Þjóðviljinn - 21.04.1955, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 21.04.1955, Blaðsíða 5
Fímmtudagur 21. apríl 1955 — ÞJÓÐVlLJlKlN — (17 Þættir úr heilsuverndar- og fé- logsmálaþróun Sovétríkjanna ■ ■ I G/eð/’/egf sumar \ -isgcirsbúð Batóursgöttii í!l Framliald af 15. síðu berhögg við, þrátt fyrir mjög fullkomna heilsuvernd á öðrum sviðum. Þessa fáu drætti úr heilbrigð- ismálum rússnesku þjóðarinnar læt ég nægja, þótt margt væri annað fróðlegt að sjá í þeim efnum, og sný mér að lokum að nokkrum málum í félagslegri þróun, sem mér virtust vera eftirtektarverð. Um kaupgjald og verðlag i Rússlandi hefir verið mikið deilt í hinum vestrænu löndum og sitt sýnst hverjum. — Hættir mönnum þá.við að líkja þess- ari víðlendu þjóð, sem telur hundruð milljóna íbúa og átti ekkert félagslegt öryggi til fyr- ir nokkrum áratugum, við t. d. Norðurlöndin, sem búa við einna fullkomnustu félagsmála- löggjöf í heimi, enda hægara , um vik vegna mannfæðarinnar. Frá minu sjónarmiði er það ekki kaupgjaldið, sem gefur milljónafjölda Sovétríkjanna forhlaup umfram aðrar marg- milljónaþjóðir, því mér virtist kaupgjaldið vera fremur lágt þar. En það er hið margvíslega öryggi, sjúkratryggingar og ellitryggingar öllum til handa, sem þekkist sennilega óvíða eins skipulagt og þar, þegar um stór- þjóðir er að ræðá. Aðstoð til náms er veitt þeim sem hæfir eru til þess taldir, og háskóla- stúdentar með mikla eða sér- stæða námshæfileika eru laun- aðir fyrir að læra. Mæðra- vernd, barnavernd og fullkomið jafnrétti karla og kvenna, bæði í launamálum og atvinnumál- um, virðist vera mjög til fyrir- myndar. Og þá kem ég að því atriði, sem mér þótti einna mest til koma í Sovétríkjunum, en það var staða konunnar þar. Svo míkið eimir enn af kven- réttindakonunni eftir í mér, þrátt fyrir margskonar von- brigði í þeim efnum, Hvarvetna sem komið var, voru konur jafn- hliða í forustu. Við komum á mæðraheimili, barnaheimili, i súkkulaðiverksmiðju, æskulýðs- höll, í 2 hljómlistarskóla, heilsu- vemdarstöð, menningarfélags- heimili og sumardvalarheimili stálpaðra unglinga, og stjórn- uðu þessum stóru fyrirtækjum konur. Um 40% í læknastétt landsins eru konur. í Tiflis í Grúsíu var kona ein gestgjafi okkar. Okkur var sagt að hún væri heimsfræg. Menn geta nefnilega líka orðið heimsfrægir fyrir austan tjald, svo er víð- lendið mikið. Þessi kona var á að gizka lítið innan við fertugt, tíguleg og siðfáguð. Hún var læknir að menntun og ferðaðist hún um sem fyrirlesari í Sov- étríkjunum. Maður hennar var og þekktur kennari í skurð- lækningum við háskólann í Tíflis. I í Tiflis var okkur sýnt kennslutæki fyrir unglinga, sem var mjög til fyrirmyndar, þar. Þess konar fyrirtæki eru starfandi víða um Sovétríkin, og eru algerlega sjálfstæðar stofnanir. Stórt landsvæði er afhent fyrir námsstarfið, og er þar byggð lítil járnbraut með öllu tilheyrandi. Síðan eru börn frá 11 ára að aldri ráðin til starfa undir forsjá fullorðins og sérmenntaðs kennara í járn- brautarfræðum. Brautirnar eru siðan algerlega starfræktar af börnum frá 11—15 ára að aldri. Við ókum með litlu brautinni í Tíflis á leiðarenda, og minnist ég lengi hinnar barnslegu gleði blandaðrar sj álfstæðiskennd, í augnatilliti drenghnokkans, sem stjórnaði brautinni og hélt ör- lögum okkar í hendi sér á vega- spottanum þeim. Á margvíslegum keppnímót- um í heiminum, sem Rússar taka þátt í hin síðari ár, eru þeir oft fremstir og alltaf fram- arlega. Gildir það bæði um í- þróttir, listdans, skák og hljóm- list. Margir undrast þetta og aðrir tregðast við að viður- kenna það. Þegar maður hefir ferðast um í Sovétríkjunum og séð hin svoköltuðu menningar- heimili, sem starfrækt eru í sambandi við hvern skóla, verksmiðju, samyrkjubú og yf- irleitt þar sem nokkur hundruð manns eru saman komin, hættir maður að undrast yfir þessu fyrirbæri síðari ára. Á menn- ingarheimilunum er siúlligáfan uppgötvuð í hvaða mynd sem er. Unglingurinn er tekinn í forsjá og honum beint inn á þá braut, sem hugvit hans og gáfur stefna að. — Við dvöldum sól- skinsbjartan eftirmiðdag í skóg arrjóðri, þar sem staðsettur hafði vérið sumardvalarstaður fyrir uþglinga 13—15 ára að aldri. Þár var auðvitað leiksvið eins og iallsstaðar á samkomu- stöðum llússa. Börnin, sem þar komu frþm, sýndu ótvíræða list- hæfileika. Lítil stúlka las kvæði eítir Pushkin með sterk- um draiinatiskum hreim. Hópur bama göng hin tregablöndnu Ijóð sléútunnar, og 2 drengir og 2 stúlkuir dönsuðu þjóðdansa af óskiljaníegri list. Á slíkum leik- fjölum feyrja sennilega ballett- ástmeyjör koparriddarans og Svanavatnið, einsöngvarar ó- perunnar Eugen Onegin og stjórnendur tónverka Tschai- kowskis. En framangreind list flutt í Rússlandi er þeim ó- gleymanleg, sem á hlýða og horfa, og á sennilega hvergi sinn líka í heiminum. Margir hafa spui't mig um hý- býlakost almennings í Rúss- landi. — Sem gestir rússnesku kvennanna höfðum við þá sér- stöðu, að við fengum tækifæri til þess að koma inn í þó nokkr- ar einkaíbúðir, þar á meðal í íbúð söngkonunnar frú Kazan- tseva, sem heimsótti ísland á vegum MÍR fyrir nokkrum ár- um, en hún þýr í tveim her- bergjum í skýjakljúf í Moskva, og í 3 verkamannaíbúðir í Tíf lis. Ennfremur komum við inn í nokkrar samyrkjubúsíbúðir. Á íbúð frú Kazantseva og verka- mannaibúðunum var furðu lít- ill munur að stærð. Verka- mannaíbúðirnar voru sæmilega rúmgóðar, en búnar frekar fá- breyttum húsgögnum. í einni þeirra var píanó, enda spiláði dóttirin vel. Eldhúsin stóðu langt að baki nútíma islenzkum eldhúsum, eins og þau gerast víða hér í Reykjavík, en þau eru lika óvenjulega fullkomin og langtum fremri enskum eld- húsum og flestum dönskum, þeim er ég hefi séð, svona upp og ofan hjá verkafólki. Þrátt íyrir fábrotin eldhús, kvað rúss- neska konan vera dugleg mat- selja, og var sá matur, sem við fengum hvarvetna mjög góður, fjölbreytilegir réttir, kryddaðir og sérstæðir. Brauðin voru t. d. ljúffeng og vel bökuð, og vegna þess að ég hafði heyrt því fleygt hér heima, að bakarar væru mjög óánægðir með að baka úr því mjöli, sem flutt hefur verið inn á viðskiptasamningum okk- ar við Rússa, bað ég um upp- skriftir á bakstri hinna ágætu brauða, sem við fengum. En ég græddi lítið á því, þar eð leið- beiningarnar voru mjög likar því sem ég átti að venjast. Ekki fannst mér mikið koma til búðarvarnings, sem við sáum, • og fórum við þó nökkrum j sinnum í búðir, bæði einar og í £ fylgd með túlkum okkar. Víða | Fraxnhald á 18. síðu. |r «ö:..,feÆ3,Kft«:iib»rnaÍáínbrautin. , ævintýraleiksins fslenzku konumar rœöa við grisk-kaþólskan prest eftir messugerð í kirkju hans. GléSilegf sumar Ðavíð S. Jónsson & C:@» G/eð/7egf sumar Almerma byggingafélapð ki. GleBiIegf sumqr >! Bílamarkaðiirími H. Jónsson & Co. Brautarholti 22 Gleðilegf sumar Verzlunin Aláan, sumar Kústa- og pensIagerðÍH Hverfisgötu 46 GleSilegt sumar Gislí J. Johnsef» w Gte&ilegt sumar 'W ölíuverzlun Jslanðs kf» Gle&ilegf sumar Stálsmiðjan hJ. Jámsteypan hJ, ,-v » ■ -4 , Gleðilegt sumar Aðalstræti 8, Garðastræ'tí 6, Laugaveg 20. GleZilegf sumar •' Kr. Krístjánsson h.S. Xaugaveg 168—110 »••■»*•*•»•»•*»••*•********•■*«•*««»••«.'•••••■'•••••■•••■•••••••••••••••M'MMieMIUtllilltilitltltWilIiM

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.