Þjóðviljinn - 27.03.1955, Page 7

Þjóðviljinn - 27.03.1955, Page 7
Ræða á 5 ára afmæli MÍR Sendiherra Ermosjín, góðir íundargestir: Við komum hér saman í kvöld til að minnast þess að nú eru fi'mm ár liðin síðan við stofnuðum 'félag okkar MÍR, og ég vil af því tilefni minna á hlutverk okkar enn einu sinni og rifja upp þau mark- mið, sem við settum okkur í npphafi, um leið og ég vík að gildi þeirrar starfsemi sem við höfum rekið. Hér hafa starfað ýmis félög að sumu leyti hliðstæð okkar félagi, ég á við vináttufélög jnjög takmarkaðra hópa við aðrar þjóðir, venjulega þjóðir sem við vorum áður í opin- berlega yfirlýstu vinfeingi við. Það var aukaatriði hvort þessi félög höfðu nokkurt starf með höndum til eflíngar vináttu og skilningi á þeirri þjóð sem fé- lagið var helgað, með því sú vinátta var laungu fulltreyst í landinu og einginn efaðist um liana. Það hefur til dæmis aitaf verið gefið mál, að við ís- lendíngar, værum vinir breta, og það svo miklir vinir, að einu megi gilda hvernig þeir komi fram við okkur jafnvel þó þeir snúi verslunarstíði á hendur okkur, eða ákæri okk- ur sem banamenn breskra sjó- manna, þá geti aldrei borið neinn fölskva á þann hreina eld sannrar vináttu sem við berum fil þeirra. Það er ekki mikill vandi að stofna vináttufélög við þjóðir sem eru svona mikið elskaðar á íslandi fyrirfram. Ráðstjórnarrikjasambandið hafði hinsvegar ólíka aðstöðu á fslandi. Eingin þjóð, ekkert ríki, ekkert land hafði verið úthrópað af jafnfáránlegum ofsa á íslandi, þó hafði þetta Tíki, eða sú þjóð sem byggir landið, í aungvu efni vikið illu að okkur, hvorki orði né hugrenníngu, þaðanafsíður í verki. Ráðstjórnin hafði aldrei auðsýnt okkur annað en fylstu virðingu, aldrei leitast við að feygja híngað ásælnishramm, en skift við okkur án nokkurra tilmæla um stjórnmálafríðindi sér eða öðrum til handa. En jafnvel þó þeir ráðstjórnar- anenn hefðu við okkur svo mikil viðskifti, að þeir voru stundum og eru enn einna stærstir viðskiftavina okkar, iintvi blpð viðskiftavina þeirra 19. marz s.l. átti MÍR fimm ára afmæli og var þess minnzt með samkomu kvöld- ið eftir. Þar flutti Halldór Kiljan Laxness forseti fé- lagsins ræðu þá sem hér fer á eftir: hér ekki látum, og linna ekki enn, að svívirða og úthrópa þetta fólk, land þess og ríki stjórnarfar og stofnanir, bæði sýknt og heilagt. Þó níðið í dagblöðum íslenskra útflytj- enda um þennan höfuðvið- skiftavin væri sjaldan mjög gáfulegt, og bæri oft með sér að það væri sett saman af mönnum sem virtust eitthvað skrýtnir á geðsmunum eða jafnvel „undir áhrifum“ oftar en góðu hófi gegnir, þá hefur aldrei komið fyrir að rússar létu sem þeir heyrðu þetta agg og vei í íslenskum við- skiftavinum sínum: aldrei sögðu rússar ilt orð á móti um íslenskt stjórnarfar, og þykir þó stjórnarfar okkar ekki al- tént par þokkalegt eða beinlín- is til fyrirmyndar neinsstaðar í heiminum. Við í MÍR höfum þannig haft sérstöku hlutverki að gegna í almennum manna- siðum gagnvart Ráðstjórnar- ríkjum, með því að vinna að gagnkvæmum menníngar- teingslum auknum skilníngi og vináttu milli þessara viðskifta- þjóða, íslands og Ráðstjórnar- rikjanna. Þar sem opinber mál- gögn utanríkisverslunar vorrar hafa lagt nið, svívirðíngar og óhróður um kaupunaut sinn sem kaupbæti ofaná vöruna sem þeir selja honum, höfum við í MÍR reynt að bjarga sóma landsins gagnvart hinum sama kaupunaut með því að stuðla að heilbrigðri vináttu, andlegum samskiftum, bróður- legum skilníngi og friðsamlegri sambúð milli þessara tveggja þjóða. Við höfum lagt til þann sið- ferðiléga grundvöll sem ís- lenskir kaupmenn, viðskifta- stétt íslands og stjórnarvöld, skorti manndóm til að skapa af sinni hálfu milli vor og þessa góða nágranna og mikla viðskiftavinar íslensku þjóðar- innar. Við höfum komið upp um ýmsar lygasögur og gert mátt- lausan margskonar óhróður sem dagblöð íslensku út- og innflytjendastéttarinnar hafa í blöðum sínum og öðrum mál- gögnum kappkostað að dreifa út um þennan ágæta viðskifta- vin sinn, og gert það sem í okkar valdi stóð til að skapa skilnípg og yjngemd hjá ís- Sunnudagur 27. marz 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7 lenskum almenningi i garð ráð- stjórnarþjóðanna. » Ég ætla ekki á þessu smá- afmæli að fara að hælast um yfir því starfi sem þetta únga félag hefur unnið. En hinu ber að fagna, að starf okkar hefur átt skifníngi að mæta hjá landsmönnum og eignast sterk ítök í landinu. Þrátt fyrir stöðugan skætíng um MIR í opinberum málgögnum þeirra aðilja sem auðgast á verslun við Ráðstjórnarríkin, hefur al- menníngur hvarvetna á land- inu, ekki síst hér í Reykjavík, eflt félagið til starfsemi sinnar með því að fjölsækja fræðslu- fundi og skemtunar af marg- víslegu tagi, sem félagið hefur geingist fyr.ir, Ég vil nota þetta tækifæri til að leggja á- herslu á ánægju okkar yfir því að stuðníngur almenníngs við hinn menníngarlega tilgáng þessa félags hefur hvorki ver- ið bundinn af stjórnmálaaf- stöðu né mótaður af henni. Það hefur sannast, að þó að Ráðstjórnarríki séu sósialistisk verklýðsríki, sem er stjórnað eftir vkenningu marxismans, hefur fjöldi fólks með alt aðr- ar skoðanir á hagstjórnarmál- um hérlendis fagnað þeirri margvislegu fræðslu- og menn- íngarstarfsemi sem farið hefur fram í landinu á vegum MIR. Áhugi á háttum manna í verklýðsríkinu er svo almenn- ur, og laungun til skilníngs á því svo rík í íslenzku þjóð- inni, þessi gamla góða venja íslendínga að vilja hafa það heldur er sannara reynist, að segja má að þetta þjóðlega við- horf hafi verið okkur styrkast- ur bakhjallur í starfi. Því mið- ur hefur starfsemi okkar ekki haft annan efnahagsgrúndvöll en þann sem hún hefur skapað sér sjálf með skírskotun sinni til íslensks almenníngs. Starf félagsins um alt land hefur verið unnið í sjálfboðavinnu að mestu leyti, og við tiöfum sj.aldnast búið svo vel að geta haft fastan starfsmann, og sem stendur háir það mjög starf- semi okkar að við höfum ekki yfir neinum reglulegum starfs- kröftum að ráða, ekki einu sinni brot úr degi hverjum. — En það er ekki mitt hlutverk að rekja þau vandamál hér að þessu sinni. Hitt er okkur ljúft, að þakka á þessu litla afmæli, hve góð- um vilja ng skilníngi við höf- um átt að mæta hvarvetna á landinu í starfi okkar að aukn- um vináttu- og menningar- teingslum milli íslendínga og ráðstjórnarþjóða. Starfsemi MÍR á ókomnum tímum er undir því komin að takast megi að halda þessari þægilegu samvinnu áfram bæði við ein- staka menn, áhugahópa og fólk af ýmsum stéttum og flokkum víðsvegar á landinu. í annan stað vil ég leyfa mér að flytja fuiltrúanum fyrir VOKS, herra Ivanof sendisveit- arritara, sem hér er staddur meðal okkar í kvöld, þakkir fyrir komu hans hér, og biðja hann taka á móti kveðjum okkar til þessa bróðurfélags okkar og þakklæti fyrir hina ómetanlegu hjálp sem VOKS hefur ^eitt okkur, bæði sem meðalgángari í því að útvega okkur híngað sendinefndir mentamanna og lista frá Ráð- stjórnarríkjum og einnig í því að taka á móti íslenskum sendinefndum sem á okkar vegum hafa farið austur, og greiða götu þeirra. i------------------------------------------------------------------------ Eiti Sítil ríma Kveðin undir Armensku pjóolagi handa verkfalls- vör&um, en Lísitsían söng petta lag inn á plötu, er hann kom hingaö um ár- ið, og er platan stundum leikin~í útvarpið. Heimtar "lýður he’gan rétt. Heyr sitt strið við yfirstétt. (Hverrar bíður banakvöld. Böðuls tíð er liðin ö!d ) Hverra hendur byggðu borg, brutu lendur, gerðu torg? Varðinn stendur, verkin sjá vítt um strendur Iandsins má. Rik.'ur þriggja hæða höll hlaut og tryggir kjör sin öll. Hverjir þiggja þrengstan rann? Þeir, sem byggja yfir hann. Annar brauð sitt brýtur sæll, berst hinn dauða til.sem þræll, Jafnar auði skipta skal. Ska.pa snauðum betra va|. i Berjumst sa.man, lallir eitt, i ekkert gamanspil er þreytt. Grýlan rama, efld við auð, okkur kramið getur blauð. Þvi má standa þessa vakt. Þeirr.a brandur geigar - skakkt umgengst vandann auðvald sýkt. Okkar land skal frjálst og rikt. Samherji. ——---------------—------------1 SKAK Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson MAUGIU Þeir voru furðu margir sem lögðu leið sína um Þórskaffi á sunnudaginn var, þrát,t fyrir kulda og aðra farartálma, enda átti að tefla þar þá skák, er flestir bjuggust við að mundi verða úrslitaskák skákþings Reykjavíkur, viðureign þeirra Guðjóns M. og Inga R. Þar tefldi hvorugur til jafnteflis, Guðjón lagði full hart að sér við að halda taflinu flóknu, en taflmennska Inga var heil- brigð og góð, enda snerist skák- in honum í vil þegar á leið. En jafnframt því sem vinn- ingslíkur hans uxu minnkaði umhugsunartíminn og að lok- um gerðist það sem komið hefur fyrir Inga fyrr: hann lék af sér taflinu í fáeinum flýtisleikjum. Þar með var Guðjón orðinn efstur, en sú dýrð stóð ekki lengi, því að á mánudagskvöldið kollsigldi hann sig gegn Arinbirni. Nú eru efstir þessir fimm: Arin- björn og Jón Þorsteinsson, Guðjón, Jón Pálsson og Ingi. Gæti vel farið svo, að allir fimm yrðu jafnir og þyrfti þá ný úrslit til þess að skera úr um hver sé Reykjavíkurmeist- ari í skák árið 1955. Þótt teflendur þeirrar skák- ar, er hér fer á eftir, hafi báð- HVATIU ir verið meðal þátttakenda á skákþingi Reykjavíkur í ár, er hún ekki tefld á því móti held- ur fyrir rúmum þremur árum, á skákþingi Reykjavíkur 1952. Hollenzkur leikur, Hvítt: Freysteinn Þorbergsson. Svart: Gunnar Ólafsson. I. d2—d4 f7—f5 2. e2—e4 f5xe4 3. Rbl—c3 Rg8—f6 4. Bcl—g5 b7—b6 Hvítur beitir Stauntonbragð- inu (e2—e4) gegn hollenzku vörninni. f stað b6 er c6 eða Rc6 venjulegri leikur 5. f2—f3 Dálítið vafasamur leikur, Bc4 lá beint við, svari svartur þá e6, getur hvítur leikið d5 með sókn. 5 ....Bc8—b7 Hér kom e4—e3 sterklega til greina og er þá e. t. v. sbezt fyrir hvít að leika Ddl—clxe3. 6. Bg5xf6 Sterkara sýnist d4—d5. 6 ........ e7xe6 7. f3xe4 Rb8—c6 8. Bfl—c4 Rc6—a5 9. Bc4—d3 Bf8—b4 10. Rgl—e2 c7—c5! Hótunin c5—e4 fær þessari sókn á miðpeðin aukinn þunga. Hvítur hefði beitur leikið 10. a3. II. a2—a3 Bb4xc3 12. Re2xc3 c5xd4 13. Rc3—b5 O—O 14. b2—b4 Hvítur sér sér leik á borði til að vinna skiptamun. 14. ... Ra5—c6 15. Rb5—d6 Dd8—c7 16. Bd3—c4f Kg8—h8 ABGDEFGH Leiki hvítur nú 17. Rf7t svarar svartur Hxf7 18. Bxf7 Re5, 19. Bh5 (annars vinnur svartur strax með Dc3t, Kf2, De3t og Ba6t) Dc3t og síðan Rdl eða Bxe4. Svartur á þá unnið tafl vegna þess hve menn hans standa vel og d-peðið er öflugt. 17. Rd6xb7 Hvítur velur aðra leið, sem einnig færir honum skipta- mun, en með heldur minni á- hættu. 17. ... Dc7xb7 18. Bc4—d5 Db7—c7 19. b4—b5 Varlegra hefði verið að hróka. 19. ... Rc6—e5 20. Bd5xa8 Dc7—c3t Þessi skák er furðulega ó- þægileg þegar þesá er gætt ’ að svartur ó aðeins tvo menn úti. Framhald á 10. síðu.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.