Þjóðviljinn - 29.12.1954, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 29. desember 1954
þlÓOVIUlNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sóaíalistafiokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (át>.)
Préttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Slcólavörðustig
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
______________________________________________________!_______________✓
Jarðvegurinn undirbúinn
Alþýðublaðið birtir í gær mjög athyglisverðar stjóm-
málakenningar. Það segir að mjög hafi verið rætt imdanfarið
um ágreining innan Alþýðuflokksins, mönnum hafi verið
skipt í hægri ipenn og vinstri og þar fram eftir götunum.
En, segir blaðið, allt er þetta hugarburður og þvættingur:
„Sannleikurinn er sá, að í Alþýðuflokknum er ekki og
hefur ekki verið ríkjandi neiim málefnalegur ágreiningur,
sem réttlætt getur það að skipta mönnum í „vinstri“jafn-
aöarmenn og „hægri“jafnaðarmenn, þ. e. a. s. hægfara og
róttæka. Allar slíkar fullyrðingar eru áróður og ósannindi
og aðeins til þess gerðar að skaða Alþýðuflokkinn og íor-
ustuinenn hans.“
Svona einfaldur er sannleikurinn að sögn Alþýðublaðs-
ins. Það er áróður og ósannindi að vinstri menn innan Al-
þýðuflokksins í Reykjavík hafi stofnað sérstakt félag, Mál-
fundafélag jafnaðarmanna. Það er áróður og ósannindi að
vinstrimenn flokksins hafi hafið útgáfu á sérstöku blaði,
Landsýn, þar sem ólýðræðislegt háttemi hægri mannanna er
grgnrýnt mjög harðlega. Það er áróður og ósannindi að
á síðasta Alþýðusambandsþingi hafi vinstri menn Alþýðu-
flokksins tekið upp samvinnu við sósíalista, að þeir stjómi
r- sameiginlega heildarsamtökum verkalýðsins — og að
1 ægri klíkan hafi samþykkt mjög alvarlegar refsiráðstafanir
gsgn Hannibál Valdimarssyni af þeim sökum.
Hn ef þetta er allt áróður og ósannindi geta skýiingarnar
aoeins verið tvær. Annað hvort lifa Alþýðuflokksmenn í
öðrum heimi en við hinir, neita að viðurkenna það sem ger-
ist og búa sér í staðinn til þær staðreyndir sem þægilegri eru.
Era þá að Alþýðublaðið er hætt að viðurkenna vinstri menn-
ina sem Alþýðuflokksmenn. Síðari kenningin er óneitanlega
sennilegri, þrátt fyrir það þótt Alþýðublaðsmenn séu ein-
komiiegir og öðruvísi en fólk er flest. Enda er það yitað
að það er nú æðsta hugsjón Stefáns Jóhanns og félaga hans
s j reka vinstri mennina úr f lokknum, þótt því hafi ekki enn
ve ið komið í framkvæmd. Skrif eins og þau sem birtust í
Aipýðublaðinu í gær eiga að undirbúa jarðveginn.
j Batskastjéri Sjálfstæðisf!okkssns
Þær voru hvorki stórar á lengd né breidd fréttirnar sem
málgögn Sjálfstæðisflokksins birtu um það að Vilhjálmur
Þór hefði verið kjörinn bankastjóri Landsbankans. Þessi
hlédrægni er þeim mun kjmlegri sem Vilhjálmur er banka-
stjóri Sjálfstæðisflokksins, kosinn af honum og hlýtur því
a 5 starfa á ábyrgð hans. í bankaráðinu, sem kýs banka-
s jörann, hefur Sjálfstæðisflokkurinn þrjá menn af fimm:
í ágnús Jónsson, Ölaf Thors og Jón Pálmason; hinir eru
I '.idvin Jónsson frá Alþýðuflokknum — og Vilhjálmur Þór
frá Framsókn. Þarna hefur Sjálfstæðisfl. alræðisvald.
Þessar staðreyndir hafa ekki verið birtar í stjórnarblöð-
uniun. Morgunblaðið óttast að kaupsýslumenn og heildsalar
muni telja það kynlegt hátterni að Sjálfstæðisflokkurinn
fikuii gera aðalleiðtoga SlS að valdamesta ráðamanni þjóð-
bar.kans. Tíminn óttast að það komi samvinnumönnum und-
arlega fyrir sjónir að helztu leiðtogar íhaldsins skuli telja
ViL'ijálm Þór hinn ákjósanlegasta fulltrúa sinn í Lands-
bar.kanum.
En þótt blöðin fari hjá sér, er almenningur ekkert hissa.
Þao vita það allir menn að sami sitjandinn er undir valda-
klirum íhalds og Framsóknar; þar finnst ekki neinn ágrein-
ingur um málefni — einu hugsjónirnar eru völd og gróði.
Og þau átök eru nú leyst með helmingaskiptum: íhaldið
hefur áreiðanlega fengið sitt fyrir að kjósa Vilhjálm, þannig
íið ekki hallist á.
Öperukvöld Þjóðleikhússms:
I Pagliacei
eftir
Ruggiero Leoncavallo
Cavalleria Rustieana
eftir
Pietro Mascagni
Stina Britta Melander
í hlutverki Neddu
Leikstjóri: Simoit Edwazdsen
Hljémsveiíarstjóri: dr. Victor Urbancic
í Reykjavík er svart skamm-
degi og jólasnjór, en á sviði
ÞjóðleikHússins ríkir suðrænt
sumar og sól. Þar voru tvær
óperur ítalskar frumsýndar á
annan dag jóla, og eru báðar
í hópi vinsælustu og þekktustu
söngleika hinnar miklu tónlist-
arþjóðar. ,,I Pagliacci" og
„Cavalleria Rusticana‘‘ eru
sannnefndir tvíburar í heimi
listarinnar, óperur þessar mega
heita óaðskiljaniegar og eru að
jafnaði fluttar saman á einu
Edwardsen, er fslendingum að
góðu kunnur frá öðrum sýning-
um hliðstæðum, og dr. Victor
Urbancic stjórnar sem fyrr
hljómsveit og söng með mikl-
um ágætum; frámkoma leikhús-
kórsins hefur ekki áður verið
jafneðlileg og frjálsmannleg
sem í þetta sinn. Leikur söng-
fólksins er að vísu talsvert mis-
jafn og ekki alltaf eins eðlileg-
ur og óska mætti, en þegar á
allt er litið er heildarsvipur
þessara frægu söngleika furðu-
góður á hinu íslenzka sviði.
Óperan er ný listgrein og harla
ung að árum á landi hér; við
getum verið hreykin af hinum
öru framförum og þeim list-
ræna árangri sem hér er náð.
Mestu hlutverkin i „I Pagli-
acci“ eru í góðum höndum þar
sem þau eru Stina Britta Mel-
ander, Þorsteinn Hannesson og
Guðmundur Jónsson. Stina
Britta Melander hin sænska er
ekki aðeins afbragðs söngkona,
hún hreif einnig áheyrendur
með snjöllum leik sínum og
heillandi framgöngu, falleg og
suðræn ásýndum, fjörmikil,
sviflétt og mjúk i hreyfingum.
Þorsteinn Hannesson er mikill
söngvari og öll frammistaða
hans þetta kvöld með þeim
glæsibrag að myndi sóma sér
á hvaða óperusviði sem væri;
hina margfrægu aríu um trúð-
inn i lok fyrri þáttar söng hann
á sérstaklega áhrifamikinn og
eftirminnilegan hátt. Guðmund-
ur Jónsson hefur getið sér góð-
an orðstír fyrir þróttmikinn
söng, mjög skýran framburð og
skemmtilega og örugga frarn-
komu og bregzt ekki að þessu
sinni, einkum söng hann for-
spjallið prýðisvel. Gumrar
Kristinsson er ekki nógu eðii-
legur í hlutverki elskhugans og
of þunglamalegur í hreyfingum;
röddin ekki nógu mikil, en
söngurinn snotur og viðfeldinn.
Árni Jónsson flytur ástarsöng
Harlekins að tjaldabaki mjög
áheyrilega, og er auðsæilega
efnilegur söngvari.
„I Pagliacci“ er sungin á
itölsku, en „Cavalleria Rusti-
cana“ í íslenzkri þýðingu Frey-
steins Gunnarssonar, en um
textann er þeim ógerlegt að
dæma sem ekki hefur lesið
hann. í þeirri óperu hviiir
mestur vandinn á herðum
þeirra Guðrúnar Á. Símonar
og Ketils Jenssonar sem syngja
hlutverk Santuzzu og unnusta
hennar, hins hverflynda Tur-
iddu. Guðrún söng af miklum
glæsileik sem vænta mátti, hirr
mikla og bjarta rödd hennar
naut sín ágætlega á þessum
stað. Ketill er bersýnilega
glæsilegur og vaxandi söngvari,
og mætti sérstaklega nefna
hinn fræga ástaróð til Lolu í
upphafi leiksins er hann söng'
stórvel. Leikur beggj'a var
fremur viðvaningslegur, þrátt
fyrir góða viðleitni. Þá fór
Guðmundur Jónsson hressilega
og skörulega með hlutverk hins-
svikna eiginmanns, og Þujríður
Pálsdóttir var lagleg, eðlileg og
geðþekk sem blómarósin Lo!a,.
og söngur hennar þýður og:
einkar snotur. Guðrún Þor-
steinsdóttir fór líka vel með
sitt litla hlutverk, gerfi hennar
og framkoma hæfði því ágæt-
lega. Kór og hljómsveit leik-
hússins eiga einnig fyllsta lof
Framhald á 11. síðu.
Þorsteinn Hannesson í hlut-
verki Canio.
kvöldi; og náskyldar eru þær
að aldri og ætt, stíl og efni.
Báðar eru gæddar suðrænum
hita og þrótti, þar loga ákafar
ástríður, þar er greint frá ást
og hatri, afbrýði og brigðmælgi,
grimmilegum hefndum og vo-
veiflegum dauða. Báðar eru fá-
orðar, dramatískar og raun-
sæjar og gerast í smábæjum á
Suðurítalíu, önnur á ætt sína
að rekja til frægrar smásögu
eftir Giovanni Verga, hin bygg-
ist á raunsönnum atburðum.
Báðar eru kjarngóð verk og
áhrifamikil og fara vel á sviði;
í báðum er tónlistín fjörug, létt
og lifandi eins og bezt gerist
í ítölskum óperum. Og báðar
halda á lofti nöfnum höfunda
sinna, þótt flest verk þeirra
önnur séu gleymd að heita má.
Þjóðleikhúsið hefur mjög
vandað til sýningar þessarar
og hvorki sparað fyrirhöfri né
fé, aílir sem hér eiga hlut að
máii hafa lagf fram kfafta sina Þuríður Pálsdóttir sem Lola, Ketill Jensson sem Turiddu
óskerta. Leikstjórinn, Simon og Guðrún Á. Símonar sem Santuzza.