Þjóðviljinn - 06.03.1955, Qupperneq 3

Sunnudagur 6. marz 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Ihald,
hænsnaskítnr
og flngnr
Man nokkur lengur hvenær
Reykvikingar eignuðust hrein-
gernlngafélagið? Hér er ekki átt
við þvottakvenna.félagið, heldur
fina félagið, Pegrunarfélagið. Og
hvor- man nokkur hvenær Reyk-
víkingar eignuðust þá góðu heil-
brigðisisamþykkt sem nú er í
gildi? Og hvernig er hægt að ætl-
ast til þess að nokkur muni hve-
nær við hættum að notast við
,-,bæjariækni“. og eignuðumst
„borgarlapkni," ágætan mann og
áhugasaman, doktor að nafnbót,
frægan með Dönum. Allt eru
þetta þó merkir viðburðir i sögu
smáíbúða frjálsar. En það voru
nógu margir formælendur nægju-
seminnar á Alþingi Islendinga. til
að kolfella slíkar óhófsráðsstaf-
anir.
Þroskastig nægju-
seminnar
Líklega hefur Iha’dinu þó ekki
fundizt að enn væru Reykviking-
ar komnir á það þrosfcastig nægju-
seminnar að sætta sig við það
að mega ekki búa i húsum, því
ári síðar flutti f járhagsnefnd neðri
deildar Alþingis í frumvarps-
svo hálfur áratugur að smáhúsa-
hverfið við Suðurlandsbraut fékk
ekki vatnsleiðslur.
Safnið yður ekki auðæf-
um sem mölur og ryð
fá grandað
Enn er þetta synduga, óstýri-
láta Suðurlandsbrautarfólk á diag-
skná. Ihaldið hefur af náð sinni
og vizku sett grjótnám hafnarinn-
ar við húsin í hverfinu. >að læt-
ur ýta moldinni i átt til húsanna
svo fólkið geti fengið jarðvegs-
ilminn í vit sín. íhaldið lætur
sprengja bergið í átt til húsanna
svo þau leika á reiðskjálfi og
grjótmöl rignir yfir þölt, og
börn að leik. Allt er þetta gert
til þess að minna fólkið á hve
fánýtt er að safna sér auðæfum
sem mölur og ryð fá grandað,
eins og t. d. íbúðarhúsum. Og ef
einhver krakkinn skyldi steypast
Borgarstjórinn
okkar er klippt-
ur kemdur og
þveginn á æðsta
stalli bæjarins
— en skólpið
hans rennur út
£ Tjörnina.
Afli Sandgerðisbáta á vertíðinni:
19 bátar hafa aflað 4087 tonoa af
fisld og 265 þús. 1, af lifur
Sandgerði. Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Frá vertíðarbyrjun til loka febrúarmánaðar hafa 19
bátar, sem gerðir eru út héðan frá Sandgerði aflað sam-
tals í 708 róðrum 4.067.657 kg. af fiski, slægðum með haus,
og 265.155 lítra af lifur. — Meðalafli í róðri er nú 5% tonn.
— Á sama tíma í fyrra höfðu 17 bátar aflaö hér í 337
róðrum 2.556.210 kg. af fiski og 218.250 lítra af lifur. —
Afli einstakra báta er sem hér segir:
bæjarins okkar. Og þótt allir muni
kannske ekki þessi leiðinlegu
daga- og ártöl þegar við eignuð-
umst aJlt þetta vitum við öll að
við eigum borgarlækni sem er
doktor að nafnbót, heilbrigðis-
samþykkt sem við gætum jafnvel
sýnt á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna, og síðast en ekki sízt glæsi-
legan, vel klipptan, kembdan og
þveginn horgarstjóra. Og það
skyldi enginn leyfa sér að brjóta
iheilbrigðissamþykktina meðan
slíkur maður situr á æðsta stóli
bæjarins í nafni flokksins er út-
gefur hollustueiða „bláu bókarinn-
ar“ til hreinlætis, fegrunar og
heiibrigði í bænum.
Dyggð nægjuseminnar
' Og eins og bless'að Ihaldið ann
fegurð og hreinlæti, isvo elskar
það og nýtni, sparnað og nægju-
semi. Iha’.dinu blöskraði því á
sínum tíma hve ættarnafnalaust
tfólk, sem ekki var einu sinni
fætt í Vesturbænum, var heimtu-
frekt um húsbyggingar, vatn, göt-
ur, rafmagn og ræsi. Samkvæmt
ráði stjórnenda dollaraþjóðarinnar
i vestri, hverja Ihaldið veit göf-
ugasta, var gripið til þess ráðs að
lækka gengi íslenzku krónunnar
svo hinn heimtufreki lýður er
fcrafðist ibúðarhúsabygginga í
Reykjavík, fengi nokkru færri
og styttri spýtur og léttari sem-
entspoka en áður fyrir krónurnar
sínar. Samt vildi fólkið byggja.
ibúðarhús. Hin góðu ráðin til að
viðhalda dyggð nægjuseminnar i
Reykjavík voru dýr. Ráðið fannst
þó: Samkvæmt fyrirmælum iský-
skafaþjóðar dollarsins var heimtu-
frekum íslandingum bannað að
byg'gja íbúðir.
Fjárhagsráð og syndin
Þegar Fjárhagsráð var setzt að
völdum hefði mátt ætla að dyggð
nægjuseminnar væri borgið í R-
vík. En nmnnlegt eðli er samt
við sig: fólkið hélt eftir sem áð-
ur áfram að heimta íbúðir. Það
vildi byggja, byggja, byggja. Og
syndin á sér ævinlega einhverja
formælendur; jafnvel á sjálfu Al-
þingi. Þar gerðist Einar Olgeii-s-
son svo djarfur að flytja þá
breytingartillögu við fjárhagsráðs-
lög Ihaldsins að gefa byggingar
Hér sjáið þið
hæsnaskíts-
minnisvarðann
sem hinn dular-
fulli Ingimund-
ur hefur reist
Ihaldinu tíl
dýrðar fyrir
utan hænsna-
húsið sitt.
fram af bergbrúninni niður í
námuna og koma ónotalega niður,
þá væri það aðeins holi áminning'
uií\ hve líf vort hér er fallvalt
en eilifðin dýrðleg, og hver sæll
sem fær að smakka hana ungur
og óspilltur.
Egg — mjólk og . . ..
Auðvitað er mjólkurbúð í smá-
húsahverfinu. Ihaldið veit að það
er gott að hafa ekki aAeins mjólk,
heldur og líka egg. Til að auð-
velda húsmæðrunum innkaupin
hefur það leyft einhverjum Ingi-
mundi að setja hæsnahús ca. 10
metrum ofan við mjólkurbúðina.
Og þegar skíturinn kemst ekki
lengur fyrir inni í kofanum mok-
ar Ingimundur honum út og bygg-
ir hauga úti undir kofahliðinni.
að byp-aja hús fékkst efni til við-Þetta er að þvi leyti hagkvæm
formi þetta mál Einars Oigeins-
sonar og heimtufrekra Reykvík-
inga: að gefa byggingu smái-
búða frjálsar. Nú blöskraði stjórn-
endum skýskafaþjóðar dollarsins,
svo þeir kipptu í spottann á leik-
brúðunum sínum á Alþingi Islend-
inga, og sjá: þær felldu sitt eig-
ið frumvarp! Aðeins 5 vondir
kommúnistar greiddu því atkvæði.
Borgarstjóri syndugs
fólks
Gunnar borgarstjóri sagði við
hið synduga fólkið sem vildi fá
að byggja íbúðarhús: Ykkur verð-
ur ekki leyft neitt byggingarefni,
en þið megið byggja við Suður-
landsbraut, þar sem áður hét
Herskálakampur.
En þótt ekki fengist timbur til
Bátur
Víðir ......
Muninn II. .
Mummi.......
Pétur Jónsson
Hrönn ..
Björgvin
Guðbjörg
Smári
Auðbjörg
Kristín ..
Græðir ..
Pálmar ..
Sæmundur
Vörður ..
Hafbjörg
Reynir II.
Dröfn
Elín ....
Andvari
Róðrar
, . 49
. 49
. . 48
. 50
. . 45
. . 46
. . 46
. . 47
.. 45
, . 39
. . 42
. 39
.. 37
.. 33
. . 20
.. 22
. . 17
.. 18
. . 16
Fiskur kg.
368545
353883
335355
333763
3Í0506
269195
257691
253240
230856
230095
221570
179685
179569
143774
107365
92940
76665
63015
59945
Lifur 1.
24815
22610
23395
22535
20010
19335
17765
16120
14885
16185
15405
12730
13085
9450
6015
4730
6085
RAFGEISLAHITUN
Framhald af 12. síðu.
þannig að orkunýtingin verður
alger (100%), hitatap um útfleti
húsanna er tiltölulega lítið, hita-
temprun auðveld og þörf fyrir
loftræstingu lítil og þá einnig
hitatap sem henni er samfara.
í Noregi er reiknað með að
orkusparnaðurinn við rafgeisla-
hitun nemi 30—40% miðað við
rafmagnsþilofna af þeztu gerð.
Aflþörfin er frá 20—30 vött á
mundar þa.rna í smáhúsahverfinu
við Suðurlandsbraut er ekki að-
eins minnisvarði thaldinu til verð-
ugrar dýrðar, heldur er hann og
Hann býr við
Boulevard
Bingó og ei
doktor að nafn
bót.
Hér sjáið þlð
hornið á mjólk-
urbúðinni — og
hænsnaskit
íhaldsins undir
kofaveggnum
fyrir ofan.
gerða á bátum, efni til að gera
við bragga, — en það var furða
hvað fólkið lagði á sig til að
drýgja þá eyðslusynd að byggja
íbúðarhús. Næstum aðdáunarvert
hve sumum tókst að syndga glæsi-
lega. Fyrr en nokkurn varði hafði
risið upp heil byggð.
Syndahneigð fólksins virðast
engin takmörk sett. Það lét sér
ekki nægja þá eyðslusemi aS
byggja íbúðarhús, það heimtaði
lóðarréttindi, götur, lýsingu, vatn,
skólpræsi. En þótt lhaldið liði
eina eyðslusynd leyfir það ekki
taumlaust syndaflóð, enda leið
aðferð að þegar rignir verður
nokkur hluti hauganna fljótandi
og i-ennur niður með mjólkurbúð-
inni. Sparast þannig nokkur
flutningskostnaður. Ibúarnir í
hverfinu kváðu vera slíkir gikkir
að hafa kvartað um þetta við
borgarlækni, en þótt hann sé all-
ur af vilja gerður kvað hann
ekki ráða við þenna volduga Ingi-
mund. Hæsnaskitur íhaldsins blif-
Syngjandi flugnaæska
íhaldshæsnaskíturinn hans Ingi-
bein uppfylling á loforðum „bláu
bókarinnar". Þegar sóiin hækkar
á lofti og borgarlæknirinn, dr.
med. Jón Sigurðsson getur frá
Bouleva.rd Bingó horft yfir blik-
andi Sundin og vorbláa Esjuna,
upphefst hið glaðasta flugnalíf á
hæsnaskítshaugum Ihaldsins í
smáhúsahverfinu við Suðurlands-
braut. Þúsundir ungra flugna
munu þá syngjá þar Ihaldinu lof-
söng um hve lífið er fagurt,
Ihaldið gott og hversu vel það
býr að flugnaæskunni í bænum.
J. B.
rúmmetra eftir stærð og gerð
húsanna, en samsvarandi aflþörfi
fyrir þilofnahitun er hér áætluð
50—60 vött á hvern rúmmetra.
Taxtinn sem raforkan yrði reikn
uð eftir í Reykjavík er 14 aurar
fyrir kílóvattstund, en áætlað er
að meðalorkuþörfin sé 50—60
kílóvattstundir á rúmmetra á
ári.
Aðrir kostir.
Aðrir helztu kostir rafgeisla-
hitunarinnar eru eftirfarandi:
1. Hitunartækin taka ekki upp
neitt húsrými, sem hægt væri að
hagnýta til annars, og reykháfur
og herbergi fyrir miðstöð' verður
hvorttveggja óþarft. 2. Múrhúð-
un eða klæðning á loftum sparast.
3. Kerfin eru sjálfstæð fyrir
hverja íbúð, eða húshluta, sem
óska að hafa sjálfstæðan hitun-
arreikning. 4. Kerfin eru full-
komlega sjálfvirk. 5. Engin ó-
hreinindi, ólykt eða hávaði. 6.
Auðvelt að hafa allt að 95 stiga
heitt vatn í krönum, allan sólar-
hringinn. 7. Loftið er kaldara,
ferskara, og rakara, og heldur I
sér minna ryki.
Stofnkostnaður lægri en
við miðstöð.
Stofnkostnaður við rafgeisia-
hitun er nokkuð mismunandi,
eftir aðstæðum. Hann verður í
flestum eða öllum tilfellum lægri
en við miðstöð, og getur orðið
allt að 30—40% lægri, þar sem
aðstæður eru beztar.
Áætlaður stofnkostnaður er
hér um 160—170 kr. á brúttó
fermetra, eða 50—60 kr. á rúm-
metra í íbúðarhúsum. En í stóra
sali og iðnaðarhúsnæði verður
hann nokkru lægri, og getur orð-
ið allt að því helmingi lægri.
Stofnkostnað við rafgeisla-
hitunarlögn í kirkjur (þar eru
plöturnar settar í bök og undir
setur bekkjanna) verður að á-
ætla hverju sinni, þar eð aðstaða
til uppsetningar getur verið svo
breytileg.