúgt rúm í þessari stuttu
klausu. Sem betur fór notaði
Jón forseti ekki þessa aðferð
í „minnisgreinum" þeim sem
hann ritaði fyrir Dani (og ís-
lendinga). Segja má að allur
undirtónn ritsins sé harma-
grátur yfir því að hafa ekki
mátt um skeið hafa alla ný-
sköpunartogarana í flutninga
snatti til Bretlands um há-
bjargræðistímann til að selja
þar aflann fyrir hálfvirði, sem
niður í fimmtung þess eða
minna fæst skilað heim til
íslenzkra banka. Að vísu má
kallast eðlilegast að menn gefi
helzt út bækur um hugðar-
mál sín. Slíkt vekur enga
furðu.
Evrópuráðið er ekki
aðili.
Alla réttlætingu skortir á
því uppátæki að fara að leggja
skýrslu um landhelgismál vort
fyrir samkundu þá sem þeir
kalla Evrópuráðið. Ekki er
vitað til að það sé neinn aðili
að þessu máli. Nema ásetn-
ingurjnn sé að telja sem flest-
um þjóðum trú um það að
vér Islendingar eigum einir
allra þjóða ekki neitt lagalegt,
sögulegt eða siðferðilegt til-
kall til íslandsmiða. En þarna
• er komið að kjarna skýrslunn-
ar. Svo virðist sem ríkis-
stjórnin sé jneð henni að
bjóða umheiminum upp á það
fyrir Islands hönd að vér
látum dæma á oss sem
frambúðarlandhélgislínu hina
„brezk-islenzku friðunarlínu“
samkv. reglug. frá 19. marz
1952, er tók gildi 35. maí
sama ár. AUir Islendingar vita
að til .þess skortir ríkisstjórn-
ina allt urriboð frá þeim að-
ilúm sem geta oinir vcit.t. það,
Alþingi og ■ þfóðinhi. Ef
velja ætti skýrsiu þesSáÁ nafn
í samræmi vi,ð efni hennar og
ísl.enzkt litaskyn yrði hún að
kallast svört. , .. ■
Telja má illa farið að nú-
verahdi ,,. utanríkisráðlierra,
sem ætla má að beri meira
^kyn á þessi mál en fyrirrenn-
ari hans og ha.fi meiri trú á
málstáð Islands, skyídi' ekki
velja sér aðra menn að semja
skýrslu um málið. Ekki þarfi
að véfengja kunnáttu og hæfi*
leika aðalráðunauts ríkis*
stjórnarinnar við þessa
skýrslugerð yfirleitt né ráð-
vendni hans, en mjög virðist
skorta á að hann hafi enn séð
í gegnum það moldviðri „þjóð-
réttar“kenninga sem hin eng-
ilsaxnesku flotaveldi hafa
löngum sveipað þá stefnu
sína að gera úthöf heimsins
og fiskimið fjarlægra þjóða
að einkalandhelgi sinni.
Ekki er rétt að skiljast við
greinarkorn þetta án þess enn
sé minnt á fyrri tillögur mín-
ar og annarra urn að óss Is-
lendingum sé einum helgað
allt landgrunnið. Mér finnst
vera komin ástæða til að Al-
þingi kjósi nú þegar nefnd
til að undirbúa löggjöf um
fiskveiðalandhelgina, og þyrftu
helzt að eiga sæti í henni
fræðimenn á borð við Éinar
Arnórsson og Ólaf Lárusson.
Að minnsta kosti ætti ekki að
sniðganga þá sem hafa öðlazt
trú á málstað Islands vegna
þekkingar sinnar á efflinu.
Reykjavík, 23.nóvemberil954.
Þorvaldur Þórarinspon.
Enskar vetrarkápur
tekin fram í dag
MARKAÐURINN
Laugavegi 100
ar hann kom heim af fundi um áður en vorir ráðherrar
Nokkiir eintök a£
eldri árgöngum
ritsins fást enn á
afgtciðsltinni,
Timaritið
VINNAN
OG VERKA-
LÝÐURINN
Skólavörðustig 19
Simi 7500
■ •■•■•■■■••■•■■■•••■■■■••■»•■■■•■■■••••■•■•••••••■■•>■■ ••.•!•*' •••*■••
■..........