Þjóðviljinn - 19.01.1955, Blaðsíða 6

'SðöJ "súnjíf .81 i;ja«feí)áivíkiK --
< Q) _ ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 19. janúar 1955 -
þióömíiNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritatjórn, afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Simi 7500 (3 línur).
Áskrlftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
V y
Hvers vegna þegir MorgnnblaSið nú?
Það hefur verið föst regla hjá Morgunblaðinu, sem
aldrei hefur verið út af brugðið í nokkurri deilu sem
verkalýðssamtökin hafa átt í við atvinnurekendur eða
ríkisvaldið um kaup og kjör, að reka upp hið mesta rama-
kvein um það ábyrgðarleysi verkalýðsins að efna til
viunustöðvunar. Hefur Morgunblaðið hamrað óspart á
því undir slíkum kringumstæðum hvílíkt feikna tjón
hiytist af vinnustöðvunum, ekki aðeins fyrir verkalýð-
inn sjálfan og atvinnureksturinn heldur fyrir þjóðfé-
lagið allt. Og á þessum forsendum hefur blaðið jafnan
lagt fast að verkalýðnum að taka ráðin af forustu sinni,
því samkvæmt kenningu íhaldsins og Morgunblaðsins
eru allar kjarabótakröfur verkalýðsins runnar undan
rifjum vondrar og ábyrgðarlausrar forustu. Sjálfur kær-
ir verkalýðurinn sig aldrei um hærra kaup eða bætt
kjör að sögn Morgunblaðsins!
Þannig er afstaða Morgunblaðsins þegar verkalýðsfé-
löpi.n neyðast til að lýsa yfir verkfalli til að knýja fram
leiðréttingu á kjörum meðlima sinna. Hinsvegar segir
þf tta sama blað ekki eitt orð um þjóðarhagsmuni eða
tjcn af völdum stöðvunar þegar atvinnurekendur eiga
hlut að máli. Ferskasta og skýrasta dæmið um þetta er
róðrarbannið í Vestmannaeyjum. Útgerðarmenn í þessari
stærstu og aflamestu verstöð landsins hafa bundið báta
sír.a við festar frá áramótum, án þess að til nokkurrar
kiaradeilu sé komið við sjómannasamtökin þar, en sem
kunnugt er renna samningar þar ekki út fyrr en um
næstu mánaðamót.
Þannig hefur floti Vestmannaeyinga verið stöðvaður
í nær þrjár vikur í upphafi vertíðar, enda þótt gæftir
bafi verið góðar og því veruleg aflavon. Sjómenn hafa
verið sviftir atvinnu sinni og sömuleiðis landverkafólk.
Hundruð aðkomufólks bíður aðgerðalaust á staðnum
og aðrir hafa hætt við að fara til Eyja þegar ljóst er að
útgerðarmenn hafa ekki áhuga fyrir að gera út bátana
og stunda fiskveiðar með eðlilegum hætti. Þjóðarbúið í
heild verður fyrir óútreiknanlegu tjóni af þessu tiltæki
útgerðarmanna.
Engin fordæming hefur sézt í Morgunblaðinu á róðra-
bmninu í Vestmannaeyjum. Það liggur við að þetta
stærsta og víðlesnasta blað landsins viti ekki af stöðvun-
inni þar! Hvað þá að útgerðarmönnum sé sendur svipað-
ui' tónn og verkalýðurinn á að venjast þegar hann á í
krtradeilum. Nei, það er öðru nær. Morgunblaðið virð-
iQt ekkert hafa við það að athuga þótt stærsta verstöð
hndsins sé lömuð að tilhlutan útgerðarmanna. Geta
nrnn farið nærri um hvort afstaða blaðsins væri með
SYiouðum hætti stæðu sjómannasamtökin í Eyjum að
stöðvuninni. Er áreiöanlega ekki að efa að þau hefðu
fRngið vel útdeildan skammt af venjulegum Morgun-
bl’ðssvívirðingum, ásökunum um ábyrgðarleysi, kröfu-
hö',*ku og skort á þegnskap. En ekkert slíkt telur Morg-
urblaðið útgerðarmennina eiga skilið sem hafa stöðvað
allan flota Vestmannaeyinga.
í hverju liggur þessi mismunur á viðhorfi Morgun-
blaðsins? Tæplega verður hann skýrður með því að tjón-
ið sé ekki jafn mikið eða tilfinnanlegt þegar útgeröar-
ricnn stöðva skip og framleiðslu eins og þegar sjómenn
eöa verkamenn eiga í verkfalli. Hitt er sönnu nær, að
) ér segi stéttareðli Morgunblaðsins til sín. Það er mál-
? *gn flokks, sem á aö gæta hagsmuna auðvalds og at-
1 nnurekenda. Hlutverk þess er aö túlka sjónarmið auð-
mannsins og atvinnurekandans gegn verkalýðnum og
pamtökum hans. Þessvegna ræðst Morgunblaðið með
fkömmum og svívirðingum á verkamenn, sjómenn og
ve -kakonur þegar verkalýðsfélögin leggja út 1 baráttu
fynr hækkuðum launum en þegir þunnu hljóði þegar
sk ólstæðingar þess stöðva atvinnulífið, svifta almenning
jatvinnu og þjóðina gjaldeyristekjum.
undrast
Við skulum ekki
þó þeir ilissi
Ef rædd eru hagsmunamál
íslenzkrar sveitaalþýðu verður
varla hjá því komizt að líta
örstutta stund um öxl og at-
huga þau öfl sem mestu hafa
ráðið um mótun skoðana henn-
ar síðustu áratugi, og sem
skapað hafa örlög hennar og
lífsíkjör.
Og þó að dagblöð séu kann-
ski ekki virt mikils verður því
varla neitað að einmitt þau
gegna þar mjög áhrifaríku
hlutverki því þau eru sú lesn-
ing sem sveitaalþýða hefur
haft mjög greiðan aðgang að.
Svo er auðstéttinni fyrir að
þakka því hún hefur sent mál-
gögn sín endurgjaldslaust út
um byggðir landsins, og sem
allir vita kennir hún þau við
framsókn og sjálfstæði íslend-
inga.
Og þegar við lítum til baka
um þrjá til fjóra áratugi og
flettum upp í þessum málgögn-
um munum við fljótlega sjá
hver var þungamiðja áróðurs
þeirra tíma, þar er blað eftir
blað haldið fram hinum fárán-
legustu kenningum um hið göf-
uga hlutverk bændastéttarinn-
ar að vinna framtíðinni allt,
vinna og aftur vinna, svo syn-
ir og dætur, eða að minnsta
kosti barnabörn fengju notið
arðs af þeirra mikla erfiði. Og
orðkyngi og guðmóður áróður-
ins er svo skreyttur allskonar
samlíkingum og nafngiftum,
svo sem höfuð Tímans ber með
sér enn þann dag í dag: „Bóndi
er bústólpi, bú er landsstólpi,
því skal hann virður vel“. Að
ógleymdri píslarvættisnafnbót-
inni sem virðist jafnvel hafa
verið þyngst á metunum enda
augljóslega mest áherzla á
hana lögð. Hið guðdómlega
hlutskipti píslarvættisins að
þræla sextán stundir hvers sól-
arhrings fyrir framtíðina.
Og ennþá eimir eftir af þess-
um áróðri. Efalaust minnast
margir framsóknarfyrirliðans
sem ræddi við okkur gegnum
hljóðnemann um bændurna tvo
fyrir austan. Annar rétti úr
baki og tók sér nokkurra daga
leyfi síðsumar eitt og fór til
höfuðborgarinnar, hinn hjó
sinustrá af móakollum og eign-
aðist heybagga til aukningar
vetrarforðans. Og nú skyldi
maður ætla að þessum fram-
sóknarforingja hefði fundizt hin
mikla og langa barátta flokks
hans fyrir velmegun bænda-
stéttarinnar væri þó f^rin að
bera ávöxt þar sem einn bóndi
var þó til sem efni hafði á því
að rétta úr hrygg. Nei, ekki
aldeilis, það var hinn ófyrir-
gefanlegi löstur sem öllum
bændum bar alveg sérlega
skylda til að varast. Aftur á
móti viknaði hann yfir þeirri
giftu þjóðarinnar að eiga þó
enn einn landbúnaðarpíslarvott
á landi hér, sem stæði með orf
og ljá uppi á þúfu austur á-
Héraði og hyggi sinustrá.
Hlutverk það sem þessi áróð-
ur auðstéttarinnar átti að vinna
var margþætt. Fyrst var það
að fólk sem verður að vinna
sextán til átján stundir hvern
sólarhring fyrir nauðþurftum
hefur litinn tíma aflögu að
sinna eða hugsa um hagsmuna-
mál sín á félagslegum vett-
vangi, annað hitt að með þess-
um þrælkunaráróðri tókst að
mjólka út úr starfsorku sveita-
alþýðunnar tvöfaldan arð auð-
stéttinni til handa. Og síðast
en ekki sízt gat auðstéttin
alltaf bent á hina þrælandi
sveitaalþýðu þegar alþýðan við
sjávarsíðuna gerði tilraun að
bæta hag sinn með hækkuðu
kaupi eða styttum vinnudegi.
Mér hefur oft dottið í hug
þegar ég hlusta á áróðursræður
fulltrúa auðstéttarinnar, hvort
þeír menn séu gæddir meiri
kímnigáfu en almennt gerist,
hvort þeir séu hinir fullkomnu
húmoristar. Þó mun það fjarri
sanni, . hitt mun líklegra að
þeir treysti á sljóleika og dóm-
greindarleysi alþýðu manna,
annars mundu þeir ekki leika
sér með hagsmunamál þeirra
á jafn opinskáan hátt og raun
ber vitni.
<---------—-
Eftii
Marteixi
+
i
Vogafungu
..._______________»
Mjög glöggt dæmi þessa var
umræðufundur sem haldinn
var hér í sveit um þjóðmál fyr-
ir síðustu alþingiskosningar.
Þegar fulltrúi Framsóknar-
flokksins sté í ræðustól, hóf
hann að lesa upp mikinn sagna-
bálk um hið margþætta ágæti
flokks síns, sem aðallega birt-
ist í því hve hann hefði fært
bændum miklar gjafir síðustu
áratugi, og það voru sko engir
smámunir. Skyldu bændur ekki
hafa undrazt hví pyngja þeirra
væri svo létt, og hví vinnudag-
ur þeirra enn svo langur, eftir
að hafa meðtekið svo mikinn
pening. Næstur talaði svo Otte-
sen fulltrúi Sjálfstæðisflokks,
og við áheyrendur bjuggumst
við að nú hefði aumingja karl-
inn ekk-ert til að jafna reikn-
inga með við FramsóknarmannT
inn. Nei, ónei, hann hafði þá
þegar til kom ekki minni gjaf-
ir að stæra flokk sinn af, og
hann tútnaði út, ég segi ykkur
satt, okkur sýndist hann bara
feitur augnablik, yfir því fá-
dæma þekkingarleysi Fram-
sóknarmannsins að vita ekki að
Sjálfstæðisflokkurinn hefði gef-
ið bændum enn meiri gjafir,
svo taldi hann náttúrlega upp
gjafirnar máli sínu til sönnun-
ar.
Ja, hvað á maður að halda.
Er þetta kímnigáfa, háð, þeg-
ar þessir menn sem hafa í hendi
sér allar þær taugar sem snerts»í
hagsmuni okkar, og kippa allt~
af í þær þegar þeim finnst vi®-
hafa meiri tekjur en til brýn--
ustu lífsþurfta, og tala svo uiífe
gjafir og styrki og aðstoð.
Að sjálfsögðu muna flestir-
þegar þeir kipptu í taugarnair
í sambandi við búnaðarþing o$;
létu það samþykkja að svipta.
bændur tíunda hluta tekna.
sinna um alla framtíð. Og einir—
ig trúi ég menn minnist þess
þegar þeir öðru sinni kipptlg
í taugarnar og lækkuðu ver®
til bænda á hverjum selduní;
mjólkurlítra um tólf aura þverí.
ofan í gerða samninga.
Og svo þegar þeir kippa þaðJ
frekt í taugarnar að alþýðau
manna getur ekki lengur bjarg—
azt við sína sextán tíma vinnu
hvern sólarhring, ja, þá er ekki;
annað en fleygja í hana gjöf—
um, styrkjum eða aðstoð.
Minnir þetta ekki dálitið ó—
notalega á þjófana sem rændií
ekkjuna, en fengu svo sam—
vizkubit og sendu henni sem;.
gjöf tíunda hluta þýfisins.
Við skulum ekki undrast þóí-
þeir flissi þessir menn og haldl
gleðisamkomur eftir kosninga-
sigra sína.
Og allar eru þessar ránsher-
ferðir á hendur bændum not-
aðar til þess að geta bent al-
þýðu við sjávarsiðuna, þegar
hún reynir að bæta kjör sín, á
hið göfuga píslarvættishlut-
verk bændafólks, ef ske kynni1
að hún fengist einnig til að<
leika það hlutverk.
Eins og að framan greinir-
geta menn flett upp í gömlum
blöðum Tímans og séð þar skýrt
frá hinum langa vinnudegi
feðra okkar og mæðra og þætti
þeirra í því að skapa okkur
börnum sínum sem bezt lífs-
skilyrði með sínu mikla erfiði.
Og hver er svo arfur okkar?
Eg held að ekki þurfi að
ræða um vinnutíma okkar
bænda til 'nauðþurftaöflunar,
allir vita. að hann er sízt styttri
en vinnudagur foreldranna. Þó
er viðurkennt að afköst okkar-
til arðsöflunar hafi tífaldazt.
Sem sagt: við sem nú erum á1
léttasta skeiði, erum eina og
þrjá fjórðu úr klukkustund að
afla þess arðs sem foreldrar
okkar þurftu sextán til átján
stundir til að afla. Skyldu ekki
píslarvottar fortíðarinnar snúa
sér við. í gröf sinni ef þeir-
vissu að þrældómur sveita-
fólks stendur enn á sama stigi
og fyrir fjörutíu árum, þrátt
fyrir alla nútíma tækni sem.
feðurnir hafa lagt okkur í hend-
ur. Það er óhrekjanleg stað-
reyhd að vélaaflið hefur aðeins
útrýmt aðkeyptu vinnuafli
bænda, elcki stytt þeirra vinnu-
dag.
Og nú spyrja kannski ein-
hverjir: Hvað hefur þá orðið af
arðinum hinum tífalda?
Eg hef þegar bent á eina
ránsaðferð auðstéttarinnar á
arði hins vinnandi manns, og
er sú aðferðin einna smátækust,
enda ógrímuklædd. Önnur að-
ferð hennar eru skattar og;
tollar á lífsþarfir alþýðu sem
nema munu nú um þriðjungi
tekna hennar, og svo er sú
Framhald á 8. síðu.