Þjóðviljinn - 29.12.1954, Blaðsíða 3

g) _ ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 29. desember 1954
Endirinn varð að lokum sá, að
æðra manninum tókst að lokka
skítkokkinn til að setja saman
mýjar lífsregrlur með því að
te lja honum trú um, að þeir
gætu unnið saman að skipulags-
Hiálum andans. Hann sýndi hon-
i»m líka fram á, að gamla sátt-
miálanum hefði verið ábótavant
í ýmsum greinum. Hann hefði i
tíl dæmis verið látinn ganga í
gildi ómerkilegan mánaðardag,
þar að auki undir vikulok og
auk þess klukkan sex að kvöldi.
Lífsreglur ættu alltaf að öðlast
gildi einhvern merkan mánaðar-
dag eða fyrsta dag mánaðar eða
viku og annaðhvort klukkan tólf
á hádegi eða tólf á miðnætti.
Enn fremur hefði rúmið verið
óheppilegur fulltrúi kærleikans.
Rúm væri hvorugkyns. Það væri
viðrini. Hin vitnin hefðu haft
kyn og bæði verið karlkyns.
Þriðja vitnið ætti líka að vera
karlkyns. Sóffinn væri ákjósan-
legasti fulltrúi kærleikans. Enn
fremur hefðu ýmsu í gömlu regl-
unum verið ofaukið og annað
van. Hann benti honum á, hvað
hann Ólafur fríkirkjuprestur
væri snjall ræðumaður. „Langar
þig ekki til að verða eins snjall
ræðumaður og hann? I>að get-
urðu orðið með því að flytja á
hverjum degi tíu mínútna ræðu
fyrir sjálfum þér. Þessu ættirðu
að bæta í nýju lífsreglurnar“.
Þetta örvaði skitkokkinn. „En
gömlu reglumar ásamt skinninu
eru saurgað plagg. Þú verður að
byrja aftur á byrjuninni. Þú
verður að semja allar reglurnar
tipp að nýju og rita þær í vel
Innbundna bók“.
'(Þórbergur Þórðarson: Ofvitinn).
’-i I dag er miðvikudagurinn 29.
” desomber — Tómasarmessa
S6S. dagur ársins — Sólarupprás
kl. 10:22 — Sólarlag kl. 14:37 —
Tungl í hásuðri kl. 15:53 — Ár-
degisháflæði kl. 7:41 — Síðdegis
liáflæði kl. 20:00.
Búkarestfarar
Þeir sem hafa pantað myndir úr
Búkarestförinni geta vitjað þeirra
í skrifstofu Þjóðviljans, Skóla-
vörðustíg 19.
Kvöld- og næturlæknir
er í lseknavarðstofunni í Austur-
bæjarskólanum frá kl. 18-8 í fyrra
ználið. — Sími 50:t0. ______
þ j*
Sfæturvörður
í Reykjavikurapóteki, simi 1760.
IiYFJABÚÐIR
Apótek Austur- | Kvöldvarzla til
bæjar | ki. 8 alla daga
jggp- | nema laugar-
Hoits Apótek | daga tii kl. 6.
Á aðfangadag op-
inberuðu trúlofun
sína ungfrú Sigrún
Magnúsdóttir, Æg-
isgötu 26, og Sig-
urður Sigvaldason,
verkfræðingur hjá Reykjavíkurbæ.
éá
1 sterlingspund 45,55 kr
1 Bandaríkjadollar .. 16,26 —
1 Kanadadollar 16,26 —
100 danskar krónur .... 235.50 —
100 norskar krónur .... 227,75 —
100 sænskarkrónur .... 314,45 —
100 f innsk mörk
1000 íranskir frankar • • 46,48 —
100 belgiskir frankar . . 32,65 —
100 svissneskir f rankar . 873,30 —
100 gyllini 429,70 —
100 tékkneskar krónur . 225,72 —
100 vestur-þýzk mörk .. 387,40 —
1000 lirur 26,04 —
Minningarspjöld
Járn og aðrir málmar keyptif- og sélfliri Ja '
»vir • -nMfjSsvt*-* a.movrí
já, fatnaður er það, én héfiír þann kost að
• •{ 'jip.fi *fÁrt^tííj *ÍI.o I
hann má héita óslítaridi.
Barnaskólakennarinn fór eitt
sinn með bekkinn sinn j nátt-
úrugripasafnið. Er heim kom,
sagði Nonni litli við mömmu
sína:
Hugsaðu þér, mamma: kenn-
arinn fór með okkur í dauð-
an sirkus í dag.
1 nýju hefti
Frjálsrar verzlun-
ar skrifar sr. Jón
Auðuns um Krist-
indóm og frelsi.
Gunnar Gunnars-
son: Ríkið í miðið. Birtur er kafli
úr bókinni um Pétur Jónsson
óperusöngvara. Guðmundur frá
Miðdal ritar Bréf frá Lapplandi.
Þá er viðtal við gamlan lögreglu-
þjón, ’ Þórð Geirsson. Einnig er
viðtal við Pál B. Melsted: 1 Nig-
eriu þykir íslenzka skreiðin herra-
mannsmatur. Grein er um hugvits-
manninn mikla, Edison omfl.
er í blaðinu, þar á meðal fjöldi
mynda.
Ferðin til tunglsins. Barnasýn-
ing í dag á rússneskri teikni-
mynd i litum í Stjörnubíói kl. 3.
Otbreiðið
Þjóðviljann
Gengisskráning:
Gengissltráning (sölugengi)
1 sterlingspund .......... 45.70
1 bandarískur dollar .... 16.32
1 Kanada-dollar .......... 16.90
100 danskar krónur ...... 236.30
100 norskar krónur ...... 228.50
100 sænskar krónur .......315.50
100 finnsk mörk ........... 7.09
1000 franskir frankar..... 46.63
100 belgískir frankar .... 32.75
100 svissneskir frankar .. 374.50
100 igyllini ............ 431.10
100 tékkneskar krónur .... 226.67
100 vesturþýzk mörk....... 388.70
1000 lírur ............... 26.12
Kl. 8:00 Morgunút-
varp. 9:10 Veður-
fregnir. 12:15 Há-
degisútvarp. 15:30
Miðdegisútvarp. ■—
18:25 Veðurfregnir.
19:15 Tónleikar: Óperulög (pl).
19:40 Auglýsingar. 20:00 Fréttir.
20:30 Upplestur: Gyðjan og uxinn,
sögukafli eftir Kristmann Guð-
mundsson (Andrés Björnsson les).
20:55 Tónleikar: Pianólög eftir
Liszt (pl). 21:10 Já eða nei. —
Svcinn Ásgeirsson hagfræðingur
stjórnar þættinum. 22:00 Fréttir
og veðurfregnir. 22:10 Frásaga:
Þegar jólin hurfu Hafnfirðingum
(Ólafur Þorvaldsson þingvörður).
22:35 Harmonikan hljómar. Karl
Jónatansson kynnir harmoniku-
|lög. Dagskrárlok kl. 23:10.
Krabbameinsfélags Islands fást í
öllum lyfjabúðum i Reykjavík og
Hafnarfirði, Blóðbankanum við
Barónsstíg og Remediu. Ennfrem-
ur í öllum póstafgreiðslum á land-
inu.
Söfnin eru opin
Bæ jarbókasaf nið
Útlán virka daga kl. 2-10 síðdegis.
Laugardaga kl. 2-7. Sunnudaga kl.
5-7. Lesstofan er opin virka daga
kl. lO-Í2’fh. og 1-10 eh. Laugar-
daga ik'l. 10-12 og 1-7. Sunnudaga
bd. 2-7.
Landsbókasafnið
|kl. 10-12, 13-19 og 20-22 alla virka
!daga nema laugárdága kl 10-12
og 13-19.
Náttúrugripasafnið
kl. 13:30-15 á sunnudögum, 14-15 á
þriðjudögum og fimmtudögum.
Þjóðminjasafnið
kl. 13-16 á sunnudögum, kl. 13-15
á þriðjudögum, fimmtudögum og
laugardögum.
Þjóðskjalasafnið
á virkum dögum kl. 10-12 og
14-19.
Sókrates var eitt sinn spurð-
ur þess hvort betra væri fyr-
ir mann að kvænast eða lifa
ókvæntur.
Hvort heldur hann gerir, þá
mun hann iðra þess, svaraði
spekingurinn.
•Trá hóíninni*
Elmskip
Brúarfoss fór frá Hamhorg í
fyrradag til Antverpen, Hull og
Reykjavíkur. Dettifoss fór frá
Reykjavík 26. þm til Eshjerg,
Gautaborgar, Ventspils og Kotka.
Fjallfoss og Katla eru í Reykja-
vik. Goðafoss fór frá ísafirði í
gærkvöld til Siglufjarðar, Akur-
eyrar og Húsavikur. Gullfoss fór
frá Raykjavik í fyrradag til
Kaupmannahafnar. Lagarfoss fór
frá Wismar í fyrradag til Rott-
erdam og Reykjavíkur. Reykja-
foss fer frá Reykjavík siðdegis
í dag til Akraness, Vestmanna-
eyja, Rotterdam og Hamborgar.
Selfoss fór frá Reykjavík 23. þm
til Bergen, Köbmanskær, Falken-
berg og Kaupmannahafnar. Trölla-
foss fór frá Reykjavik 19. þm til
New York. Tungufoss fór frá
Reykjavík í fyrradag til New
York.
Sambandsskip
Hvassafell fór frá Methil i gær
til Næstved. Arnarfell fór frá
Norðfirði i gær til Akureyrar.
Jökulfell er í Rostock. Dísarfell
fór frá Rotterdam í gær til Ham-
borgar. Litlafell er í oliuflutning-
um í Faxaflóa. Helgafell er vænt-
anlegt til Akureyrar í dag. Elin S
fór frá Riga 25. þm til Horna-
fjarðar. Caltex Liege er í Hval-
firði.
Krossgáta nr. 542
Mogginn skýnir frá
því í gær á forsíðu
að verklýðsforingl
nokkur suður í álfu
liafi tekið upp á því
að elska imga stúlku, og aegir
blaðið í fyrirsögn að hann sé far-
inn að lifa „borgaralegu lífemi".
Það er engu likara en blaðið sé
að sveigja að elnhverjum íslenzk-
um stjórnmálamönnum, þelm sem
ekki kæra sig um að vera kennd-
ir við annað lífeml er það „borg-
aralega“.
Frá ríkisstjóminni
'Rikisstjórnin tekur á móti gest-
um á nýársdag kl. 4-6 í ráðherra-
bústaðnum, Tjarnargötu 32
Lárétt: 1 tíglótt 7 tveir eins 8
bönd 9 fæða 11 samgöngubót 12
samhljóðar 14 flan 15 heldur reglu
17 fæddi 18 hola 20 Sólfaxi
Lóðrétt: 1 veiðirækt 2 hvert ein-
asta 3 hnoðri 4 skst 5 brúttó -H
nettó 6 kristnina 10 hróp 13 í
hænu 15 forskeyti 16 skst 17 vann
við vefnað 19 t
Lausn á nr. 541
Lárétt: 1 álfta 4 at 5 fá 7 Ari
9 sól 10 sóa 11 las 13 ró 15 ei
16 lekur
Lóðrétt: 1 át 2 far 3 af 4 ansar
6 ákafi 7 all 8 iss 12 a.m.k. 14
ól 15 er
Hjálpið blindum
Þeir sem gleðja vilja blinda fyrir
jólin geta komið gjöfum sínum
í skrifstofu Blindravinafélags Is-
lands, Ingólfsstræti 16.
520. dagur.
5, Tíli, vaknaðu, sagði Néla. En Uglu-
•pegilt vaknaði ekki. Það liðu tvær næt-
ír og einn dagur, og Néla vakti í dýpstu
jjáningu yfir vini sínum. Siðan heyrði hún
úukknahljóm, og rétt á eftir kom í ljós
krúðganga á veginum við tút'hirin. " '
Fremstur gekk bóndi einn, að baki honum
borgarstjórinn og tveir bæjarráðsmenn með
blys í höndum, þvínæst sóknarpresturinn
og djákninn .er hélt sólhlíf yfir honum.
Það var augljóst að þeir voru á leið til
deyjandi manns. Néla gekk í veg fyrir þá.
Veslings maðurinn minn er dálnn, sagði
hún við þá. En presturinn, sem var hlynnt-
ur páfadómnum, svaraði léttur í máli:
Uppreisnarmaðurinn Ugluspegill er dauður!
Lofaður . sé guð! Dg hann lét sækja lík
Ugluspegils tll að gi'ofa það í sandinn á
ströndinni.
Og bóndinn gróf Ugluspegli gröf, og prest-
urinn þuldi hinar lögskipuðu bænir. Allir
krupu á kné, og Néla grét hástöfum. En
þá skeði skyndilega nokkuð merkilegt.
Sandurinn fór áð titra eins og hann væri
lifandi, og þvínæst hófst hann upp þar sem
gröfin var.
Miðvikudagur 29. desember 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Aðalfundur Rímnafélagsins:
Ákveli al gefa út rímnasaín er
nái fram yíir miija 16. öld
Eftir áramétm koma út tvennar rímur
eftir Hallgrím Pétursson
Aðalfundur Rímnafélagsins var haldinn | Landsbóka-
safninu 12. þ.m. Félagið hefur gefið út 5 hindi af rímum
og væntanlegar eru eftir áramót 3 rímur, þar af 2 eft-
ir sr. Hallgrím Pétursson. Ákveðið hefur verið að' félagið
gefi út allar óprentaðar rímur fram yfir miðja 16. öld og
sjá þeir dr. Björn Karel Þórólfsson og JaJtob Benedikts-
son magister um útgáfuna.
Forseti félagsins, Jörundur
Brynjólfsson, alþm., gaf skýrslu
um starfsemi félagsins, Úr
stjórninni gekk Gísli Gestsson,
safnvörður og var í stað hans
kosinn Arnór Guðmundsson,
skrifstofustjóri.
Erindi
Á fundum félagsins er það
föst venja að haldin eru fræði-
leg erindi um. mól þau, er félag-
ið vinnur áð. — í þetta skipti
flutti dr. Björn K. Þórólfsson
erindi um vafamál í sögu rímna-
gerðar, harla fróðlegt og athygl-
isvert og var víða komið við.
Útgáfur
Aðalstarf félagsins er útgáfa
rímna. Eru þegar komin út 5
bindi af rímum, og eru þau
þessi: >
1. Sveins rímur Múkasonar
eftir Kolbein Grímsson Jökla-
skáld.
2. Persíus rímur eftir Guð-
mund Andrésson og Bellero-
fontisrímur, að líkindum eftir
sama höfund
3. Hyndlu rímur og Snækóngs-
rímur ásamt Kappakvæði eftir
Steinunni Finnsdóttur.
4. Hrólfs rímur kraka eftir
Eirík prest Hallsson og Þorvald
Magnússon.
5. Ambálea rímur eftir Pál
Bjamason.
í prentun eru nú og væntan-
Bæklingar Neyt-
endasamtakanna
Bæklingurinn „Heimilisstörf-
in“ er kominn út.
Neytendasamtökin eru nú að
hefja víðtæka útgáfu fræðslu-
°g upplýsingabæklinga, sem
eru gefnir út undir samheit-
lnu: Leiðbeiningar Neytenda-
samtakanna. I gær kom út:
„Heimilisstörfin“, sem Sigríður
Kristjánsdóttir, húsmæðrakenn
ari tók saman. Eru það leið-
beiningar fyrir húsmæður um
að létta heimilisstörfin, og er
hæklingurinn þýddur og snið-
inn eftir erlendum fyrirmynd-
um. Innan skamms koma svo
út 2 bæklingar í viðbót, og eru
þeir þegar tilbúnir til rrentun-
ar. Annar nefnist; Að vel.ja sér
skó, eem Kristjana Steingríms-
dóttir þýddi, en hann var gef-
inn út af Heimilisráði Ríkisins
í Danmörku og Neytendaráði
danskra húsmæðra, sem veittu
Neytendasamtökunum útgáfu-
rétt á bæklingnum hér á landi.
Þriðji bæklingurinn er um
„Búsáhöld“, og er sniðinn eftir
sænskri fyrirmynd. Tók Hall-
.dóra Eggertsdóttir, námsstjóri,
bæklinginn saman og þýddi
hann.
legar á markað rétt upp úr ára-
mótum:
6. Brávallarímur eftir Árna
Böðvarsson í útgáfu dr. Björns
K. Þórólfssonar, og:
7. Rímur af Flóres og Leo eft-
ir Bjarna Borgfirðingaskáld og
síra Hallgrím Pétursson í útgáfu
Finns Sigmundssonar, landsbóka-
varðar.
Á næsta ári er og áformað
að gefa út:
3. Króka-Refsrímur og Rímur
af Lykla-Pétri og Magellónu eft-
ir síra Hallgrim Pétursson.
Með þeim útgáfum hefur fé-
lagið gert rímnakveðskap síra
Hallgríms skil. En sá kveðskap-
ur síra Hallgrims hefur verið
næsta ókunnur mönnum. Mun
það gleðja alla Hallgrímsunn-
endur að eiga von á rímum hans
í góðum útgáfum.
Vert er að benda fólki á að
útgáfur Rímnafélagsins eru al-
þýðlegar með fróðlegum inn-
gangsgreinum og skýringum,
eins og þurfa þykir.
Ný útgáfuáform
Próf. Finnur Jónsson gaf út
safn hinna elztu rímna í 2 gild-
um bindum. Er það nú orðin
torgæt bók og mjög eftirsótt.
Margt er þó ennþá óprentað af
gömlu rímunum.
Nú hefur félagið ákveðið að
ljúka þessu verki og hefja út-
gáfu á nýju Rímnasafni er taki
yfir allar óprentaðar rímur fram
yfir miðja 16. öld. Slík útgáfa
er aðkallandi nauðsynjaverk.
Væntir félagið þess að geta lok-
ið því verki skjótlega og er á-
formað að 1. heftið komi út síðla
næsta érs. Þeir dr. Björn K.
Þórólfsson og Jakob Benedikts-
son munu koma Rímnasafnjnu á
laggirnar.
Nýir félagsmenn
Ástæða er til að hvetja menn
til að ganga í Rímnafélagið. Það
hefur merku hlutverki að gegna.
Rímurnar eru ein yfirgripsmesta
bókmenntagrein þjóðarinnar, og
íslenzk bókmenntasaga verður
ekki rakin né rædd án þess að
viðunandi úrval íslenzkrar
rímnagerðar verði prentað. Þeir
fjölmörgu menn sem hafa á-
huga á íslenzkum fræðum ættu
hið fyrsta að ganga í félagið
og eignast rit þess frá upphafi.
Rit Rímnafélagsins verða verð-
mæt eign, en útgjöldin eru eng-
um tilfinnanleg séu þau keypt
jafnóðum.
Nýir félagar gefi sig fram við
einhvern úr stjórn félagsins, en
þeir eru: Jörundur Brynjólfson,
alþm., Amór Guðmundsson,
skrifstofustjóri Fiskifélagsins og
Ragnar Jónsson, hrl., Laugavegi
8. Einnig tekur Finnur Sigmunds-
son, landsbókavörður, við nýjum
félögum.
Lagarfoss, eystra fall. — l erður kraftur hans allur beizlaður að nokkrum árum liðnum? Það
er sú spuming, sem margir Ausífirðingar velta nú fyrir sér.
Ovissufarganinu létt af Austfirðingum
— í rafmagnsmtöum9 en ..lausnin**
veldnr deilum
Frá fréttaritara Þjóðviljans. Héraði 19. des.
Loksins, loksins hefur verið birt sú lang-þráða tilkynn-
ing ríkisstjórnar vorrar, sem létti fargi óvissunnar af
Austfirðuigum varöandi rafmagnsmálin, og gerir út um,
hvemig rafvæöing Austurlands veröi framkvæmd.
I allt sumar, haust og vetur sé sú lausn, sem einna flestir
hefur ekki annað umræðuefni geti sætt sig við.
borið tíðar á góma manna á Eftir að raforkumálastjóri
meðal hér um slóðir en það, gaf sl. vor þær upplýsingar, að
hvaða leið yrði valin til að fullvirkjaður m\Tidi Lagarfoss
veita rafmagninu inn á heimili geta gefið 14.000 kílówött og
okkar. Endalausar sögusagnir
og getgátur hafa verið uppi
um málið, sín sagan borizt
hvern daginn. Er líða tók á
sumarið, komust á kreik sög-
ur um, að horfið væri frá
„Norðurljósunum" (en svo er
nú háspennulínan frá Laxá
nefnd hér manna á meðai!) og
Lagárfoss myndi virkjaður án
þess byggð yrði nokkur stífla
í Fljótið. En með vetrinum
fór að ganga þrálátur orðróm-
ur um, að hætt væri við Lag-
arfossvirkjun í bili og í þess
stað myndi lausnin verða
,,Norðurljós'‘ og Gríms' "oss.
Og hefur nú sú raunin < ðið.
Og verður því vissulega al-
mennt fagnað hér, að tími
bollalegginganna skuli vera lið-
inn, en tími framlrvæmda og
rafmagn fari í hönd.
Hins vegar er þess ekki að
dyljast, að enn um sinn munu
menn hér deila um það, hverja
lausn málsins hefði átt að
velja. Samt er líklegt, að þetta
Norræna bindind-
isþingið 1953
Út er komin bók um það sem
gerðist á Norræna bindindisþing-
inu sem háð var hér í Reykja-
vík sumarið 1953. Er hún allstór
og vandað til frágangs. Bók
þessi er ekki til sölu eins og
aðrar bækur sem út koma um
þessar mundir, heldur verður
hún afhent fulltrúum ókeypis í
skrifstofu Áfengisvamarráðs,
Veltusundi 3.
Vetrarhjálpin í Hafnarf.
34 þús. söfiaðust
Vetrarhjálpinni í Hafnarfirði
bárust alls 34 þús. kr., auk nokk-
urs fatnaðar, og er þetta mesta
upphæð sem vetrarhjálpin þar
hefur hlotið. Var úthlutað til
130—140 fjölskyldna og einstakl-
inga.
fossinn væri fullvirkjaður. E?
byggð hefði verið smávirkjua
í Lagarfossi (3.500 kw), em
sem sagt litlar líkur til að
nokkru sinni yrði byggð hér
stórvirkjun. Það mun því ekkí
hafa verið alveg að ófyrir-
synju, að einn sá maður hér
um slóðir, sem bezt hefur
kynnt sér þessi mál, sagði, að
„allt væri okkur Austfirðingura
Grímsárfoss. —
Kraftur hans í
að fáum árur
liðimm að færí
Austfirðingum
•jós og yl.
sú stærð virkjunar myndi geta betra en smávirkjun í Lagar»
hentað, þegar næst þyrfti að fossi“. Nú er það vitaskuld
bæta við orkuveitusvæði Norð-' höfuðatriði málsins, að við fá-
urlands, fór ýmsum hér að um okkar rafmagn, hvaðan sem.
verða ljóst, að sennilega væri
það Austfirðingum hjamar-
greiði gerður að byggja 3.500
kw virkjun í Lagarfossi, eink-
nm þegar það upplýstist, að
slík virkjun myndi í bókstaf-
það kemur. Og auðvitað hljóta
sérfræðingar Raforkumálaskrif-
stofunnar að vita bezt, hva5-
an sé ódýrast og hagkvæmast
að leiða það. Eða hverjir ættu
að hafa skilyrði til að vita þa$
leg^uím skilningi kaffærð, ef betur?
Sósíalistaíélag Reykjavíkur
Jólatrésskemzntun
félagsins fyrir börn verður haldin 6. janúar n.k. að
Ilótel Borg.
Fjölbreytt skemmtiskrá: Kvikmynd (barnamynd),
Gestur Þorgrímsson skemmtir, Jólasveinninn heimssekir
börnin o. fl. Hljómsveit Þorvalds Steingrímssonar leilc-
ur fjTÍr dansinum.
Þeir sem hafa hug á að sækja skemintunina geta
ritjað aðgöngumiða á morgim í skrifstofu félagsins
Þórsgötu 1. sími 7511. Opið frá kl. 10 til 12 og 1 til 7
e.h. Tekið verður á mótí pöntunum í dag.